Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
In many cultures eating meat was considered for a very long time a privilege of people enjoying higher economic and social status. Nowadays situation slowly changes: those who are rich and fortunate tend to resign from eating meat. This rejection can be treated as an important element of a lifestyle, but it can be also considered a type of fashion. In both cases, if higher social classes tend to reject meat and animal products, this tendency may gain a status of “exclusive lifestyles.” Following Thorstein Velben’s theory of circulation of consumption patterns, one can make an attempt to explain growing popularity of vegetarian and vegan diets. The assumption is that once they are turned into elements of an attractive lifestyle, mass consumers follow the example. The article analyzes growing tendencies to reject meat consumption in Poland and in Western culture.
PL
Biologiczne przesłanki wskazują na to, że dieta ludzka, powinna być zbliżona do szympansiej. Jako gatunek,homo sapiens sapiens, nie jest stricte mięsożerny. Społeczno-kulturowe uwarunkowania doprowadziły do sytuacji powszechnego spożywania mięsa. Na spożywanie mięsa w niektórych częściach globu wpływa też swoisty klimat, który utrudnia lub wręcz uniemożliwia pozyskiwanie produktów roślinnych (choćby w Mongolii, Kirgistanie, regionach polarnych). Człowiek nie tylko je mięso, ale nadaje mu też silne kulturowe naznaczenia (spożywanie mięsa białego- powszechnie przypisuje się kobietom, podczas kiedy mężczyźni „powinni” spożywać mięso czerwone). Obok takich utartych przekazów, zakorzenionych mocno w kulturze zachodniej, pojawia się jednak nowy silny i dynamiczny trend, jakim jest odrzucenie produktów odzwierzęcych. Liczba osób nie jedzących mięsa wzrasta. Czy jest to zatem powrót do natury człowieczej czy też odstępstwo od niej? Niektórzy autorzy uważają, że diety bezmięsne stanowią przywilej klas społeczno-ekonomicznych ulokowanych w wyższych sferach społecznych. Czy jest możliwe niejedzenie mięsa przez całe społeczności, szczególnie jeśli diety bezmięsne zostaną uznane za atrakcyjną formę konsumpcji?  
EN
African swine fever is undoubtedly an extremely dangerous disease for swine and boars. It also causes major economic loss. However, in Poland the fight against the disease seems to have been used as an of instrument of social engineering. The solutions introduced in Poland – such as the extermination of the population of wild boars – will not provide the expected level of biosecurity. Methods that are recommended by experts worldwide focus on biosecurity, but this measure is not successfully enforced in Poland. A wider, socio-cultural analysis of how discourses related to ASFV and other diseases are used reveals that this is very complex phenomena.
PL
Afrykański pomór świń jest bezsprzecznie niebezpieczną chorobą dla świń, dzików i świniodzików. Przynosi znaczące straty gospodarcze. Wydaje się jednak, że walka z chorobą jest wykorzystywana w Polsce do celów, które można określić jako rodzaj reżyserii społecznej. Wdrażane w Polsce rozwiązania eksterminacji dzików nie stanowią skutecznej metody walki z chorobą. Z kolei bioasekuracja, wskazywana jako najskuteczniejsza metoda zapobiegania rozprzestrzeniania się wirusa, nie jest promowana. Szersza, socjokulturowa analiza wykorzystania dyskursu o ASF w generowaniu społecznych napięć wskazuje, że zjawisko jest wieloaspektowe i nie tak proste, jak mogłoby się wydawać.
EN
There is a quite big progress in the area of education on acceptance and tolerance towards multiculturalism. The main supporter of politics of multiculturalism is Will Kymlicka, and therefore I refer to his thoughts in this essay. However, in contemporary socio-cultural situation of Western civilization, we need something more than the mere acceptance of cultural diversity. It is worth promoting educational programmes that include themes related to the raising of citizens’ awareness of boundaries of self – both in the individual and group aspect. At the same time majority groups should be supported by some tools that would help them to protect their identities without harming others.
4
100%
EN
Contemporary reality of everyday functioning of postmodern humans, provokes deep changes in thinking of human identities and human relations it natural and cultural surroundings. Human sciences have to confront the fact, that it is no longer possible to divide human identities from those of non-humans. The connections between human and non-humans are clear and significant, and they are reflected on by the most prominent thinkers in the fields of social sciences (W. Kymlicka) and ecology (E.O. Wilson), at the same time. Understanding human identity requires connecting it with is natural surrounding, again. And this surrounding shall not be divided into “natural” and “cultural” ones anymore. Clarity of such divisions is seriously questioned by impossibility of drawing clear border lines between them. Such thinking creates new context for understanding humans. And this requires new tools as well: therefore it becomes very clear that humanities/social sciences and real science need to speak one voice.
EN
In my text I try to argue that intercultural communication development is a complex process, which results in best effects if it is based on deep personal motivations. Those motivations, if directed towards understanding others, help to overcome barriers and own limits of an acting subject. I argue that the awareness of cultural differences and knowledge of their various understandings increase empathy and intercultural sensitivity. Solid communication skills allow confrontations with persons representing many various social categories and social groups. Such communication skills help also to eliminate the negative phenomenon of “invisible gropus”: social partners who are pre-judged as difficult ones, therefore avoided in communication situations.
PL
W tekście prezentuję taki sposób rozumowania, zgodnie z którym rozwój zdolności komunikacyjnych w zakresie komunikacji międzykulturowej jest złożonym procesem, który przynosi najlepsze efekty, jeśli jest motywowany wewnętrznie – indywidualnymi dążeniami podmiotu. Takie motywacje pomagają, a w zasadzie tylko one umożliwiają zrozumienie Innego, w oparciu o przekraczanie własnych granic poznawczych. Wrażliwość na różnice kulturowe, świadomość tego, jakie one są i jak można je wyznaczać, podnoszą poziom empatii. Wzmacnianie kompetencji kulturowych w zakresie komunikacji międzykulturowych sprzyja rozumieniu innych, osób reprezentujących najróżniej definiowane grupy i kategorie społeczne. Sprzyja to redukowaniu zjawiska „niewidzialnych grup” – takich, które są postrzegane jako niekomfortowy partner komunikacyjny, którego się unika.
6
100%
EN
The War In Syria has caused massive migration movements to Europe In 2015. European Union Has defined the situation as the threat not as a challenge. Neither European Union, neither Poland have manager to Deal with this challenge. In such a context one needs to post the question: is oland ready for multiculturalism and is it ready to function well in globalized, diverse world of 21st century. The crisis in Syria has also questioned maturity of EU as social community. It appears, that facing Syrian crisis, Europe and Poland especially demonstrated lack of understanding, consciousness and sense of community, with those searching for asylums.
PL
Wojna w Syrii spowodowała w 2015 roku masowe migracje uchodźców do Europy, co zostało potraktowane jako narastający problem, a nie wyzwanie. Polska temu wyzwaniu nie sprostała i nie przyjęła żadnych uchodźców. W tym kontekście warto się zastanowić nad tym, czy Polska w ogóle jest gotowa do funkcjonowania we współczesnym zróżnicowanym świecie. Co można zrobić, by tę gotowość podnieść? Kryzys syryjski zakwestionował także dojrzałość Unii Europejskiej jako wspólnoty społecznej i obnażył fakt, że przyświecająca idei stworzenia Unii motywacja oparta na wspólnocie interesów, jest za słaba dla tworzenia kulturowej jedności1. W dobie kryzysy syryjskiego, okazuje się, że tożsamość europejska jest nadal krucha.
EN
Books by Bernd Heinrich became very popular literature describing basic rules of functioning of ecosystems. Heinrich describes also working routine of scientists who try to discover those rules. In Heinrich’s writings, I note however a very visible link – which can be defined as covering animals’ death. In my text I try to unmask this fact. I also debate why this method of hiding animals’ death by using euphemisms and understatements is performed.
EN
The text analyses the process of naming Animals by humans. This process is treated here as a complex phenomenon that has its psychological, sociological, social, philosophical and linguistic aspects. In the text, the Author focuses on two sides of the coin: naming animals can be treated as an act of subjectivisation, but on the other hand, by giving names to animals, humans try to reproduce an anthropocentric hierarchy of species. In this context it is worth analyzing not only giving names, but also abandoning or changing them.
RU
Трагедия, случившаяся в 2012 году в шведском зоопарке, который предлагал в качестве аттракциона особый проект, т. н. Тесный контакт с волками, вдохновила Ларса Берге на написание книги Добрый волк. В рамках коммерческих услуг посетителям разрешили, под наблюдением смотрителей, войти в вольер с восемью волками-самцами, содержащимися в зоопарке. Однажды, когда смотрительница волков вошла в их вольер в одиночку, животные напали на нее и убили. Этот инцидент поднимает множество этических вопросов и проблем, касающихся взаимоотношений между людьми и животными. Таким образом, в книге рассматриваются важные гуманистические и социальные проблемы, встраивая их в концепции таких авторов, как Жан Бодрийяр или Мишель Фуко.
EN
Lars Berge’s novel Project: Wolf was inspired by tragic events that took place in a zoological garden in Sweden in 2012. Among the garden’s commercial services, promoting an attractive place to spend time, was a project that offered close contact with wolves: visitors were able to enter the wolves’ run, where they could touch the eight males under the supervision of caretakers. Successful for some time, the projected eventually ended in a tragedy as the wolves attacked and killed a female caretaker after she had entered the run alone. The incident raises a lot of ethical questions and issues concerning relationships between humans and nonhuman animals. The novel sets these problems in the wide context of the humanities and social sciences as defined by the ideas of Jean Baudrillard and Michel Foucault.
PL
Tragedia, która wydarzyła się w 2012 roku w szwedzkim ogrodzie zoologicznym, który oferował jako atrakcję specyficzny produkt, tzw. „Bliski kontakt z wilkiem”, stała się pretekstem do napisania przez Larsa Berge’a książki Dobry wilk. W ramach komercyjnej usługi, odwiedzający mogli wejść na wybieg trzymanych w zoo wilków, ośmiu samców. Wchodzili z opiekunką/nem, jednak udawało się to do czasu. Któregoś dnia, kiedy opiekunka wilków sama weszła na ich wybieg, zwierzęta ją zaatakowały i zabiły. Opisywana sytuacja prowokuje do stawiania licznych pytań etycznych o relacje ludzi i innych zwierząt. Tym samym książka porusza ważne humanistycznie i społecznie zagadnienia, osadzając je w mocno ugruntowanych koncepcjach autorów takich jak Jean Baudrillard czy Michel Foucault.
EN
The feeling of security is one of the basic human needs and its disruption evokes reactions towards re-gaining the state of comfort. In order to get it, humans are willing to accept radical procedures proposed by the government and other groups/institutions of power. In contemporary Polish socio-cultural reality this manipulation method is used to justify the need of hunting which is claimed to be a method of managing threats associated with the natural environment. Clearly this is manipulation serving individual interests of lobbing groups and has nothing to do with sustainable development rules. Creating biophobia with the use of the Foucauldian power- knowledge tool is contradictory towards biophilia – indicated by E. Wilson as a human need to create bonds with the natural environment.
EN
Postindustrial societies undertake forms of colonization, which derive from specificity of agriculturally-based societies. Industrial revolution had equipped human kind in tools that are being applied in order to conquest the natural world. In contemporary humanistic discourse one can observe stronger and stronger stream of discussing issues related to human domination andexploitation of the nature. All of protets against those procedures aim at empowering naturalsurroundings of human kind in order to limit colonization process. While looking at colonizationin socio-cultural aspects and environmental aspects, one may notice many similarities. Is itpossible to name meta-strategies used in colonization processes?
PL
Społeczeństwa postindustrialne realizują formy kolonizacji, które sięgają społeczności tradycyjnych. Rewolucja przemysłowa wyposażyła cywilizację Zachodu w narzędzia, pozwalające kolonizować w wymiarze kulturowym, i wymiarze podporządkowywania przyrody. Proceder ten jest dzisiaj mocno zaawansowany – na szczęście jednak budzić zaczyna opór, ze strony aktywistów proekologicznych, których działania zmierzają do uznania zwierzęcia jako pełnoprawnego podmiotu. Strategie oporu wobec kolonizowania przyrody są realizowane w postaci różnego rodzaju ruchów. Wszystkie one zmierzają do uprawomocnienia postrzegania przyrody, w tym zwierząt jako pełnoprawnych podmiotów korzystających z zasobów Ziemi, co do których człowiek uzurpuje sobie prawo nieograniczonej eksploatacji. Czy można mówić o meta-strategiach, które były i są wykorzystywane do kolonizowania?
RU
Положительные мнения о влиянии присутствия животных и отношений с ними на людей стали основной причиной внедрения программ ресоциализации с участием животных. Такие программы реализуются в домах престарелых, в рамках трудотерапии для людей с инвалидностью, а также и в тюрьмах, поскольку они имеют социально-ресоциализирующий характер. Цель программ состоит в том, чтобы поддержать заключенных в развитии их социальных и психологических навыков, таких как усиление эмпатии, ответственность, эффективное общение и терпение. Участники этих программ оценивают их положительно, указывая на субъективное ощущение развития положительных эмоций. В статье автор представляет краткий исторический обзор использования отношений с животными для улучшения психосоциального состояния людей, описывает преимущества таких программ и их важность и роль в пенитенциарных учреждениях.
PL
Zaobserwowanie pozytywnego wpływu obecności zwierząt i relacji z nimi na ludzi stało się powodem projektowania programów terapeutycznych i resocjalizacyjnych z ich udziałem. Tego rodzaju programy są więc wdrażane w domach opieki dla seniorów, w ramach terapii zajęciowej dla osób z niepełno sprawnościami oraz mając charakter resocjalizacyjny są także realizowane w więzieniach. Mają na celu wspieranie osadzonych we wzmacnianiu kompetencji społecznych takich jak empatia, odpowiedzialność, sprawna komunikacja, cierpliwość. Uczestnicy tych programów oceniają je pozytywnie wskazując na podniesienie subiektywnie odczuwanego dobrostanu. W tekście przedstawiam krótki rys historyczny wykorzystania relacji ze zwierzętami dla poprawiania stanu psycho-społecznego ludzi, korzyści płynące z takich programów oraz znaczenie tych programów w jednostkach penitencjarnych.
EN
Positive opinions about impact that relations with animals have on participating humans were the main reason for introducing animal-based resocialization programs in correctional institutions. As form of occupational therapy, they aim at increasing and improving social and psychological skills of imprisoned individuals. They aim at creating and increasing empathy, improving communication and its effectiveness, building sense of responsibility and patience. Participants of such programs underline their positive impact on their well-being and subjective sense of wellness. In this text I present short history of using relations with animals in improving psychological and social competencies of humans. I discuss also positive effects of such programs for effectiveness of correctional institutions. 
EN
The relationship between the homeless and their animals is treated as marginal, as an issue of little social importance. The most probable cause are “common sense” approaches that focus on the more urgent challenges that need to be addressed to increase the well-being of the homeless such as providing health care, financial support and employment. Contrary to these needs, relations with animals appear as a kind of a whim that creates problems and is not crucial. Indeed, in the social sciences in general, the value of human and animal companionship, as an important source of positive emotions, is being increasingly analysed. The role of animals in human societies increases as social consciousness changes. The role of animals in the lives of socially marginalized people is still being questioned. In this work I identify the emotional significance of the relationship with animals for the homeless people.
PL
Tematyka relacji osób bezdomnych i ich zwierząt jest traktowana marginalnie, jako kwestia mało istotna społecznie. Zagadnienie to wymaga głębszego oglądu ze strony socjologii, pracy socjalnej i psychologii. Nauki społeczne i humanistyczne coraz częściej podejmują refleksję nad rolą zwierząt towarzyszących w zmieniającym się społeczeństwie ponowoczesnym, jednak analizy te dotyczą w ogromnej mierze sytuacji typowych, powszechnych. Znacznie mniej uwagi poświęca się roli relacji ze zwierzętami w życiu osób marginalizowanych ze względu na przynależność do określonej społecznie kategorii. Jedną z takich sytuacji jest los osób bezdomnych, które opiekują się zwierzętami. Celem prezentowanego tekstu jest analiza roli relacji ze zwierzętami w życiu osób bezdomnych.
14
Publication available in full text mode
Content available

Stary człowiek i pies

100%
Horyzonty Wychowania
|
2015
|
vol. 14
|
issue 32
63-83
PL
Tekst prezentuje analizę potencjalnego pozytywnego wpływu zwierząt i terapii z udziałem zwierząt na poczucie dobrostanu seniorów. W kontekście starzejących się populacji współczesne społeczeństwa zachodnioeuropejskie napotykają coraz większe wyzwania dbania o wiekową kohortę, jaką stanowią seniorzy. W tekście zaprezentowano specyfikę wieku senioralnego oraz wynikające z niej trudności. Szczególny nacisk został położony na wagę relacji społecznych, w tym relacji człowiek – zwierzę, mogących w znaczący sposób redukować poczucie osamotnienia wśród seniorów.
EN
Homelessness is a serious social challenge. Increasing emphasis is placed on controlling the size of the population of animals, particularly stray and feral ones. Three methods of reducing homelessness are most often indicated: education of animal owners, spaying/ neutering animals, and their permanent identification. In Poland the prevention of animal homelessness is a responsibility of the local municipalities. Although legislation allows municipalities to promote spaying/ neutering animals that have owners, there are not many municipalities which decide to dedicate a budget for such activities. This is evaluated negatively by the highest Polish authorities and controlling institutions. In this text we present empirical research on introducing programs that encourage the owners of animals to conduct spaying/castrating procedures. We also identify reasons why municipalities are not willing to designate resources for this purpose.
PL
Bezdomność zwierząt w krajach kultury zachodniej jest poważnym wyzwaniem społecznym, ze względu na dobrostan populacji ludzkich i zwierzęcych. W związku z tym coraz większy nacisk kładzie się na kontrolowanie wielkości populacji zwierząt towarzyszących, szczególnie zwierząt bezdomnych i wolno bytujących. Najczęściej wskazuje się trzy metody ograniczania bezdomności zwierząt: edukowanie właścicieli, trwałe znakowanie zwierząt oraz sterylizacje/kastracje zwierząt. W Polsce obowiązek zapobiegania bezdomności zwierząt spoczywa na samorządach gminnych. Mimo że polski ustawodawca umożliwia gminom wprowadzanie programów sterylizacji/ kastracji zwierząt mających opiekunów, niewiele gmin z tego korzysta, co jest oceniane krytycznie przez Najwyższa Izbę Kontroli. W niniejszym tekście zaprezentowano wyniki badań wprowadzania przez gminy w Wielkopolsce programów sterylizacji/ kastracji zwierząt właścicielskich, a także przyczyn niechęci samorządów do przeznaczania środków na realizację tych programów.
RU
Авторы широко комментированного отчета IPBES от 2019 года предупреждают, что около миллиона видов, живущих в настоящее время на земле, скоро вымрут. Однако в дискуссиях, ведущихся как в СМИ, так и среди профессионалов поднимается другая проблема – мы не знаем, сколько видов обитает на земле. Согласно обширным исследованиям и статистическому моделированию существует не менее шести миллионов видов, которые еще не описаны или не названы. Термин «описанный вид» означает, что животное или растение получили уникальное научное название, подтверждающее его идентичность и родство с другими живущими существами. Таким образом, остается вопрос о том, как мы оцениваем виды, которые еще не названы, не известны или не обнаружены. Наиболее распространенной практикой является оценка только тех существ, которые непосредственно связаны с человеческим существованием, однако встречаются размышления о том, что мы должны ценить животных также ради их существования, за их внутреннюю ценность. В связи с этим необходимо пересмотреть такие антропоцентрические понятия как «вредитель» и «инвазивный вид».
PL
Autorzy szeroko nagłośnionego raportu IPBES z 2019 roku ostrzegają, że liczba gatunków, które wyginęły na Ziemi, wkrótce przekroczy milion. W debatach prowadzonych zarówno w mediach, jak i wśród profesjonalistów porusza się jednak jeszcze inny problem – nie wiemy mianowicie, ile w ogóle gatunków żyje na Ziemi. Na podstawie wyników szeroko zakrojonych badań i modelowania statystycznego szacuje się, że istnieje jeszcze co najmniej sześć milionów gatunków, które nie zostały opisane ani nazwane. Termin „opisany gatunek” oznacza, że zwierzę lub roślina otrzymały niepowtarzalną nazwę naukową, która potwierdza jego/jej tożsamość i pokrewieństwo z innymi organizmami. Powstaje zatem pytanie, czy, a jeśli tak, to jak cenimy gatunki, które nie zostały jeszcze odkryte ani tym bardziej nazwane. Najczęstszą praktyką jest docenianie tylko tych stworzeń, które są bezpośrednio związane z ludzką egzystencją, coraz częściej jednak pojawiają się refleksje, że powinniśmy cenić zwierzęta ze względu na ich istnienie, ich wartość samą w sobie, a nie tylko ze względu na ich wartość dla człowieka. W związku z tym należy ponownie rozważyć antropocentryczne koncepcje takich pojęć jak „szkodnik” czy „gatunek inwazyjny”.
EN
A widely publicized IPBES report from 2019 warns that close to one million species currently on Earth will soon be extinct. In addition to debates in the media and among professionals about the factual value of that number, a larger problem remains-we do not know how many species are on Earth. According to extensive studies and statistical modelling, there are at least six million species in existence that have not yet been described. The term “described species” means that the animal or plant has received a unique scientific name that confirms its identity and relation to other organisms. A question thus remains about how we value species that are not yet named, known, or discovered. The most common practice is to value only creatures that are directly related to human existence, yet there is growing concern that we should value animals for the sake of their existence, for their intrinsic value. In this respect, the anthropocentric concepts of “pest” and “invasive species” need to be re-considered.
17
51%
Porównania
|
2021
|
vol. 29
|
issue 2
351-370
EN
The concept of interspecies relations seems to be clear according to common sense knowledge. However, upon a closer look, it turns out that it carries many different nuances and ambiguities. In this article, we present reflections on the meaning of the concept – that it relates to various emotions (positive and oppressive relationships), that it concerns various actors (people, animals, plants and other beings), that it is not static, but dynamic. We indicate how – if at all – this concept fits into the classical sociologies of Émila Durkheim or Herbert Spencer. We point out that analyzing interspecies relations requires a holistic and biocentric (even planetary) approach to the world in which both scientific and non-scientific discourses are taken into account. This kind of approach allows finding kinship between beings.
PL
Pojęcie relacji międzygatunkowych wydaje się zdroworozsądkowo zrozumiałe. Kiedy jednak przyjrzeć mu się dokładniej, okazuje się, że niesie ono wiele różnych niuansów i niejednoznaczności. W niniejszym tekście przedstawiamy rozważania na temat sensu pojęcia – tego, że odnosi się ono do różnych emocji (relacji o charakterze pozytywnym i opresyjnym), że dotyczy zróżnicowanych aktorów (ludzie, zwierzęta, rośliny i inne byty), że nie jest statyczne, ale dynamiczne. Badamy, jak – o ile w ogóle – to pojęcie mieściło się w klasycznych socjologiach: Émila Durkheima czy Herberta Spencera. Wskazujemy, że analizowanie relacji międzygatunkowych wymaga holistycznego i biocentrycznego (wręcz planetarnego) ujmowania świata, w którym uwzględnia się tak dyskurs naukowy, jak i pozanaukowy. Takie podejście pozwala na odnajdywanie pokrewieństwa (kinship) między bytami.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.