The article considers the importance of the royal hunting forest in the vicinity of the Křivoklát kastle in the medieval period and the changes in its utilization. Special attention is devoted to the settlement area that originated in the 12th century and the local villages, which generally became extinct in the course of the following century. The evaluation of the archeological finds from one of these settlements poses the question of the social status of its inhabitants and at the same time uncovers a source of errors in the dating of local pottery, which served as the basis for the archaeological opinions about the development of the royal castles in the region.
Częstymi elementami wyposażeń grobowych z okresu wczesnośredniowiecznego są przedmioty kamienne, które powszechnie uznaje się za osełki. Użycie mikroskopu elektronowego pozwoliło na wielu z nich zidentyfikować ślady metali nieżelaznych, w tym metali szlachetnych. Przedmioty te służyć zatem musiały jako kamienie probiercze. Obecność takich przedmiotów w wyposażeniach grobowych jest wskaźnikiem pozycji społecznej zmarłego. Taka interpretacja kamieni probierczych ma szczególne znaczenie w wypadkach, w których w grobie nie znaleziono innych przedmiotów mogących wskazać status społeczny osoby w nim pochowanej. Obecność kamieni pobierczych w grobach dziecięcych uznajemy za przejaw niespełnionych nadziei rodziców. W porównaniu z innymi tego rodzaju znaleziskami z Europy, analizowane przedmioty z zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie różnią się między innymi nieobecnością śladów mosiądzu. Obecny stan badań nie pozwala na ostateczne wyjaśnienie tego faktu, tym bardziej, że każda nowa analiza może zmienić ten stan rzeczy. Liczne ślady metali szlachetnych stwierdzono na przedmiotach znalezionych na cmentarzysku w Pokrzywnicy Wielkiej, pow. nidzicki, leżącej na północnych rubieżach Mazowsza, podobnie jak na niektórych kamieniach probierczych z dwóch innych stanowisk z północnego Mazowsza: Łączyna Starego, pow. przasnyski, i z Korzybia Małego, pow. płoński. Na pozostałych analizowanych przedmiotach stwierdzono ślady testowania przedmiotów wykonanych z innych metali nieżelaznych.
Osiemnaście przedmiotów kamiennych ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, znalezionych w grobach datowanych na XI–XII wiek, poddanych zostało mikroanalizom chemicznym (Ryc. 1). Ich celem było stwierdzenie, czy na powierzchni zabytków znajdują się ślady żelaza, które świadczyłyby o ich funkcji jako osełek, czy pozostałości metali nieżelaznych, potwierdzających wykorzystywanie tych przedmiotów jako kamieni probierczych. Na żadnym z kamieni nie zarejestrowano śladów żelaza, co więcej, na czternastu przedmiotach zidentyfikowano ślady metali nieżelaznych, w tym metali szlachetnych (Ryc. 2–6, Tab. 1).
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.