Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Konferencja poświęcona księgom metrykalnym oraz innym źródłom do historii lokalnej, Kraków - Zielonki 8 kwietnia 2011 r

100%
Wyżga M.
Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego
|
2011
|
vol. 3
169 - 172
2
Content available remote

Księgi metrykalne parafii podkrakowskich z XVI - XVIII w

100%
Wyżga M.
Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego
|
2010
|
vol. 2
126 - 142
EN
The vicinities of Kraków were characterized by favourable natural conditions (e. g. good soil, hydrographic network, developed tract/road network. The proximity of the urban agglomeration and main tracks was a reason for a considerable mobility of peasants from the villages lacated in the Kraków vicinity. Registration in the register books in the local parishes was introduced relatively early (e. g. in Rudawa parish baptisims and marriages from the 70s of the 16th century). The present knowledge about Modern parish register books is unsatisfactory and the data provided by archives and studies show divergences and need to be verified with the actual state in parishes. For these sources are most often original documents stored on the premises of particular parishes. On the other hand, 19th century registers can usually be found in archives. The State Archive in Kraków holds micrifilms of only several rural parishes from the Old Polish period (e. g. parish register books of Raciborowice parish from the years 1604-1797), which were made at the beginning of the 70s of the 20th century. However, scarce originals of the parish registers from the period are preserved in the Archive of the Metropolitan Curia in Kraków (e. g. baptismal register books of Bolechowice parish from the years 1593-1643). The Mormon Church Central Library, in turn, of all the parishes in question holds only the microfilms of the register certificates from Raciborowice parish. The preliminary analysis of the state of preservation of the parish registers from the Kraków vicinity proves that it is possible to undertake their comparative studies with the register certificates from Kraków parishes. The initiative of the digitalization of the Modern register books kept in parish archives has been undertaken by the "Crown of Northern Kraków" Society, embracing seven muniocipalities from the vicinity of Kraków
3
Publication available in full text mode
Content available

Procesy urbanizacyjne w województwie krakowskim w XVI–XVIII wieku. Nowe możliwości badań

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2021
|
vol. 43
7-27
EN
The article showcases new proposals for research on the urbanization processes of Krakow Voivodeship (province) between the 16th and 18th centuries referred to the Polish-Lithuanian Commonwealth as a whole. The possible methods of study have been specified for an area where an urban network had already been formed. It comprised some 80 towns, mostly moderate in size, with a variety of functions. The period under discussion is crucial for the functioning of Polish urban areas due to the predominance of the manorial farm system relying on serfdom and corvée. Population exchange mechanisms are addressed against a broader background of social history. It is proposed that analyses of the urbanization of the voivodeship should be linked to its central hub – the Krakow urban complex. The discussion also extends to the criteria underlying the formulation of the study questionnaire. A relational database created on the basis of mass sources would cover the population of Krakow and successively other towns in the voivodeship, selected according to their functions. Such procedure makes it possible to demonstrate the migration trends across the voivodeship in a long-term historical process.
PL
W artykule scharakteryzowano nowe możliwości badań nad urbanizacją województwa krakowskiego w XVI–XVIII w. na tle specyfiki państwa polsko-litewskiego. Określono, w jaki sposób badania mogą być prowadzone w odniesieniu do obszaru o ukształtowanej już sieci miejskiej, na którym w omawianym czasie znajdowało się około 80 miast – były to głównie niewielkie ośrodki, spełniające różne funkcje. Okres ten jest ważny dla funkcjonowania polskich miast ze względu na istniejący wówczas system folwarczno-pańszczyźniany i poddaństwo. Odniesiono się także do mechanizmów wymiany ludności w szerszym ujęciu historii społecznej oraz zaproponowano powiązanie analiz urbanizacji województwa z jego centralnym ośrodkiem – krakowskim zespołem miejskim. Omówiono również kryteria tworzenia kwestionariusza badawczego. Relacyjna baza danych zbudowana na podstawie źródeł masowych obejmowałaby ludność Krakowa, a następnie kolejnych miast województwa, wytypowanych ze względu na ich funkcje. Dzięki temu możliwe staje się ukazanie tendencji migracyjnych w całym województwie i w długim procesie dziejowym.
4
Content available remote

Urodzenia pozamałżeńskie w podkrakowskiej parafii Raciborowice w XVII–XVIII wieku w świetle ksiąg metrykalnych

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2010
|
vol. 29
157-171
EN
The author of the text examined out-of-wedlock births in the 17th and 18th century in the Raciborowice parish, located northeast of Cracow, on the basis of the parish registers. There were approximately as many out-of-wedlock children baptised in the parish as in other rural parishes of the time. According to the author, the 5% rate of such events is a proof of under-registration of such baptisms. Clergymen entering the information to the registers sometimes (by means of narration) manifested their reluctance to baptise out-of-wedlock children. Birthfathers were rarely registered. Mothers of the out-of-wedlock children were either single or they co-habited with the fathers. Servants were most numerous among them. Moreover, the presence of women belonging to the group of loose people was related to the proximity of main routes and to the City of Cracow. It also affected the number of out-of-wedlock births.
5
Publication available in full text mode
Content available

Ze współczesnych badań nad mobilnością w Europie przednowoczesnej

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2018
|
vol. 40
11-37
PL
Współczesne badania historii migracji w Europie przednowoczesnej koncentrują się na niedocenianych dotąd elementach ruchliwości społecznej. Zachęca się w nich do używania szerokiej podstawy źródłowej i poszukiwania nowych materiałów, jak również łączenia metod masowych i podejścia mikrohistorycznego. Istotne okazuje się podejście oddolne, badanie społeczności lokalnych i ludzkiej mikromobilności, związanej z cyrkulacją i przestrzenią życia codziennego. Zjawiska te przekładają się na migracje międzywiejskie i wiejsko-miejskie, tworząc zaplecze urbanizacji oraz zmiany społecznej. Nadto wskazuje się na badanie społeczności wysyłających i przyjmujących migrantów, jak również osób niemigrujących. Coraz bardziej docenia się rolę przemieszczeń wewnętrznych: krótkodystansowych i czasowych. Okazuje się, w różnych częściach kontynentu mechanizmy migracji oraz natężenie przemieszczeń były podobne (nawet w państwach z istniejącym poddaństwem chłopskim). Badacze epoki przedindustrialnej przekonują, że wzrost migracji w XIX wieku wynikał z nałożenia się nowych zjawisk, takich jak industrializacja, postęp urbanizacji i coraz tańszy transport zbiorowy, na istniejące od dawna wzorce migracji, zwłaszcza ludzi niższych stanów społecznych.
EN
Present-day research on the history of migrations focuses on certain previously unappreciated elements of social mobility. The prevailing postulate is to rely on an extensive source base and seek new materials, and also to combine mass methods with a microhistorical approach. Furthermore, a bottom-to-top approach is important in the study of local communities and human micromobility involved in the circulation and space of everyday life. These phenomena translate into inter-rural and rural-to-urban migrations, providing the conditions and resources for urbanization and social change. Moreover, emphasis has been shifting towards the study of the communities that sent off and received migrants, as well as people refraining from migration. There has been growing appreciation for the role of internal migrations – short-distance and temporary movements. It turns out that the migration mechanisms and the intensity of movements were similar in various parts of the continent (even in countries where serfdom persisted). Researchers of the preindustrial era argue that the growth of migration in the nineteenth century resulted from the coincidence of various new developments, such as industrialization, progressing urbanization and increasingly affordable public transport, with long-existing migration patterns, especially with regard to the lower orders of society
6
Publication available in full text mode
Content available

Ludzie rodowici i migranci – czy słuszny podział? Wokół książki Jeremy’ego Hayhoe’a Strangers and Neighbours. Rural Migration in Eighteenth-Century Northern Burgundy, Toronto: University of Toronto Press, 2016, ss. 274

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2018
|
vol. 40
301-327
PL
Autor recenzowanej książki dowiódł, że na gorzej zachowanych niż w przypadku czasów późniejszych materiałach źródłowych z epoki przednowoczesnej, takich jak pierwsze spisy ludności, zeznania świadków w sądach i księgi metrykalne można prowadzić badania nad historią migracji. Jeremy Hayhoe ustalił powszechność doświadczenia migracji w życiu mieszkańców wsi północnoburgundzkiej, udowodnił również ich gotowość do przemieszczeń, związanych najczęściej z kwestami ekonomicznymi, zwłaszcza podejmowanym okresowo zatrudnieniem i poszukiwaniem lepszych możliwości życiowych (niższe podatki, wyższe wynagrodzenia i dostęp do dóbr wspólnotowych). Do rzadkości należało trwałe zamieszkanie człowieka w tej samej osadzie od urodzenia do zgonu bez choćby czasowej migracji, trudno zatem o prosty podział ludności na osoby rodowite i przybyszy, zwłaszcza jeżeli pojęcie migracji rozszerzymy o tzw. mikromobilność. Migracje zależały od stopnia zamożności migrantów, ich zawodu i wykształcenia. Istniały też pewne różnice w zależności od płci. Ubożsi najczęściej poszukiwali zatrudnienia w najbliższej okolicy w celu biologicznego przetrwania. Bogatsi migrowali rzadziej, ale pokonywali dłuższe dystanse dla polepszenia standardów życia. Ustalony przez badacza na 10 km w linii prostej zasięg przestrzenny, w jakim mieszkańcy wsi spędzali swą codzienność, znajdowali zatrudnienie i załatwiali większość koniecznych spraw, był jednak często przekraczany. O ile większość służby domowej pracowała poza rodzinnym domem, ale w najbliższej okolicy, o tyle rzemieślnicy, winiarze i kupcy pokonywali dalsze dystanse. W omawianym zjawisku istotną rolę odgrywały społeczności lokalne, które przyjmowały migrantów.
EN
It turns out that research on the history of migration can also be conducted on the basis of source material that is not preserved in sufficient quantities for the premodern era, such as the earliest censuses, witness testimonies taken in court, and birth, marriage and burial records. The author of the book under review has established that the experience of migration was common in the lives of rural communities in northern Burgundy. He has also demonstrated their readiness to move, in most cases occasioned by economic issues, especially periodic employment and search for better life opportunities (lower taxes, higher pay, and access to community assets). Cases of individuals living permanently in the same settlement from birth to death, without at least temporary migration during their lifetime, were rare. Hence the difficulty in accepting a simple categorization of the population into natives and newcomers, especially if we extend the concept of migration to include what is known as micromobility. Migration was determined by the level of the migrants’ wealth, their occupation and education. There were also some differences in terms of gender. The less affluent usually sought employment in the nearest areas to assure biological survival for themselves. Wealthier individuals were less inclined to migrate but when they did, they tended to cover longer distances to improve their living standards. The distance of 10 kilometres as the crow flies, established by the researcher as the spatial reach within which the rural populations lived their everyday lives, found employment and attended to most of their vital affairs was, however, often surpassed. While most domestic servants worked outside their family home but still in its vicinity, craftsmen, winemakers and merchants covered greater distances. In the phenomenon under review, an important role was played by the local communities who welcomed migrants.
7
Publication available in full text mode
Content available

Serfdom and Mobility in Eighteenth-Century Bohemia. On Josef Grulich’s Book Migrační strategie: Město, předměstí a vesnice na panství České Budějovice ve druhé polovině 18. století, České Budějovice: Jihočeská univerzita v Českých Budějovicích, 2018, 286 pages

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2019
|
vol. 41
233–247
PL
Autor dowiódł na podstawie badań ilościowych i jakościowych, że postawy migracyjne ludności w okolicach Czeskich Budziejowic niewiele się zmieniły w ciągu drugiego półwiecza XVIII wieku. Nie wpłynęło na nie również zniesienie poddaństwa w 1781 roku. Większość powodów, dla których poddani wnioskowali o uwolnienie lub zgodę na osiedlenie się u innego pana ziemskiego, była związana z małżeństwem i pracą, jak również ze staraniami o polepszenie standardu życia własnego i rodziny. Dominowały przemieszczenia w zasięgu 20 km. Wśród migrantów przeważały kobiety stanu wolnego, a ich zasadniczym celem było małżeństwo. Jednak to mężczyźni pokonywali dłuższe dystanse w swoich przemieszczeniach, na przykład w związku ze służbą wojskową czy praktykowanym rzemiosłem. Badania statystyczne zostały zilustrowane szeregiem przykładów w ujęciu mikrohistorycznym, przez co autorowi udało się ukazać zjawisko strategii migracyjnych w sposób kompleksowy.
EN
Based on quantitative and qualitative studies, the author has demonstrated that the migration attitudes of the population of the areas around České Budějovice changed little in the course of the latter half of the eighteenth century. They were not influenced by the abolition of serfdom in 1781, either. Most of the reasons for which serfs requested manumission or consent to settle in another landlord’s demesne involved the issues of marriage and employment, as well as the effort to improve the standard of living for themselves and their families. Most movements occurred within a range of 20 km. The predominant group among the migrants was unmarried women, marriage being their primary goal. However, longer distances were covered by men in their movements undertaken in connection with e.g., military service or the practice of a craft. The statistical research was illustrated with a series of examples in a microhistorical approach, whereby the author has managed to offer a comprehensive overview of the phenomenon of migration strategies.
8
Publication available in full text mode
Content available

Mobilność i migracje chłopów do miast polskich doby preindustrialnej. Z badań nad mikroregionem krakowskim

100%
Wyżga M.
Przeszłość Demograficzna Polski
|
2015
|
vol. 37
|
issue 2
95-128
EN
The migrations of peasants to Polish towns, which are considered inside migrations, in the pre-industrial era were intensive and similar to the ones in the countries of Western Europe. The sources prove the existence of permanent multi-generational migration networks that ensured a better start of a new life in towns for peasants, and an input of reliable workforce for towns. The migration processes slowed down in the 18th century, which was the result of the intensification of secondary serfdom, closing of villages, an economic decline of Polish towns at the expense of the gentry and an overall economic depression. All that is clearly visible in Cracow, where all the municipal registers and a significant part of birth and death certificates have survived. It turns out that towns influenced the increase of peasant territorial and spatial mobility, generated an increase of peasants’ enterprise, helped them to differentiate towards activities not related to agriculture, and weakened the feudal relations.
9
Publication available in full text mode
Content available

Ceremonie na ratuszu krakowskim w XV–XVIII wieku

100%
Wyżga M.
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
|
2014
|
vol. 74
PL
Ceremonies at the town hall in Kraków from the 15th to 18th century(Summary) Sources with information on ceremonies at the town hall in Kraków are somewhat brief. Most of the information can be found in the ledgers. The status of capital gave the city considerable significance within the state. By organizing ceremonies at Kraków’s town hall, council elections, paying homage to kings, hosting senior state officials and deputies, the town authorities could influence politics. The Kraków town hall remained an important centre both for official celebrations and carnivalesque events. It was therefore an important place with regard to the policy of the municipal council until the end of the Polish Noble’s Republic. Here the town was able to overcome its limitations and defend its autonomy, both formally and informally impacting Poland’s elite. The participation of state officials in municipal ceremonies was an opportunity to show off the splendour of Kraków. This was particularly true after the transfer of the royal court to Warsaw, when the kings visited their temporary Wawel residence less frequently. The role of the town hall in social communication was twofold. On the one hand it was a form of promotion for the town, on the other it was a barrier between representatives of the authorities and the ordinary citizens of Kraków. The town hall was a cultural place and a sign of the exceptionally extroverted, developed collective life of the old town. The square in front of the town hall was also important. It was a typical municipal theatre. Ceremonies held in Kraków took the form of court and state ceremonies.
10
Publication available in full text mode
Content available

Podmiotowość chłopstwa staropolskiego

100%
Wyżga M.
Kwartalnik Historyczny
|
2023
|
vol. 130
|
issue 4
771-792
EN
There is still a widespread belief that the peasantry was an incapacitated and objectively treated element of the manorial-serf system and, simultaneously, a brutally exploited victim of this system. The article proposes an analysis of the peasantry’s position based on the assumption of the existence of the subjectivity of this most numerous social group. This subjectivity resulted, among other factors, from the labour market’s demand for labour, which required a certain flexibility on the part of the manors, but also from peasant activity in local markets. This activity interacted with the entrepreneurship and wealth of some peasants. This activity made peasant entrepreneurship possible, and even enabled some to become wealthy. In this way, it is also possible to understand their appearance in the municipal courts and their particular prominence and capacity to manage their own affairs in relation with other social estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
PL
Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.