Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

„...Służę Słowu”. Janusz Pasierb o języku religijnym

100%
Koprowski P.
Język - Szkoła - Religia
|
2011
|
vol. 6
210-220
EN
The article presents some “linguistic” thoughts of Janusz Pasierb (1929 – 1993), contemporary Polish theologian, thinker, art historian, poet, and also – what is especially significant – a catholic priest, considered to be a wonderful preacher. Pasierb, though he was not strictly a linguist, many times paid attention to the necessity of noticing “new religious language needs”. He treated research on this issue very seriously, placing it in a wider context – in service to the Word, in the mission of continuous communion with the Word in all aspects of his life and all his activities. For him, the greatest and the most important Word was the God’s Word, while the most astonishing and touching feeling was foretelling It. Pasierb was declaring for the renewal of religious language and intensifying it to a greater degree with symbolism, imagery and metaphors. In his belief, it would be impossible to talk about complete and mature reading of “time signs” by the Church without the necessary transformation in the style of priests’ words, without their personal engagement in contact with concrete human being, together with giving the testimony of faith.
2
Publication available in full text mode
Content available

„Dziecko nie [...] młodych rodziców”. Świat postaw i wartości Janusza Stanisława Pasierba w okresie do 1947 roku

100%
Koprowski P.
Język - Szkoła - Religia
|
2013
|
vol. 8
|
issue 2
157-173
EN
The article presents the world of attitudes and values of Janusz Stanisław Pasierb (1929-1993), future philosopher, art historian and poet, who during childhood and adolescence emerged within the space of his family home. This young man in this period acquired a peculiar, internal order, with help of his relatives and closest friends he „worked out” a set of ideas that became both a tool used to „control” the desintegration of the war in 1939-1945, and something that defined his identity. Final turning point of this very important stage in the life the author of Czas otwarty was the year 1947, when he joined the Seminary in Pelplin. Stay in the seminar caused problematic aspects of subjectivity, previously mentioned by the young artist, to obtain a remarkable dynamism that abstracts from the elements of „externality”, characteristic for the occupation period, as well as the great depth of meanings.
3
Publication available in full text mode
Content available

W kręgu mistyki. Relacje bóg – człowiek w ujęciu ks. Janusza Stanisława Pasierba

100%
Koprowski P.
Język - Szkoła - Religia
|
2014
|
vol. 9
|
issue 1
135-152
PL
W artykule przedstawiono refleksje i przemyślenia współczesnego polskiego teologa, historyka sztuki i poety Janusza Stanisława Pasierba (1929–1993), poświęcone relacjom Bóg-człowiek. Rejestrowaną przez Pasierba na kartach swoich dzieł, zwłaszcza poetyckich, historię spotkań Boga z jednostką ludzką, odejść, powrotów, nawiedzeń, nagłych rewelacji i iście medytacyjnych skupień można postrzegać w kategoriach mistyki, eksponującej „przedzieranie się” człowieka ku światłu Bożej obecności. W myśli pelplińskiego kapłana intelektualisty człowiek, a także – przynajmniej w pewnym stopniu – świat, rzeczywistość zdają się być zakorzenione w doświadczeniu mistycznym, odkryte jako uświęcona przestrzeń potencjalnego kontaktu z transcendentnym Stwórcą.
EN
The article presents some reflections and thoughts of a contemporary Polish theologian, art historian and poet Janusz Stanislaw Pasierb (1929–1993), concerning Man-God relationship. On the pages of his masterpieces, especially the poetic ones, the author registers the history of meetings between God and human beings; the history of leaving, coming back, visitations, sudden revelations, and indeed meditative concentration. It can be all perceived – and so it has been done – in the categories of mystique which features man’s „breaking through” into the light of God’s presence. In the view of the priest – intellectual from Pelplin, a man, as well as the world and the reality – at least in some degree – seem to be rooted in mystic experience, discovered as sanctifield space of a potential contact with transcendental Creator.
4
Publication available in full text mode
Content available

Dialog Kościoła Rzymskokatolickiego z kulturą. Kilka myśli ks. Janusza Pasierba

100%
Koprowski P.
Język - Szkoła - Religia
|
2012
|
vol. 7
|
issue 2
7-27
EN
The article brings closer some considerations and thoughts of Janusz Pasierb (1929–1993), contemporary Polish theologian, art historian and poet, of a dialogue between Roman Catholic Church and culture, and the conditioning process accompanying that. Pasierb thought that, for centuries, the culture had been creating some special space of dialogue for Church. Searching for God and the need to understand Him is often preformed through metaphors and the symbolism of truth, by which works of art are marked. Thanks to meeting those, a human being discovers oneself as well as sacrum. Because “christianity (….) happens in the area of culture”, culture should be shaped in the evangelical spirit, and this duty should be performed, inter alia, by Church. It is incredibly important that, while “entering” culture, the Church would not aim for resuscitation of culture’s old forms, created in the past. The Church cannot interpret the present and various “faces” of temporary culture only through the prism of what is already gone. It should consciously participate in shaping real “here and now”, and be open for dialogue with human ideas and values, including those of not religious provenance, as well.
5
Publication available in full text mode
Content available

Janusza Stanisława Pasierba mistyczne inspiracje wizji człowieka

100%
Koprowski P.
Studia Philosophiae Christianae
|
2015
|
vol. 51
|
issue 1
17-54
EN
The article presents some reflections and thoughts of a contemporary Polish theologian, art historian and poet, Janusz Stanislaw Pasierb (1929−1993), concerning the Man-God relationship. In the pages of his masterpieces, especially those poetic, the author records the history of meetings between God and human beings; the history of departures, returns, visitations, sudden revelations, and indeed meditative concentration. It can all be perceived – and so it has been done – in the categories of mystique, which features mankind’s “breaking through” into the light of God’s presence. According to the intellectual and priest from Pelplin, a human being, as well as the world and reality – at least to some degree – seem to be rooted in a mystical experience, discovered to be the sanctified space of a potential contact with the transcendental Creator.
PL
W artykule przedstawiono refleksje i spostrzeżenia współczesnego polskiego teologa, historyka sztuki i poety Janusza Stanisława Pasierba (1929−1993) na temat relacji Bóg – człowiek. Rejestrowaną przez niego na kartach swoich dzieł, zwłaszcza poetyckich, historię spotkań Boga z jednostką ludzką, odejść, powrotów, nawiedzeń, nagłych rewelacji i iście medytacyjnych skupień, można postrzegać w kategoriach mistyki, eksponującej „przedzieranie się” człowieka ku światłu Bożej obecności. W myśli pelplińskiego kapłana-intelektualisty człowiek, a także – przynajmniej w pewnym stopniu – świat, rzeczywistość zdają się być zakorzenione w doświadczeniu mistycznym, odkryte jako uświęcona przestrzeń potencjalnego kontaktu z transcendentnym Stwórcą.
6
Content available remote

Przestrzeń cywilizacyjna Europy Wschodniej i jej determinanty w okresie od średniowiecza do XIX wieku

100%
Koprowski P.
Przegląd Wschodnioeuropejski
|
2016
|
vol. 1
173-187
EN
The question whether Eastern Europe is possible and necessary rarely arises among historians of idea. This problem does not play any significant role in various diagnoses related to the future of the world, either. Nevertheless, it seems that posing this question seems well-grounded. This article is an attempt to consider what created and determined the civilizational space of Eastern Europe in the period from the Middle Ages to the 19th century and what actions and ideas influenced the nature of this part of the Old Continent. Selected “polonica” have also been placed in the context of “easterness”.
7
Publication available in full text mode
Content available

Rosja i Słowiańszczyzna w oglądzie Wacława Aleksandra Maciejowskiego (do połowy lat 40. XIX w.)

100%
Koprowski P.
Acta Polono-Ruthenica
|
2020
|
vol. Tom 4 Nr XXV
71-86
PL
Wacław Aleksander Maciejowski (1792–1883) to ważna postać XIX-wiecz-nego polskiego i europejskiego życia naukowego oraz intelektualnego. Był on historykiem prawa, przedstawicielem szkoły historycznej w prawoznawstwie, założonej przez uczonych niemieckich Karla Friedricha Eichhorna i Friedricha Carla von Savigny’ego. Preferował badanie historii ustroju i prawa oraz ściśle z nią związaną historię kultury. Pozostawił po sobie również około 240 prac i artykułów z zakresu słowianoznawstwa. Tezy i opinie zawarte w slawistycznych pracach Maciejowskiego zdobyły znaczny rozgłos w świecie słowiańskim. W niniejszym artykule przybliżono poglądy uczonego na temat dawnej Rosji i Słowiańszczyzny, zawarte przezeń w najważniejszych dziełach powstałych w okresie do połowy lat 40. XIX wieku. Maciejowski żywił określoną sympatię do Rosji i podziw dla jej dokonań. Warto jednak podkreślić, że podobny stosunek widać u uczonego do Sło-wiańszczyzny w ogóle. Opowiadał się on za współpracą między narodami słowiańskimi. Realizację idei kulturalnej „wzajemności słowiańskiej” dostrzegał w bezpośrednich kontak-tach między Słowianami – przedstawicielami nauki i kultury. Sam miał rozległe kontakty naukowo-towarzyskie z uczonymi, z ludźmi pióra. W Rosji do grona jego intelektualnych dyskutantów i zarazem przyjaciół należeli m.in. Michaił Pogodin, Piotr Kiriejewski, Stie-pan Szewyriow. O ile w rzeczonym okresie Maciejowski jako rusofilizujący słowianofil był narażony na krytykę ze strony Polaków, o tyle w Rosji bardzo pozytywnie oceniano jego dzieła, predyspozycje naukowe oraz fakt, że jak podkreślił Szewyriow – „pracuje z samozaparciem i służy szlachetnej sprawie słowiańskiej”. Duża popularność polskiego uczonego w państwie rosyjskim wynikała z wymowy jego dzieł i nie chodzi tutaj tylko o takie ich fragmenty, które można było wyzyskać do celów doraźnych. Wskazywano przede wszystkim na bardziej uniwersalne walory prac Maciejowskiego: na akcentowanie pierwiastka ogólnosłowiańskiego (Historia prawodawstw słowiańskich) i na fakt zary-sowania prymatu żywiołu rosyjskiego w świecie słowiańskim (głównie w Pamiętnikach o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian).
EN
Wacław Aleksander Maciejowski (1792–1883) was an important figure in nineteenth-century Polish and European scientific and intellectual life. He was a legal historian and representative of the historical school of jurisprudence founded by German scholars Karl Friedrich Eichhorn and Friedrich Carl von Savigny. He preferred the study of the legal history system and closely related cultural history and completed about 240 works and articles in the field of Slavic studies. The theses and opinions contained in Maciejowski’s Slavic works evoked a significant reaction in the Slavic world. This article introduces the scholar’s views on old Russia and Slavs contained in his most important works created in the mid-1840s. Maciejowski had a certain sympathy for Russia and admiration for its achievements. It is worth emphasizing, however, that a similar attitude can be seen in the scholar’s approach to Slavs in general. He was in favour of cooperation between the Slavic peoples. He noticed the implementation of the cultural idea of “Slavic reciprocity” in direct contacts between the Slavs – representatives of science and culture. He had extensive scientific and social contacts with scholars and writers. In Russia, his intellectual debaters and friends included Michaił Pogodin, Piotr Kiriejewski and Stiepan Shevryriov. In this period, Maciejowski, as a Russophilizing Slavophile, came under criticism from Poles, although in Russia his works, scientific predispositions and the fact that, as Shevryriov emphasized, “he works with self-denial and serves a noble Slavic cause” were very positively assessed. The great popularity of this Polish scholar in Russia resulted from the publication of his complete works and not merely fragments that could be used for short-term purposes. Above all, the more universal values of Maciejowski’s works were noted: the accent on the Slavic element (History of Slavic Legislation) and the fact that the primacy of the Russian element in the Slavic world was emphasized (mainly in Memoirs of History, Literature and Legislation of the Slavs).
8
Publication available in full text mode
Content available

Rosyjski ruch wolnościowy w XIX wieku w oglądzie Ludwika Kulczyckiego

100%
Koprowski P.
Acta Polono-Ruthenica
|
2021
|
vol. Tom 2 Nr XXVI
177-193
PL
Ludwik Kulczycki (1866–1941) był polskim socjologiem, publicystą, działaczem socjalistycznym (w latach 1894–1910 członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej), w okresie II Rzeczypospolitej profesorem-wykładowcą w Szkole Nauk Politycznych i Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Przedmiotem jego zainteresowań naukowych była w głównej mierze historia ruchów społecznych XIX w. oraz zagadnienia prawno-ustrojowe. W niniejszym artykule przybliżono poglądy i zapatrywania L. Kulczyckiego na rosyjski ruch wolnościowy w XIX w., zaprezentowane w dwuczęściowym dziele Rewolucja rosyjska, opublikowanym na początku XX stulecia (1909–1911). Za niezwykle ważne w tym kontekście uznano uwypuklenie zarówno tego, co dla socjologa stanowiło istotę rzeczonego ruchu (organizacje, działacze), jak i kryteriów, za pomocą których go systematyzował i oceniał. L. Kulczycki był zwolennikiem idei ewolucyjnego rozwoju społeczeństw oraz wprowadzania przeobrażeń w państwie. Znajomość przeszłości, działania cywilizacyjno-modernizacyjne podejmowane przez władzę państwową, a także istnienie i aktywność elit wyrażających potrzeby ogółu determinuje – w jego przekonaniu – postęp. Stąd też pozytywnie oceniał on wszelkie przejawy organizowania się inteligencji i szlachty rosyjskiej w imię walki o ideały wolnościowe, o zmiany na niwie prawno-ustrojowej (praca nad projektami konstytucji dla Rosji i postulat jej wprowadzenia w życie) oraz o uświadomienie niższych warstw społecznych. Rosyjski ruch wolnościowy w XIX w., obejmujący wiele wewnętrznie zróżnicowanych nurtów, został – co prawda – określony przez L. Kulczyckiego mianem ruchu rewolucyjnego, co jednak nie oznacza, że uczony był zwolennikiem radykalnych, rewolucyjnych rozwiązań. Socjolog starał się dowieść ciągłości tego ruchu zarówno pod względem ideowym, jak i poprzez osoby działające w poszczególnych okresach. Rewolucjonistów oceniał nie za przez pryzmat stopnia radykalizmu ich działań, lecz zaangażowania na rzecz wprowadzenia w Rosji novum w zakresie prawno-ustrojowym. Podejmowane przez niektórych działaczy akty terroru starał się, przynajmniej w pewnym stopniu, usprawiedliwiać, podkreślając, że były m.in. przejawem samoobrony przy aresztowaniach, odwetu na szpiegach czy znienawidzonych przedstawicielach aparatu państwowego.
9
Content available remote

Między miłością a śmiercią, czyli Iwana Turgieniewa koncepcja ludzkiego losu

100%
Koprowski P.
Studia Rossica Gedanensia
|
2014
|
issue 1
278–289
PL
W artykule przedstawiono genezę, istotę i różnorodne uwarunkowania koncepcji miłości tragicznej autorstwa Iwana Turgieniewa (1818–1883). Rosjanin początkowo próbował uchwycić naturę miłości w następstwie lektury dzieł rosyjskich i zachodnioeuropejskich twórców doby romantyzmu: George'a Gordona Byrona, Johanna Wolfganga Goethego, Aleksandra Bestużewa, Włodzimierza Benediktowa. W nieco późniejszym okresie swego życia patrzył na związaną z nią problematykę również poprzez pryzmat osobistych doznań i doświadczeń życiowych. Stworzona przez pisarza, pesymistyczna w swej wymowie, koncepcja miłości tragicznej jest elementem składowym Turgieniewowskiego światopoglądu. Trzeba rozpatrywać ją wespół z refleksjami autora Opowieści tajemniczych, dotyczącymi specyfiki ludzkiej egzystencji.
EN
The article presents the origin, the essence and various conditions of the concept of tragic love depicted by Ivan Turgenev (1818-1883). Initially, the Russian was trying to catch the nature of love as a result of reading works of Russian and West European Romanticism authors — George Gordon Byron, Johann Wolfgang Goethe, Alexander Bestuzhev, Vladimir Benediktov. In a later period of his life, however, Turgenev was perceiving the issue of tragic love also through the prism of his personal feelings and life experiences. The concept of tragic love created by the writer, pessimistic in its meaning, is a component of Turgenev's world-view. It should be considered together with his thoughts regarding the specific nature of human existence.
10
Content available remote

Istnienie obdarzonego wolnością. szkic z zakresu antropologii Fiodora Dostojewskiego

100%
Koprowski P.
Studia Rossica Gedanensia
|
2017
|
issue 4
221-226
RU
W artykule przedstawiono kilka refleksji na temat problemu wolności jednostki ludzkiej w myśli Fiodora Dostojewskiego (1821–1881). Świat nie jest, zdaniem rosyjskiego pisarza i myśliciela, do końca poznawalny i stąd człowiek szuka w sobie tego, czego nie może odnaleźć w tymże świecie. Szuka wolności i tego, co się z nią wiąże. Wolność ma w obrębie rzeczywistości stworzonej określone granice, lecz, kiedy otwiera się na Boga, staje się nieograniczona. Myśliciel podkreślał, że ludzką wolność należy oprzeć na fundamencie Chrystusa. Jeśli tak się nie dzieje, zamienia się ona w swoje przeciwieństwo, czyli w niewolę, staje się samowolą. Ta ostatnia zaś zawsze prowadzi do zła. Jednostka ludzka, która dobrowolnie i świadomie ulega złu, unicestwia samą siebie, wchodzi na drogę nicości, pustki i śmierci. Zawsze jednak może się ona na powrót „odzyskać”, przyjąć odpowiedzialność za złe czyny i podjąć pokutę.
EN
The article contains some reflections on the problem of freedom of the human individual in Fyodor Dostoevsky’s thought. According to the Russian writer and thinker, the world is not fully cognizable and therefore one searches in himself for the things one cannot find in this world. One searches for freedom and things related to it. Freedom has certain limits within the created reality, however when it opens to God, it becomes unrestricted. The Russian thinker emphasized that the human freedom should be based on the foundation of Christ. Otherwise, freedom becomes captivity, lawlessness. The latter always leads to evil. The human individual who voluntarily and consciously surrenders to evil, annihilates himself, begins the way to nothingness, emptiness and death. However, one can always “recover”, take responsibility for misdeeds and atone.
11
Content available remote

Recepcja heglizmu w Rosji na przełomie lat trzydziesych i czterdziestych XIX wieku (Wissarion Bieliński, Aleksander Hercen, Iwan Turgieniew)

100%
Koprowski P.
Studia Rossica Gedanensia
|
2015
|
issue 2
180–195
PL
W artykule przybliżono specyfikę recepcji heglizmu w Rosji na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XIX wieku, przedstawiono dylematy ideowe i społeczno-moralne Wissariona Bielińskiego, Aleksandra Hercena i Iwana Turgieniewa, będących w tym okresie reprezentatywnymi rosyjskimi heglistami. Recepcja ta jest świadectwem fascynacji Rosjan nie tylko konstrukcjami teoretycznymi Hegla, ich wszechstronnym zakresem oraz przydatnością terminologiczną. Niemniej ważna jest też swoista współmierność tej filozofii z realną rosyjską rzeczywistością. Kiedy okazało się, że konstatacja ta nie może być utrzymana, rosyjscy myśliciele przestali hołubić Hegla. Zaczęli krytykować heglizm jako filozofię „oderwania od rzeczywistości”.
EN
In the article the specificity of the reception of the concepts of Hegel in Russia at the turn of the 30s and 40s of the 19th century is introduced. Special attention is paid to ideological and socio-moral dilemmas of Vissarion Belinsky, Alexander Herzen and Ivan Turgenev, for them being representative Russian Hegelians in this period. That reception proves the Russians’ fascination for not only theoretical structures of Hegel, but also their versatile scope and the terminological usefulness. Equally important is also some specific adequateness of this philosophy to Russian reality. When it turned out that this observation could not be held, Russian thinkers „turned themselves away” from Hegel. They started to criticize the philosophy of Hegel on the ground of its „detachment from reality”.
12
Content available remote

[Rec.:] Elżbieta Nowicka. Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012, ss. 224

100%
Koprowski P.
Studia Rossica Gedanensia
|
2016
|
issue 3
504-506
PL
Recenzja książki: Elżbieta Nowicka. Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery. Poznań 2012.
13
Publication available in full text mode
Content available

Bóg - człowiek - bycie w świecie. Refleksje ks. Janusza Stanisława Pasierba

100%
Koprowski P.
Studia Pelplińskie
|
2014
|
vol. 47
167-182
PL
W artykule przedstawiono refleksje i przemyślenia współczesnego polskiego teologa, historyka sztuki i poety Janusza Stanisława Pasierba (1929-1993), poświęcone relacjom Bóg-człowiek. Rejestrowaną przez Pasierba na kartach swoich dzieł, zwłaszcza poetyckich, historię spotkań Boga z jednostką ludzką, odejść, powrotów, nawiedzeń, nagłych rewelacji i iście medytacyjnych skupień można postrzegać w kategoriach mistyki, eksponującej „przedzieranie się” człowieka ku światłu Bożej obecności. W myśli pelplińskiego kapłana-intelektualisty człowiek, a także – przynajmniej w pewnym stopniu – świat, rzeczywistość zdają się być zakorzenione w doświadczeniu mistycznym, odkryte jako uświęcona przestrzeń potencjalnego kontaktu z transcendentnym Stwórcą.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.