Search results

1

Zróżnicowanie efektów rozwojowych w Polsce z perspektywy zmian relacji dochodów gospodarstw domowych

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2015

|

issue 41

307-318

PL

Procesy rozwojowe w Polsce wzmacniają system odniesień porównawczych gospodarstw domowych, a większe dysproporcje w zakresie dochodów postrzegane są jako objaw niesprawiedliwości społecznej. Na wstępie odniesiono się do poglądów na temat znaczenia nierówności dochodów występujących między społeczeństwami i wewnątrz nich. Podkreślono tu znaczenie porównań relatywnych, gdyż zwłaszcza nierówności dochodowe występujące wewnątrz danego społeczeństwa odzwierciedlają stopień jego zhierarchizowania. W artykule dokonano też oceny zmian sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w Polsce w latach 2003–2013 w ujęciu mikroekonomicznym. Poddano analizie długookresowe trendy w zakresie zmian relacji dochodów (w czasie i w grupach kwintylowych) w przeciętnym gospodarstwie domowym i grupach społeczno-ekonomicznych. W analizowanym okresie relatywne zmiany zachodzące w dochodach rozporządzalnych w przeciętnym gospodarstwie domowym i w poszczególnych grupach społeczno-ekonomicznych w czasie wskazują na wprawdzie nieznaczne, ale pogłębianie się nierówności dochodowych. Kształtowanie się zaś tych relacji układa gospodarstwa domowe w dwubiegunową strukturę hierarchiczną: relatywnie niższe pozycje zajmują gospodarstwa rencistów i rolników, natomiast pozycje uprzywilejowane – pracujących na własny rachunek i emerytów. Należy uwzględnić, że nierówności dochodów, wpływające na układ hierarchii gospodarstw domowych i ich grup społeczno-ekonomicznych, występują w każdej rozwiniętej gospodarce rynkowej. Rozpatrując te zagadnienia w świetle rozwoju zintegrowanego trzeba podkreślić jednak, że ich skala w krajach na wysokim poziomie rozwoju może mieć zróżnicowany wpływ na nasilenie innych problemów społecznych, mogących stanowić barierę w procesach modernizacyjnych i osiąganiu spójności społeczno-ekonomicznej.

EN

Development processes in Poland intensify the comparative references, and greater disparities in income are seen as a symptom of social injustice. At the outset, reference is made to the views on the importance of income inequality existing between societies and within them. The importance of relative comparisons is stressed here, especially since the income inequality that exist within a society reflect the degree of hierarchization. The article also assesses the changes in the financial position of households in Poland between 2003–2013 in micro level through assessing the long-term trends in the changes in relative income (in time and quintile groups) in the average household and socio-economic groups. In the analyzed period, the relative changes in disposable income in the average household and individual socio-economic groups are small but they deepen income inequalities. The development of these relationships puts households in bipo-lar hierarchical structure: a relatively lower positions occupy households of annuitants and farmers, while the privileged position – the self-employed and pensioners. It should be noted that income inequality effects on the households and socio-economic groups hierarchy are present in every developed market economy. While considering these issues in the light of the integrated development concept it must be emphasized, however, that the scale of income disparities within developed countries can have diverse effects on the severity of other social problems, which may be a barrier to the processes of modernization and achieving economic and social cohesion.

2

Polityka fiskalna państwa a dochody polskich gospodarstw domowych

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2013

|

issue 31

156-166

PL

Kształt polityki fiskalnej, a także dochodowej, zyskuje szczególnego znaczenia, gdyż stwarza-ne przez nie warunki ekonomiczne determinują poziom i zróżnicowanie dochodów osiąganych przez gospodarstwa domowe. W artykule wskazano, że makroekonomiczny schemat tworzenia PKB oraz kategorii pokrewnych, a także polityka fiskalna państwa „przekładają się” na rozporządzalne dochody gospodarstw domowych. Tym samym można mówić o współoddziaływaniu PKB i bu-dżetu państwa (na poziomie makroekonomicznym) i dochodów gospodarstw domowych (na po-ziomie mikroekonomicznym).

EN

Shape of fiscal policy, as well as of income policy, gains a special importance because the economic conditions created by the policies determine level and differentiation of incomes achieved by households. The study indicates that the macroeconomic scheme of creation of GDP and similar categories along with fiscal state policy influence disposable incomes of households. Thus, one can say about interdependence between GDP and state budget (at macroeconomic level) and households incomes (at microeconomic level).

3

Człowiek i jego rozwój w świetle koncepcji integrujących nauki ekonomiczne i społeczne

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2015

|

issue 43

35-48

PL

Człowiek jest najważniejszą wartością – na tym założeniu opiera się koncepcja rozwoju zintegrowanego wykorzystana do objaśnienia kwestii rozwoju człowieka i społeczeństwa. Jest ona spójna z humanistycznym wymiarem człowieka prezentowanym przez personalizm Jana Pawła II w katolickiej nauce społecznej. Uznano bowiem, że wśród wielu perspektyw badania zagadnień rozwoju człowieka, problematykę tę w najbardziej właściwy sposób objaśniają właśnie te koncepcje. Ujmują one bowiem wieloaspektowość problematyki rozwoju człowieka i społeczeństwa oraz występujące między nimi współzależności. Na makrostrukturalnym poziomie życia społecznego odnoszą się one bowiem do społeczeństwa, ale i można je wykorzystać przede wszystkim na poziomie mikroekonomicznym – do wyjaśnienia istoty rozwoju współczesnego człowieka, poprawy jego kondycji, a zwłaszcza dobrostanu. W tym kontekście w artykule poruszono najistotniejsze kwestie dotyczące problematyki rozwojowej nie tylko w wymiarze społeczno-ekonomicznym, ale i antropologicznym oraz filozoficznym. Objęto refleksją zagrożenia, wyzwania i nadzieje współczesnego człowieka i społeczeństwa. Poruszono kwestie dobra wspólnego, a także roli pracy i państwa w integrowaniu procesów rozwojowych. Należy uwzględnić, że współcześnie rośnie zapotrzebowanie na jakość. Dlatego też człowiek pragnieniu posiadania, przeciwstawić musi pragnienie „bycia i wzrastania”. Efektem prawdziwego rozwoju człowieka jest bowiem dostęp do „rzeczywistych dobrodziejstw”, a nie samo nagromadzenie dóbr i usług. Podkreślić należy też nadrzędność moralności w stosunku do wszystkich dziedzin życia społecznego w państwie, gdyż jej zasady chronią przed wszelkimi formami alienacji i nadają właściwy sens postępowi materialnemu.

EN

Man is the most important value – this is the basic assumption of the concept of integrated deve-lopment used to elucidate the question of the development of man and society. It is consistent with the humanistic dimension of man presented by the personalism of John Paul II in Catholic social teaching, whose perspective was chosen among many others as the most appropriate way to explain human development issue as it captures the multifaceted issues of human development and society and interdependencies that exist between them. At macro level of social life it relates to society, but also can be used especially at the microeconomic level to clarify the nature of the development of modern man, the improvement of his condition, especially welfare. In this context, the paper discusses the essential issues of development aspects not only in the socio-economic, but also anthropological and philosophical context. The reflections include threats, challenges and hopes of modern man and society as well as the problems of the common good and the role of labor and the state in the integration of developmental processes. Taking into account that nowadays growing demand for quality can be observed then human desire for possession must be limited by the desire of "being and growing". The result of true human development is an access to the "real favors" and not mere accumulation of goods and services. It should be emphasized also that the primacy of morality in relation to all areas of social life in the country leads to protection against all forms of alienation and give the proper sense of material progress.

4

Spójność społeczno-ekonomiczna a regionalne zróżnicowanie gospodarstw domowych w Polsce w świetle wybranych wskaźników społecznych

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2013

|

issue 34

134-143

PL

W artykule dokonano oceny sytuacji gospodarstw domowych w okresie kryzysu finansów publicznych, w świetle wybranych kategorii charakteryzujących spójność społeczno-ekonomiczną. Jako punkt odniesienia przyjęto, że zróżnicowanie analizowanych zmiennych uzależnione jest od geograficznej przestrzeni zamieszkiwania. Analizy dokonano w skali polskich województw, a w porównaniach wykorzystano dane budżetów gospodarstw domowych, rachunków narodowych i badania EU-SILC prowadzone przez GUS oraz Diagnozy społecznej sporządzanej przez Radę Monitoringu Społecznego. Regionalna analiza porównawcza gospodarstw domowych pozwala na wysunięcie wniosków wskazujących na bardzo zróżnicowany poziom warunków i jakości życia w zależności od miejsca zamieszkania. W Polsce nadal istnieją relatywnie duże odchylenia w tym zakresie. Wielowymia-rowa jakość życia stratyfikuje nadal polskie gospodarstwa domowe i układa ich strukturę hierar-chiczną. Ostatnie pozycje niemal we wszystkich porównywanych kategoriach zajmują regiony wchodzące w skład Polski Wschodniej.

EN

The author assesses situation of households in a period of crisis in public finances, taking into account selected features characterizing socio-economic cohesion. The analysis was conducted in a scale of Polish voivodeships and the data about households’ budgets, national accounts and results of EU-SILC research conducted by Central Statistical Office as well as Social Diagnosis presented by The Council for Social Monitoring were used to compare households. Regional comparative analysis of households allows to conclude about very differentiated level of conditions and quality of life depending on place of living. In Poland there still exist relatively high differences in this field. Multidimensional quality of life still arranges hierarchical structure of Polish households. At the last positions in nearly all compared categories are ranked the regions constituting the Eastern Poland.

5

Procesy rozwojowe w Polsce w świetle przemian dochodów w instytucjonalnym sektorze gospodarstw domowych

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2014

|

issue 38

169-179

PL

Proces transformacji i otwarcie się na gospodarkę europejską znacznie poszerzyło wachlarz potrzeb gospodarstw domowych w Polsce, lecz stworzyło możliwości ich urzeczywistnienia tylko przez niektóre z nich. Wzmocnił się także system ich odniesień porównawczych, a każde większe dysproporcje postrzegane są jako objaw niesprawiedliwości społecznej. Na wstępie odniesiono się do poglądów na temat nierówności dochodów i ich przyczyn w ujęciu globalnym i w odniesieniu do specyfiki tego zjawiska w krajach transformujących gospodarkę. W artykule dokonano oceny sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w ujęciu czaso-wym (retrospektywa z lat 1990–2010) w świetle makrostatyki dochodów w układzie podsektorów instytucjonalnych. Poddano analizie długookresowe trendy w zakresie zmian dynamiki i struktury dochodów. W analizie i porównaniach wykorzystano dane dotyczące gospodarstw domowych gromadzone przez GUS w ramach rachunków narodowych, w których podstawową kategorią dochodową jest dochód do dyspozycji brutto. Jak się okazuje, poszczególne podsektory gospodarstw domowych w Polsce charakteryzują się dość zróżnicowaną dynamiką zmian docho-dów, co wpływa na ogólną strukturę dochodów do dyspozycji brutto. Według makrostatyki kształtowanie się dynamiki i struktury dochodów układa gospodarstwa domowe w dwubiegunową strukturę hierarchiczną: relatywnie niższe pozycje zajmują gospodar-stwa utrzymujących się z niezarobkowych źródeł, związane z rolnictwem oraz emerytów i renci-stów, natomiast pozycje uprzywilejowane – gospodarstwa pracujących najemnie, a także pracują-cych na własny rachunek.

EN

The process of transformation and opening up to the European economy have greatly ex-panded the range of needs of all households in Poland and have created the possibility of their realization only by few of them. The system of comparative references was strengthened and every major disparities are considered to be unfair. In the introduction. The introduction of the paper presents the views on income inequality followed by global causes of income disparities in the relation to the specifics of transition economies. The article estimates time framed income condition of households (a retrospective of 1990–2010) according to microstatistics of incomes in the configuration of institutional subsectors. The long-term trends in the changes of dynamics and structure of income were analyzed. The analysis and comparisons base on households data collected by CSO under national accounts in which the basic income category is disposable gross income. It emerges that particular subsectors of house-holds in Poland are characterized by diversity of development of income changes that affects the general structure of disposable gross incomes. Macroeconomic data show that the dynamics and structure of household income puts house-hold in bipolar hierarchical structure: household living on income received but not earned, on pensions or on agriculture are worse off than self-employed and households of employees.

6

Ocena społecznego zrównoważenia rozwoju w Polsce według kryterium dynamiki dochodów gospodarstw domowych

100%

Leszczyńska M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2014

|

issue 37

410-420

PL

artykule dokonano oceny sytuacji dochodowej gospodarstw domowych w ujęciu czaso-wym (retrospektywa z lat 1990–2010) w świetle mikrostatystyki dochodów w układzie społeczno--zawodowych grup gospodarstw domowych. W analizie i porównaniach, wykorzystując dane z badania budżetów gospodarstw domowych prowadzonych przez GUS, szczególną uwagę skon-centrowano na dynamice dochodów rozporządzalnych na jedną osobę. Jak się okazuje, przekrój społeczno-zawodowy grup gospodarstw domowych istotnie ją różnicuje. Uwzględnienie w bada-niach tego wymiaru wskazuje bowiem na istnienie relatywnie dużych realnych odchyleń analizo-wanych kategorii. Biorąc pod uwagę zróżnicowania społeczne kształtowane przez dynamikę do-chodów, okres przekształceń polskiej gospodarki w ostatnim ćwierćwieczu podzielono na kilka okresów, uwarunkowanych zmiennymi czynnikami. Mimo iż tempo zmian ogólnych dochodów w ostatnich latach w Polsce można uznać za umiarkowane, to nie przekładało się ono równomier-nie na poprawę sytuacji dochodowej wszystkich gospodarstw domowych. Biorąc pod uwagę nasi-lenie zróżnicowania dynamiki dochodów można przedstawić następującą kolejność grup społecz-no-zawodowych: po gospodarstwach domowych rolników następną grupę stanowią gospodarstwa pracujących na własny rachunek, utrzymujących się z niezarobkowych źródeł, pracownicze, pra-cowników użytkujących gospodarstwo rolne oraz gospodarstwa emerytów i rencistów. W odnie-sieniu do gospodarstw powiązanych z rolnictwem i pracujących na własny rachunek skala zmian dynamiki dochodów wynika z ich silnego związania z gospodarką rynkową podlegającą wahaniom koniunktury. Z kolei mniejsza zmienność dochodów emerytów i rencistów jest związana z usta-wowymi ograniczeniami wysokości świadczeń emerytalnych.

EN

The article estimates time framed income condition of households (a retrospective of 1990–2010) according to microstatistisc of incomes in socio-professional configuration of household groups. The analysis and comparisons, based on household budgets surveyed by CSO, particularly focus on development of disposable income per capita. It emerges that the range of socio-professional household groups significantly diversifies it. The inclusion of this factor in the survey indicates the existence of relatively high disproportions of analysed categories. Having under consideration the changes in social divergences, the period of the transformation of the Polish economy in the last quarter was divided into several periods, conditioned by variable factors. Although the rate of growth of general income in Poland in recent years can be regarded as moderate, it was not reflected into the improvement of income of all households. Given the growing diversity of income changes one can distinguish the following sequence of socio-professional groups: the farmers' households, households of self-employed, households with income received but not earned, households of employees, households of employees using farms and households of retirees and pensioners. Income fluctuations of farmers and self-employed occur due to their strong bonds with markets that are subjected to economic fluctuations. In turn, small variability of income of pensioners is related to the amount of statutory limitations of pension benefits.

7

Implikacje dla bezpieczeństwa ekonomicznego krajowych gospodarek, wynikające z ekspansji przedsiębiorstw międzynarodowych

63%

Puchalska K., Leszczyńska M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2022

|

vol. 20

|

issue 4

172-192

EN

Purpose: Due to their economic and financial potential, international enterprises influence other entities of foreign and international economic policy, in particular international organizations and the national economy of host countries. The article presents this influence from the point of view of the problem of economic security and independence of national economies. Hence, its main goal is to try to define the effects of activities of international enterprises from this perspective. The article focuses in particular on the aspects of the influence of foreign capital, including FDI, on the economic security of national economies. Hypothesis: The increasing dynamics of the inflow of foreign capital may lead to a decline in the country's economic security. Methodology: The methodology of professional literature analysis, the monographic-descriptive method and the analysis of statistical data from UNCTAD databases, IGCC and GUS were used. The study period is 2010-2021. Findings: The conducted literature research allows us to state that in the modern world, economic security is not only related to socio-economic progress and development opportunities of individual countries, but also to security threats resulting from the influence of the international environment, including the functioning of transnational corporations, which have a significant economic force. On the other hand, taking into account empirical research and the assessment of the situation from the perspective of economic security, it can be indicated that there is a relatively weak degree of dependence of the Polish national economy on foreign capital (despite the increase in the inflow dynamics) in the form of foreign direct investment. However, this conclusion cannot be made taking into account the global perspective and the dynamically changing geopolitical and economic situation. Implications for theory and practice: The increasing activity of transnational corporations in international markets is the source of extensive contemporary scientific discussion. Problems are also caused by the precise definition of the relationship between the corporation and other participants in international relations, as well as the diagnosis of the manifestations of their impact on the international environment, including the global political sphere and the politics of the host country, as well as its national economy. Originality and value: The article attempts to assess the impact of the expansion of international eneterprises on the economic security and independence of the national economy of the host country.

PL

Cel: Ze względu na swój potencjał ekonomiczno-finansowy przedsiębiorstwa międzynarodowe oddziałują na pozostałe podmioty zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej, w tym zwłaszcza na organizacje międzynarodowe oraz gospodarkę narodową państw przyjmujących. W artykule wpływ ten przedstawiono z punktu widzenia problemu bezpieczeństwa ekonomicznego i niezależności gospodarek narodowych. Stąd jego głównym celem jest próba określenia z tej perspektywy efektów działalności przedsiębiorstw międzynarodowych. Artykuł koncentruje się w szczególności na aspektach wpływu kapitału zagranicznego, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), na bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarek narodowych. Hipoteza: Rosnąca dynamika napływu kapitału zagranicznego może prowadzić do spadku bezpieczeństwa ekonomicznego kraju. Metody: W opracowaniu wykorzystano metodę analizy literatury fachowej, metodę monograficzno-opisową oraz analizy danych statystycznych, które pochodzą z baz danych UNCTAD, IGCC oraz GUS. Okres objęty badaniami to lata 2010–2021. Wnioski: Przeprowadzone badania literaturowe pozwalają stwierdzić, że we współczesnym świecie bezpieczeństwo ekonomiczne jest nie tylko związane z postępem społeczno-ekonomicznym i z możliwościami rozwojowymi poszczególnych państw, ale i z oddziaływaniem otoczenia międzynarodowego, w tym funkcjonowania korporacji transnarodowych, które dysponują znaczną siłą ekonomiczną. Z kolei biorąc pod uwagę badania empiryczne i ocenę sytuacji z perspektywy bezpieczeństwa ekonomicznego, można wskazać, że występuje stosunkowo słaby stopień uzależnienia polskiej gospodarki narodowej od kapitału zagranicznego, pomimo wzrostu dynamiki jego napływu w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Wniosku tego nie można jednak postawić, biorąc pod uwagę perspektywę globalną i dynamicznie zmieniającą się sytuację geopolityczną i gospodarczą. Implikacje dla teorii i praktyki: Wzmagająca się aktywność korporacji transnarodowych na rynkach międzynarodowych jest źródłem współczesnej szerokiej dyskusji naukowej. Problemów dostarcza przy tym zarówno precyzyjne określenie relacji korporacji z innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych, jak i diagnoza przejawów ich oddziaływania na międzynarodowe środowisko, w tym także na światową sferę polityczną oraz politykę kraju przyjmującego, a także jego gospodarkę narodową. Oryginalność i wartość: W artykule podjęto próbę oceny wpływu ekspansji przedsiębiorstw międzynarodowych na bezpieczeństwo ekonomiczne i niezależność gospodarki narodowej kraju goszczącego.

Refine search results

6 Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

1 Polityka i Społeczeństwo

1 2022

2 2015

2 2014

2 2013

7 Leszczyńska M.

1 Puchalska K.

Zróżnicowanie efektów rozwojowych w Polsce z perspektywy zmian relacji dochodów gospodarstw domowych

Polityka fiskalna państwa a dochody polskich gospodarstw domowych

Człowiek i jego rozwój w świetle koncepcji integrujących nauki ekonomiczne i społeczne

Spójność społeczno-ekonomiczna a regionalne zróżnicowanie gospodarstw domowych w Polsce w świetle wybranych wskaźników społecznych

Procesy rozwojowe w Polsce w świetle przemian dochodów w instytucjonalnym sektorze gospodarstw domowych

Ocena społecznego zrównoważenia rozwoju w Polsce według kryterium dynamiki dochodów gospodarstw domowych

Implikacje dla bezpieczeństwa ekonomicznego krajowych gospodarek, wynikające z ekspansji przedsiębiorstw międzynarodowych