Badania torfowisk i jezior (kopalnych i współczesnych) prowadzone były na całym obszarze Polesia w ramach Biura Melioracji Polesia. Prace badawcze wykonane zostały przez grupę florystyczno-torfową kierowaną przez prof. Stanisława Kulczyńskiego z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Mapa torfowisk Polesia opracowana została dla powierzchni 12 514 km², na której wykonano 2833 wierceń i 4357 opisów florystycznych. Zebrane materiały ukazują stratygrafię, wiek, roślinność, hydrologię i podział poleskich torfowisk, zgodnie z ich naturalnymi typami i rodzajami. Wymienione wyżej studia znalazły się w klasycznej 2-tomowej monografii Stanisława Kulczyńskiego „Torfowiska Polesia” publikowanej w 1939/1940 r. oraz w jej angielskiej wersji z 1949 r. Geneza jezior była przedmiotem badań geografów, głównie grupy warszawskiej, kierowanej przez prof. Stanisława Lencewicza z Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego.
EN
A study of mires and lakes (fossil and contemporary) was conducted in the whole Polesie area, within a framework of the Polish Governement Bureau for Land Reclamation in Polesie. The research lasted for five and a half years and was operated by a peat-floristic group directed by professor Stanisław Kulczyński from the Jan Kazimierz University in Lvov. Map of the Polesie mires was drafted for 12 514 km², 2833 drillings were made, 4357 floristic survey were taken. The documents presents the stratigraphic of mires, their age, vegetation, hydrology and division of mires according to the natural types and genus. The above mentioned study resulted in a monograph of S. Kulczyński “Peat bogs of Polesie” published in Polish in 1939/1940 and in English in 1949. Genesis of lakes was also examined by geographers lead by prof. S. Lencewicz from the Józef Piłsudski University in Warsaw.
Jeziora podlegają naturalnemu procesowi zarastania, lecz jego mechanizmy nie są jeszcze dostatecznie znane. Rozpoznanie geologiczne osadów kopalnych jezior jest istotnym źródłem danych do analizy tego zagadnienia. W pracy przedstawiono przekrój geologiczny przez osady biogeniczne wypełniające misy jezior Obniżenia Uściwierskiego i jeziora Brzeziczno na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. W większości wypełnionej osadami misie jeziora Brzeziczno stwierdzono liczne przewarstwienia mszyste. Na gytii drobnodetrytusowej zalega gytia grubodetrytusowa, na której rozwinęły się torfowiska zbudowane głównie z torfów mechowiskowo-turzycowych. Na jezioro wkracza pło. W misach jezior Obniżenia Uściwierskiego dominują gytie wapienno-detrytusowe, wypełniające większość zagłębień. Powyżej, od strony zachodniej zalegają gytie grubodetrytusowe, przykryte przede wszystkim torfem mechowiskowo-turzycowym. Na brzegach wschodnich brak jest osadów limnicznych z powodu długookresowych wahań poziomu wody w jeziorach i działalności wiatru. Modele zarastania jeziora są dyskutowane. Obok modeli klasycznych, ujmujących zarastanie statycznie, sugerujemy model dyna - miczny, uwzględniający wahania poziomu wody i lepiej wyjaśniający zarastanie jezior.
EN
Lake overgrowing is a natural phenomenon, however, the controlling factors of this process are not completely understood. Geological drillings are an important source to help clarify the issue. In the paper, geological cross-sections through biogenic sediments that fill the lake basins in the Uściwierskie Lowering and Brzeziczno Lake were presented and discussed. In the Lake Brzeziczno basin, lake sediments fill-in most of the basin volume and are often interlayered with moss remains. Fine-detrituous gyttja is overlain with coarse-detrituous gyttja, covered by peat sediments, mainly sedge-moss peat. A floating mat is encroaching on the lakes. In lake basins of Uściwierskie Lower ing, calcareous-detrituous gyttja dominates the lakes sediments, filling-in most of the volume of the basins. On the western shores of lake basins, sedge-moss peat covers lake sediments but eastern shores remain deprived of sediments due to long-term lake level fluctuation and wind activity. Lake overgrowing models are discussed. We suggest that dynamic models, which include lake level fluctuations, better explain lake overgrowing then the classic, static hydroseral model.
Osady torfowiska we wsi Bydlin na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej poddano analizie geochemicznej, paleobotanicznej oraz malakologicznej. Torfowisko znajduje się, w obrębie rozległej depresji morfologicznej na obszarze krasu węgl anowego. Sekwencja osadów została udokumentowana na podstawie wierceń o maksymalnej głębokości 4,20 m. W złożu torfowiska osady są bardzo zróżnicowane, występują zarówno torfy mszyste, turzycowo-mszyste i turzycowiskowe, jak i osady powstające w jeziorach, głównie w postaci gytii wapiennej, gytii ilasto-wapiennej oraz kredy jeziornej. Typ osadu świadczy o limnicznej przeszłości zagłębień w zachodniej i południowej części torfowiska. Na podstawie zawartości głównych składników litogeochemicznych budujących osady jeziorne i torfowe, składu i struktury malakofauny, przebiegu krzywych pyłkowych oraz składu botanicznego osadów torfowych dokonano charakterystyki cech paleośrodowiska, zrekonstruowano etapy rozwoju torfowiska oraz określono pozycję stratygraficzną osadów.
EN
The peat bog near the village of Bydlin in the Silesian-Cracovian Upland was subjected to geochemical, palaeobotanical and malacological analyses. The mire is located in a subsidence basin in a carbonate karst area. The sequences of biogenic deposits was identified based on materials obtained from drillings (maximum depth of 4,20 m). The sedimentary sequence in the studied peatbog is highly differentiated, there are: brown moss peat, sedge-moss peat, tall-sedge peat and lake deposits, which occur mainly in calcareous gyttja, clay-calcareous gyttja and lacustrine chalk. The presence of limnic deposits indicate lake phase in the sedimentary basins in the western and southern part of the mire. Based on the content of the main lithogeochemical components of the sediments, the composition and structure of faunistic assemblages, variability of the pollen curves and botanical composition of the peat deposits, it was possible to characterize the features of natural palaeoenvironment, peat bog evolution, and to determine the stratigraphic position of biogenic sediments.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.