Search results

1

Hildegarda z Bingen o człowieku i jego „braciach mniejszych”

100%

KOWALEWSKA M.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

|

2013

|

vol. 26

|

issue 2 (102)

EN

Although ecology began to develop as an independent discipline only in the19th century, having experienced its most spectacular rise a century later, the study of nature and of the relations obtaining between nature and the human world was undertaken much earlier in history. A notable figure in this respect was St. Francis of Assisi, whom Pope John Paul II, in his Apostolic Letter Inter Sanctos of 1974, proclaimed the heavenly Patron of the promoters of ecology. However, the rise of Franciscan ideas did not come unexpectedly; rather, it might be considered as crowning the long process of human interest in nature, which enhanced attitudes of admiration for the natural world and anticipated the ideas of the brotherhood of all creation. The 12th century seems particularly interesting as far as the study of the «Book of Nature» it concerned, since the thinkers of that time put forward the idea of the analogy between the microcosm and the macrocosm, and clearly articulated the ideas of friendship between human beings and animals, making use of the concepts of the «golden chain» of beings and of the «ladder of nature.» In numerous allegorical poems written at that time and undertaking cosmological themes, the key figure of «Lady Nature» appears. The «ladder of nature» became a widely shared concept in the Middle Ages, contributing to the vision of the world as the unity of various layers of life which are interconnected and mutually inclusive. The concept in question inspired also Renaissance thinkers, as it provided the basis for their universal vision of the world. Four basic “perfections” were distinguished in the world: being as such (deprived of life, sentience or rationality), being which manifests life (although deprived of sentience and rationality), being which manifests life and sentience (although deprived of rationality) and being which manifests life, sentience and rationality. Among the most interesting authors of the period who addressed the themes of the animal world was Hildegard of Bingen (1098-1179), a Benedictine nun, whose views of plants and animals, manifesting a holistic vision of the reality, demonstrate her medical knowledge and keen observation of the surrounding world. Hildegard’s views also express her fascination with nature: in her writings, she develops motifs concerning animals and refers to their symbolic meanings, their usefulness to human beings, in particular in medicine, and describes their «attitudes» which she considers as worthy (or unworthy) of being imitated by humans. Hildegard also tells numerous tales of the customs of animals which are partly true to facts and partly imagined. Side by side with actually existing animals, she describes imaginary ones as well as hybrids. Thus, Hildegard’s works, which provide a «companion» to the medieval knowledge of man and nature, may be of interest to contemporary researchers studying the history of medicine, as well as to the historians of philosophy. Translated by Dorota Chabrajska The research reported in the article was funded with the support of the Polish national budget provisions for science 2010-2013. The illustrations from the manuscript Liber de natura rerum by Thomas de Cantimpré (in the collection of the Jagiellonian Library, catalogue no. Rkp BJ 794) accompanying the article are published courtesy of the Jagiellonian Library, Jagiellonian University, Cracow, Poland.

PL

Ekologia jako samodzielna nauka rozwija się od wieku dziewiętnastego, a w wieku dwudziestym nabrała szczególnej doniosłości. Problematyka dotycząca porządku w przyrodzie oraz związków przyrody z człowiekiem budziła jednak zainteresowanie już w epokach wcześniejszych. Świadczy o tym chociażby postać św. Franciszka z Asyżu, głoszącego ideę braterstwa wszystkich stworzeń, który został w roku 1974 ogłoszony przez Jana Pawła II patronem ekologów i ekologii. Myśl św. Franciszka nie pojawiła się bynajmniej znienacka, lecz była ukoronowaniem długiego procesu zainteresowania naturą, często łączącego się z podziwem dla świata i antycypacją idei braterstwa wszystkich stworzeń. Szczególnie interesujące jest w tym aspekcie stulecie dwunaste, w którym badania „Księgi Natury” doprowadziły do rozkwitu poglądu o analogii makro- i mikrokosmosu. Wyraźnie artykułowano wówczas poglądy o przyjaźni łączącej człowieka ze zwierzętami, z którymi tworzy on „złoty łańcuch bytów” czy też „drabinę bytu”. W tym też stuleciu wielu autorów przedstawiało postać „Pani Natury”. Pełniła ona kluczową rolę w powstających wówczas alegorycznych poematach o tematyce kosmologicznej. Koncepcja drabiny natury stała się w średniowieczu „dobrem wspólnym” i pozwalała na opracowanie wizji świata jako całości ściśle ze sobą związanych i zawierających się w sobie poziomów życia. Średniowiecze przekazało tę koncepcję myślicielom renesansowym jako podstawę uniwersalnej wizji świata. W świecie wyróżniono cztery podstawowe „doskonałości”: samo istnienie (bez życia, czucia i bez rozumności), istnienie wraz z życiem (bez czucia i bez rozumności), istnienie z życiem i czuciem (bez rozumności) oraz istnienie z życiem, czuciem i rozumnością. Jednym z ciekawszych autorów poruszających w dwunastym wieku tematykę dotyczącą świata zwierząt była benedyktyńska mniszka Hildegarda z Bingen (1098-1179), której poglądy na temat flory i fauny, umieszczone w kontekście całościowej wizji rzeczywistości, odzwierciedlają średniowieczny obraz świata, uzupełniany przez nią jej własną wiedzą zdobytą dzięki praktykowaniu medycyny oraz obserwacji otaczającego ją świata. Poglądy te są też dobitnym wyrazem fascynacji Hildegardy przyrodą. Wątki związane z braćmi mniejszymi poruszane są w jej pismach w różnych sensach: postacie zwierząt pełnią funkcje symboliczne, przywoływane są z punktu widzenia ich użyteczności dla człowieka (zwłaszcza w medycynie) bądź dla zilustrowania postaw przedstawianych jako godne (lub niegodne) naśladowania przez ludzi. W pismach Hildegardy występują też liczne opowieści o zwyczajach zwierząt, czasem zgodne z faktami, a niekiedy o charakterze fantastycznym. Obok zwierząt rzeczywiście istniejących pojawiają się w nich również zwierzęta fantastyczne oraz hybrydy. Sprawia to, że pisma te, stanowiące rodzaj średniowiecznego kompendium wiedzy na temat człowieka oraz przyrody, są interesujące dla współczesnego badacza zarówno z punktu widzenia historii medycyny i przyrodoznawstwa, jak i z punktu widzenia historii filozofii.

2

„Aevum quod est angeli duratio”. Wiekuistość, czyli między wiecznością a czasem

100%

KOWALEWSKA M.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

|

2012

|

vol. 25

|

issue 3 (99)

EN

Exploring the essence of aevum and its relation to eternity and time is among the most interesting issues undertaken by philosophers already in the ancient times. Even an introductory analysis of the literature on the subject demonstrates that the object of research in question, as well as the philosophical approaches to it, has a liminal character. Aevum is seen as being between time and eternity, with its delineation rather unclear and its essence difficult to grasp. It appears to be the mode of existence of certain beings which remain between the visible andsubject to movement and time on the one hand, and the transcendental in the highest degree on the other. Thus the beings in question exhibit an intermediary nature: in the chain of being, they are situated between what they transcend and what transcends them. The development of the conceptions of aevum and beings to which aevum belongs was triggered by astronomical theories in which spiritual substances were considered as responsible for the movement of stars and cosmic spheres, as well as by metaphysical speculations on the degrees of being, which had their roots in the Neoplatonic ideas of emanation, and by Biblical teaching on angels and demons. The current aricle is focused on the two former sources of the philosophicalconcept of aevum. Translated by Dorota Chabrajska

3

„Wielka rzecz wymaga wielkich przestrzeni”. Antyczne podstawy średniowiecznego obrazu świata

100%

KOWALEWSKA M.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

|

2013

|

vol. 26

|

issue 4 (104)

EN

The category of space, like those of time, cause, and change, is among the most important concepts that lie at the core of the intellectual system that determines the world view characteristic of a civilization, culture or historical epoch. The view in question in turn affects the attitudes and conduct of those who have adopted it. The medieval view of the world had ancient roots. The present article discusses selected ancient literary sources, focusing on the views of the categories of material and immaterial spaces as well as on the definitions of space. The paper also provides, based on certain motifs present in works of Cicero and Pliny the Elder, a description of ancient imagery of the outer space, or the cosmos, recounts the journey of the soul through the cosmos as described by Macrobius, and relates the issue of inward space inherent in the mystic experience. Translated by Dorota Chabrajska

PL

Kategoria przestrzeni jest – obok kategorii czasu, przyczyny czy zmiany – najważniejszą kategorią leżącą u podstaw systemu myślowego, który wpływa na kształt obrazu świata, jaki tworzą ludzie w poszczególnych cywilizacjach, kulturach lub epokach. Ten zaś oddziałuje na zachowania ludzi model ten przyjmujących. Średniowieczny model świata oparty jest na podstawach starożytnych. Artykuł przedstawia – na podstawie wybranych źródeł literackich – pewne aspekty poglądów wybranych autorów starożytnych, które są związane z rozumieniem kategorii przestrzeni materialnej oraz przestrzeni niematerialnej. Artykuł wymienia wybrane definicje przestrzeni, przedstawia zarys budowy przestrzeni kosmosu (oparty na motywach pochodzących z pism Cycerona i Pliniusza), drogę wędrówki dusz w przestrzeni kosmicznej (na podstawie poglądów Makrobiusza) oraz nawiązuje do kwestii przestrzeni wewnętrznej związanej z doświadczeniem mistycznym.

Refine search results

3 Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

3 KOWALEWSKA M.

2 2013

1 2012

Hildegarda z Bingen o człowieku i jego „braciach mniejszych”

„Aevum quod est angeli duratio”. Wiekuistość, czyli między wiecznością a czasem

„Wielka rzecz wymaga wielkich przestrzeni”. Antyczne podstawy średniowiecznego obrazu świata