Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Obchody Święta Odzyskania Niepodległości przez Polskę w listopadzie1944 r.

100%
Rzeczkowska E.
Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
|
2018
|
vol. 15
96-110
EN
The November 1944 celebration of the Polish National Independence Day In November 1944 on the lands occupied by the Red Army, an anniversary of the creation of Ignacy Daszyński’s government was celebrated along with an anniversary of the October Revolution (for the first time in Polish lands) and preparations for the Polish National Independence Day were under way. This was an interim period starting the formation of a new political system of Poland. The prewar shape of political and social life was slowly giving way to that of PKWN (Polish Committee of National Liberation). This was evident in the preparation for celebrations of national holidays and anniversaries. Both prewar holidays, with anti-soviet overtones, and holidays taken over from USSR were celebrated.
PL
W listopadzie 1944 r. na terenach zajętych przez Armię Czerwoną obchodzono rocznicę powstania rządu Ignacego Daszyńskiego, po raz pierwszy świętowano rocznicę rewolucji październikowej oraz przygotowano uroczystości z okazji Święta Odzyskania Niepodległości przez Polskę. Był to okres przejściowy, kiedy rozpoczynał się proces kształtowania nowego systemu politycznego i ustrojowego Polski. Przedwojenny porządek w życiu politycznym i społecznym powoli ustępował wprowadzanemu przez PKWN. Widoczne to było w doborze i przygotowaniu świąt oraz rocznic narodowych. Obchodzono zarówno święta przedwojenne, które miały antysowiecką wymowę, jak i te nowe, przejęte z ZSRR.
2
Publication available in full text mode
Content available

„Był daleki od nienawiści, także w stosunku do swoich oprawców...” Sprawa Adama Gajdka jako przykład zbrodni komunistycznej

100%
Rzeczkowska E.
Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
|
2019
|
vol. 16
EN
Adam Gajdek took part in the Polish campaign of September 1939. He fought in the 3rd Rifle Regiment in Bielsk. In 1940, under the codename “Olek”, he joined the Union of Armed Struggle and later the Home Army. After the incursion of the Soviet army into the Polish territory he remained underground. He took part, among other things, in the failed attack on the prison in the Rzeszów castle on 7-8 October 1944. In early 1947, he joined the Freedom and Independence. In April 1947 he became an executive of the spy network codenamed “Instytut Bakteriologiczny” created in late 1946. His direct superior was Mieczysław Kawalec, the head of the Information Department of the 4th Main Board of the Freedom and Independence. Adam Gajdek was arrested on 17 October 1947 by the officers of the Kraków division of the Ministry of Public Security. The preliminary investigation was conducted in Kraków and later he was taken to the detention of the Ministry of Public Security in Warsaw. In the autumn of 1948 his case was transferred to Military District Court in Warsaw. On 23 October 1948 he was sentenced to death. The Supreme Military Court dismissed the appeal and President Bolesław Bierut did not pardon the officer. Adam Gajdek was executed on 14 January 1949 in the prison in Rakowiecka Street in Warsaw.
PL
Adam Gajdek brał udział w kampanii polskiej we wrześniu 1939 r., walcząc w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku. W 1940 r., przybrawszy pseudonim „Olek”, wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Po wkroczeniu do Polski wojsk sowieckich pozostał w konspiracji. Brał udział m.in. w nieudanej akcji na więzienie w rzeszowskim zamku przeprowadzonej 7-8 października 1944 r. Na początku 1947 r. wstąpił do Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W kwietniu 1947 r. objął funkcję kierownika organizacyjnego powstałej pod koniec 1946 r. siatki wywiadowczej o kryptonimie „Instytut Bakteriologiczny”, podlegając bezpośrednio kierownikowi Wydziału Informacji IV Zarządu Głównego WiN Mieczysławowi Kawalcowi. Aresztowany 17 października 1947 r. przez funkcjonariuszy Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, przeszedł w tym mieście wstępne śledztwo, a następnie został przewieziony do aresztu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. Jesienią 1948 r. jego sprawę skierowano do stołecznego Wojskowego Sądu Rejonowego. Wyrokiem z 23 października 1948 r. Adam Gajdek skazany został na karę śmierci. Naczelny Sąd Wojskowy oddalił skargę rewizyjną, a prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski, wobec czego 14 stycznia 1949 r. Adama Gajdka stracono w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie.
3
Publication available in full text mode
Content available

Historia powrotu ołtarza Mariackiego

100%
Rzeczkowska E.
Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
|
2021
|
vol. 18
183-189
4
Publication available in full text mode
Content available

Sprawa Leonarda Zub-Zdanowicza w dokumentacji 14 Sądu Polowego Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sądu Polowego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w latach 1945–1947

100%
Rzeczkowska E.
Przegląd Historyczno-Wojskowy
|
2019
|
vol. XX (LXXI)
|
issue 1 (267)
157-191
EN
In the years 1945–1947 the 14th Court-Martial of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Court-Martial of the Polish Resettlement Corps conducted an investigation into the case of an officer of the Home Army and the National Armed Forces, the „silent unseen” Leonard Zub-Zdanowicz, aka „Ząb”, „Dor”, „Szprung”. It was started as a result of a report by the Chairman of the Home Army Verification Commission, which was based on testimonies of Home Army soldiers from the Kielce District and Kedyw (Directorate of Diversion) officers from Warsaw. The accusations concerned, among others, desertion, collaboration with the Germans during World War II and working against the Home Army units. During the investigation several dozen witnesses were questioned, and Zub-Zdanowicz himself gave testimony as well. He was not proved to have committed the acts he was accused of. The proceedings did not end with the discontinuance of the case, nor did they end up in the courtroom. The files were submitted to the Archives of the Polish Armed Forces. Zub-Zdanowicz was verified in the rank of lieutenant, in the following years he was promoted to the rank of captain, and in 1957 General Władysław Anders appointed him major.
RU
В 1945–1947 годах 14-й военно-полевой суд командования 2 Польского корпуса и 12-й военно-полевой суд Польского корпуса приёма и распределения провели расследование по делу офицера AK и Национальных Вооруженных сил, „тихотёмного” Леонарда Зуб-Здановича (псевдонимы: „Зомб” [„Зуб” – прим. пер.], „Дор”, „Шпрунг”). Следствие было инициировано в результате доклада председателя Контрольной комиссии АК, основанного на показаниях солдат Армии Крайовой из округа Кельце и офицеров Кедив из Варшавы. В обвинении речь шла, в частности, о дезертирстве, сотрудничестве с немцами во время Второй мировой войны и боевых действиях в отношении отрядов АК. В ходе расследования было опрошено несколько десятков свидетелей. Показания давал также и Зуб-Зданович, который не был признан виновным в совершении предполагаемых действий. Следствие не закончилось ни прекращением дела, ни судебным заседанием. Документы по делу были переданы в Архив Польских Вооруженных сил. Зуб-Зданович был утвержден в звании поручика, а в последующие годы был повышен до звания ротмистра. В 1957 г. генерал Владислав Андерс присвоил ему звание майора.
PL
W latach 1945–1947 14 Sąd Polowy Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sąd Polowy Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia prowadziły dochodzenie w sprawie oficera AK i NSZ, cichociemnego Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb” „Dor” „Szprung”. Wszczęte zostało na skutek doniesienia przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej AK, którego podstawą były zeznania żołnierzy AK z Okręgu Kieleckiego oraz oficerów Kedywu z Warszawy. Zarzuty dotyczyły m.in. dezercji, współpracy z Niemcami w okresie II wojny światowej oraz zwalczania oddziałów AK. W trakcie śledztwa przesłuchano kilkudziesięciu świadków, zeznania składał też Zub-Zdanowicz, któremu nie dowiedziono popełnienia zarzucanych mu czynów. Postępowanie nie zakończyło się umorzeniem sprawy ani też nie trafiło na salę sądową. Akta złożono do Archiwum Polskich Sił Zbrojnych. Zub-Zdanowicz został zweryfikowany w stopniu porucznika, w kolejnych latach awansował do stopnia rotmistrza, zaś w 1957 r. gen. Władysław Anders mianował go majorem.
5
Publication available in full text mode
Content available

Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944–1956

100%
Rzeczkowska E.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2011
|
issue 1(17)
119-159
EN
Secret scouting organizations are considered to have been an important element of the Polish independence underground in post-war Poland. During the period 1944–1956, at least 122 secret youth organizations were formed in Poland, which ideologically and structurally referred to scouting movement. Being a response to current political and social situation in Poland, they were born spontaneously. Those secret groups used to resort to various forms of defiance against the communist system among which the most important one was a propaganda activity similar to “minor-sabotage” operations carried out by the Szare Szeregi [the Grey Ranks]. The scouts painted anti-communist and anti-Soviet slogans on the walls, distributed illegal papers, newspapers and leaflets. Some of the organizations carried out various sabotage operations, such as: the disarming People’s Army of Poland [Ludowe Wojsko Polskie, LWP] and Red Army soldiers as well as MO [Milicja Obywatelska, the Citizens’ Militia] and UB [Urząd Bezpieczeństwa, the Security Office] functionaries, the trains’ derailing, the banks, post offices and shops raiding. Young people, basing on the pre-war patterns, conducted a typical scouting activity. They organized scout camps and bivouacs, gained successive scout degrees and skills. A scout conspiracy was rather short-term – from a few to several months, nevertheless there were particular organizations being active for years. However, sometimes a responsibility for “slip-ups” fell on conspirators who carried out their actions without following necessary precautions, like a carbon paper already used to copy the organization statute or a leaflet, carelessly thrown out to a dustbin. Polish underground groups were worked out by the developed secret collaborators network of the Security Office [Urząd Bezpieczeństwa, UB]. Once UB managed to track down even one of the conspirators it meant the end of functioning of the whole group. The arrestment of one of the scouts was shortly followed by another. Detained young people were subjected to an immediate enquiry and put under psychical and brutal physical pressure. Statements taken in that way, provided a firm basis for bringing the case to military court. Every effort was made to give the trial propagandist character and thus its particular elements were carefully directed – starting from reading off an indictment act to pronouncing a sentence. What is more, the young people’s trials must have been reported in media. In consequence of judicial proceedings, harsh sentences were carried out completely disproportionate to the committed “offences”. People were sentenced to at least a few years in prison and courts did not hesitate to impose substantial punishments.
6
Publication available in full text mode
Content available

Zygmunt Zieliński, Powroty minionego czasu zagnieżdżone w pamięci, wstęp i opracowanie naukowe Rafał Łatka

100%
Rzeczkowska E.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 2
253-261
7

Kryptonim „Nadajnik”. Służba Bezpieczeństwa PRL wobec Radia Solidarność w Świdniku w latach 1983-1989

100%
Rzeczkowska E.
Roczniki Humanistyczne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 2: Historia
149-176
PL
W latach 1983-1988 w Świdniku działało podziemne Radio Solidarność, które w ciągu kilkuminutowych audycji przekazywało słuchaczom informacje o rzeczywistej sytuacji w kraju, informowało o działalności opozycji w Świdniku oraz o represjach SB wobec opozycjonistów. Funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa przez 5 lat usiłowali doprowadzić do zaprzestania emisji audycji przez podziemne radio. W tym celu używano różnorodnych metod, między innymi posłużono się specjalną aparaturą przeznaczoną do namierzania i identyfikowania nadajników, wykorzystywano informacje pochodzące od tajnych współpracowników oraz dane z obserwacji osób podejrzanych o działalność podziemną. Najbardziej skuteczną metodą okazało się wprowadzenie tajnego współpracownika do środowiska radiowców, który doprowadził do przejęcia przez funkcjonariuszy SB nadajnika oraz aresztowania osób dokonujących emisji programów.
EN
In the years 1983-1988 in Świdnik, there operated an underground radio station called Solidarity, which during its several-minute broadcasts gave the listeners information about the real situation in the country, informed about the activities of the opposition in Świdnik and the repressions of the Security Service against the oppositionists. Security Service officers had been trying to stop the broadcast of the underground radio station for 5 years. For this purpose, various methods were used. Among others, a special apparatus was used to track down and identify transmitters, information from secret collaborators and data obtained through observation of people suspected of underground activity were also used. It turned out that the most effective method was the introduction of a secret collaborator to the radio community, which led to the seizure of the transmitter by the Security Service officers and to the arrest of persons broadcasting the programs.
8

Władze Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wobec komunistycznych organizacji młodzieżowych w latach 1944-1956

100%
Rzeczkowska E.
Roczniki Humanistyczne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 2: Historia. Zeszyt specjalny
383-401
PL
Pod koniec lat 40. ubiegłego wieku komunistyczne władze oświatowe usiłowały przejąć kontrolę nad kształceniem i wychowaniem studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W tym celu wywierały presję na władze uczelni, aby zgodziły się one na utworzenie na KUL-u koncesjonowanych przez władze organizacji: Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej, Federacji Polskich Organizacji Studenckich oraz Zrzeszenia Studentów Polskich. Ówczesne władze KUL-u nie wyraziły zgody na zalegalizowanie na uniwersytecie tych formacji. Sprzeciwiał się ich powstaniu rektor ks. Antoni Słomkowski. Za swoją niezłomną postawę został usunięty z uczelni, aresztowany i osadzony w więzieniu. Dzięki jego postawie komunistyczne organizacje młodzieżowe nigdy nie zostały na KUL-u zalegalizowane. Władze uniwersyteckie oferowały studentom możliwość działania w studenckich kołach naukowych, teatrze, chórze, duszpasterstwie akademickim, proponowały konferencje naukowe, wykłady, spotkania towarzyskie.
EN
By the end of the 1940s communist educational authorities tried to gain control over education and upbringing of the students of the Catholic University of Lublin (KUL). In order to do that they put pressure on the University authorities to agree to form organizations supported by the communist government: Union of Polish Academic Youth, Federation of Polish Student Organizations, and Polish Students’ Association. The University authorities of the time refused to legalise these organizations. Rector of the University Rev. prof. Antoni Słomkowski was against it. Because of his steadfast attitude he was removed from the University, arrested and imprisoned. Thanks to him the communist youth organizations were never legalised in KUL. The University authorities offered their students opportunities for participating in student clubs, a theatre, a choir, Academic Ministry, and also in scientific conferences, lectures and social meetings.
9
Publication available in full text mode
Content available

Idea wychowania morskiego w praktyce żeńskiego ruchu harcerskiego w latach międzywojennych

63%
Rzeczkowska E., Szady J.
Przegląd Nauk Historycznych
|
2023
|
vol. 22
|
issue 2
213-243
EN
This article describes the concept of maritime education implemented in the female scouting environment in the interwar period. To develop the topic, archival materials stored in the Archives of New Records, the Scouting Museum and the collections of the University Library of the Catholic University of Lublin and the Main Medical Library were used. In addition, valuable information was obtained from the resources of the scouting press, as well as thematic studies, particularly of memoirs. The analysis of the source materials indicates that the idea of maritime education was gradually implemented, initially as part of the activities of scouting circles in Vladivostok and then Wejherowo. From the second half of the 1920s, the boating movement-which had been initially associated with male scout teams from Poznań, Vilnius and Warsaw-was developed among girl scouts. In 1931, the troop of the 13th General Zamoyska Blue Team of Scouts in Poznań acquired a sailing character. At that time, the girl scouts started a series of specialised sea yachting training. In 1934, the scouts acquired an independent training yacht ‘Grażyna’. In the second half of the 1930s, independent women’s crews sailed in the Gulf of Gdańsk and the waters of the Baltic Sea. Maritime education was related to the maritime policy of the state. At that time, it was also based on the educational assumptions of scouting and was popularised in the scouting press. The most outstanding girl scouts specialising in women’s sailing were Jadwiga Skąpska-Truscoe, Jadwiga Wolffowa and Janina Bartkiewicz.  
PL
Artykuł prezentuje koncepcję wychowania morskiego realizowaną w środowisku harcerstwa żeńskiego w okresie międzywojennym. Do opracowania tematu wykorzystano materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Muzeum Harcerstwa oraz w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej KUL i Głównej Biblioteki Lekarskiej. Ponadto cenne informacje pozyskano z zasobów prasy harcerskiej, a także opracowań tematycznych, zwłaszcza tych o charakterze wspomnieniowym. Analiza danych źródłowych wskazuje na stopniowe wdrażanie idei wychowania morskiego, które dokonało się początkowo w ramach działalności środowisk harcerskich we Władywostoku, a następnie w Wejherowie. Od drugiej połowy lat dwudziestych zauważalny stał się rozwój ruchu wodniackiego wśród harcerek, który związany był początkowo z drużynami męskimi z Poznania, Wilna i Warszawy. W 1931 r. zastęp XIII Błękitnej Drużyny Harcerek im. Gen. Zamoyskiej w Poznaniu uzyskał charakter żeglarski. Od tego czasu harcerki rozpoczęły serię szkoleń specjalistycznych na potrzeby jachtingu morskiego. W 1934 r. harcerki pozyskały samodzielny jacht szkoleniowy „Grażyna”. W drugiej połowie lat trzydziestych samodzielne załogi kobiece pływały po Zatoce Gdańskiej i wodach Bałtyku. Wychowanie morskie związane było z polityką morską państwa. Podlegało też w tym czasie założeniom wychowawczym harcerstwa i było popularyzowane na łamach prasy harcerskiej. Do najwybitniejszych postaci związanych z żeglarstwem kobiecym należały harcerki: Jadwiga Skąpska-Truscoe, Jadwiga Wolffowa, Janina Bartkiewicz.  
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.