Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Element syntaktyczny w analizie semowej

100%
Tokarski R.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
1988
|
vol. 1
47 – 76
PL
Analiza semowa w porównaniu z tradycyjnymi ujęciami leksykograficznymi ma wiele zalet, ale wiele zasadniczych dla tej teorii problemów pozostaje wciąż jeszcze nierozwiązanych. Dotyczy to centralnych dla tej teorii kwestii związanych z teoretycznym statusem semu, z metajęzykiem opisu, z relacją między znaczeniem leksykalnym i konotacją semantyczną oraz ze składnią cech znaczeniowych. Autor koncentruje się na jednym z tych problemów – składni cech znaczeniowych. Analizie poddaje tylko znaczenie leksykalne, ściślej: definicję znaczeniową wyrazu, jaką można spotkać w słowniku objaśniającym. Próbuje znaleźć taki sposób zapisywania znaczenia jednostki leksykalnej, który byłby nie tylko sumowaniem cech znaczeniowych, lecz odtworzeniem ich rzeczywistych relacji względem siebie. Sugeruje konieczność weryfikacji przedstawionej przez niego propozycji opisu, gdyż zaproponowany rejestr walencji semantycznych może okazać się niewystarczający.
EN
One of the fundamental tasks of classic versions of Componential Analysis has been a juxtaposition of semantic features isolated in the course of linguistic analysis. Since the features were presented in the form of differentiating matrices or sequences of features joined by connectives and derived from those matrices, the meaning of linguistic expressions was in effect analysed with no recourse to syntax, in terms of a semantic language alone. This paper is devoted to the analysis of concrete nouns. Underlying this endeavor is U. Weinreich's thesis that the general semantic form of a word is similar to that of a sentence. On this analysis the semantic graph splits into two parts. One part represents a semantic formula expressing a semantic classificatory relation between a lexeme analysed and its hyperonym. Three such classificatory relations have been postulated: the "kind-of-what", the "part-of-what" and the "set-of-what" relations. The other part of the graph constitutes a formula of semantic features assuming the form of argument-predicate defining expressions, with the semanto-syntactic interdependencies between the predicate and the arguments being stated on the basis of the modified list of semantic valences. Apart from the classificatory relations and the argument-predicate defining expressions the semantic formula also includes connectives of conjunction and inclusive disjunction.
2
Publication available in full text mode
Content available

Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu

100%
Tokarski R.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
1997-1998
|
vol. 9-10
7–24
PL
Jednym z podstawowych zadań w badaniach nad językowym obrazem świata jest takie ukształtowanie semantycznej definicji słowa, które zdawałoby sprawę z tego, jak ludzie rozumieją bądź jak mogą rozumieć słowo w określonym kontekście. Artykuł proponuje model definicji kognitywnej, która ma charakter otwarty i potrafi uwzględniać wszystkie konotacje w języku słabiej utrwalone. Na przykładzie polskich nazw barw przedstawiona została zasada wzajemnej motywacji (przewidywalności) elementów znaczeniowych, polegająca na odtworzeniu wewnętrznej hierarchizacji składników semantycznych i ustaleniu między nimi zależności znaczeniowych. Prototypowy wzorzec barwy wpływał na wielokierunkowy rozwój konotacji semantycznych, motywując kolejne ciągi transformacyjne o różnym stopniu uszczegółowienia. W konsekwencji całościowa rama interpretacyjna jednostki leksykalnej składa się z grona wzajemnie się dopełniających subram szczegółowych. Każdy z postulowanych składników znaczenia motywował bądź był motywowany przez inne składniki semantyczne.
EN
One of the basic tasks in the study of the linguistic picture of the world is to shape a word's semantic definition in such a way as to reveal how the word is or may be understood in a particular context. In the paper, a model of an open cognitive definition capable of capturing all loose connotations is proposed. On the basis of Polish colour terms, a principle of mutual motivation (predictability) of semantic components is presented. The principle consists in reconstructing the inner hierarchy of semantic components and establishing semantic interrelationships among them. The prototypical colour template influenced a multidirectional development of semantic connotations and motivated successive transformational chains specified to various degrees. Hence the global interpretational frame of a lexical unit consists of a cluster of specific complementary subframes. Each of the postulated semantic components either motivated or was motivated by other components of the frame.
3

Od językowego obrazu świata do obrazów świata w języku

100%
Tokarski R.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 2
28-37
PL
Szkic pokazuje ewolucję teorii językowego obrazu świata od narodowo warunkowanego statycznego obrazu ku wielości obrazów we współczesnej polszczyźnie. To wewnętrzne zróżnicowanie systemów pojęciowych sugerowanych przez język zależy od uwarunkowań socjologicznych, stylowych, światopoglądowych, a przede wszystkim od typów racjonalności (potoczna – naukowa – kreatywna), do jakich może się odwoływać użytkownik języka. Szkic proponuje nierozłączność różnych form myślenia o człowieku i świecie zewnętrznym. Szczególną rolę odgrywają tu tekstowe obrazy świata, będące bądź ilustracją konwencjonalnych kategoryzacji i wartościowań, bądź ich kreatywnym rozwinięciem czy przetworzeniem.
EN
The essay shows the evolution of the theory of the linguistic picture of the world from the nationally determined static image to the multiplicity of pictures in contemporary Polish. This internal diversity of conceptual systems suggested by language depends on sociological, stylistic and world-view determinants, but first of all on the types of rationality (popular – scientific – creative) that a language user can refer to. The study postulates the inseparability of different forms of thinking about man and the external world. A special role is played here by the textual pictures of the world that either illustrate conventional categorizations and valuations or are their creative development or transformation.
4
Publication available in full text mode
Content available

Czy semantyka jest dyscypliną autonomiczną?

100%
Tokarski R.
Linguistica Copernicana
|
2013
|
issue 2(10)
201-216
EN
Due to social changes, but also as a result of human cognitive openness, when reconstructing the meanings of words, contemporary lexical semantics should depart from colloquiality as the only descriptive criterion. The present work proposes the formula of the open definition of meaning. Apart from the semantic-colloquial conceptual center it should also take into consideration simplified scientific knowledge about the world and human creative abilities to produce special semantic transformations of a word that are observable, for example, in artistic texts or language games. The meaning of a word, alike the structure of a concept, is relative and open.
5
Content available remote

Jazykový obraz světa a kreativní text

63%
Pajdzinska A., Tokarski R.
Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)
|
2010
|
vol. 71
|
issue 4
288-297
EN
In this paper, it is claimed that the artistic vision of the world is not very different from the linguistic picture of the world and that creative use of language (i.e. artistic or journalistic texts, advertisements, or even colloquial texts) can contain valuable, indeed, sometimes fundamental data for a reconstruction of the conceptual system encoded in the language. Examples of texts are provided, thanks to which one can verify hypotheses constructed on the basis of systemic facts and which draw attention to an aspect of the linguistic picture of the world. When creative uses are taken into account, semantic components inconspicuous in the general variety of the language surface, and the semantic openness of linguistic expressions is revealed - this openness is correlated with the openness of human thinking about the world. Textual connotations, merely individual at face value, usually have a clear motivation because a semantically interpretable utterance must be derived from linguistic and cultural knowledge. Situations in which the text is the only justification of unconventionalized semantic components are very rare.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.