Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Pożegnanie dr. hab. prof. SGH Zbigniewa Strzeleckiego – Redaktora naczelnego „MAZOWSZE Studia Regionalne„ w latach 2008-2015

100%

Zespół redakcyjny

MAZOWSZE Studia Regionalne

2016

issue 18

7-8

Pożegnanie dr. hab. prof. SGH Zbigniewa Strzeleckiego – Redaktora naczelnego „MAZOWSZE Studia Regionalne„ w latach 2008-2015

Farewell to Professor Zbigniew Strzelecki - Chief Editor of "MAZOWSZE Regional Studies" in 2008-2015

O VIII tomie, części 2 czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

100%

Zespół redakcyjny

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

2020

vol. 8/2

5-8

Ten zeszyt jest drugą częścią ósmego tomu czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne. Pierwsza część ósmego tomu jest monotematyczna, poświęcona problemom komputeryzacji – in-formatyce, jej genezie i fundamentom, poziomowi teoretycznemu oraz funk-cjom praktycznym, przebudowie sposobów myślenia i modusów istnienia w erze komputeryzacji (sztuczna inteligencja, obiekty wirtualne, światy wir-tualne) oraz zmianom w sferze społecznej, w nauce, i nawet w filozofii, a także przemianom indywidualnej ludzkiej świadomości spowodowanym przez wkroczenie komputerów do ludzkiego świata. Natomiast druga część ósmego tomu, mająca formę odrębnego, tu przed-stawianego zeszytu prezentuje szeroką paletę problemów pięciu typów. Po pierwsze, są to problemy, w których ustanawianie i badanie zaangażowana jest zarówno filozofia jak i nauka (zagadnienia: nowego oświecenia, polowa-nia, podmiotu działania, piękna jako wartości poznawczej). Po drugie, jest to kwestia relacji filozofii do nauki, tu w antynaturalistycznej koncepcji Ed-munda Husserla. Koncepcje antynaturalistyczne są istotne między innymi dlatego, że przeciwstawiają się obecnej fali destrukcyjnego naturalizowania filozofii, a mianowicie naturalizowania, które przez swój radykalizm niszczy jej autonomię, skazując ją na wtórność. Po trzecie, zeszyt zawiera trzy roz-prawy poświęcone problemom języka – jako medium interpersonalnej ko-munikacji, jako bazy poznania i jako systemu znaków, a mianowicie w tek-stach Pavlo Sodomory, Zbysława Muszyńskiego i Józefa Dębowskiego. Po czwarte, zamieszczamy tekst Stanisława Czerniaka, należący do szeroko ro-zumianej epistemologii, prezentujący klasyfikację wiedzy Maxa Schelera, w której nauki są uwzględnione – co rzadkie – nie wprost. Po piąte, cztery tek-sty (Emmanuela Coco, Pawła Bytniewskiego, Andrzeja Łukasika oraz tegoż z Magdaleną Łatą) są poświęcone filozoficznym zagadnieniom nauki. I tylko te cztery teksty w zeszycie należą do dziedziny zwanej filozofią nauki. Rzecz jest warta podkreślenia, ponieważ zakres tematyczny czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne oceniający je zastanawia-jąco często ograniczają do filozofii nauki. A to istotne przeinaczenie jego misji i dziedziny badawczej. Czasopismo nie ogranicza się bowiem do filozofii nauki; problematyka dla niego właściwa – wytyczająca jego tożsamość i będąca, rzec można, jego znakiem rozpoznawczym – obejmuje wszystkie rodzaje powiązań pomiędzy filozofią a nauką. Konstelacja problemów rozpatrywanych w tym zeszycie stanowi poglą-dowy przykład i zarazem świadectwo tematycznej różnorodności obecnej filozofii – odległej od klasycznego jej obszaru (choćby eksponowanego w podręcznikach). Pokazuje także koncentrowanie się jej na rozwiązywaniu poszczególnych problemów, a nie na budowaniu systemów, a chociażby rela-tywnie ogólnych koncepcji obejmujących szerokie dziedziny przedmiotowe. W dzisiejszej filozofii uderza dynamiczne przyrastanie liczby podejmowa-nych konkretnych problemów, w tym głównie takich, które są aktualnie ważne w świecie pozafilozoficznym w momencie ich filozoficznej inicjacji. Tak więc dzisiejsza filozofia generuje coraz to nowe dziedziny problemowe (przejmując ze świata pozafilozoficznego i nadając im pojęciowe formy wła-ściwe dla filozofii) i następnie je rozważa. Kolonizowanie przez filozofię no-wych obszarów przedmiotowych, daleko i w różnych kierunkach wykraczają-cych poza te dawniej w filozofii uwzględniane, jest jedną z najbardziej zna-miennych jej właściwości. I tak na przykład najnowsza filozofia przejęła pro-blemy płci w filozofii gender, utworzyła filozofię science fiction, filozofię informatyki, podjęła problemy antroposfery, wirtualności, zagadnienia bio-etyczne, uformowała kilka wariantów filozofii ekologii, sportu itp., itp. Wzbogacanie tematyki filozoficznej, głównie o problemy pierwotnie istotne poza filozofią, w tym te, które pojawiły się na obecnym etapie cywili-zacji, rozrywa klasyczny obszar filozofowania (który notabene nie był stały w dziejach, bo zawsze warunkowały go założenia szkół i nurtów filozoficznych). Obecny ruch filozofii ku ciągłemu powiększaniu zakresu problematycznego i przy tym porzucaniu wielu dawniej ważnych problemów albo ich transfor-mowanie (np. ujmowanie poznania jako działania) jest względnie często obwarowany kryteriami metodycznymi i konceptualnymi decyzjami, doraź-nie ustanawianymi – do ujęcia konkretnego problemu. Powiększanie zbioru problemów filozoficznych i doraźność ich pojęciowego oraz metodycznego ujmowania dokonuje się często kosztem rezygnowania z formowania cało-ściowych koncepcji lub choćby widzenia badanych kwestii poprzez pryzmat ogólnych teorii – co było dawniej naczelnym dążeniem filozofii. Filozofię XXI wieku i nieco wcześniejszą można postrzegać jako wycofy-wanie się filozofii z programów minimalistycznych (w kilku postaciach: re-stryktywnego odłamu filozofii analitycznej, postmodernizmu, hermeneutyki) ograniczających filozofię do badań w medium języka. W naj-nowszej filozofii następuje zmierzch filozofowania podporządkowanego paradygmatowi lingwistycznemu jako metafilozoficznej instancji organizującej, a jednocześnie obserwujemy ucieczkę zarówno od filozofii szkół, nurtów jak i sztywnych programów oraz od ujęć totalizujących. Filozofowanie w medium języka – mającego być odtrutką na trudności, a zdaniem niektórych nawet kompletną zapaść transcendentalizmu z jego paradygmatem świadomościowym – zdaje się kończyć teraz swe panowanie. Obecnie trudno dostrzec w filozofii nowy paradygmat metafilozoficzny o roli i funkcji porównywalnych z paradygma-tami mentalistycznym i językowym. Te wady – ateoretyczność, aprogramowość, rozpływanie się dociekań fi-lozoficznych w wielości badań, które nie są unifikowane, ani podporządko-wane nadrzędnemu celowi – są pomniejszane przez pozytywną właściwość obecnej filozofii. Otóż, zarzuca się filozofii, że tkwi w wieży w kości słonio-wej, będąc w efekcie hermetyczna i interesująca jedynie dla wąskiej grupy entuzjastów. Ta teza jest nietrafna, zwłaszcza odniesiona do dzisiejszej filo-zofii. Włącza się ona bowiem w szeroki intelektualny nurt problematyzowa-nia, analizowania i diagnozowania obecnej rzeczywistości. Czasem czyni to aż nazbyt bezpośrednio – przejmując kwestie pozafilozoficzne i traktując je jako swe własne, bez ich dogłębnej transformacji. W każdym razie dzisiejsza filozofia ma wybitnie charakter partycypujący, szybko reaguje na problemy ludzkiego świata. W niektórych przypadkach w zbyt wysokim stopniu, po-nieważ podążanie za (poszczególnymi) problemami zrodzonymi poza filozo-fią może sprawiać, że staje się ona tylko rozmaitością intelektualnych reflek-sji, pozbawionych nadrzędnego elementu koordynującego, a nie przedsię-wzięciem, którego głównym zadaniem jest tworzenie zdystansowanych, abs-trakcyjnych fundamentalnych koncepcji, w ramach szkół filozoficznych (któ-rych notabene pojęcie obecnie też się dewaluuje). Chcemy zwrócić uwagę na jeszcze jedną właściwość filozofii. Bez względu na to, jak filozofia jest różnorodna i jaka panuje w niej niejednoznaczność co do celu konkretnych badań, środków i naczelnego ogólnego jej celu, do roz-ważań powołuje ona wiedzę pozafilozoficzną jako konieczne źródło swych treści. W tym wiedzę naukową. Nie jest to równoznaczne z opowiedzeniem się za naturalizowaniem, a jedynie świadczy o dystansowaniu się od speku-lacji, z jednej strony, a z drugiej, od miałkości wiedzy potocznej. Przekonującym przykładem tego słabego unaukowienia filozofii jest za-mieszczony w tym zeszycie dwugłos o polowaniu – należący do nowej dzie-dziny filozoficznej – bioetyki. Rozprawy Zdzisławy Piątek i Marcina Urba-niaka pokazują, jak inaczej niż w większości przekazów medialnych filozofia podejmuje problem polowania. Okazuje się, że do racjonalnej, wyważonej dyskusji o polowaniach, a więc o przedmiocie wydawałoby się potocznym, nie wystarczy wiedza potoczna i intuicje moralne (notabene różne w różnych grupach i społecznościach ludzkich), a potrzebne jest zaangażowanie wiedzy biologicznej, kulturoznawstwa, historii, wiedzy prawnej, wiedzy weteryna-ryjnej a z drugiej strony pogłębionej wiedzy o moralności, ujętej w koncepcje etyczne. Dopiero kolaż filozofii z naukami szczegółowymi pozwala dyskuto-wać kwestię racjonalnie, a nie wysuwać tylko emocjonalne oskarżenia i nie-uzasadnione przeświadczenia oparte na jednostkowych, tendencyjnie inter-pretowanych faktach, prowadzić bezowocne spory, w których subiektywne nastawienia uczestników sporu biorą górę. Ten przykład pokazuje zarazem, jak filozofia angażuje się w problemy potoczne, jaką ma moc oświecającą, także w sprawach odległych, wydawałoby się, od standardowych wyobrażeń o rolach filozofii. Jak zawsze pragniemy wyrazić swą wdzięczność recenzentom, którzy włożyli nieocenioną pracę w przygotowanie tego zeszytu, a którzy – ze względu na obowiązującą w czasopiśmie formę recenzowania podwójnie „zaślepionego” – muszą pozostać anonimowi. Są oni tylko wymienieni w całościowym spisie naszych dotychczasowych recenzentów na stronie inter-netowej: http://filozofiainauka.ifispan.waw.pl/recenzowanie/ Zespół redakcyjny

Refine search results

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 MAZOWSZE Studia Regionalne

2 Zespół redakcyjny

1 2020

1 2016

Search results

Pożegnanie dr. hab. prof. SGH Zbigniewa Strzeleckiego – Redaktora naczelnego „MAZOWSZE Studia Regionalne„ w latach 2008-2015

O VIII tomie, części 2 czasopisma FILOZOFIA I NAUKA. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne