Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Decyzje w rodzinie w interpretacji nauk psychologicznych i ekonomii behawioralnej

100%
Biela A.
Polskie Forum Psychologiczne
|
2014
|
vol. 19
|
issue 2
229-242
EN
The aim of this paper is to present a theoretical schema of decision making which could be a base for integrating of each branch of psychology within each theoretical stream of contemporary psychology. Family psychology will be taken into consideration as an illustrative example where the decision analysis scheme could be applied to family life issues. There will be also carried out a systematizing of decision making in various family contexts where the main attention will be paid to characterizing of the livelihood momentous decisions in the family contexts. Then, there will be shown a possibility of economic decision analysis in family- system-oriented situations, based on behavioral economics approach.
2
Publication available in full text mode
Content available

Multidimensional Scaling in Economic Research

100%
Biela A., Chair for Decision Analysis C. U. o. L.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
|
2004
|
vol. 175
EN
A relationship between the theoretical terms and the observational ones, called also a perceptual or observational, is essential for scientific research of empirical type, including social sciences and economic sciences. This relationship cannot be clarified in terms of a complete definition but only by a partial definition. This methodological truth is well known since R. Carnap's works. Later on it was developed in methodology of sciences by the Polish logicians: Przełęcki, Poznański and Kamiński. Multivariable techniques are necessary when one wants to define the relationships between variables in economic and social sciences. However, the results obtained in such analysis are often unsatisfactory because the residual variance is too large. Multidimensional scaling proposes quite a different methodological approach for seeking the relationship between the theoretical terms and the observational ones. This paper aims: (1) to show what kind of methodological proposition is multidimensional scaling; (2) to show what are the possible directions of applying multidimensional scaling to social and economic analysis; (3) to define the multidimensional character of decision analysis.
PL
W badaniach naukowych typu empirycznego (do których należą również nauki społeczne i ekonomiczne) istotne znaczenie ma określenie związku pomiędzy terminami teoretycznymi a terminami empirycznymi. Związku tego nie da się ustalić w postaci definicji zupełnych, lecz tylko i wyłącznie przez definicje cząstkowe. Ta prawda znana jest już od czasu prac R. Carnapa, a została utrwalona i rozwinięta w metodologii nauk przez polskich logików: Przełęckiego, Poznańskiego, Kamińskiego. W określaniu związków pomiędzy analizowanymi zmiennymi w naukach społecznych i ekonomicznych konieczne jest stosowanie technik wielozmiennowych. Wyniki uzyskanych analiz nie są jednak zadowalające z uwagi na ich zbyt wielką wariancję resztową. Nieco inne podejście metodologiczne w poszukiwaniu związku między terminami teoretycznymi i empirycznymi proponuje skalowanie wielowymiarowe. Artykuł omawia założenia metodologiczne skalowania wielowymiarowego, teorię danych С. H. Coombsa (1964) jako podstawę logiczną tego skalowania oraz przydatność tej metody w analizie decyzyjnej. Wskazano, iż skalowanie wielowymiarowe może okazać się przydatne w pierwszych etapach pracy badawczej, eksperckiej, analitycznej czy aplikacyjnej, gdy należy usystematyzować zebrane dane i na tej podstawie przystąpić dopiero do formułowania hipotez, sądów, diagnoz, ocen. Istnieje jeszcze jedna możliwość wykorzystania skalowania wielowymiarowego, a jest nią mianowicie integrowanie różnych opinii oraz ekspertyz w przedmiotowej kwestii.
3

EXTERNAL VALIDITY OF PSYCHOMETRIC TESTING METHODS AND THEIR MEANING FOR SAFE ROAD PERFORMANCE

51%
Biela A., Roznowski B., Gorbaniuk O., Biela-Warenica M.
Studia Psychologica
|
2017
|
vol. 59
|
issue 4
256 – 270
EN
The aim of the paper is to investigate which psychometric tools commonly used by Polish transport psychologists appropriately measure necessary abilities of professional drivers. According to Levis-Evans’ differentiation between the driver ’s performance and the driver’s behaviour, we explored a statistical relation between the results of tests currently used by transport psychologists, measured according to Szalma’s individual differences and safe behaviours on roads. We examine validity of tests using data based on real professional drivers’ behaviour. The sample included 200 drivers involved in accidents and collisions, and 100 who behaved safely. We tested external validity of chosen psychometric tools by analysing statistically the relation between test scores and unsafe driving behaviour recorded by the police. The results show that only few measurements are valid for differentiation of safe and unsafe drivers. The paper indicates the methodology to reach the prognostic value of the diagnostic tests employed by transport psychologist.
4
Content available remote

Co mierzą narzędzia psychometryczne stosowane w Polsce do diagnozy predyspozycji kierowców? Doniesienie z badań

51%
Gorbaniuk O., Rożnowski B., Biela A., Biela-Warenica M.
Roczniki Psychologiczne
|
2015
|
vol. 18
|
issue 1
133-155
PL
Poziom bezpieczeństwa kierowców drogowych wymaga poprawy mechanizmu doboru kandydatów na kierowców zawodowych. Do tej pory powszechną praktyką jest dopasowywanie narzędzi diagnostycznych do konstruktów teoretycznych opisujących cechy i umiejętności uważane za przydatne w ruchu drogowym. W naszym podejściu zdecydowaliśmy się na podejście komplementarne i analizowaliśmy, co naprawdę zmierzą metody stosowane przez praktyków polskiej psychologii transportu i jakie odpowiadają im konstrukty teoretyczne. Uzyskane wyniki są traktowane jako pierwszy krok w kierunku określenia trafności prognostycznej narzędzi psychometrycznych. Analizy opierają się na wynikach badań testowych 300 kierowców zawodowych, mężczyzn w wieku 21-65 lat. W próbie byli reprezentowani w równej liczbie przedstawiciele sześciu grup: uczestnicy kolizji; uczestnicy wypadku, sprawcy kolizji, sprawcy wypadku, zatrzymani pod wpływem alkoholu oraz tacy, którzy nigdy nie uczestniczyli w żadnej w powyższych sytuacji. Analizie poddano 27 wskaźników, wyodrębnionych z dziewięciu narzędzi diagnostycznych powszechnie stosowanych przez psychologów transportu w Polsce. Przeprowadzono eksploracyjną analizę czynnikową, aby znaleźć ukrytą strukturę tych narzędzi. Kryterium Kaisera pozwoliło nam zidentyfikować rozwiązanie 8-czynnikowe jako optymalne. Uzyskane czynniki to: uwaga, dokładność spostrzegania wzrokowego, czujność umysłowa, wspólnotowość, sprawność reakcji i podejmowania decyzji, zdolności umysłowe (indukcja logiczna i dostrzeganie analogii), sprawczość, wrażliwość na aprobatę społeczną.
EN
The safety performance of road drivers requires an improvement of the mechanism of selecting candidates for professional drivers. Unfortunately, it has been common practice until now to design diagnostic methods to reflect the theoretical constructs of traits and abilities considered useful in road traffic. We decided to adopt the opposite, complementary approach and to analyze what the methods used in Polish transport psychology really measure and what theoretical constructs that corresponds to. The results will be treated as a first step towards determining the prognostic validity of these psychometric tools. We tested 300 professional male drivers, aged form 21 to 65 years, belonging to six groups of equal size: victims of collisions, victims of accidents, perpetrators of collisions, perpetrators of accidents, drivers stopped by the police for drunk driving and those who had never been involved in any of the above situations. The analysis concerned 27 indicators taken from nine diagnostic tools commonly used by transport psychologists in Poland. Exploratory factor analysis was performed to determine the latent factor structure of these methods. The Kaiser criterion allowed us to identify the eight-factor solution as the optimal one. The extracted factors are: attention, accuracy in visual perception, mental alertness, sense of community, efficiency of reactiveness and decision making, cognitive abilities (logical induction and grasping analogy), agency, and sensitivity to social approval.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.