Search results

1

Obowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

100%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2016

|

issue 1(15)

27-41

PL

W artykule poddano analizie deklaracje licealistów i studentów dotyczące ich uczestniczenia w obowiązkowych,z punktu widzenia Kościoła katolickiego, praktykach religijnych (w niedzielnej mszy oraz wielkanocnej spowiedzi i komunii). Podstawę tych analiz stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych przez autora w 2011 roku wśród licealistów w Kaliszu (456) i studentów w Poznaniu (426) za pomocą kwestionariusza ankiety. Badania wykazały, że większość respondentów w obu kategoriach uczestniczyła regularnie (42,2%) i nieregularnie (30,3%)w mszy niedzielnej (łącznie 72,5%), 23,8% nie uczestniczyło w tej mszy, a także w spowiedzi (42,8%) i komunii wielkanocnej (54,1%), zaś ponad dwie piąte zrezygnowały z tego uczestnictwa (45,7% i 41,4%). Religijność i obojętność religijna oddziałują istotnie na udział w opisanych praktykach religijnych. Respondenci głębokoreligijni uczestniczą najliczniej systematycznie, a obojętni religijnie najliczniej zaniedbują udział w praktykach obowiązkowych. W porównaniu ze wskaźnikami z wcześniejszych badań można dostrzec wzrost odsetka licealistów i studentów rezygnujących ze spełniania obowiązkowych praktyk religijnych (o 17,6%).

EN

The article analyses the declarations of secondary-school and university students concerning their participation in obligatory – from the point of view of the Catholic Church – religious practices (Sunday Masses, Easter Confession and Communion). The analysis is based on the sociological research conducted in 2011 by the author of the article on 456 secondary-school students from Kalisz and 426 university students from Poznań who were asked to fill up a questionnaire. According to the results the majority of the respondents in both categories had participated in Sunday Masses (72.5%): of whom 42.2% regularly and 30.3% irregularly; 23.8% had not participated in the Mass, 42.8% had not participated in the Confession and 54.1% – in the Easter Communion, either, whereas over two fifths had failed to participate in both events (45.7% and 41.4%). Religiousness and religious indifference have a decisive impact on the participation in the religious practices described above. The respondents who are deeply religious participate regularly, and the ones who are religiously indifferent fail to do it. In comparison to the previous research the percentage of students who have stopped participating in the obligatory religious practices has increased by 17.6%.

2

Opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji. Od akceptacji do kontestacji

100%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2015

|

issue 4(14)

65-79

PL

Eutanazja jest zjawiskiem znanym od dawna i stosowanym często na świecie; w Polsce jest niedozwolona. Wzbudza kontrowersje i wywołuje krytyczne oceny dotyczące jej tosowania wśród ludzi cierpiących i nieuleczalnie chorych. Niektórzy ludzie, powołując się na osobiste poczucie wolności i wolę decydowania o własnym życiu i czasie swojej śmierci, opowiadają się za skróceniem życia ludzi nieuleczalnie chorych i cierpiących przez eutanazję. Natomiast inni odrzucają eutanazję, motywując własne nastawienie względami religijnymi i moralnymi. W artykule ukazano opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji i negatywnego stanowiska Kościoła rzymskokatolickiego wobec jej stosowania. Badania wykazały, że większość licealistów i studentów objętych nimi akceptuje eutanazję i zgadza się na stosowanie jej, a mniejszość ją odrzuca i opowiada się za śmiercią naturalną bez względu na cierpienie nieuleczalnie chorych.

EN

Euthanasia has been known for a long time and applied frequently in some countries. In Poland it is not allowed by the law. At the same time euthanasia always aroused controversy and negative assessment on the use of it for terminally ill people and the suffering ones. Some people, relying on personal sense of freedom and the desire to control their own life and the time of death, unequivocally advocate euthanasia for shortening the life of terminally ill people and the suffering. Other people reject euthanasia, motivating their attitude to the religious and moral grounds. This article presents the opinions of high school and university students on euthanasia and its applications. The Roman Catholic Church rejects euthanasia and allows only the natural way of death. Studies have shown that higher rates of high school students and students accept euthanasia and agree to its use. A lower percentage of them reject it and opt for a natural death, regardless of the suffering of terminally ill people.

3

Nieobowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

100%

Baniak J.

Opuscula Sociologica

|

2016

|

issue 3(17)

59-76

PL

Artykuł jest kontynuacją analiz praktyk religijnych licealistów i studentów zawartych w „Opuscula Sociologica” 2016, nr 1. Autor skupia się na analizie deklaracji badanej młodzieży dotyczących uczestnictwa w nieobowiązkowych praktykach religijnych (w modlitwie indywidualnej, nabożeństwach religijnych, spowiedzi i komunii w różnych terminach, mszy w dni powszednie). Ukazuje także indeksację wybranych praktyk religijnych oraz uwarunkowania gotowości respondentów do udziału w praktykach. Podstawę tych analiz stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych przez autora w 2011 roku wśród licealistów w Kaliszu (456) i studentów w Poznaniu (426) za pomocą kwestionariusza ankiety. Badania te wykazały, że typ szkoły – a więc i wiek badanych – bardziej niż płeć wpływa na udział respondentów w kategoriach praktyk nieobowiązkowych. Istotnie na ich udział w tych praktykach religijnych oddziałują religijność i obojętność religijna. Modlitwę indywidualną odmawia 52% z różną częstotliwością, a 41,4% nie odmawia. W porównaniu ze wskaźnikami z wcześniejszych badań można dostrzec wzrost odsetka licealistów i studentów rezygnujących ze spełniania nieobowiązkowych praktyk religijnych.

EN

The article is a continuation of the analysis of religious observances celebrated by secondary-school and university students (Opuscula Sociologica 2016, 1). The stress has been put on the declarations of the young people concerning their participation in non-obligatory religious observances (individual prayers, church services, confessions and communions on various days, a Mass on weekdays). The author presents an indexation of selected religious observances and the determinants of readiness of respondents to participate in the observances. The analyses have been based on the results of the sociological research carried out by the author in 2011 on secondary-school students from Kalisz (456) and on university students from Poznań (426) with the use of a questionnaire. The research has proved that the type of school – that is to say the age of the respondents – influences their participation in nonobligatory observances more than their sex. Actually, religiousness and religious indifference influence their participation in religious observances. Individual prayer is said 52% of the respondents with various frequency, and 41.4% do not say it at all. Comparing these results with the previous ones it may be said that the percentage of second-school and university students who have given up nonobligatory religious observances has increased.

4

Małżeństwo i rozwody w świadomości młodzieży polskiej przełomu XX i XXI wieku w świetle badań socjologicznych

100%

Baniak J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2021

|

issue 28

287-310

EN

This article presents an analysis of attitudes (views, attitudes and actions) of high school and university students in Poland in the 20th century and in both decades of the 21st century towards the institution of marriage and towards marital divorce. The analysis is based on the results of various sociological studies carried out in both periods. The attitudes of Polish youth to marriage and divorce include the following issues: marriage as a fundamental and solemn value; sacramental marriage – its indissolubility and durability; young people’s attitudes towards church and civil weddings; young people’s attitudes towards marital divorce and family breakdown. Empirical indicators show the process of durability and changes in the attitude of Polish youth to marriage and divorce at the turn of the two centuries – both to sacramental marriage and to civil marriages. What factors contributing to the durability of the marriage were noticed by the surveyed youth, and what were the most common reasons for its breakdown and led directly to the splitting up of the spouses? How did the surveyed youth personally perceive and assess the durability of marriage, and as divorce as a result of its disintegration.

DE

Der Artikel präsentiert eine Analyse der Einstellungen (Ansichten, Einstellungen und Handlungen) von Gymnasiasten und Universitätsstudenten in Polen im 20. Jahrhundert und in beiden Jahrzehnten des 21. Jahrhunderts zur Institution Ehe und Scheidung. Diese Analyse basiert auf den Ergebnissen verschiedener soziologischer Studien, die in beiden Zeiträumen durchgeführt wurden. Die Einstellung der polnischen Jugend zu Heirat und Scheidung umfasst folgende Themen: Ehe als grundlegender und feierlicher Wert; sakramentale Ehe - ihre Unauflöslichkeit und Dauerhaftigkeit; Einstellung der Jugend zu kirchlichen und standesamtlichen Trauungen; Einstellung junger Menschen zu Ehescheidungen und Familienzusammenbrüchen. Empirische Indikatoren zeigen die Dauerhaftigkeit und den Wandel der Einstellung der polnischen Jugend zur Eheschließung und Scheidung in der Zeit um die Jahrhundertwende - sowohl zur Sakramentenehe als auch zur standesamtlichen Eheschließung. Welche Faktoren, die zur Dauerhaftigkeit der Ehe beitragen, wurden von den befragten Jugendlichen wahrgenommen und was waren die häufigsten Gründe für das Scheitern und führten direkt zur Trennung der Ehegatten? Wie haben die befragten Jugendlichen persönlich die Dauerhaftigkeit der Ehe wahrgenommen und eingeschätzt, und wie kam es zu einer Scheidung infolge des Scheiterns? Dieser Artikel beantwortet diese Fragen.

PL

W artykule przedstawiono analizę nastawienia (poglądy, postawy i działania) uczniów szkół średnich i studentów wyższych uczelni w Polsce w XX wieku i w obu dekadach XXI wieku do instytucji małżeństwa i do rozwodów małżeńskich. Podstawę tej analizy stanowią wyniki różnych badań socjologicznych zrealizowanych w obu tych okresach. W zakres nastawienia młodzieży polskiej do małżeństwa i rozwodów wchodzą następujące zagadnienia: małżeństwo jako wartość podstawowa i uroczysta; małżeństwo sakramentalne – jego nierozerwalność i trwałość; postawy młodzieży wobec ślubu kościelnego i cywilnego; postawy młodzieży wobec rozwodów małżeńskich i rozpadu rodziny. Wskaźniki empiryczne ukazują proces trwałości i zmiany w nastawieniu młodzieży polskiej do małżeństwa i rozwodów w okresie z przełomu obu wieków – zarówno do małżeństwa sakramentalnego, jak i do cywilnych związków małżeńskich. Jakie czynniki sprzyjające trwałości małżeństwa dostrzegała badana młodzież, a jakie były najczęściej powody jego rozpadu i prowadziły wprost do rozejścia się małżonków? Jak badana młodzież osobiście postrzegała i oceniała trwałość małżeństwa, a jak rozwód w wyniku jego rozpadu? Na te pytania odpowiada ten artykuł.

5

Causes, forms and effects of social and moral confusion of the institutional Roman-Catholic Church in Poland

100%

Baniak J.

Człowiek i Społeczeństwo

|

2016

|

vol. 41

49-69

EN

The lostness of an individual or institution is manifested in their aversion towards conforming or adapting to the social and cultural conditions in which they are to function or carry out their fundamental tasks. Lostness affects secular institutions as well as religious institutions, including churches. In this paper I demonstrate the lostness of the institutional Roman Catholic Church in Poland over the past 25 years through the reflections of clergymen and theologians, as well as on the basis of sociological research findings. Theologians claim that this lostness also signifies the specific pastoral situation of the Church brought about by the systemic transformations in Poland over this period, previously unencountered by and unknown to the Church, hindering the Church’s functioning and inducing it to take erroneous decisions. Lostness takes on a variety of forms and is manifested in numerous spheres of the Church’s secular activities, but does not affect its essence or religious identity. However, it does embrace its functions and actions, its attitudes and its decisions, in the area of secular and political activity, its relations with society, and also in relations within the clerical community. Wording it differently, lostness applies to the human structure of the Church, and within this above all the bishops and leaders who guide it and manage its assets, and who also perform an instructional and educational function towards the Church’s faithful.

6

Kierunki zmian w postawach i zachowaniach rytualnych katolików miejskich. Analiza socjologiczna

100%

Baniak J.

Teologia Praktyczna

|

2003

|

issue 4

225-247

7

Niedziela jako dzień święty w wyobrażeniach i ocenach katolików polskich

100%

Baniak J.

Teologia Praktyczna

|

2004

|

issue 5

245-259

8

Miejsce i znaczenie godności człowieka w hierarchii wartości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne.

100%

Baniak J.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1

PL

W artykule prezentuję wyniki własnych badań socjologicznych dotyczących postaw młodzieży licealnej i akademickiej wobec godności osobowej człowieka oraz miejsca i znaczenia godności w jej hierarchii wartości podstawowych i uroczystych. Badania te zrealizowałem w 2011 roku w zbiorowości 882 respondentów, w której było 508 kobiet i 374 mężczyzn oraz 456 licealistów w Kaliszu i 426 studentów w Poznaniu. Większość respondentów twierdzi, że godność ludzka jest cenną i ważną wartością, dla której byliby gotowi poświęcić inne wartości, a nawet własne życie i zdrowie, gdyż bez godności życie ludzkie utraciłoby sens i cel. Godność, w ich ocenie, jest gwarancją wolności, niezależności i poczucia własnej wartości każdego człowieka, ułatwia mu poprawne relacje z innymi ludźmi. Większość badanych zaznacza, że każdy człowiek powinien bronić własnej godności przed różnymi zagrożeniami. Jednocześnie powinien także akceptować i szanować godność innych ludzi. Niektórzy licealiści i studenci najwyżej cenią własne życie i z tego powodu nie poświęciliby go dla uzyskania innych wartości ani w obronie osobistej godności i godności innych ludzi. Życia własnego nie poświęciliby też dla ratowania życia osób sobie bliskich.

9

"Między sekularyzacją i ewangelizacją : wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich", Janusz Mariański, Lublin 2003 : [recenzja]

100%

Baniak J.

Ius Matrimoniale

|

2004

|

vol. 15

|

issue 9

283-292

10

Zaufanie i nieufność dorosłych katolików do Kościoła instytucjonalnego w Polsce. Na podstawie wyników badań socjologicznych z przełomu XX i XXI wieku

100%

Baniak J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2022

|

vol. 29

223-248

EN

This article presents and analyzes the trust and distrust of adult Catholics in the institutional Church in Poland. The basis for this analysis are the results of sociological research and public opinion polls carried out in the second half of the 20th century and in both decades of the 21st century. A detailed presentation of this research and a sociological analysis of its results are the appropriate method of writing this article. The research problem here is a general question: Did adult Catholics in Poland, and to what extent, declare their trust in the institutional Church and its religious and social activity during the turn old the century, and what percentage of these Catholics declared distrust of the Church and its activity in the century? Sociological research and social surveys showed that the majority of adult Polish Catholics trusted the institutional Church and accepted its religious and social activity during this period. On the other hand, these studies also revealed a decrease in the 21st century, in relations to the 20th century, in the percentage of adult Catholics who so far trusted the institutional Church, and at the same time indicated a significant increase in the percentage of adult Catholics who declared distrust of the Church and they accepted his religious and social activity.

PL

Artykuł ten prezentuje i analizuje zaufanie oraz nieufność dorosłych katolików do Kościoła instytucjonalnego w Polsce. Podstawę tej analizy stanowią wyniki badań socjologicznych i sondaży opinii społecznej, które zrealizowano w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Szczegółowa prezentacja tych badań i socjologiczna analiza ich wyników stanowiły właściwą metodę zredagowania tego artykułu. Problemem badawczym jest tu pytanie ogólne: Czy i w jakim zakresie badani katolicy dorośli w Polsce deklarowali w okresie przełomu wieków zaufanie do Kościoła instytucjonalnego i do jego aktywności religijno-społecznej, a jaki odsetek tych katolików deklarował nieufność do Kościoła i do tej jego aktywności w kraju? Badania socjologiczne i sondaże społeczne wykazały, że większość dorosłych katolików polskich ufała Kościołowi instytucjonalnemu i akceptowała jego aktywność religijną i społeczną w tym okresie. Z drugiej strony badania te ujawniły także zmniejszenie w XXI wieku, w relacji do XX wieku, odsetka tych katolików dorosłych, którzy ufali Kościołowi instytucjonalnemu, a zarazem wskazały na znaczny wzrost odsetka tych, którzy deklarowali nieufność do Kościoła i nie akceptowali jego aktywności religijnej i społecznej.

11

The Institutional Church in Poland in The Perceptions and Evaluations of High School and University Students: From Acceptance to Contestation

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2015

|

vol. 3

|

issue 1

EN

In this article, I present the results of my sociological research related to the attitudes of high school and university students towards institutional religion and the Church in Poland. The research was also focused on the role of the Church in religiosity and morality of the people. The studies were conducted in the years 2008 - 2011 among high school students in Kalisz (456) and students of the College of Communications and Management in Poznan (426). The method of research involved the use of an audit questionnaire, as well as the technique of “free interview” among 58 selected respondents (divided into two groups of 29 members). On the basis of the research results I present the perceptions and evaluations of the institutional Church by high school and university students, locating them within the paradigm of “acceptance to contestation.” The important aspects is the contestation of respondents towards the institutional Church – its religious and moral doctrines and certain actions of secular nature – observed in respondents’ opposition, resistance and rebellious attitudes. The article touches upon the following problems: the essence of the Church from the perspective of the respondents; fear of the Church and its related rites; trust and distrust of the respondents to the Church and its structures; social and political activity of the Church; the influence of the Church on the secular spheres of life and social development of a nation; authority of the Church in the society and the state; religious awareness of high school students. With this analysis, the following hypotheses are being verified: the relationships between demographic characteristics of respondents to their perception of the Church; the relationship between beliefs and practices of respondents to their perception of the Church; the relationship of faith and religious practices of the respondents to the levels of their awareness of the Church.

PL

W artykule tym prezentuję fragment wyników moich badań socjologicznych na temat nastawienia młodzieży licealnej i akademickiej w Polsce do religii i Kościoła instytucjonalnego – do ich roli w religijności i moralności ludzi. Badania te zrealizowałem w latach 2007 – 2011 wśród licealistów w Kaliszu (456) i wśród studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (426) z pomocą ankiety audytoryjnej, a także wśród 58 respondentów (po 29 z każdej grupy) stosując technikę wywiadu swobodnego. W tym artykule analizuję wyobrażenia i oceny badanych licealistów i studentów dotyczące Kościoła instytucjonalnego, które lokuję w paradygmacie „od akceptacji do kontestacji”. Ważną kwestią jest tu właśnie kontestacja respondentów wobec Kościoła instytucjonalnego – jego doktryny religijno-moralnej i niektórych działań świeckich, widoczna w ich sprzeciwie, oporze i buncie. Treść tego artykułu stanowią następujące problemy: istota Kościoła w ujęciu badanych; lęk badanych przed Kościołem i jego doktryną; zaufanie i nieufność badanych do Kościoła i uwarunkowania tego zaufania; społeczna aktywność Kościoła w ocenie badanych; wpływ Kościoła na świeckie sfery życia społecznego; autorytet Kościoła w społeczeństwie i państwie; świadomość kościelna badanych licealistów i studentów. W analizie tej weryfikuję następujące hipotezy badawcze: o związku cech demograficznych respondentów z ich nastawieniem do Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych respondentów z ich wyobrażeniami i ocenami dotyczącymi Kościoła; o związku wierzeń i praktyk religijnych z poziomem świadomości kościelnej respondentów.

12

Denominational, Religious and Cult Identifications Declared by School and University Youth in Poland. Based on the Results of Sociological Research Conducted in the Second Half of the 20th Century and in Both Decades of the 21st Century

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

EN

In this article, I analyze the identifications of middle school, high school, and university students with: Catholic Church (denominational), faith in God (religious) and compulsory religious practices (cultic). These identifications were evident in the attitudes, beliefs, behaviour and actions of Polish youth in the second half of the 20th century and in both decades of the 21st century. The basis for this presentation are the results of sociological research carried out between 1956 and 2018 by a number of researchers into the religiosity and morality of young people studying in middle schools, high schools and studying in universities. To what extent did the Polish youth consolidate their own faith and continue the religious traditions handed down to them by their parents during their religious upbringing in their own beliefs and actions? What percentage of these young people doubted these religious truths and the value of traditions, or rejected them as unnecessary in their personal and religious lives? I will answer these questions based on the research findings in this article, taking into account her declarations regarding these identifications.

PL

W artykule tym analizuję identyfikacje młodzieży szkół gimnazjalnych, średnich i studentów wyższych uczelni z: Kościołem katolickim (wyznaniowe), wiarą w Boga (religijne) i obowiązkowymi praktykami religijnymi (kultyczne). Identyfikacje te były widoczne w postawach, przekonaniach, zachowaniu i działaniach młodzieży polskiej w drugiej połowie XX wieku i w obu dekadach XXI wieku. Podstawę do tej prezentacji stanowią wyniki badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1956–2018 przez wielu badaczy religijności i moralności młodzieży uczącej się w gimnazjach, szkołach średnich i studiującej w uczelniach wyższych. W jakiej skali badana młodzież polska utrwalała własną wiarę i kontynuowała tradycje religijne przekazane jej przez rodziców podczas wychowaniu religijnego we własnych przekonaniach i działaniach? Jaki odsetek spośród tej młodzieży zwątpił w te prawdy religijne i wartość tradycji, czy też odrzucił je jako zbędne w swoim życiu osobistym i religijnym? Na te pytania odpowiem na podstawie wyników badań w tym artykule, jej deklaracje dotyczące tych identyfikacji.

13

Obligatory Celibat and Sexual Purity of the Roman Catholic Priests in the Imagination and Evaluation of High School and University Students in Poland

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2017

|

vol. 5

|

issue 2

EN

In this article, I present the attitudes and evaluations of high school and academic youth towards the obligatory celibacy and sexual purity of Roman Catholic priests. The basis for this presentation are the results of my sociological research, which I carried out among respondents with selected statistical techniques representing both categories of youth in the second half of the twentieth century and in the second decade of this century. Altogether, 976 high school students (637 women and 339 men) and 546 students (327 women and 219 men) participated in all of the studies, and in total - 1522 respondents, including 964 women and 558 men. Respondents represented the first and the third year of their respective study. Research has shown that the majority of high school and university students oppose the inclusion of obligatory celibacy of all priests, and one third advocate for its voluntary election by priests who feel the predisposition of living in solitude and permanent sexual abstinence. Priests feeling the call to marriage and family should be able to combine this vocation with a vocation to the priesthood. Most of the respondents point out that the obligatory priests’ celibacy contributes to the systematic regress of the number of candidates for the priesthood, as well as the priests’ abandonment of the priesthood. The same percentage of respondents accept married priests and their families. According to respondents, the costs of maintaining such priests and their families belong to the bishop and parishioners. The obligatory celibacy and total obedience of ecclesiastical authority violate the personal freedom and autonomy of the priest’s decision. Gender does not make any significant difference in the attitude of respondents to celibacy and sexual purity of priests. Greater diversity is represented by the type of school – university students are more critical in this matter than high school students. The greatest impact on the critical and positive attitude towards celibacy have declarations of faith and religious practices of high school students and university students. Respondents who are deeply religious and systematically practicing rarely criticize the duty of celibacy, and more often advocate its necessity. Respondents who are either indifferent religiously or identify themselves as non-believers are generally opposed to celibacy of priests and see in it a factor violating the priest's freedom and personal dignity.

PL

W artykule tym ukazuję postawy i oceny młodzieży licealnej i akademickiej wobec obowiązkowego celibatu i czystości seksualnej księży rzymskokatolickich. Podstawę do tej prezentacji stanowią wyniki moich badań socjologicznych, które zrealizowałem wśród respondentów dobranych technikami statystycznymi reprezentujących obie kategorie młodzieży w drugiej połowie XX wieku i w drugiej dekadzie obecnego wieku. Łącznie we wszystkich badaniach uczestniczyło 976 licealistów (637 kobiet i 339 mężczyzn) i 546 studentów (327 kobiet i 219 mężczyzn), a ogółem – 1522 respondentów, w tym 964 kobiety i 558 mężczyzn. Respondenci w obu sytuacjach reprezentowali pierwszy i trzeci rok nauki. Badania wykazały, że większość licealistów i studentów sprzeciwia się obejmowaniu obowiązkowym celibatem wszystkich księży, a jedna trzecia opowiada się za dobrowolnym jego wyborem przez księży, którzy odczuwają w sobie predyspozycje do życia poza małżeństwem i rodziną, w samotności i do trwałej abstynencji seksualnej. Z kolei księża odczuwający w sobie powołanie do małżeństwa i rodziny powinni mieć możliwość do łączenia tego powołania z powołaniem do kapłaństwa. Większość respondentów zaznacza, że obowiązkowa bezżenność księży przyczynia się do systematycznego regresu liczby kandydatów do kapłaństwa, a także do porzucania kapłaństwa przez wielu księży. Ten sam odsetek respondentów akceptuje księży żonatych i ich rodziny. Koszty utrzymania takich księży i ich rodzin należą, zdaniem respondentów, do biskupa i parafian. Obowiązkowy celibat połączony z abstynencją seksualną i całkowite posłuszeństwo władzy kościelnej naruszają wolność osobistą i autonomię decyzji księdza. Płeć nie wnosi istotnych różnic do nastawienia większości respondentów do obowiązkowego celibatu i nakazu czystości seksualnej księży. Większe zróżnicowanie w tym względzie powoduje szczebel ich edukacji – średniej i wyższej: studenci są częściej krytycznie nastawieni do obu tych zjawisk niż licealiści. Największy wpływ na krytyczne lub pozytywne nastawienie do celibatu mają deklaracje wiary i niewiary oraz praktyk religijnych licealistów i studentów. Respondenci głęboko wierzący i systematycznie praktykujący rzadko krytykują obowiązek celibatu, a liczniej opowiadają się za jego koniecznością. Respondenci obojętni religijnie i niewierzący oraz niespełniający praktyk religijnych zdecydowanie częściej sprzeciwiają się w ogóle celibatowi księży i widzą w nim wyłącznie czynnik naruszający wolność i godność osobistą księdza, jak też osłabiający lub uniemożliwiający samodzielność jego decyzji w życiu zawodowym i osobistym.

14

Between Order and Choice. In vItro Fertilization Method in the Opinion of High School and University Students. On the Basis of Sociological Research

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2018

|

vol. 6

|

issue 1

EN

In this article I analyze the opinions of high school students from Kalisz (Poland) and unversity students from Poznań (Poland) on the extracorporeal fertilization in vitro and the possibility of using it by infertile married couples. The problem of this method of treatment is connected with medical conscience clause which can in practical application prevent married couples from using it and becoming parents. The basis of this analysis is sociological research carried out in 2011 on 456 students in Kalisz and 426 students in Poznań (courses: sociology, pedagogy, information technology and management). These studies have shown that the majority of the respondents (70.4 %) accepts this method of infertility treatment and its use in practice; a similar proportion (69.8%) opposes the negative position of the Roman Catholic Church questioning this method of infertility treatment and prohibiting its use by its followers. Similarly, the majority of high school students and university students (52.4%) reject the medical conscience clause that Catholic doctors use in relation to in vitro fertilization. The dominant percentage of respondents (68.8%) does not recognize this method of fertilization as morally wrong or as a cardinal sin. Only 23,6% of the responders support the position of the Catholic Church and are against the in vitro method.

PL

W artykule tym analizuję opinie i poglądy licealistów z Kalisza i studentów z Poznania dotyczące pozaustrojowego zapłodnienia metodą in vitro i stosowania jej w sytuacji małżeństw niepłodnych. Związek z tą metodą leczenia niepłodności małżeńskiej ma lekarska klauzula sumienia, która w praktycznym zastosowaniu uniemożliwia przeprowadzenie tej formy zapłodnienia i pozbawia małżonków niepłodnych możliwości zostania rodzicami własnego dziecka. Podstawę tej analizy stanowią moje badania socjologiczne zrealizowane na ten temat w 2011 roku wśród 456 licealistów w Kaliszu i wśród 426 studentów czterech kierunków studiów: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania w Poznaniu. Badania te wykazały, że dominująca większość respondentów (70,4%) akceptuje tę metodę leczenia niepłodności małżonków i jej stosowanie w praktyce. Zbliżony odsetek (69,8%) sprzeciwia się negatywnemu stanowisku Kościoła rzymskokatolickiego kwestionującego tę metodę leczenia niepłodności i zakazującego jej stosowania swoim wyznawcom. Podobnie większość licealistów i studentów (52,4%) odrzuca lekarską klauzulę sumienia, którą stosują lekarze katoliccy w odniesieniu do zapłodnienia metodą in vitro. Dominujący odsetek respondentów (68,8%) nie uznaje tej metody zapłodnienia za czynność złą moralnie czy za grzech ciężki. Przeciw tej metodzie zapłodnienia, a zarazem za zakazami moralnymi Kościoła dotyczącymi jej stosowania w sytuacji małżonków niepłodnych opowiada się zaledwie jedna czwarta licealistów i studentów (23,6%).

15

A Vocation or a Profession? A Religious and Secular Dimension of the Hierarchical Priesthood in the Consciousness of Polish Youth

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2018

|

vol. 6

|

issue 2

EN

The hierarchical Priesthood is a subject of research of the humanities, including the sociology of religion. The hierarchical Priesthood is also a matter of interest for average people, especially for those who believe deeply in God and are religious. In this article I reveal the approach, the attitudes and the critical assessments of Polish youth towards the Priesthood and priests. The population involved in the research are students of selected general and profiled high schools in Kalisz (456) and students of the College of Communication and Management in Poznań from four majors: sociology, pedagogy, IT and management (426). My research was performed twice in 2011, in order to discover the way and scope of secondary school and college students’ attitudes towards the institution of Priesthood and priests in Poland. In the time between those two rounds of research, in Poland there had been some major socio-political and economic changes that affected the position and role of the Catholic Church in the Polish state and its appreciation in the Polish nation. The question is whether those changes affected the attitudes and critical estimates of Polish youth towards the Priesthood and parish priest. This question shall be answered in my article. Generally, the examined group of secondary school students in Kalisz and college students in Poznan have demonstrated positive attitudes towards the Priesthood and the priests are perceived as a factor helping people fulfill their religious and moral duties. This help is provided by priests in various ecclesial environments. In the opinion of these respondents, the hierarchical priesthood is in particular a religious vocation, and at the same time a special work (occupation) that requires from the priests dedication, courage, empathy and faith in God.Students more often add that these priesthood qualities should be demonstrated by candidates for priests. No doubt, young Poles know that some of the priests do not match those requirements and reached Priesthood in an unfair way without a religious vocation. The examined secondary and college students in 78% of cases do not agree with the institution of obligatory celibacy, calling it into question as unfounded and unrealistic. They are convinced that priests should have their own wives and families, just like in other Christian Churches, and at the same time serve people with their religious competence in the Church.. The celibacy and marriage should be, according to their opinion, totally voluntary, contrary to contemporary situation. They say that obligation in such matters can affect the true vocation of priests. Not every priest, as the examined youth state, is prepared to live in celibacy even though he has a religious vocation. So the successful Priesthood is strictly connected with the vocation coming from God and not with celibacy and solitude. A priest who is married and has his own family, in their opinion, can also serve God and people in the structures of the Church. However, the priest should be a very faithful, religious and human (people) loving person. For such priests there should be a place in the Church, the respondents say.

PL

Kapłaństwo hierarchiczne jest przedmiotem badań nauk humanistycznych i społecznych, w tym socjologii religii. Kapłaństwo hierarchiczne jest również przedmiotem zainteresowania zwykłych ludzi, szczególnie tych, którzy wierzą głęboko w Boga i są religijni. W tym artykule ukazuję nastawienie, postawy i krytyczne oceny młodzieży polskiej do kapłaństwa i do księży. Zbiorowość uczestniczącą w badaniach stanowią uczniowie wybranych liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) oraz studenci Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu z czterech kierunków: socjologii, pedagogiki, informatyki i zarządzania (426). Badania te zrealizowałem w 2011 roku, a celem ich było poznanie postaw i ocen licealistów i studentów do kapłaństwa i do księży w Polsce. W okresie badań naukowych w Polsce zaszły istotne zmiany społeczno-polityczne i ekonomiczno-gospodarcze, które miały też wpływ na pozycję, miejsce i rolę Kościoła katolickiego w państwie i na jego akceptację w społeczeństwie. W związku z tym należy zapytać, czy te transformacje ustrojowe wpłynęły też na postawy i oceny młodzieży polskiej wobec kapłaństwa hierarchicznego i księży parafialnych? Na to pytanie odpowiadam w tym artykule, wykorzystując w tym celu wyniki własnych badań socjologicznych. Ogólnie rzecz ujmując, licealiści i studenci objęci badaniami są pozytywnie nastawieni do kapłaństwa, a kapłanów postrzegają jako czynnik pomagających ludziom w wypełnianiu obowiązków religijnych i moralnych. Pomoc tę świadczą kapłani w różnych środowiskach kościelnych. W ocenie tych respondentów, kapłaństwo hierarchiczne jest w szczególności powołaniem religijnym, a zarazem szczególną pracą (zajęciem), która wymaga od księży poświęcenia, odwagi, empatii i wiary w Boga. Studenci częściej dodają, że te cechy kapłańskie powinni przejawiać już kandydaci na kapłanów. Bez wątpienia, młodzi Polacy wiedzą, że niektórzy księża nie mają tych cech i nie potrafią sprostać wymaganiom stanu kapłańskiego. Kapłaństwo osiągnęli oni w niewłaściwy sposób, często bez powołania religijnego. Licealiści i studenci objęci badaniami w dominującej większości (78%) odnieśli się krytycznie do obowiązku celibatu księży parafialnych, kwestionując go jako bezzasadny i nieżyciowy. Oni są przekonani, że księża parafialni powinni mieć własne żony i rodziny, podobnie jak w innych Kościołach chrześcijańskich, a jednocześnie służyć ludziom swoimi kompetencjami religijnymi w Kościele. W ich ocenie, celibat lub małżeństwo powinny być przez księży wybierane całkowicie dobrowolnie i dostępne, co dzisiaj jest jeszcze niemożliwe. Obowiązek celibatu księży, zdaniem tych respondentów, nie ma związku z istotą kapłaństwa i nie jest sprawdzianem ich powołania kapłańskiego. Wręcz przeciwnie, nierzadko uniemożliwia realizację powołania mężczyznom wybierającym kapłaństwo i trwanie w stanie duchownym. Respondenci uważają, że nie każdy ksiądz ma osobiste predyspozycje do życia w celibacie i w samotności, bez własnej rodziny, chociaż odczuwa autentyczne powołanie do kapłaństwa. Kapłaństwo instytucjonalne, w ich przekonaniu, jest ściśle związane z powołaniem Bożym, a nie zależy istotowo od celibatu i samotności księdza. Kapłan żonaty i mający własną rodzinę, ich zdaniem, także może przykładnie służyć Bogu i ludziom w strukturach Kościoła. Jednak musi być człowiekiem głęboko wierzącym i religijnym, oddanym ludziom w swej posłudze, szanującym ich wszystkich jako własnych parafian. Dla takich księży powinno być miejsce w Kościele, twierdzą ci respondenci.

16

Marital Love and its Determinants in the Catholic Concept in the Light of the Evaluations of High School and Academic Youth and Teachers of Family Life Education

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2019

|

vol. 7

|

issue 1

EN

In this article I present the evaluations of high school students, college students and teachers of Family Life Education concerning marital love and its conditions, including marital fidelity and betrayal. This presentation is based on the results of two of my sociological studies conducted in 2011 among the students of general and profiled high schools in Kalisz (456) and the students of the University of Communication and Management in Poznań (436) and in 2003 among the teachers of Family Life Education in Kalisz (186). The research was carried out using the diagnostic survey method, with the simultaneous application of the auditory questionnaire technique. The purpose of these surveys was to learn and present the attitudes and evaluations of respondents concerning marital love and its conditions - especially fidelity and betrayal.

PL

W artykule tym ukazuję oceny licealistów, studentów i nauczycieli wychowania do życia w rodzinie dotyczące miłości małżeńskiej i jej uwarunkowań, w tym wierności i zdrady małżeńskiej. Prezentacja ta opiera się na wynikach dwóch moich badań socjologicznych zrealizowanych w 2011 roku wśród uczniów liceów ogólnokształcących i profilowanych w Kaliszu (456) i studentów Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania w Poznaniu (436) oraz w 2003 roku wśród nauczycieli wychowania do życia w rodzinie w Kaliszu (186). Badania te zostały zrealizowane metodą sondażu diagnostycznego, z jednoczesnym zastosowaniem techniki ankiety audytoryjnej. Celem ich było poznanie i prezentacja postaw i ocen respondentów dotyczących miłości małżeńskiej i jej uwarunkowań – zwłaszcza wierności i zdrady.

17

Z badań księdza profesora Janusza Mariańskiego nad religijnością i moralnością młodzieży szkół średnich w Polsce

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

76-84

18

Between Imperative and Choice: Contraception and Abortion in the Opinion of High School Students and University Students on the Basis of Author's Research

100%

Baniak J.

Konteksty Społeczne

|

2015

|

vol. 3

|

issue 2

EN

The contraception and abortion are closely connected with a responsible parenthood in formalised marriages, as well as in other types of heterosexual relationships. In this study, based on the results of sociological research from the year 2011, I discuss the attitudes of high school students from Kalisz (456) and students from Poznan (426) towards contraception and abortion, locating students' attitude in their opinions and assessments. In other words, I answer the question whether and to what extent the high school and university students accept moral standards on natural and artificial methods of birth control, and the extent to which they contest these standards, opposing the ban or practical limitation in marriages and in informal relationships. Respondents in both environments often favor the use of contraception by married couples over natural methods, and also oppose the church ban on their use.Among the people who are questioning contraception and abortion quantitatively dominate those who are deeply religious who recognize the moral authority of the Roman Catholic Church over those who are indifferent or non-religious and question the authority of the Church. In contrast, non-believers and religious persons most strongly oppose the moral norms of the Church forbidding contraceptives and abortion in marriages.

PL

Antykoncepcja i aborcja ściśle łączą się z odpowiedzialnym rodzicielstwem w formalnych wiązkach małżeńskich, jak i w innych typach związków heteroseksualnych. Metody poczęcia życia ludzkiego są obecnie postrzegane i oceniane z wielu punktów widzenia, choćby świeckiego i religijnego, wskazując na odmienne ich znaczenie w życiu małżeńskim i rodzinnym ludzi. Nierzadko są one ujmowane kontrowersyjnie – jedni postrzegają je krytycznie i kwestionują ich zasadność, drudzy zaś dostrzegają ich potrzebę i widzą w nich sposób na rozwiązanie osobistych i rodzinnych dylematów moralnych. Metody te są przedmiotem zainteresowania osób dorosłych, tkwiących już we własnych związkach seksualnych, małżeńskich i rodzinnych, jak i osób młodych, dopiero rozpoczynających lub planujących rozpoczęcie współżycia seksualnego czy też założenie własnej wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej. W tym opracowaniu, opartym na wynikach autorskich badań socjologicznych z 2011 roku, omawiam nastawienie licealistów z Kalisza (456) i studentów z Poznania (426) do antykoncepcji i aborcji, lokując to ich nastawienie w opiniach i ocenach. Inaczej mówiąc, odpowiadam tu na pytanie: czy i w jakim stopniu licealiści i studenci akceptują normy moralne dotyczące naturalnych i sztucznych metod regulacji poczęć, a w jakim zakresie kontestują te normy, sprzeciwiając się ich zakazowi czy ograniczaniu praktycznemu w małżeństwie i w związkach nieformalnych. Respondenci w obu środowiskach liczniej opowiadają się za stosowaniem przez małżonków antykoncepcji niż metod naturalnych, a zarazem sprzeciwiają się kościelnemu zakazowi ich stosowania. Wśród kwestionujących antykoncepcję i aborcję ilościowo dominują osoby głęboko religijne i uznające moralny autorytet Kościoła rzymskokatolickiego nad osobami obojętnymi religijnie i niereligijnymi oraz kwestionującym autorytet Kościoła. Natomiast osoby niewierzące i religijne najliczniej kontestują normy moralne Kościoła zabraniające stosowania w małżeństwach antykoncepcji i aborcji.

19

The Social Role of the Priest as Perceived by Polish Youth. A Sociological Analysis

100%

Baniak J.

Polish Sociological Review

|

2015

|

vol. 191

|

issue 3

315-328

EN

With this article I show the perception shared by high school and university students in Poland concerning the role of the priest in the Church and society. The basis of these findings are the results of three sociological studies that I carried out in years 1983, 1998, and 2008, realized among 976 high school students and 414 university students in Kalisz, Poland. In the given 25 year period, the perception of the role of the religious priest in the Church and the parish, as well as his social role in a democratic state, underwent major changes. Both types of roles-religious and social-recognized by the audited youth differ significantly from their definition as given by the doctrine of the Catholic Church. The youth imagine the priest in these roles in a different way than the Church and concentrate their attention on those elements that have practical significance. Indicators of these changes are included in the statistical tables.

20

In Vitro Method in the Understanding of Polish Secondary School and University Students: Between Prohibition and Choice

100%

Baniak J.

Polish Sociological Review

|

2016

|

vol. 196

|

issue 4

514-530

EN

This article presents an analysis of the views and opinions of secondary school students in Kalisz and university students in Poznań in regard to in vitro fertilization and its use by infertile couples. The basis for the analysis is sociological research conducted in the years 2007 and 2011 among 456 secondary school students and 426 university students.

Refine search results

Obowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

Opinie licealistów i studentów dotyczące eutanazji. Od akceptacji do kontestacji

Nieobowiązkowe praktyki religijne licealistów w Kaliszu i studentów w Poznaniu

Małżeństwo i rozwody w świadomości młodzieży polskiej przełomu XX i XXI wieku w świetle badań socjologicznych

Causes, forms and effects of social and moral confusion of the institutional Roman-Catholic Church in Poland

Kierunki zmian w postawach i zachowaniach rytualnych katolików miejskich. Analiza socjologiczna

Niedziela jako dzień święty w wyobrażeniach i ocenach katolików polskich

Miejsce i znaczenie godności człowieka w hierarchii wartości młodzieży licealnej i akademickiej. Studium socjologiczne.

"Między sekularyzacją i ewangelizacją : wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich", Janusz Mariański, Lublin 2003 : [recenzja]

Zaufanie i nieufność dorosłych katolików do Kościoła instytucjonalnego w Polsce. Na podstawie wyników badań socjologicznych z przełomu XX i XXI wieku

The Institutional Church in Poland in The Perceptions and Evaluations of High School and University Students: From Acceptance to Contestation

Denominational, Religious and Cult Identifications Declared by School and University Youth in Poland. Based on the Results of Sociological Research Conducted in the Second Half of the 20th Century and in Both Decades of the 21st Century

Obligatory Celibat and Sexual Purity of the Roman Catholic Priests in the Imagination and Evaluation of High School and University Students in Poland

Between Order and Choice. In vItro Fertilization Method in the Opinion of High School and University Students. On the Basis of Sociological Research

A Vocation or a Profession? A Religious and Secular Dimension of the Hierarchical Priesthood in the Consciousness of Polish Youth

Marital Love and its Determinants in the Catholic Concept in the Light of the Evaluations of High School and Academic Youth and Teachers of Family Life Education

Z badań księdza profesora Janusza Mariańskiego nad religijnością i moralnością młodzieży szkół średnich w Polsce

Between Imperative and Choice: Contraception and Abortion in the Opinion of High School Students and University Students on the Basis of Author's Research

The Social Role of the Priest as Perceived by Polish Youth. A Sociological Analysis

In Vitro Method in the Understanding of Polish Secondary School and University Students: Between Prohibition and Choice