Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Przemiany polskiej socjologii a perspektywy socjologii krytycznej

100%
Kolasa-Nowak A.
Stan Rzeczy
|
2014
|
issue 2(7)
238-257
PL
Główną tezą tekstu jest przekonanie o rosnącej popularności ujęcia krytycznego we współczesnej socjologii polskiej. Po zarysowaniu głównych wątków socjologicznych analiz dotyczących transformacji systemowej przedstawiam zmiany, które stopniowo doprowadziły do narastania podejścia krytycznego i do dyskusji nad problemem neutralności i zaangażowania. W przypadku polskim szczególnie ożywione są te części teorii krytycznej, w których postuluje się ujawnianie ukrytych strukturalnych determinant w rozwoju wiedzy. Polskie doświadczenie peryferyjności ułatwia problematyzowanie tej kwestii w dużo większym stopniu niż sytuacja socjologa wywodzącego się z centrum. Socjologia krytyczna sprzyja też refleksji nad publicznymi funkcjami nauki i pozwala rozważać różne odcienie zaangażowania w polskiej socjologii.
EN
The main thesis is about growing popularity of critical theory in contemporary Polish sociology. After outlining the main themes of sociological analysis on the post-communist transformation I describe changes that gradually led to the development of a critical approach and to wider discussion on the problem of neutrality and commitment. In Poland the most popular are those aspects of critical theory which propose studying the hidden structural determinants in the development of sociological knowledge. It is due to Polish experience as a semi-periphery in the world system. Critical sociology also promotes reflection on public sociology and allows to consider the problem of involvement in Polish social science.
2
Publication available in full text mode
Content available

W kierunku krytycznej socjologii transformacji? Nastawienia poznawcze w autoportrecie polskich socjologów

100%
Kolasa-Nowak A.
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica
|
2011
|
issue 21
47-65
PL
Dwadzieścia lat przemian systemowych znalazło odbicie w rozległym dorobku analiz socjologicznych, który w ostatnich czasach stał się także przedmiotem autorefleksji w środowisku socjologów. Dyskusje i komentarze dotyczą stosunku socjologów do społeczeństwa. Poza odmiennymi podejściami teoretycznymi chodzi także o sposoby widzenia roli badacza społecznego, jego relacji wobec przedmiotu analiz i ocen temu towarzyszących. Te kwestie wpisują się w debatę publiczną nad kształtem nowej rzeczywistości i wynikami transformacji, bowiem obrazy, jakie wyłaniają się z interpretacji socjologów oddziaływają na opinię publiczną i znajdują wyraz w sporach ideologicznych i programach politycznych. Socjologiczny dyskurs o transformacji, wraz z autorefleksją badaczy społecznych nad pełnionymi przez nich rolami społecznymi, można więc potraktować jako głos w politycznej ze swej natury dyskusji nad kształtem rzeczywistości społecznej oraz perspektywami rozwoju Polski. Socjologowie uczestniczą w krytycznym przezwyciężaniu ideologicznych ograniczeń, charakteryzujących dotychczasowy język opisu zmiany systemowej. Zjawisko to wiąże się z uświadomieniem roli światopoglądów politycznych i ich uwarunkowań w dyskursie socjologicznym. Ta tendencja zdaje się narastać w ostatnich latach, prowadząc ku poszukiwaniu takich narzędzi naukowego opisu, które umożliwią postawienie i zinterpretowanie problemów, uznawanych w dyskusjach politycznych za istotne dla naszego regionu w obecnej, globalnej fazie przemian.
EN
Sociological analyses of Polish systemic transformation have changed during the last twenty years. There are various theoretical inspirations and interpretations. The differences also concern cognitive approaches and the roles of a social scientist in coping with this new challenge. These issues could be seen as a part of a public debate in Poland. Sociological interpretations of systemic change have been affecting public opinion and vice versa – have been influenced by ideological and political viewpoints. Recently sociological discourse about transformation has been accompanied by a growing stream of critical reflection. Polish social scientists have begun to reconstruct the most common cognitive approaches, which were the bases of interpretations. In the first years after the fall of communism, a simple model of imitative modernization was the most popular. During following years the criticism has increased. The technocratic and utopian point of view of many sociological analyses has been revealed. The critical sociology of transformation seems to be the new way of thinking. It is based on the concept of multiple modernities and the notion of a core-periphery division. The Polish systemic change is seen as a particular, history-based modernization of a relatively underdeveloped and backward peripheral society. At the same time sociologists are becoming more concerned about the conditions of constructing scientific knowledge in the situation of deep, radical social change. They are more interested in a constructivist approach and categories taken from contemporary sociology of science.
3
Content available remote

Perspektywy socjologii historycznej w Polsce. Przeszłość w praktyce badawczej socjologów

100%
Kolasa-Nowak A.
Stan Rzeczy
|
2021
|
issue 2(21) Socjologia historyczna
31-54
PL
W ostatnich latach w polskiej socjologii pojawia się coraz więcej opracowań odnoszących się do historii. To zainteresowanie przeszłością jest dość nowym zjawiskiem, biorąc pod uwagę prezentystyczny charakter badań socjologicznych. Tekst zawiera prezentację wyników badania przeprowadzonego w 2020 r. w środowisku polskich socjologów, którzy zajmują się przeszłością i mają doświadczenie w analizach historycznych. Przeprowadzono 24 indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Omówiono opinie o roli przeszłości, własne doświadczenia badanych, uzasadnienia sięgania do historii, sposoby realizacji takich badań oraz napotykane w nich problemy. Inne ważne kwestie to relacje z historykami, szanse współpracy interdyscyplinarnej oraz strategie budowania kariery naukowej. Analiza pokazuje obraz powstającego w Polsce środowiska socjologów historycznych i główne obszary ich zainteresowań badawczych.
EN
There has been a significant increase in historical studies in Polish sociol-ogy. This interest in the past is quite a recent phenomenon given the pre-sentistic nature of sociological research. The text contains a presentation of the results of a study conducted in 2020 among Polish sociologists who deal with the past and have experience in historical analyses. Twenty-four individual in-depth interviews (IDI) were conducted. Opinions on the role of the past, the respondents’ own experiences, justifications for referring to history, ways of carrying out such research and the problems encountered in it were discussed. Relations with historians, opportunities for interdis-ciplinary cooperation and strategies for building a scientific career are also important issues. The analysis shows the identity and main fields of interest of the emerging community of historical sociologists in Poland.
4
Publication available in full text mode
Content available

Czy przeszłość ma znaczenie? Dziedzictwo przeszłości w socjologicznych interpretacjach transformacji systemowej

100%
Kolasa-Nowak A.
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica
|
2010
|
issue 20
45-66
PL
W socjologicznej interpretacji transformacji zrozumienie teraźniejszości dokonuje się w trakcie nieustannej reinterpretacji przeszłości. Rekonstrukcja tych odwołań jest pośrednio analizą socjologicznych interpretacji zmiany systemowej. W pierwszych latach diagnozowano nową rzeczywistość poprzez podkreślenie jej socjalistycznych pozostałości, które stanowiły przeszkody i utrudnienia we wdrażaniu nowego porządku. Powszechna wtedy ideologia „wielkiej przemiany” nie mogła cenić trwałości i ciągłości, obecnych w wielu dziedzinach życia społecznego. Często zatem spoglądano na nie jako na przeszkody pomyślnej transformacji. Z biegiem lat, kiedy nowy porządek wydawał się krzepnąć i stabilizować, przedmiotem badań socjologów stała się niedoskonała, niedokończona rzeczywistość postkomunizmu. Jej głębsze zrozumienie było możliwe tylko przez analizę „hybrydowego” charakteru, łączącego elementy nowe i stare. Pod wpływem zbliżania się integracji Polski z UE badacze społeczni zwrócili też uwagę na zewnętrzne otoczenie, osadzając polską transformację w procesach długiego trwania i kontekście historycznego zacofania i peryferyjności. To odkrycie pozwoliło przezwyciężyć ograniczenia paradygmatu modernizacji imitacyjnej. Utorowało drogę do stawiania kwestii polskiej drogi do nowoczesności i własnego miejsca w globalizującym się świecie. Poprzez historyczną analizę można dojść do uznania swoistości polskiej drogi, nie odrzucając jednocześnie wypracowanych przez socjologię teorii, metod i pojęć.
EN
Sociological interpretations of systemic change after 1989 contain many references to the recent and more remote past. The new social reality was described and diagnosed by showing the important role of post-socialist remnants. They were seen as obstacles in creating the new social order. In those times, the ideology of a swift and quick transition to market democracy was popular. So the durability and permanence of elements from the communist era was not under scientific scrutiny. As time passed and the new social order seemed to set, sociologists started to explore this uncompleted and imperfect social reality called post-communism. They analyzed its hybrid nature, in which the new and old elements are combined. As Poland started the process of integration with the EU social scientists paid attention to the external context of Polish transformation in the longue duree processes. They 'found' historical backwardness and peripheral status of Eastern Europe. This allowed them to overcome the limitations of the modernization theory and to put forward an issue of the Polish route to modernity. The historical approach enables sociologists to think about Poland's own place in the globalizing world.
5
Content available remote

Polish Sociology between the Project of Organised Development and the Idea of a Return to Normality

100%
Kolasa-Nowak A.
Stan Rzeczy
|
2017
|
issue 2(13) Sociology Under State Socialism
67-91
EN
For all the post-war decades sociology in Poland has been focused on problems that are typical of peripheral modernising societies. The aim of this text is to identify, from today’s perspective, successive stages of sociology’s development after the Second World War. In the beginning, sociology was focused on perceiving the communist revolution as a social laboratory. In the 1960s and 1970s, Polish society underwent enforced industrialisation and urbanisation. In the next decade, studies were dominated by critical analysis of the communist system in crisis. After 1989, social scientists started to study the post-communist transformation, which was seen as a “return to normality.” The entire time, sociological studies oscillated between the monitoring of project implementation and the recording of new grass roots processes. The author considers that sociology’s recent departure from the narrative of catching up and imitation creates a chance for a more precise view of social processes in Poland.
6
Content available remote

Polish Social Sciences in Global Academia: Tomasz Zarycki, “The Polish Elite and Language Sciences: A Perspective of Global Historical Sociology”

100%
Kolasa-Nowak A.
Stan Rzeczy
|
2022
|
issue 2(23) Kultura designu
357-361
7
Publication available in full text mode
Content available

Sprawczość i przeszłość w socjologicznych analizach polskiego społeczeństwa

100%
Kolasa-Nowak A.
Studia Socjologiczne
|
2020
|
issue 3(238)
79-105
PL
Problem badawczy dotyczy sposobów, w jaki historycznie zorientowane analizy socjologiczne podejmują kwestię sprawczości (zbiorowej czy indywidualnej). Chodzi o prace, w których uwzględnia się rolę przeszłości w opisie współczesnych zjawisk. Pytaniem badawczym jest rozstrzygnięcie, czy odwołania do polskiej historii akcentują podmiotowość czy bardziej podnoszą znaczenie zewnętrznych kontekstów niezależnych od działań ludzi. Analiza przebiega w trzech wyróżnionych obszarach historycznej socjologii w Polsce: (1) modernizacja po zmianie ustrojowej; (2) odrębność Europy Wschodniej; (3) lokalne ścieżki zmian. Socjologowie zajmują się historią głównie z perspektywy zbiorowości. Przeważa uznanie dla zdolności sprawczych i kreowania rzeczywistości społecznej. Wzrosła świadomość strukturalnych ograniczeń determinujących szanse autonomicznego działania. Sprzyja to częstszemu uwzględnieniu przeszłości. Socjologiczne rewizje historii mają też funkcje społeczne, służą odrzuceniu mitów historycznych, aby wzmocnić podmiotowość i tożsamości społeczne.
EN
The article investigates how historically oriented sociological analyses – the studies that incorporate the past in describing and explaining contemporary phenomena – address the issue of collective and individual agency in Polish society. The main research question is whether references to Polish history accentuate agency or structural context. The analysis is undertaken within three domains of historical sociology in Poland: (1) the processes of modernization and globalization after the systemic transformation; (2) the regional distinctiveness of Eastern Europe, especially of its peripheral status; (3) the dependency paths at the local level. The findings suggest that the recognition of collective agency prevails, although there have been some changes in this respect. There is an increasing emphasis on the limiting influence of institutions, the pressure of rules and the pool of cultural resources. Besides, sociological revisions of Polish history perform important social functions. They participate in rejecting historical myths and in strengthening collective agency and identities.
8
Publication available in full text mode
Content available

Dyskusja: Modernizacja, praca, przedsiębiorczość w polskich dyskursach (post)transformacyjnych

51%
Burszta W., Jasiecki K., Kolasa-Nowak A., Mrozowicki A., SWPS I. K. U., Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Instytut Socjologii UMCS w Lublinie, Wrocławskiego I. S. U., prof. zw. dr hab. Wojciech Józef Burszta – profesor w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu SWPS k. Z. B. N. w. I. S. P., prof. zw. dr hab. Krzysztof Jasiecki – pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN s. g. G. o. b. i. w. k., dr hab. Agnieszka Kolasa-Nowak p. U. p. w. I. S. U. w. L. Z. s. u. z. s. w. s., dr hab. Adam Mrozowicki – adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego s. s. w. s. p. i. g. o. b. n. z. s. p. A. m. C. w. S. C. L. S. o. W. i. P. s. N. C. P. S. S. P. P. T. S. O. k. w. r. p. N. P. b. b. n. m. p. s.
Władza sądzenia
|
2017
|
vol. 11
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.