Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ludzki człowiek. O rzadkim, lecz interesującym użyciu polskiego przymiotnika w zestawieniu z angielskim human

100%
Ciunovič M.
Poradnik Językowy
|
2023
|
vol. 807
|
issue 8
60-71
EN
The lexemes ludzki and human are treated (e.g. in didactics and translation studies) as equivalents, which is reflected in the dictionary descriptions of the meanings of these words. At the same time, the analysis of the contexts where the expression ludzki człowiek is used leads to other conclusions: not all contents of the Polish adjective are present in its English equivalent. Ludzki is also ‘one who suspends the operation of principles for the sake of another human being’. This component of a more general meaning (‘consistent with the human nature, conceived as good; hence: characterised by favourable disposition, understanding for other people; humane, merciful, gentle, kind’, SJPDor) seems to be absent from English (adjectives human and humane). This article applies the methodology based on the pragmatic analysis of the communication situation and consideration for the context of the utterance/statement (after Grzegorczykowa 1990). The language material used was derived from the following corpora: NKJP (National Corpus of Polish), BNC (British National Corpus), and COCA (Corpus of Contemporary American English).
PL
Leksemy ludzki i human traktowane są (np. w dydaktyce i translatoryce) jako ekwiwalenty, co znajduje wyraz w słownikowych opisach znaczeń tych słów. Jednocześnie analiza kontekstów, w których użyto wyrażenia ludzki człowiek skłania do innych wniosków: nie wszystkie treści polskiego przymiotnika obecne są w jego angielskim odpowiedniku. Ludzki to także ‘taki, który zawiesza funkcjonowanie zasad ze względu na dobro drugiego człowieka’. Ten składnik ogólniejszego znaczenia (‘zgodny z naturą człowieka, pojmowaną jako dobra, stąd: odznaczający się przychylnością, wyrozumiałością względem innych ludzi; humanitarny, miłosierny, łagodny, życzliwy’, SJPDor) wydaje się nieobecny w języku angielskim (przymiotnikach human i humane). W artykule zastosowano metodologię opierającą się na pragmatycznej analizie sytuacji komunikacyjnej i uwzględnieniu kontekstu wypowiedzi (za Grzegorczykową 1990). Wykorzystano materiał językowy z korpusów: NKJP, BNC (British National Corpus) oraz COCA (Corpus of Contemporary American English).
2
Publication available in full text mode
Content available

Kiedy człowiek staje się człowiekiem, a kiedy przestaje nim być?

100%
Ciunovič M.
Poradnik Językowy
|
2018
|
vol. 751
|
issue 2
73-87
EN
A human has been perceived as ‘someone good’ since the oldest times in the history of the Polish language. Obviously, the understanding of the lexeme referred primarily to the ‘human being’ but at the same time there was a close relation between the human and a value. This has been so to this date, which is evidenced by numerous idiomatised expressions. The consequence of understanding the human as a ‘valuable being’ is the expressions contained in the title: stać się człowiekiem (to become a human) and przestać być człowiekiem (to stop being a human). This paper presents an analysis of the contexts in which these and similar expressions are found and the aim was to outline the typical situations when the human, so to say, becomes clothed in the value and ones when he or she loses it. A syncretic methodological approach was adopted – the tools of historical semantics, structuralism and linguistic pragmatics as well as cognitive linguistics and linguistic worldview were applied. Finally, English-language contexts, which are characterised by a close relation with the understanding of a human as a value in Polish, are presented for the sake of comparison.
3
Publication available in full text mode
Content available

"Psychiatryk w Las Vegas": o internetowych użyciach leksemu psychiatryk

100%
Ciunovič M.
Poradnik Językowy
|
2024
|
vol. 814
|
issue 5
18-30
EN
Recently, the issue of language in psychiatry has been raised more frequently. The concern for choosing the appropriate words has resulted in developing language recommendations regarding the way we should speak about treating mental health disorders. The lexeme psychiatryk ‘mental hospital’ has been mentioned among words that contribute to preserving the negative stereotypes of psychiatric care. Thus, the paper focuses on the ways in which this word is evaluated across the Internet. Since the author analyses specific utterances – the ways language is used, she employs the framework of linguistic pragmatics to account for the broad context of each utterance (the speaker’s intentions, utterance type, the assumed hearer, etc.). In the majority of the analysed cases, we can observe such uses of the words that uphold the negative stereotype of institutionalized psychiatric care, and the hospitals themselves (in examples that exhibit playfulness, bordering on colloquialism and derision) are represented as appalling, pathological or funny and incomprehensible.
PL
W ostatnich latach coraz częściej pojawia się w debacie publicznej temat języka w psychiatrii. Efektem troski o odpowiedni dobór słów są rekomendacje językowe dotyczące mówienia o leczeniu zaburzeń psychicznych. Wśród słów wzmacniających negatywny stereotyp leczenia psychiatrycznego wymieniany bywa leksem psychiatryk. Artykuł jest refleksją na temat wartościowania tego słowa w internecie. Ponieważ przedmiotem analizy są konkretne wypowiedzi – użycia języka, autorka posługuje się narzędziami pragmatyki językowej do opisu całego kontekstu wypowiedzi (intencji nadawcy, charakteru komunikatu, zakładanego odbiorcy itp.). W większości analizowanych przypadków dominuje użycie tego leksemu wzmacniające negatywny stereotyp hospitalizacji psychiatrycznej, a same placówki (w przykładach często żartobliwych, na granicy potoczności i obraźliwości) jawią się jako miejsca odstraszające, patologiczne albo śmieszne i niezrozumiałe.
4
Publication available in full text mode
Content available

Czy pytać to tylko ‘zadawać pytanie’? Kilka uwag o medialnym użyciu tego czasownika

100%
Ciunovič M.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2022
|
vol. 29
|
issue 2
29-44
EN
The verb pytać [to ask] is one of the basic verba dicendi, thus its meaning seems obvious and its lexicographical descriptions exhaustive. At the same time, contemporary uses of this lexeme in the media suggest the presence of additional components, not yet taken into account in the studies of this verb. The author will therefore analyse selected quotations from informative Internet portals and TV dailies in order to then attempt to answer the question posed in the title. The description will take into account the pragmatic elements of the utterance: its context, information about the sender and the assumed recipient, as well as the entire communication situation; the conclusions will, in turn, be confronted with descriptions of the verb pytać [to ask] present in the linguistic literature.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.