Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Ciemności pełne światła. Niemiecka literatura i malarstwo przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku wobec problemu (samo)poznania

100%

HAAS A. K.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

2017

vol. 30

issue 3 (119)

The present article discusses the issues of darkness and light in selected works by Friedrich Hölderlin and Georg Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg (Novalis), notable German poets of the turn of the 19th century. The author considers Plato’s concept of light and other sources of Romantic inspiration in poetry, such as Neoplatonism, alchemy, empirical sciences, Jakob Böhme’s theosophy, and Johann G. Fichte’s subjective idealism, as well as the ways light is portrayed in paintings by Philipp O. Runge and Caspar D. Friedrich. Against this background, the author analyzes the motifs of light and darkness appearing in selected poems by Hölderlin and Novalis in order to refer them to Johann W. von Goethe’s Faust. The author observes that, according to Novalis and Hölderlin, darkness necessarily accompanies the encounter of a human being with the transcendent reality. Both poets also draw a contrast between metaphysical darkness and the charismatic blindness caused by poetic inspiration. Hölderlin’s and Novalis’s interest in Fichte’s philosophy, as well as their tendency to transfer – in the poetic message – all the experiences to the consciousness, reconciles the world of ideas with that of everyday life, as well as light with darkness. Translated by Dorota Chabrajska

Artykuł omawia sposoby ukazywania światła i ciemności w wybranych utworach niemieckich poetów przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku: Friedricha Hölderlina i Georga Ph.F. Freiherra von Hardenberga (pseud. Novalis). Wychodząc od sposobu rozumienia światła u Platona i ukazując inne źródła poetyckiej inspiracji romantyków (neoplatonizm, alchemię, nauki empiryczne, teozofię Jakoba Böhmego czy idealizm subiektywny Johanna G. Fichtego), uwzględniając przy tym realizację koncepcji światła w malarstwie Philippa O. Rungego i Caspara D. Friedricha, autorka analizuje związki poszczególnych utworów literackich z Faustem Goethego. Przeprowadzone analizy ukazują, że ciemność traktowana jest przez Novalisa i Hölderlina jako okoliczność towarzysząca spotkaniu z transcendentną rzeczywistością oraz przeciwstawiana charyzmatycznemu oślepieniu i poetyckiej inspiracji. Zainteresowanie Hölderlina i Novalisa filozofią Fichtego oraz przeniesienie – w ich poetyckim przekazie – wszystkich doświadczeń do świadomości owocuje zniwelowaniem opozycji między światem idei a codziennością, a także między światłem a ciemnością.

Milcząca mowa ciała. O prozie niemieckiego romantyzmu

100%

HAAS A. K.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

2016

vol. 29

issue 1 (113)

Today, we live in an age of increased fascination with the body, which is vividly manifested in various areas of culture. However, seeking the reasons for such a situation in the transvaluation of higher values would amount to simplification. Rather, the interest in the body reveals the need to define human identity. The body as a primordial medium enabling the reception of various stimuli through its special qualities that pertain to perception, aesthetic evaluation and communication, and thus accumulating experience in the human being’s relation to the external world, has always provided an area of interest for artists, and, increasingly, for literary scholars. Reception and evaluation of sensory stimuli, as well as intersubjective expression, are feasible owing to the body which exists in time and space. Being a major identity determinant, the body has become an inherent element of the textual world, which-while governed by its own rules-enables transgression of barriers in the real world. Therefore non-verbal social communication as shown in literary texts has at least a double meaning: it can not only complement the verbal message, but also assume nonfactual qualities, for instance when it becomes a symbol, or a metaphor of the human condition, or the projection of a desire to transgress the borders of the empirical word. Therefore categories taken from psychology are not always sufficient to explain the meaning of the body language of literary characters. Instances of the above tendencies are discussed in the present article, based on German literature of the turn of the 19th century.

Żyjemy w czasach wzmożonej fascynacji ciałem jako takim, czemu wyraz dają liczne przekazy kultury. Niemniej poszukiwanie przyczyn tego stanu rzeczy w dewaluacji wyższych wartości byłoby uproszczeniem. Zainteresowanie ciałem wynika raczej z potrzeby zdefiniowania tożsamości. Własności percepcyjne, estetyczne i komunikacyjne ludzkiego ciała jako pierwotnego medium odpowiedzialnego za odczuwanie podstawowych bodźców i gromadzenie doświadczenia w odniesieniu do świata zewnętrznego były i nadal pozostają obiektem zainteresowania twórców, a coraz częściej także badaczy literatury. Odbiór i ocena bodźców sensorycznych, a także wyrażanie siebie w sposób postrzegalny dla innych są możliwe dzięki ciału istniejącemu w czasie i przestrzeni. Jako wyznacznik tożsamości jest ono także elementem świata tekstowego, który rządząc się swoimi prawami, pozwala na przekraczanie barier świata realnego. Dlatego niewerbalny sposób komunikacji społecznej ukazywany w tekście literackim ma co najmniej dwojakie znaczenie – staje się dopowiedzeniem przekazu werbalnego, ale bywa i czymś innym, nierzeczywistym – symbolem, metaforą ludzkiego bytu i projekcją pragnienia, by przekraczać granice świata empirycznego. Dlatego mowa ciała postaci literackich nie zawsze daje się zrozumieć przy użyciu kategorii psychologicznych. Omówione tu przykłady zaczerpnięto z literatury niemieckiej przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku.

Refine search results

2 Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

2 HAAS A. K.

1 2017

1 2016

Search results

Ciemności pełne światła. Niemiecka literatura i malarstwo przełomu osiemnastego i dziewiętnastego wieku wobec problemu (samo)poznania

Milcząca mowa ciała. O prozie niemieckiego romantyzmu