Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

„Eine integrative Auffassung des polnischen Nullsubjekts? (A. Pilarski: Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich. München: IUDICIUM, 2013, 253 S.)“ (Rezensionsartikel)

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2016
|
issue 25
379-391
DE
Der Beitrag präsentiert Anna Pilarskis Buch „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“, in dem zwei Grammatikmodelle, die in der modernen Linguistik vertreten sind, miteinander verglichen werden sollen. Die Autorin betont ausdrücklich, dass sie keines von ihnen einer Kritik aussetzt und auch keines bevorzugt. Einer detaillierten Analyse unterzieht sie subjektlose Konstruktionen mit inkorporierter, kontextbedingter, rollenprominenter, referentieller und transformationsbedingter Subjektrealisiation. Dem Leser wird während der Lektüre jedoch sichtbar, dass sowohl die GTG als auch die DVG vor allem abgetrennt existieren und keines von den beiden Modellen im Stande ist, allein alle Aspekte des Nullsubjekts im Polnischen zu beschreiben: Sie betrachten das Problem von einer anderen Seite und bedienen sich anderer Forschungsmechanismen. Dadurch gewinnt der Leser den Eindruck, dass sie von der Autorin bei der Analyse eher abwechselnd angewandt und nicht miteinander konfrontiert werden. Deswegen wäre es vielleicht begründet, an eine integrative Auffassung beider Modelle hinsichtlich des Nullsubjektes zu denken, statt sie miteinander zu vergleichen.
EN
The article is an analysis of Anna Pilarski’s book called „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“ [Null-subject in Polish. A comparison of the models: Dependency Verb Grammar and Transformational Generative Grammar]. The author of the book aims to compare two grammar models present in the contemporary linguistics. Pilarski explicitly emphasises that she neither criticizes nor gives preference to any of them. The constructions analysed in detail in the book are the subjectless constructions with incorporated, context-conditioned, role-prominent, referential and transformation-conditioned realization of the subject. The reader of the book can notice that the two models, DVG and TGG, in principle exist independently and neither of them alone allows for a full description of all the aspects of null-subject in Polish since each of the two examines the null-subject phenomenon in a different way and applies different research mechanisms. Hence, during reading one can have an impression that Pilarski used the two models interchangeably, instead of confronting them with each other. Therefore, it seems reasonable to consider an integrative framework based on the two models with respect to the issue of null-subject instead of comparing DVG und TGG with one another.
PL
Artykuł jest omówieniem książki Anny Pilarski „Das Nullsubjekt im Polnischen. Dependenzielle Verbgrammatik und Generative Transformationsgrammatik im Modellvergleich“ [Podmiot zerowy w języku polskim. Porównanie modeli dependencyjnej gramatyki czasownika i gramatyki transformacyjno-generatywnej], której Autorka postawiła sobie za zadanie porównanie dwóch modeli gramatyki funkcjonujących we współczesnej lingwistyce, podkreślając przy tym, że żadnego z nich nie poddaje krytyce, ale też żadnego z nich nie faworyzuje. Szczegółowemu badaniu poddane zostały bezpodmiotowe konstrukcje, w których ten rodzaj podmiotu realizowany jest na różne sposoby: może być wbudowany, zależeć od kontekstu, od roli tematycznej, od odniesienia czy też transformacji. W trakcie lektury czytelnik może zauważyć, że zarówno gramatyka transformacyjno-generatywna, jak i dependencyjna gramatyka czasownika egzystują raczej niezależnie od siebie i żadna z nich nie jest w stanie samodzielnie opisać wszystkich aspektów podmiotu zerowego w języku polskim, ponieważ analizuje to zjawisko w inny sposób i posługuje się odmiennymi mechanizmami badawczymi. W związku z tym można odnieść wrażenie, że Autorka książki stosuje oba modele zamiennie, zamiast je ze sobą zestawić. Dlatego też byłoby raczej zasadnym stworzenie w odniesieniu do podmiotu zerowego modelu integrującego, który uwzględniałby zarówno gramatykę transformacyjno-generatywną. jak i dependencyjną gramatykę czasownika, zamiast je ze sobą porównywać.
2
Content available remote

Zu syntaktischen Aspekten der deutschen Rechtssprache im Vergleich mit der polnischen Rechtssprache

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2018
|
issue 27
135-148
PL
Artykuł zawiera analizę wybranych aspektów składniowych niemieckiego języka prawa oraz porównanie z jego polskim odpowiednikiem. Szczegółowemu badaniu poddano teksty paralelne w obu językach: analiza dotyczy rozdziałów na temat spółki jawnej prawa handlowego w kodyfikacjach obu systemów prawnych. Ze względu na to, że instytucja ta uregulowana została w Niemczech i w Polsce w podobny sposób, można było dokonać porównania na płaszczyźnie składniowej. Na tej podstawie stwierdzono, że składnię tekstów prawnych w języku niemieckim charakteryzują zdania złożone, które często zawierają wtrącone zdania względne. Stosuje się również wiele form nominalnych i konstrukcje strony biernej lub jej formy zastępcze oraz zdania bezokolicznikowe z „zu”. W polskim języku prawnym dominują zdania proste rozwinięte, a dania złożone często, tak jak w języku niemieckim, zawierają wtrącone zdania względne i formy bezosobowe. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że oba języki prawa, zarówno niemiecki, jak i polski, charakteryzuje wykorzystanie podobnych konstrukcji składniowych.
EN
The paper contains an analysis of syntactic aspects of German legal language and a comparison with its Polish counterpart. The object of detailed examination are parallel texts in both languages: the analysis concerns chapters pertinent to general partnerships in commercial law in codification of both legal systems. Since the institution of general partnership is regulated by German and Polish law in a similar way, a comparison was possible at the syntactic level. The results of the study revealed that the syntax of legal texts in the German language can be characterized by the presence of complex sentences, which often contain inserted parenthetical relative clauses. Abundant are also nominal forms and passive voice or passive voice equivalents, as well as infinitival sentences with “zu”. In the Polish legal language we can observe dominance of longer simple sentences, and complex sentences often – like in the German legal language – contain inserted parenthetical relative clauses and impersonal forms. The presented analysis shows that both legal languages, German and Polish, reveal the use of similar syntactic structures.
DE
Der Beitrag präsentiert eine Analyse von ausgewählten syntaktischen Aspekten der deutschen Rechtssprache und einen Vergleich mit ihrer polnischen Entsprechung. Einer detaillierten Untersuchung werden Paralleltexte in beiden Sprachen unterzogen: Analysiert werden Kapitel in Kodifizierungen beider Rechtssysteme, die die offene Handelsgesellschaft betreffen. Eine ähnliche Regelung dieser Institution in Deutschland und in Polen lässt einen Vergleich, hier auf der syntaktischen Ebene, zu. Aus der Analyse resultiert, dass die Syntax der Rechtstexte im Deutschen durch zusammengesetzte Sätze geprägt ist, die häufig eingeschobene Relativsätze enthalten. Häufig werden Nominalformen, Passiv, seine Ersatzformen und Infinitivsätze mit „zu“ verwendet. In der polnischen Rechtssprache überwiegen entwickelte einfache Sätze, zusammengesetzte Sätze enthalten eingeschobene Relativsätze und unpersönliche Formen. Die Ergebnisse der Untersuchung bestätigen die Feststellung, dass in den beiden Rechtssprachen in Bezug auf normative Texte ähnliche syntaktische Strukturen verwendet werden.
3
Content available remote

Der Arbeitsvertrag auf Deutsch und auf Polnisch – Eine Analyse ausgewählter Aspekte auf rechtswissenschaftlicher und sprachlicher Ebene

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2020
|
issue 29
277-294
DE
Der Beitrag enthält eine Analyse von Paralleltexten des Arbeitsvertrags in Deutsch und in Polnisch. Dargestellt werden außerdem die rechtlichen Regelungen in beiden Rechtssystemen in Bezug auf den Arbeitsvertrag, Regeln zu seiner Erstellung und die Bezeichnung seiner Parteien. Zusammengestellt werden auch unabdingbare Bestandteile, die ein Arbeitsvertrag enthalten sollte. Die Analyse der Texte erfolgt sowohl auf rechtswissenschaftlicher als auch auf sprachlicher Ebene. Die Ergebnisse der Untersuchung ermöglichen, Fehler bei der Übersetzung des Arbeitsvertrags für das Sprachenpaar Deutsch-Polnisch zu vermeiden.
EN
The paper contains a parallel text analysis of German and Polish contracts of employment. The aspects of interest in the research also include legal norms concerning contracts of employment in both legal systems, the regulations pertinent to how such contracts should be drafted and how the parties are named. A list has also been prepared of necessary components which the contract in question should contain in both languages. The selected parallel texts have been analysed at the legal and linguistic level. The results of the analysis should make it possible to avoid errors in translation of employment contracts to German and to Polish.
PL
Artykuł zawiera analizę tekstów paralelnych umowy o pracę w językach niemieckim i polskim. Badaniu zostały poddane także unormowania prawne dotyczące umowy o pracę w obu systemach prawnych, zasady formułowania umowy oraz nazwy stron umowy. Zestawiono również elementy konieczne, które powinna zawierać przedmiotowa umowa w obu językach. Teksty paralelne poddano analizie zarówno na płaszczyźnie prawnej, jak i językowej. Wyniki badania umożliwią uniknięcie błędów podczas tłumaczenia umów o pracę z języka niemieckiego na język polski i z języka polskiego na język niemiecki.
4
Publication available in full text mode
Content available

Die polnische Präposition 'na' in der Rechtssprache und ihre Entsprechungen im Deutschen

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2021
|
issue 30
73-89
EN
The paper contains an analysis of the Polish preposition ‘na’ in sentences randomly selected from the National Corpus of Polish (NKJP) which pertain to legal issues. The generative linguistic description of ‘na’ at the syntactic and semantic level is followed by a list of Polish legal language phrases compared with their translations into German. The analysis shows that the majority of these phrases are also translated as prepositional phrases. The preposition ‘na’ is, however, replaced by various prepositions: ‘an’, ‘auf’, ‘aufgrund’, ‘für’, ‘gegen’, ‘in’, ‘infolge’ and ‘von’, whereby ‘auf’ is the most commonly used one. The results of the analysis could provide aid in translation of Polish legal language sentences with preposition ‘na’ into German.
PL
Artykuł zawiera analizę polskiego przyimka ‘na’ w wybranych losowo z Narodowego Korpusu Języka Polskiego zdaniach dotyczących zagadnień prawnych. Generatywny opis ‘na’ na płaszczyznach składniowej i semantycznej poprzedza zestawienie polskich fraz języka prawa z ich tłumaczeniem na język niemiecki. Z ich analizy wynika, że większość fraz jest tłumaczonych na język niemiecki również jako frazy przyimkowe, jednakże polskie ‘na’ występuje pod postacią różnych przyimków: ‘an’, auf’, ‘aufgrund’, ‘für’, ‘gegen’, ‘in’, ‘infolge’ i ‘von’, przy czym najczęściej stosowany jest przyimek ‘auf’. Wyniki badania mogą być pomocne przy tłumaczeniu polskich zdań w języku prawa zawierających ‘na’ na język niemiecki.
DE
Der Beitrag enthält eine Analyse der polnischen Präposition ‚na‘ in zufällig aus dem Nationalen Korpus der Polnischen Sprache (NKJP) gewählten Sätzen, die rechtswissenschaftliche Fragen betreffen. Der generativen Beschreibung von ‚na‘ auf der syntaktischen und semantischen Ebene folgt eine Zusammenstellung polnischer rechtswissenschaftlicher Phrasen mit ihren jeweiligen Übersetzungen ins Deutsche. Aus der Analyse ergibt sich, dass die meisten von ihnen auch als Präpositionalphrasen übersetzt werden, jedoch wird ‚na‘ durch unterschiedliche Präpositionen ersetzt: ‚an‘, ‚auf‘, ‚aufgrund‘, ‚für‘, ‚gegen‘, ‚in‘, ‚infolge‘ und ‚von‘, wobei ‚auf‘ am häufigsten auftritt. Die Ergebnisse der Untersuchung können bei der Übersetzung polnischer rechtswissenschaftlicher Sätze mit ‚na‘ ins Deutsche behilflich sein.
5
Content available remote

Zur Anapher in nicht-generativen Klassifikationssystemen

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2013
|
issue 22
215-231
EN
The aim of the analysis was to determine whether books on German grammar take into consideration the phenomenon of binding, as well as how Chomsky’s understanding of the term anaphora is presented in them. I performed an analysis of the reflexive pronoun in contemporary Non-Chomskyan classification systems, representing different theoretical models, which were included in treatises on German grammar and written within the last thirty years. First of all, the terminology used to refer to reflexive pronouns and their syntactic function was taken into account. The analysis shows clearly that the explanatory potential of most of the theoretical models (the concept based on the investigation of word and sentence meaning, dependency grammar and phrase structure grammar) does not suffice to account for the phenomenon of co-reference that constitutes the basis of binding. It is only surface structure syntax and some combinations of theories based on generative grammar that shed light on how the reflexive pronoun is bound in certain German grammatical structures.
PL
W artykule analizie poddano anaforę w rozumieniu Chomsky’ego, czyli zaimek zwrotny w ujęciu tradycyjnym, w systemach klasyfikacyjnych innych niż generatywny. W badaniu uwzględniono opracowania gramatyki niemieckiej z ostatnich 30 lat, które reprezentują różne modele gramatyczne występujące we współczesnych kierunkach lingwistycznych. Pod uwagę wzięto przede wszystkim terminologię zastosowaną w przypadku zaimków zwrotnych oraz opis ich funkcji składniowych. Celem badania było stwierdzenie, czy inne niż generatywna gramatyki języka niemieckiego uwzględniają zjawisko wiązania, oraz czy i w jaki sposób opisują zjawisko anafory. Stwierdzono, że większość opisanych modeli gramatycznych (koncepcja oparta na badaniu znaczenia zdań i wyrazów, gramatyka dependencyjna oraz koncepcja gramatyki jako struktury frazowej) nie jest w stanie przedstawić i przeanalizować, ani wyjaśnić, zjawiska koreferencyjności stanowiącego podstawę wiązania. Jedynie koncepcja składni powierzchniowej i kompilacja różnych koncepcji na bazie generatywnej, czyli koncepcja gramatyki funkcjonalno-pragmatycznej, dają możliwość uwzględnienia niektórych aspektów wiązania zaimka zwrotnego w niemieckich konstrukcjach składniowych.
6
Content available remote

Bericht über die internationale wissenschaftliche Konferenz „Das 110. Jubiläumsjahr der Konferenz von Czernowitz - Linguistische und kulturelle Aspekte des Jiddischen“, 11.-12. April 2018, Szczecin

100%
Osiewicz-Maternowska M.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2019
|
issue 28
255-258
7
Publication available in full text mode
Content available

Danziger Handel und Schifffahrt angesichts der Veränderungen im europäischen Machtsystem während des Großen Nordischen Krieges

63%
Trzoska J., Osiewicz-Maternowska M.
Studia Maritima
|
2011
|
vol. 24
63-86
PL
Podsumowując nasze rozważania dotyczące wpływu wydarzeń lat 1700–1721 na sytuację Gdańska, za najistotniejszy uznajemy fakt trwałego wyjścia na Bałtyk Rosji, a tym samym położenie podwalin pod zbudowanie, a następnie utrwalenie jej mocarstwowej pozycji w Europie. Wzrost potęgi państwa carów niósł z sobą niebezpieczne konsekwencje dla jego sąsiadów, zwłaszcza zaś dla Rzeczypospolitej i jej największego ośrodka portowego nad ujściem Wisły. Boleśnie doświadczony Gdańsk, pozbawiony skutecznej pomocy ze strony króla i państwa polskiego, starał się odtąd nie narażać na szwank swych stosunków z Rosją, tym bardziej że coraz wyraźniej dostrzegano nad Motławą rosnące zagrożenie ze strony Prus. Dodatkowe obawy gdańszczan budziła zaostrzająca się konkurencja pobliskich portów pruskich – Królewca i Piławy, wykorzystujących perturbacje w handlu Gdańska ze Szwecją, zwłaszcza że oferta eksportowa wspomnianych ośrodków w zakresie surowców niemal w całości pokrywała się z gdańską. Jeśli chodzi o państwo, które wyszło z wojny najbardziej osłabione – Szwecję, trzeba jeszcze raz pokreślić fakt niezwykle istotnego znaczenia dla Gdańska kontaktów handlowo-żeglugowych z portami szwedzkimi. Pomimo blokad, szykan i innych utrudnień – zarówno w samym porcie, jak i na otwartym morzu – wymiana była kontynuowana. Paradoksalnie klęska Szwecji uczyniła Gdańsk partnerem jeszcze bardziej potrzebnym i pożądanym. Działo się tak, chociaż Rzeczpospolita pozostała jedynym państwem koalicji antyszwedzkiej, z którym dwór sztokholmski nie zawarł traktatu pokojowego. Najistotniejszą rolę odgrywało coraz większe zapotrzebowanie rynku szwedzkiego na artykuły spożywcze, szczególnie po utracie rolniczych prowincji na wschodnim wybrzeżu Bałtyku. Państwa zachodnioeuropejskie, przede wszystkim Anglia i Holandia, aczkolwiek oficjalnie niebiorące udziału w wojnie, uważnie śledziły wydarzenia na Bałtyku. Zwłaszcza Anglia, zaniepokojona wzrostem potęgi Rosji, podejmowała działania mające na celu zaprowadzenie równowagi sił w tej części Europy. Wraz z Holandią okazywała zaniepokojenie zakłóceniami w dostawach z portów nadbałtyckich tak potrzebnych ich gospodarkom surowców. Dlatego organizowano wyprawy wielkich flotylli handlowych, konwojowanych przez okręty wojenne Anglii i Holandii, dzięki którym również nad Motławą na krótki czas ożywiał się ruch żeglugowy i wzrastały obroty w tutejszych kantorach kupieckich. Dla unormowania stosunków gospodarczych Gdańska z Francją najważniejsze było zniesienie w 1712 roku ogłoszonych dziesięć lat wcześniej represji wobec handlu gdańskiego. Gdy w 1716 roku przywileje w handlu z Francją uzyskały Hamburg, Lubeka i Brema, Gdańsk podjął starania o przyznanie mu podobnych, lecz otrzymał je dopiero w 1725 roku.
8
Content available remote

Bericht über die Konferenz „Medius Currens II – Tłumacz jako pośrednik między językami i kulturami a teoria, dydaktyka i praktyka przekładu” [Übersetzer als Vermittler zwischen Sprachen und Kulturen, und die Theorie, Didaktik sowie Praxis der Translation]. Toruń, 20.–22.04.2007 (sprawozdanie)

51%
Lisiecka-Czop M., Osiewicz-Maternowska M., Porchawka-Mulicka A.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2009
|
issue 17
208-212
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.