Search results

1

To jest twój człowiek – idź z nim. O zakłóconej identyfikacji w filmach Alana Clarke’a

100%

Kosińska K.

Kwartalnik Filmowy

|

2021

|

issue 114 Zanieczyszczenie, brud, skaza

104-124

PL

W późnych filmach Alana Clarke’a – m.in. Made in Britain (1983), Christine (1987), Słoń (Elephant, 1989) – ujawnia się skrystalizowana, dojrzała strategia twórcza reżysera. Określają ją: skrajna redukcja i repetycyjność narracji, podkreślenie kompulsywności działań postaci, skupienie na aspektach behawioralnych przy radykalnym odrzuceniu psychologii. Strategia ta realizuje się przede wszystkim w długich, „chodzonych” ujęciach, a jej efektem jest doświadczenie cielesne, niemal transowe i specyficzna relacja widza z postaciami, a także – w konsekwencji – z samym ciałem filmu. Clarke zmusza oglądającego do nieustannego kontaktu z figurą człowieka obecną na ekranie, a jednocześnie metodycznie pozbawia go możliwości identyfikacji z nią. Autorka tematyzuje tę zakłóconą identyfikację, analizując kolejne filmy reżysera, ale też lokując je w kontekście swoiście antycypujących styl Clarke’a Notatek o kinematografie Roberta Bressona oraz koncepcji teoretycznych Jennifer M. Barker dotyczących cielesnego odbioru kina.

EN

Alan Clarke’s later films – like Made in Britain (1983), Christine (1987), Elephant (1989) – reveal a fully crystalized, mature creative strategy of the director. This strategy is defined by extreme reduction and repetitiveness of the narrative, emphasis on the compulsiveness of the characters’ actions, concentration on behavioural aspects combined with a radical rejection of psychology. It is realized primarily through long “walking” shots, and it results in a corporeal, trans-like experience of the film, in a specific relationship of the viewer with the characters and also, consequently, with the body of the film itself. Clarke forces on the viewer the constant contact with the human figure on the screen, while methodically depriving him or her of the possibility of identification. The author problematizes this disturbed identification by analyzing Alan Clarke’s films and by situating them in the context of Robert Bresson’s Notes on Cinematography, which in a way anticipate Clarke’s style, and also in relation to the theoretical concepts of bodily perception of the cinema developed by Jennifer M. Barker.

2

Rozluźnienie śrubek, czyli Emak Bakia

100%

Kosińska K.

Kwartalnik Filmowy

|

2017

|

issue 100 O świętowaniu

145-155

PL

W 1926 r. Man Ray zrealizował film „Emak Bakia” – poemat filmowy, będący jednocześnie jednym z manifestów dadaizmu filmowego. Część filmu powstała na wybrzeżu Kraju Basków, nieopodal Biarritz, w domu, którego nazwa brzmiała właśnie „Emak Bakia”, co w języku baskijskim oznacza „Daj mi spokój”. Niemalże 90 lat później baskijski reżyser Oskar Alegría postanowił odnaleźć ów dom, mając do dyspozycji, jako wskazówki, tylko dwa kadry z filmu przedstawiające linię brzegu i charakterystyczne kolumny balkonu, z którego filmowano plażę. Zapis tych poszukiwań, choć dokumentalny, okazał się równie dadaistyczny jak film Man Raya – nie w swojej formie, ale w poddaniu się dadaistycznemu żywiołowi rzeczywistości: podróż Alegríi, droga do wyznaczonego celu, okazała się radykalnym triumfem dada. Kosińska widzi w strategii i Man Raya, i Alegríi formę celebracji: życia, filmu, przypadkowości, która nie wyrażając żadnego sensu, nadaje jedyny możliwy sens życiu.

EN

In 1926, Man Ray made the movie “Emak Bakia”, a film poem, which was also one of the manifestos of film Dadaism. Part of the film was made on the Basque coast, near Biarritz, in the house whose name was “Emak Bakia” – which in Basque means Do not bother me. Almost 90 years later, the Basque director Oskar Alegría decided to find this house, having at his disposal, as a guide, only two frames from the film depicting the shoreline and characteristic columns of the balcony from which the beach was filmed. The record of this search, though documentary, turned out to be as Dadaistic as the film by Man Ray. Not in its form, but in surrendering to the Dadaist element: the journey of Alegría, the road to the designated goal, turned out to be a radical triumph of Dada. Kosińska sees in the strategy of Man Ray and Alegría, a form of celebration: of life, of film, of chance, which without expressing any sense gives the only possible meaning to life.

3

Affective Rhythms: Experience of Trauma in Alan Clarke’s Films from the 1980s

100%

Kosińska K.

Kwartalnik Filmowy

|

2023

|

issue 123 Tempo i rytm

50-73

EN

Alan Clarke’s films from the 1980s are usually characterized as radical tests of the boundaries of social realism and narrative minimalism. As such, they have been described as highly political, although their political potential relates primarily to form rather than content (plot or story). Clarke’s critical approach to current affairs in Britain leads not only to a stark and pessimistic diagnosis of the state of the nation and the country but also to an analysis of the national and social traumas of the 1980s. Specific formal and narrative strategies employed by the director are highly affective – he uses intersecting patterns of different, persistent, and repetitive rhythms, visual, aural, and temporal, not to convey an intellectual meaning but rather to affect the viewer, to immerse them in a kind of trance-like experience. The author uses Jill Bennett’s reflections on trauma and affect in art to analyse the rhythmic designs of two of Clarke’s films: Road (1987) and Contact (1985).

PL

Filmy Alana Clarke’a z lat 80. zwykle postrzega się jako radykalne testy granic realizmu społecznego i narracyjnego minimalizmu. Traktuje się je więc jako szczególnie polityczne, choć potencjał ten odnosi się przede wszystkim do formy, a nie treści (fabuły czy historii). Konsekwencją krytycznego podejścia Clarke’a do bieżących wydarzeń w Wielkiej Brytanii jest nie tylko surowa i pesymistyczna diagnoza stanu narodu i kraju, ale także analiza narodowych i społecznych traum lat 80. Specyficzne strategie formalne i narracyjne zastosowane przez reżysera są wysoce afektywne – wykorzystuje on nakładające się na siebie rozmaite natrętne i repetytywne układy rytmów, zarówno wizualnych, dźwię-kowych, jak i czasowych, nie po to, by wyrazić znaczenia intelektualne, ale by działać na widza afektywnie, wciągnąć go w pewne transowe doświadczenie. Autorka wykorzystuje refleksje Jill Bennett na temat traumy i afektu w sztuce do analizy rytmicznych układów w dwóch filmach Clarke’a –Road (1987) i Contact (1985).

4

„Długie ujęcie naszego miasta z tamtego wzgórza”, czyli o władzy spojrzenia w brytyjskich filmach realizmu społecznego lat 60. i 80.

100%

Kosińska K.

Kwartalnik Filmowy

|

2017

|

issue 97-98 Wędrujące motywy

181-199

PL

W 1984 r. Andrew Higson opublikował artykuł poświęcony przestrzeni, pejzażowi i spektaklowi w brytyjskich „filmach zlewu kuchennego” (kitchen sink cinema) lat 60. Analizując kwestię władzy spojrzenia w kontekście klasowości, Higson wskazał na pewien bardzo wyrazisty i emblematyczny typ ujęcia, które uporczywie powraca w tych niemal wszystkich nowofalowych filmach: „długie ujęcie naszego miasta z tamtego wzgórza”. Ten rodzaj ujęcia – ukazującego postaci spoglądające na swe miasto z pobliskiego wzgórza – wydaje się dość kontrowersyjny w kategoriach klasowych, jako że problematyzuje kwestię tego, kto spogląda na kogo, a zatem – kto jest kreatorem obrazu postaci i ich świata. Czy władza spojrzenia przynależy do postaci z klasy robotniczej, czy może do twórców filmowych (i najprawdopodobniej widzów) z klasy średniej? Kosińska kwestionuje ustalenia Higsona, proponując swój własny punkt widzenia i poddając analizie paralelne „długie ujęcia naszego miasta z tamtego wzgórza” z filmów Mike’a Leigh oraz Alana Clarke’a z lat 80.

EN

In 1984 Andrew Higson published an article concerning space, landscape and spectacle in British ‘Kitchen Sink’ cinema of the 1960s. Discussing the matter of authority of the look in the context of class, Higson singled out one very expressive and emblematic shot, insistently recurring in almost all these New Wave films: That Long Shot of Our Town from that Hill. This kind of shot – showing characters looking at their town from the nearby hill – seems to be rather controversial in class terms as it problematizes the question of who is looking at whom and, therefore, who is creating the image of the characters and their world. Does the authority of the look belong to the working class characters, or to the middle class filmmakers (and, most likely, viewers)? Kosińska questions Higson’s views by offering her own standpoint and analysing parallel Long Shots of Our Town from that Hill as expressed in 1980s films by Mike Leigh and Alan Clarke.

Refine search results

4 Kwartalnik Filmowy

4 Kosińska K.

1 2023

1 2021

2 2017

To jest twój człowiek – idź z nim. O zakłóconej identyfikacji w filmach Alana Clarke’a

Rozluźnienie śrubek, czyli Emak Bakia

Affective Rhythms: Experience of Trauma in Alan Clarke’s Films from the 1980s

„Długie ujęcie naszego miasta z tamtego wzgórza”, czyli o władzy spojrzenia w brytyjskich filmach realizmu społecznego lat 60. i 80.