Niniejszy artykuł prezentuje stosunki polsko-rosyjskie w początkach XIX w. poprzez pryzmat stosunków Aleksandra I z Czartoryskimi (przede wszystkim - Adamem Jerzym). Do pierwszego zbliżenia pomiędzy księciem Aleksandrem Pawłowiczem a Adamem Czartoryskim doszło na dworze Katarzyny 11 w 1795 r. Nie wiązał ich wówczas żadne interesy polityczne, lecz przyjaźń, jaka wytworzyła się pomiędzy młodymi ludźmi, nie patrzącymi przez pryzmat stosunków polsko-rosyjskich po 1795 r. Po objęciu rządów przez Aleksandra I Adam Czartoryski do 1806 r. był faktycznym kierownikiem polityki zagranicznej Rosji. Stworzył on plan zawarcia przez Rosję sojuszu z Austrią i Anglią przeciwko Napoleonowi. Jednym z ważnych punktów planu było również stworzenie polsko-litewskiego państwa (kosztem Prus) pozostającego w unii dynastycznej w Rosją. Plan Czartoryskiego załamał się po bitwie pod Austerlitz, rozwiały się również nadzieje polskiego społeczeństwa związane z Aleksandrem I. Kolejny okres współpracy Aleksandra I z Adamem Czartoryskim przypada na czasy kongresu wiedeńskiego. Pomimo iż wzajemne stosunki znacznie się oziębiły, to łączyła ich współpraca w celu konsolidacji ziem polskich pod berłem cara. Drogi Aleksandra I i A. Czartoryskiego rozeszły się ostatecznie, kiedy okazało się, że car nie zamierza stworzyć niezawisłego państwa polskiego oraz nie powołał księcia Adama na żadne stanowisko w administracji Królestwa Polskiego. Liberalna konstytucja, jaką otrzymało Królestwo Polskie, była przede wszystkim wynikiem gry dyplomatycznej cara w okresie kongresu wiedeńskiego. Już od listopada 1815 r. dla współpracowników imperatora stało się jasne, iż kwestia polska przestała być dla Aleksandra I problemem europejskim, a traktowana była przez niego jako wewnątrzrosyjska. Począwszy od sejmu 1818 r. rozpoczęła się likwidacja jakże iluzorycznych nadziei Polaków na odrodzenie niezawisłego państwa polskiego.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.