Search results

1

Sytuacja prawna nauczania religii w szkołach podstawowych Polski Ludowej do 1961 roku

100%

Juśko P.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2011

|

issue 4(29)

96-111

EN

The article takes the issue of religious education in primary schools Polish People’s Republic, by analyzing the legal situation of catechesis in schools to 1961. The problem of teaching religion in schools was inscribed in a chain of events and activities related to combating the influence of the Catholic Church in People’s Poland by the Communist Party. Through appropriate legislation and regulations of the Ministry of Education, the place of teaching religion in schools was called into question, and the postulate of complete secularization of schools motivated the communist authorities. The process of removing catechesis from schools taken place not only contrary to the Episcopate, but the majority of Polish society, traditionally tied to the Catholic religion. The final solution to the issue of religious education in schools resulted in the adoption by the Parliament on July 15, 1961 The act of education system development in People’s Poland. This led to total secularization of education in the country. Therefore, the teaching of religion moved to catechetical centers, operating mostly in churches, chapels and monasteries.

PL

Artykuł podejmuje problematykę nauczania religii w szkołach podstawowych Polski Ludowej, poprzez analizę sytuacji prawnej katechezy w tego typu szkołach, do roku 1961. Kwestia nauczania religii w szkołach wpisywała się w ciąg wydarzeń i działań związanych ze zwalczaniem przez partię komunistyczną wpływów Kościoła katolickiego w Polsce Ludowej. Poprzez odpowiednie ustawodawstwo i rozporządzenia Ministerstwa Oświaty, podważane było miejsce nauczania religii w szkołach, a przyświecał temu postulat pełnej laicyzacji szkół, realizowany przez władzę komunistyczną. Proces usuwania katechezy ze szkół odbywał się nie tylko wbrew stanowisku Episkopatu, ale i większości społeczeństwa polskiego, tradycyjnie przywiązanego do religii katolickiej. Ostateczne rozwiązanie kwestii edukacji religijnej w szkołach przyniosło uchwalenie przez Sejm 15 lipca 1961 r. Ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania w Polsce Ludowej. Doprowadziła ona do całkowitej laicyzacji szkolnictwa w państwie. W związku z tym nauczanie religii przeniosło się do punktów katechetycznych, działających najczęściej przy kościołach, kaplicach lub klasztorach.

2

Konferencje rejonowe jako forma doskonalenia zawodowego nauczycieli na przykładzie szkół podstawowych Tarnowa i powiatu tarnowskiego w latach 1945–1975

100%

Juśko P.

Krakowskie Studia Małopolskie

|

2011

|

vol. 15

422-438

EN

The article discusses the issue of district conferences, which were forms of teachers’ education, presenting them on the example of primary schools in Tarnow and Tarnow District in the years 1945–1975. District conferences date from the interwar period. Then they were the most popular forms of improving work of teachers in primary schools in Tarnow and Tarnow County. The district conferences played special role for teachers in rural environments where the availability of other types of educational forms were limited. After the Second World War the Ministry of Education has reintroduced district conferences and, like before 1939, the Polish Teachers’ Association was re sponsible for the organization of them. The location of conference areas generally coincide with the area of the PTA activity. Counties were divided in such a way as to enable all teachers to become involved in conferences. Primary school teachers from Tarnow and Tarnow County were highly involved in this form of training, as evidenced by attendance at conferences from 80% to 100% of registered teachers. Number of participants in each region was usually not more than 30 teachers. For the period 1949–1956 district conferences were replaced by ideological training of teachers. Since 1957, the district conferences were organized by the faculties of education departments in cooperation with the Polish Teachers’Association as well as control centers and the pedagogical and methodological units 5 times a year and consisted of two parts: methodological. where the demonstrated lesson was analyzed and a lecture, discussion or presentation. There was also a social part of the conference. Participation in conferences of teachers was voluntary. Since the 1959–1960 school year, presentations have become the main point of the district conference programs. District conference topics focused on methodological. didactic, pedagogical and psychological issues, there were also political and ideological topics. As a conference, teachers were also taken at least once a year on a sightseeing tour. The program of such district conference also consisted of a kind of social part in the form of common meals, singing, live bands performances and dance. The role and importance of the district conference was decreased by the fact that gradually they became just another ideological impact on teachers and thus lost their essential methodological and didactic function. In 1972, the Ministry of Education, in its decision prohibiting the district conferences during working hours led to the cessation of PTA carry that form of self-education and teacher education.

3

Z zagadnień prawno-organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1945–1961 (w świetle Dzienników Urzędowych Ministerstwa Oświaty)

100%

Juśko P.

Kultura – Przemiany – Edukacja

|

2021

|

vol. Tom IX

30-57

EN

The article presents the issues of health care for primary school students in the context of legal and organisational issues based on the Official Journals of the Ministry of Education in 1945–1961. On the basis of the ordinances, instructions, circulars and communications of this ministry, the organisational model of hygienic and medical care was presented, which was shaped in the early 1950s, leading to the establishment of the school health service. In 1952, the Ministry of Health took over hygienic and medical care in schools. Moreover, a number of other factors indirectly influenced the issue of students’ health, such as: the sanitary condition of schools, the implementation of hygiene rules for students, health promotion and changing parents’ awareness of hygiene and health matters. All these problems were noticed by the Ministry of Education referring to them in its official journals. At the same time, they did not lack the propaganda dimension, characteristic of the political and social reality of the Polish People’s Republic. An example of this was, among others, the organisation of spring sanitary and cleaning actions in schools.

PL

Artykuł przedstawia problematykę opieki zdrowotnej uczniów szkół podstawowych w kontekście zagadnień prawnych i organizacyjnych na podstawie Dzienników Urzędowych Ministerstwa Oświaty w latach 1945–1961. Na podstawie zarządzeń, instrukcji, okólników i komunikatów tego ministerstwa przedstawiony został model organizacyjny opieki higieniczno-lekarskiej, jaki ukształtował się na początku lat 50., doprowadzając po powstania szkolnej służby zdrowia. W 1952 r. została ona przejęta przez Ministerstwo Zdrowia. Ponadto pośredni wpływ na kwestię zdrowotności uczniów miało wiele innych czynników, takich jak: stan sanitarny szkół, wdrażanie zasad higieny u uczniów, promocja zdrowia i zmiana świadomości rodziców w sprawach związanych z higieną i zdrowiem. Wszystkie te problemy dostrzegało Ministerstwo Oświaty, odnosząc się do nich w swoich dziennikach urzędowych. Jednocześnie nie zabrakło w nich wymiaru propagandowego charakterystycznego dla polityczno-społecznej rzeczywistości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Przykładem tego była między innymi organizacja na terenie szkół ogólnopolskich wiosennych akcji sanitarno-porządkowych.

4

Problematyka dziejów szkolnictwa i wychowania w zbiorach fotograficznych Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie

63%

Jaworski ks. P., Juśko P.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2021

|

vol. 117

|

issue specjalny

109-146

EN

The beginnings of the Tarnow diocese date back to the end of the 18th century. From the beginning of its existence, the diocese collected documentation, which became the basis for its later historical archive. However, an independent institution of the Diocesan Archives in Tarnow was established only in 1959. Until the 1950s, all documents of historical value were deposited in the premises of the Diocesan Curia in Tarnow and in the diocesan museum. The biggest breakthrough in the history of the archive took place in 2009-2015. At that time, the institution underwent a thorough revitalization, during which the entire archival resource was inventoried and put in order, including the separation of 14 photographic departments. They are diversified in terms of subject matter, volume and form of recording the photos. In 2015, the photographic documentation in this archive totaled 33.32 linear meters. These collections also include items (photographs, groups of photographs) concerning the issues of education and upbringing. They are of great cognitive value and should be taken into account as iconographic sources in the research of historians and educators dealing with these issues. The article contains a separate list of 300 such items that may be useful from the perspective of researchers of the history of education and upbringing. The list will help them with the query in the Tarnów diocesan archives or will encourage them to carry it out. The article also discusses examples of such documentation in the form of “collections” dedicated thematically: the history of the Catholic Association of Women Youth in the Tarnow diocese, the Small Theological Seminary in Tarnow, the Primary School in Wojakowa and the biography of the Servant of God Stefania Łącka.

PL

Początki diecezji tarnowskiej sięgają schyłku XVIII stulecia. Od początku swojego istnienia diecezja gromadziła dokumentację, która stała się podstawą dla jej późniejszego archiwum historycznego. Jednakże samodzielna instytucja Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie powstała dopiero w 1959 r. Do lat 50. XX wieku wszelkie dokumenty o wartości historycznej zdeponowane były w pomieszczeniach Kurii Diecezjalnej w Tarnowie oraz w muzeum diecezjalnym. Największy przełom w dziejach archiwum nastąpił w latach 2009-2015. Dokonano wówczas gruntownej rewitalizacja tej instytucji, podczas której zinwentaryzowano i uporządkowano cały zasób archiwalny, wyodrębniając m.in. 14 działów fotograficznych. Są one zróżnicowane pod względem tematyki, objętości oraz formy zapisu fotografii. W 2015 r. dokumentacja fotograficzna w zasobie tego archiwum liczyła łącznie 33,32 m.b.. W zbiorach tych znajdują się także pozycje (fotografie, grupy fotografii) dotyczące problematyki szkolnictwa i wychowania. Mają one dużą wartość poznawczą i powinny zostać uwzględnione jako źródła ikonograficzne w badaniach historyków i pedagogów zajmujących się tą problematyką. Artykuł zawiera wyodrębniony wykaz 300 takich pozycji, które z perspektywy badaczy dziejów szkolnictwa i wychowania, mogą być użyteczne przy kwerendzie w tarnowskim archiwum diecezjalnym lub też zachęcać do jej przeprowadzenia. W artykule dokonano również omówienia przykładów takiej dokumentacji w postaci „kolekcji” dedykowanych tematycznie: historii Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w diecezji tarnowskiej, Małego Seminarium Duchownego w Tarnowie, szkoły podstawowej w Wojakowej oraz biografii Służebnicy Bożej Stefanii Łąckiej.

5

Organizacja kolonii wakacyjnych dla uczniów szkół średnich miasta Krakowa w Porębie Wielkiej, jako przykład troski o zdrowie, higienę i wychowanie młodzieży w pierwszych dekadach XX wieku.

63%

Jaworski P., Juśko P.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2021

|

issue 28

187-204

PL

Z końcem XIX stulecia w szkołach w Galicji zaczęło się ożywione dążenie do polepszenie stanu higieny i zdrowia młodzieży. Większa troska o zdrowie i higienę szkolną zaowocowała podejmowaniem różnorodnych przedsięwzięć w tym zakresie. Jednym z nich stały się kolonie wakacyjne, organizowane w ośrodkach klimatyczno-wypoczynkowych dla uczniów, najpierw z dużych ośrodków miejskich, potem także z mniejszych, jak również ze środowisk wiejskich. Ich celem stało się „ratowanie zdrowia dzieci i młodzieży oraz „kształtowanie właściwego wychowania”, w tym również związanego z rozbudzaniem świadomości higienicznej wśród dzieci i młodzieży. Inicjatywy organizowania wypoczynku letniego dla uczniów w formie kolonii podejmowały między innymi czynniki społeczne. Jednym z nich było powstałe w na początku XX wieku Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych dla młodzieży szkół średnich miasta Krakowa i Podgórza. Prowadziło ono kolonię w Porębie Wielkiej, gdzie podejmowano starania mające na celu poprawę kondycji zdrowotnej uczniów szkół średnich, jak również prowadzono pracę wychowawczą, także w obszarze edukacji higienicznej podopiecznych. Z Towarzystwem związani byli też wybitni lekarze, pionierzy wychowania fizycznego i higienicznego na ziemiach polskich, profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego – Henryk Jordan i Stanisław Ciechanowski. Artykuł omawia problematykę organizacji kolonii w Porębie Wielkiej, prowadzonej wzorowo przez Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych, w oparciu o nowe trendy i tendencje pedagogiczne ukierunkowane na troskę o zdrowie, higienę i wychowanie uczniów.

EN

At the end of the 19th century, schools in Galicia began to strive to improve the hygiene and health of young people. Greater care for health and school hygiene resulted in undertaking various projects in this area. One of them has become holiday camps, organized in climatic and recreational centers for students, first from large urban centers, then also from smaller ones, as well as from rural environments. Their goal was to “save the health of children and adolescents and” shape the proper upbringing “, including those related to raising hygiene awareness among children and adolescents. The initiatives of organizing summer holidays for students in the form of a camps were taken, among others, by social factors. One of them was the Society of Holiday Camps for high school students from the city of Kraków and Podgórze established at the beginning of the 20th century. It ran a colony in Poręba Wielka, where efforts were made to improve the health condition of high school students, as well as educational work, also in the area of hygienic education of charges. Also associated with the Society were outstanding doctors, pioneers of physical and hygienic education in Poland, professors of the Jagiellonian University – Henryk Jordan and Stanisław Ciechanowski. The article discusses the issues of the organization of summer camps in Poręba Wielka, run in an exemplary manner by the Society of Holiday Camps, based on new pedagogical trends and tendencies aimed at taking care of health, hygiene and education of students.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Krakowskie Studia Małopolskie

1 Kultura – Przemiany – Edukacja

1 Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

1 Społeczeństwo i Rodzina

3 2021

2 2011

5 Juśko P.

1 Jaworski P.

1 Jaworski ks. P.

Sytuacja prawna nauczania religii w szkołach podstawowych Polski Ludowej do 1961 roku

Konferencje rejonowe jako forma doskonalenia zawodowego nauczycieli na przykładzie szkół podstawowych Tarnowa i powiatu tarnowskiego w latach 1945–1975

Z zagadnień prawno-organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1945–1961 (w świetle Dzienników Urzędowych Ministerstwa Oświaty)

Problematyka dziejów szkolnictwa i wychowania w zbiorach fotograficznych Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie

Organizacja kolonii wakacyjnych dla uczniów szkół średnich miasta Krakowa w Porębie Wielkiej, jako przykład troski o zdrowie, higienę i wychowanie młodzieży w pierwszych dekadach XX wieku.