Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Konserwatorska ocena stanu zachowania wybranych kazań kościelnych z lat 1541-1597 pochodzących z Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie

100%
Bangrowska A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2022
|
vol. 119
5-27
EN
The subject of the study was 16th-century biblical prints (15 selected sermons) from the collection of the Library of the Count Wiktor Baworowski Foundation in Lviv. Analysis of their preservation status was carried out using the Stanford method. It is a statistical method of assessing the state of preservation of book collections, used for this purpose in most studies of library collections (paper, book block, binding). The evaluation of the paper’s state of preservation takes into account its staining, discolouration, the degree of tearing and the number of double folds. When evaluating a book block, the degree of damage to the sewing or gluing ,which affects the strengthening of the pages in the block, is taken into account. The durability and the overall state of preservation of the surface are taken into account when evaluating the binding. The combined evaluation of these three criteria makes it possible to classify the examined item into one of three categories: prints in very good condition, prints in need of restoration work, and prints in very poor condition that should be taken out of use. An assessment of the state of preservation of the paper, block and binding of the biblical publications from the Lviv collection made it possible to classify the objects into the following categories: first – none; second – nine items, accounting for 60% of the total sample; third – six items, accounting for 40% of the total sample. The evaluation of each print was expanded to include additional paper strength tests and an assessment of the degree of acidity of the paper. The paper is in very good condition in terms of mechanical strength. Determination of the paper’s pH was performed by the contact method using an Elmetron CX-741 pH meter, with a composite EPX-3 electrode with an option to automatically determine the end of measurement. In each print, pH was tested at eight points. Five points were delineated on the title page, four of which were located in the corners of the title page and one in the centre. The three remaining measurements were taken on randomly selected pages in the book block, two on the unprinted area and one on the printed area. The measured pH value indicates low acidification rate. The average pH of the books studied is above pH 6, hence items with pH values above 6 do not require deacidification. On the basis of a visual analysis of the biological damage, it can be concluded that the book collection was not stored in optimal conditions in the past, as evidenced by the damage caused by insects, as well as fungi-based stains and streaks on paper.
PL
Przedmiotem badań były XVI-wieczne druki biblijne (15 wybranych kazań) z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie. Analiza stanu ich zachowania została przeprowadzona metodą stanfordzką. Jest ona statystycznym sposobem oceny stanu zachowania księgozbiorów, stosowanym w tym celu w większości badań nad zbiorami bibliotecznymi (papierem, blokiem książki, oprawą). W ocenie stanu zachowania papieru uwzględnia się jego zaplamienia, przebarwienia, stopień przedarcia oraz liczbę podwójnych zgięć. Oceniając blok książki, uwzględnia się stopień uszkodzenia szycia bądź klejenia, co wpływa na wzmocnienie kart w bloku. Z kolei przy ocenie oprawy bierze się pod uwagę trwałość tego połączenia oraz ogólny stan zachowania powierzchni oprawy. Łączna ocena tych trzech kryteriów umożliwia zaszeregowanie badanego egzemplarza do jednej z trzech kategorii: druki w bardzo stanie, druki wymagające prac konserwatorskich, druki w bardzo złym stanie, które należy wyłączyć z użytkowania. Przeprowadzona ocena stanu zachowania papieru, bloku i oprawy publikacji biblijnych z lwowskiej kolekcji pozwoliła zakwalifikować obiekty do poszczególnych kategorii: pierwsza – brak; druga – dziewięć egzemplarzy, co stanowi 60% całej próby; trzecia – sześć egzemplarzy, co stanowi 40% całej próby. Ocenę każdego druku poszerzono o dodatkowe badania wytrzymałościowe papieru oraz o ocenę stopnia zakwaszenia papieru. Papier pod względem wytrzymałości mechanicznej jest w bardzo dobrym stanie. Wyznaczenie pH papieru  wykonywano metodą kontaktową z wykorzystaniem na pH-metru Elmetron CX-741, z elektrodą zespoloną EPX-3 z opcją automatycznego ustalenia końca pomiaru. W każdym druku pH zbadano w ośmiu punktach. Pięć punktów wyznaczono na stronie tytułowej, z tego cztery były zlokalizowane w narożnikach karty tytułowej, a jeden w środku. Trzy pozostałe pomiary wykonano na losowo wybranych kartach w bloku książki, dwa na obszarze niezadrukowanym, jeden na zadrukowanym. Wartość zmierzonego pH świadczy o niewysokim zakwaszeniu. Średnia pH badanych książek zawiera się powyżej pH 6, stąd obiekty o pH powyżej wartości 6 nie wymagają odkwaszania. Na podstawie wizualnej analizy zniszczeń biologicznych można stwierdzić, że księgozbiór w przeszłości nie był przechowywany w odpowiednich warunkach, o czym świadczą zniszczenia wywołane przez owady, a także zaplamienia i zacieki pochodzenia grzybowego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Zastosowanie pochodnych chinoliny do dezynfekcji druków biblijnych z kolekcji Biblioteki Fundacji Wiktora h. Baworowskiego we Lwowie

100%
Bangrowska A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2019
|
vol. 111
5-14
EN
Microbiological tests and disinfection were carried out on the 16th-century Bible published by Jakub Wujek according to the CT II reference number 75938 from the Library of the Victor Wiktor Foundation in Lviv. Jakub Wujek was a Polish clergyman, a Jesuit, doctor of theology, rector of the Vilnius Academy. His translation of the Bible into Polish began in 1584-1595 and was published in its entirety in 1599. During the lifetime of Wujek only the New Testament and Psalter (1594) went out. The Old Testament was ready in 1596. Wujek died in Kraków on July 27, 1597, and the Bible appeared only on August 25, 1599, because Grodzicki together with the appointed commission led to changes in the text of the translation. Due to various circumstances and difficulties, Wujek’s work remained in the Catholic Church the most important translation of the Bible for over 350 years. Prior to the microbiological tests, paper pH tests were performed, counting every third card and examined at three points. The value of the measured pH indicates low acidification. Microbiological tests were carried out and it was found that the microbial infection is not evenly located. Most colonies grew on the dishes in which samples taken from the sticker or the title card were placed, and much less from the center of the book block. The assessment of microbiological hazards has been supplemented with a qualitative analysis of microorganisms. Mushrooms isolated from the book have been identified to the species. Aspergillus Niger van Tieghem was found in the study collection. The aim of the study was to synthesize new quinoline-derived compounds and to determine appropriate concentrations of these compounds to combat the microbiological hazards occurring in the Jakub Wujek Bible. In order to determine the activity coefficient a concentration range of solutions in dimethylsulfoxide was prepared to obtain the appropriate concentration of the solution. Linear growth of the fungus was controlled every 24 hours until the control pan containing the solidified medium from 1 cm3 of DMSO solution was completely overgrown. The dependence of the effectiveness of quinoline derivatives on the dose used is shown in the graph in the Aspergillus Niger van Tieghem ratio. A mixture for disinfecting the book was prepared. Quinoline derivatives are effective, safe compounds in the disinfection of library collections.
PL
Badania mikrobiologiczne i dezynfekcję przeprowadzono na XVI-wiecznej Biblii wydanej przez Jakuba Wujka, zgodnie z zapisaną sygnaturą CT II 75938 pochodzącej z Biblioteki Fundacji Wiktora h. Baworowskiego we Lwowie. J. Wujek był polskim duchownym, jezuitą, doktorem teologii, rektorem Akademii Wileńskiej. Przekład jego Biblii na język polski rozpoczął w latach 1584-1595, który w całości został wydany w 1599 roku Za życia J. Wujka został opublikowany tylko Nowy Testament oraz Psałterz (1594). Stary Testament był gotowy w 1596 roku J. Wujek zmarł w Krakowie 27 lipca 1597 roku, Biblia zaś ukazała się dopiero 25 sierpnia 1599 roku, bowiem Stanisław Grodzicki wraz z powołaną komisją doprowadził do zmian tekstu przekładu. Z uwagi na różne okoliczności i trudności dzieło J. Wujka pozostawało w Kościele katolickim najważniejszym przekładem Biblii przez ponad 350 lat. Przed przystąpieniem do badań mikrobiologicznych przeprowadzono badania pH papieru. Wartość zmierzonego pH świadczy o niewysokim zakwaszeniu. Przeprowadzono badania mikrobiologiczne i stwierdzono, że zakażenie mikrobami nie jest równomiernie zlokalizowane. Najwięcej kolonii wyrosło na szalkach, w których umieszczono próbki pobrane z wyklejki lub karty tytułowej, a znacznie mniej ze środka bloku książki. Wyizolowane z książki grzyby zidentyfikowano do gatunku. W badanej kolekcji stwierdzono występowanie Aspergillus Niger van Tieghem. Celem eksperymentu było syntetyzowanie nowych związków pochodnych chinoliny i wyznaczenie ich odpowiednich stężeń do zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych występujących w Biblii J. Wujka. Do badań zastosowano pochodne chinoliny. Liniowy wzrost grzyba monitorowano co 24 godziny, aż do całkowitego porośnięcia szalki kontrolnej, zawierającej zestaloną pożywkę z 1 cm3 roztworu DMSO. Zależność efektywności działania pochodnych chinoliny od zastosowanej dawki przedstawiono na wykresie w stosunku Aspergillus Niger van Tieghem. Przygotowano preparat do dezynfekcji zbiorów. Związki pochodne chinoliny to skuteczne, bezpieczne związki w dezynfekcji zbiorów bibliotecznych.
3
Publication available in full text mode
Content available

Tebukonazol jako nowa substancja zastosowana do ochrony wybranych zasobów bibliotecznych pochodzących z biblioteki Romana Sanguszki

100%
Bangrowska A.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2018
|
vol. 109
9-17
EN
The protection of library collections is currently subject to a number of justified scientific studies of microbiological, chemical or physicochemical nature1,2. Particularly microbiological processes due to the extensive and destructive effects that include irreversible changes in library collections cause the search for new substances and methods to inhibit and protect certain materials from the action of fungi and other physicochemical agents 3. Fungicides include substances that we call fungicides fungicidal and fungal. The basic component determining the specificity of a plant protection product used for book conservation is the substance biologically active in relation to certain organisms, i.e. which causes the disorder of the physiological processes by blocking the activity of the respective enzymes. We share them with surface-active fungicides, whose task is to block the breathing process. These include copper, sulfuric fungicides, triocarbonyl derivatives, dithiocarbamates, aromatic hydrocarbon derivatives, dicarboximide fungicides. The second group, in turn, include surface and internal fungicides. This is a systemic (systemic) action that involves the development of various pathogens and the inhibition of the destruction of the paper. These include: anilino pyrimidine, benzimidazole, phenylamides and triazole. The main aim of the study was to use tebuconazole from a number of tested triazole compounds as a novel substance to combat microbiological hazards in historic library collections. 24 volumes of dictionaries from the Library of Roman Sanguszka from 1803 were covered. Preservation of collections was good except for AN-XI volume, where there were evident traces of microbial activity, characteristic spots and discolourations, and therefore the presence of fungal colonies. In addition, paper fragments were visible. The remaining volumes were clean, without stains, traces of floods and humidities, which allowed them to be considered non-disinfection objects. Volume XI was subjected to a microbiological test which confirmed the presence of Penicillium chrysogenum. Its mechanism of biological activity is the inhibition of ergosterol, the substance building blocks of the cell membrane. Before the right investigation, the biological activity of the fungicides was refered in the ancient book preservation process, involving the appointment of the so-called. LD50 coefficients, i.e. how amount of the substance is needed to destroy half the population of pathogens. The LD50 is used to determine the concentration of working fluid, which should be sprayed on the surfaces of the protected material: paper, parchment, leather or fabric, providing the required protective efficacy.
PL
Zagadnienia ochrony zbiorów bibliotecznych są obecnie przedmiotem wielu uzasadnionych badań naukowych o charakterze mikrobiologicznym, chemicznym lub fizykochemicznym. Szczególnie procesy mikrobiologiczne ze względu na rozległe i niszczące działanie , które obejmują nieodwracalne zmiany w zabytkowych kolekcjach bibliotecznych powodują poszukiwanie nowych substancji i sposobu powstrzymywania jak również zabezpieczania określonych materiałów przed działaniem grzybów i innych czynników fizykochemicznych. Do zwalczania grzybów należą substancje, które nazywamy fungicydami o działaniu grzybobójczym i grzybostatycznym. Podstawowym składnikiem decydującym o specyfice działania środka ochrony roślin jest substancja aktywna czyli biologicznie czynna w stosunku do określonych organizmów, która powoduje zaburzenie ich procesów fizjologicznych na skutek blokowania aktywności odpowiednich enzymów. Dzielimy je na fungicydy o działaniu powierzchniowym, których zadaniem jest blokowanie procesów oddychania. Należą do nich fungicydy miedziowe, siarkowe, pochodne triokarbonylu, ditiokarbaminiany, pochodne węglowodorów aromatycznych, fungicydy dikarboksyimidowe. Do drugiej grupy z kolei należą fungicydy o działaniu powierzchniowym i wewnętrznym. Jest to działanie układowe (systemiczne), które polega na wywołaniu różnych zaburzeń rozwojowych patogenów i zahamowaniu procesu destrukcji papieru. Należą do nich związki: anilino pirymidyny, benzimidazolowe, fenyloamidy oraz triazolowe. Zasadniczym celem badań było zastosowanie tebukonazolu spośród szeregu przebadanych pochodnych związków triazolowych jako nowej substancji do zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych w zabytkowych kolekcjach bibliotecznych. Szczególnym przedmiotem były objęte 24 tomy słowników pochodzących z Biblioteki Romana Sanguszki z 1803 roku. Stan zachowania zbiorów był dobry za wyjątkiem tomu AN-XI, gdzie ewidentnie było widać ślady aktywności mikrobiologicznej, charakterystyczne plamy i przebarwienia, a więc obecność kolonii grzybów. Ponadto widoczne były przedarcia papieru jego kruchość. Pozostałe tomy były czyste, bez zacieków, śladów zalań i zawilgoceń, co pozwoliło uznać je za obiekty nie wymagające dezynfekcji. Tom XI był poddany badaniu mikrobiologicznemu co potwierdziło obecność Penicillium chrysogenum. Mechanizm biologicznej aktywności tebukonazolu polega na inhibicji ergosterolu, substancji budulcowej błony komórkowej. Aby biologiczną aktywność tebukonazolu odnieść do książki zabytkowej należy wykonać badania podstawowe, polegające na wyznaczeniu tzw. współczynników LD50¬, a więc dawek tych substancji dla poszczególnych patogenów, dla których połowa populacji ulega zniszczeniu. To stanowi podstawę do wyznaczenia stężenia cieczy roboczej, zapewniającej wymaganą skuteczność ochronną, którą należy opryskać z określoną wydajnością dyszy, powierzchnie ochranianego materiału: papieru, pergaminu, skóry czy tkaniny.
4
Publication available in full text mode
Content available

Konserwacja szesnastowiecznej powieści alegorycznej Desiderosvs ze zbiorów Biblioteki Opactwa Benedyktynek w Krzeszowie

63%
Bangrowska A., Maciąg T.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2018
|
vol. 110
23-34
EN
Conservation and microbiological research was carried out on a sixteenth-century collection entitled Desiderosvs, Abo Scieszka Do Milosci Bozey Y To Excellence, Zywota Chrzescianskiego: Dialog strangely devotional, from Spanish to Italian, French, German, Dutch Y Laciński ięzyk, and now for Poland postponed by Gaspra Wilkowski. The original work was published in 1515 under the title Espill de la vida religiosa. The book was printed in Krakow in 1589 at the printing house of Andrzej Piotrkowczyk. The book is printed on a handmade paper with a non-homogeneous basis weight ranging from 52g/m2 to 76g/m2. It contains 154 cards printed on both sides, the first 18 cards have no numbering, then there are 128 numbered cards and 8 unnumbered cards. The book is small. The dimensions of the book block are 15x10 cm. The contribution of the book is multiple. The rear cladding was made of beech wood. Before conservation works were carried out, photographic and descriptive documentation was made, including historical analyzes of the reconstruction of the luminaire. Paper laboratory tests were carried out: paper pH, fiber composition, thickness and basis weight were tested and microbiological tests were carried out. Mushrooms isolated from the object were identified to three species: Chaetomium globosum, Alternaria alternata and Aspergillus niger. Therefore, the paper was disinfected. After testing the resistance of the printing ink to water, the paper cards were subjected to a disinfectant bath in sterinol and the object was rinsed several times in pure distilled water, followed by a proper bath of cards in lukewarm water with the addition of gray soap. Smaller paper losses were supplemented manually with paper pulp from ICE in Lodz on the vacuum table, and large losses and missing card 15 were supplemented with a mass replenishment machine. The cards were then wet-glued using a 3% aqueous solution of methylcellulose while subjecting the paper to deacidification. Calcium hydroxide was used as deacidifying agent. The acidic substances contained in the paper reacted with calcium hydroxide and the excess of hydroxide in a few days under the influence of carbon dioxide from the air gave the reaction product, i.e. calcium carbonate, which is an alkaline reserve. As a result of the work carried out, the book was cleaned of various impurities, the paper structure was strengthened, tears and cavities were supplemented. The frame was reconstructed using beech wood and calf leather. Thanks to this research, the book will survive for the next years and will serve the next generations.
PL
Badania konserwatorskie i mikrobiologiczne zostały przeprowadzone na XVI wiecznym zbiorze zatytułowany Desiderosvs, Abo Scieszka Do Milosci Bozey Y Do Doskonalosci Zywota Chrzescianskiego: Dialog dziwnie nabożny y ucieszny, z Hiszpańskiego na Włoski, Francuski, Niemiecki, Niderlandski Y Laciński ięzyk, / a teraz na Polski nowo przełożony przez Gaspra Wilkowskiego. Oryginalne dzieło zostało opublikowane w 1515 r. pod tytułem Espill de la vida religiosa. Książka została wydrukowana w Krakowie w 1589 r. w drukarni Andrzeja Piotrkowczyka. Książka wydrukowana jest na papierze czerpanym o niejednorodnej gramaturze w granicach od 52g/m2 do 76g/m2. Zawiera 154 karty zadrukowane obustronnie, pierwsze 18 kart nie posiada numeracji, następnie występuję 128 kart numerowanych i 8 kart nienumerowanych. Wymiary bloku książki wynoszą 15x10 cm. Wkład książki jest wieloskładowy. Tylna okładzina wykonana była z drewna bukowego. Przed podjęciem prac konserwatorskich wykonano dokumentację fotograficzna i opisową z uwzględnieniem analiz historycznych dotyczących rekonstrukcji oprawy. Wykonano badania laboratoryjne papieru: zbadano pH papieru, skład włóknisty, grubość i gramaturę oraz przeprowadzono badania mikrobiologiczne. Wyizolowane z obiektu grzyby zidentyfikowano do trzech gatunków: Chaetomium globosum, Alternaria alternata i Aspergillus niger. W związku z tym papier poddano dezynfekcji. Po wykonaniu próby odporności farby drukarskiej na wodę, karty papierowe poddano kąpieli dezynfekcyjnej w sterinolu oraz przeprowadzono kilkukrotne płukanie obiektu w czystej wodzie destylowanej następnie przeprowadzono właściwa kąpiel kart w letniej wodzie z dodatkiem mydła szarego. Mniejsze ubytki papieru uzupełniano ręcznie masą papierową z ICE w Łodzi na stole podciśnieniowym a duże ubytki i brakującą kartę 15 uzupełniono w maszynie do uzupełnień masą. Następnie na mokro przyklejono karty, używając do tego celu 3% wodny roztwór metylocelulozy, jednocześnie poddając papier odkwaszeniu. Jako środek odkwaszający użyto wodorotlenek wapnia. Zawarte w papierze substancje o charakterze kwasowym w reakcji z wodorotlenkiem wapnia uległy zobojętnieniu  a nadmiar wodorotlenku w ciągu kilku dni pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza dał produkt reakcji czyli węglan wapnia, który stanowi rezerwę alkaliczną. W wyniku przeprowadzonych prac oczyszczono książkę z różnorodnych zanieczyszczeń, wzmocniono  strukturę papieru, uzupełniono rozdarcia i ubytki. Odtworzono oprawę wykorzystując drewno bukowe i cielęcą skórę. Dzięki tym badaniom książka przetrwa na kolejne lata i będzie służyć kolejnym pokoleniom.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.