Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Impulsy ze strony teologicznej myśli Karla Rahnera SJ (1904-1984) i teologii narracyjnej w kierunku pogłębienia teologii imienia Jezus

100%
Bokwa I.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2018
|
issue 32
119-139
EN
The theological dimension of the name of Jesus is not only a domain of biblical teaching, pa- trology, theology of spirituality or theology of liturgy. It is also a eld for re ection of systematic theology. This study starts with a brief theological analysis of the name of Jesus and states that this is a summary of His earthy mission which is a saving mission to man and the world. Karl Rah- ner’s contribution to contemporary christological re ection is hard to overestimate. His so-called transcendental christology is an attempt to include anthropology into the structure of theology as its integral component. In contrast, narrative theology deals with modern man as the addressee of the Christian message about salvation. It develops particular ways of access by a man, who is not a believer, to the Person and work of Jesus of Nazareth as the true and living Son of God.
2
Publication available in full text mode
Content available

Ewangelizacja tęsknot na dziedzińcu pogan.

100%
Bokwa I.
Teologia i Moralność
|
2013
|
vol. 8
|
issue 1(13)
19-39
EN
In the face of a weakening role of the Church in social life (secularization), combined with the weakening of the faith of those who had accepted the Gospel, Pope John Paul II called on the community of believers in Jesus Christ to the new evangelization. The world is constantly changing at an increasing rate and new demands emerge, among which the so-called new atheism should be mentioned. Reviving atheism is the indisputable sign of the times and simultaneously the call for fulfillment of inalienable human yearnings. The Pope's call for a new evangelization, also undertaken by the current successor of St. Peter, proves though that in-depth reflection on the primary role of the Church is necessary. This article deals with the problem. The author assumes that if the work of evangelization is supposed to be effective, a demand of careful listening to what atheists have to say, their anxieties and yearnings is justified. The atheist thought follows two basic, very often interconnected though easily distinguishable themes that converge into one: the yearning for sense and the hope of definitive fulfillment. This paper tries to bring out and formulate them, and look at them in a new way from the perspective of the Gospel. Fathers of the Second Vatican Council sought to engage in sincere dialogue with non-believers, recognized for centuries as people morally wrong and less valuable than the believers. This will was declared by Cardinal Henri de Lubac SJ who addressed the essential concern of atheistic humanism - a specifically understood cult of man. Atheism reveals the imperfections of believers: rigid conformism, slightly sweet sentimentality, intellectual laziness. Diligently conducted dialogue is supposed to stimulate a methodological effort of reflection on one's own faith and life, taking into consideration its inevitable effects: the necessity to confront and deal with not only arguments but also people who present them. It will frequently be an opportunity to deepen the virtue of humility, not to mention one's own faith, put to an acute test. In this situation, broadly understood pastoral work is in order which should not confine itself to activities only in relation to those already converted and placed in a living connection with the Church as a community of faith. The new "Areopagus" of new evangelization is being manifested: family, education, profession, culture, media as well as social and political life. The whole Church is called anew to strengthen the profile of its faith in the context of the challenge of secularism and atheism.
PL
W obliczu słabnącej roli Kościoła w życiu społecznym (sekularyzacja), połączonej z osłabieniem wiary tych, którzy kiedyś przyjęli Ewangelię, papież Jan Paweł II wezwał wspólnotę wierzących w Jezusa Chrystusa do nowej ewangelizacji. Świat nieustannie się zmienia i to w coraz szybszym tempie, pojawiają się nowe wymagania czasu, pośród których należy wymienić tak zwany nowy ateizm. Odradzający się ateizm stanowi niewątpliwy znak czasu, a jednocześnie wołanie o zaspokojenie niezbywalnych tęsknot człowieka. Papieskie wołanie o nową ewangelizację, podejmowane także przez obecnego następcę świętego Piotra, dowodzi jednak, że jest konieczna pogłębiona refleksja nad tym podstawowym zadaniem Kościoła. Problem ten podejmuje niniejszy artykuł. Autor wychodzi z założenia, że jeśli dzieło ewangelizacji ma być skuteczne, to wydaje się być uzasadnionym postulat uważnego wsłuchania się w to, co do powiedzenia mają ateiści, w ich racje, obawy i tęsknoty. W myśli ateistycznej przewijają się dwa podstawowe motywy, dwie często ze sobą połączone i zbiegające się w jedno, choć bez trudu rozróżnialne, tęsknoty: tęsknota za sensem i nadzieja ostatecznego spełnienia. Niniejsze opracowanie stara się je tak wydobyć i sformułować, by następnie spojrzeć na nie w nowy sposób z perspektywy Ewangelii. Ojcowie II Soboru Watykańskiego pragnęli szczerego dialogu z niewierzącymi, uznawanymi przez wiele wieków za ludzi mniej wartościowych od wierzących i moralnie złych. Wolę tę uroczyście deklarował kardynał Henri de Lubac SJ, podejmując wątek istotny dla ateistycznego humanizmu, jakim jest swoiście pojęty kult człowieka. Ateizm odsłania braki ludzi wierzących: sztywny konformizm, słodkawy sentymentalizm, umysłowe lenistwo. Rzetelnie prowadzony dialog ma pobudzać do metodycznego wysiłku refleksji nad własną wiarą i życiem, uwzględniając jego nieuchronne skutki: mianowicie konieczność konfrontacji i stawienia czoła tak argumentom jak i prezentującym je osobom. Nierzadko będzie to też okazja do pogłębienia cnoty pokory, nie mówiąc o własnej wierze, wystawionej na poważną próbę.W tej sytuacji musi zadziałać szeroko pojęte duszpasterstwo, które nie powinno zamykać się do działań jedynie w stosunku do już nawróconych i pozostających w żywym związku z Kościołem jako wspólnotą wiary. Objawiają się współczesne „areopagi” nowej ewangelizacji: rodzina, edukacja, praca zawodowa, kultura, media czy życie społeczno-polityczne. Cały Kościół jest na nowo powołany do umocnienia profilu swojej wiary w kontekście wyzwania ze strony sekularyzmu i ateizmu.
3

Nadzieja powszechnego zbawienia jako postać Bożego Miłosierdzia

100%
Bokwa I.
Roczniki Teologiczne
|
2016
|
vol. 63
|
issue 7: Teologia ekumeniczna
27-45
EN
The article raises the issue of hope of universal salvation, which is not knowledge, certainty about the ultimate faith of man after death, but only hope based on God’s revelation contained in the Holy Bible. A Swiss Catholic theologian, Hans Urs von Balthasar (1905-1988), undertook in the twentieth century the matter of hope for salvation. A Lublin ecumenist Wacław Hryniewicz (born in 1936) has been dealing with this issue in Poland for many years. This article discusses synthetically the views of both theologians in a mutual relationship. Both of them refer to the Bible talking about God as love. Such an image of God is incompatible with the vision of eternal hell as a punishment without prospects for improvement and conversion of man. The argumentations concern the philosophical and theological nature of man as a being of freedom. It also refers to the testimonies of Christian mystics and saints in favour of hope of universal salvation. This idea is located in the concept and reality of God’s mercy and converges with it.
PL
Artykuł podnosi kwestię nadziei powszechnego zbawienia. Zagadnienie to podejmował szwajcarski teolog katolicki Hars Uns von Balthasar (1905-1988). Lubelski ekumenista Wacław Hryniewicz (urodzony w 1936) zajmował się tym tematem przez wiele lat w Polsce. Artykuł syntetycznie omawia spojrzenia obu teologów, ujmując je we wzajemnej zależności. Obaj odnoszą się do Biblii ujmującej Boga jako miłość. Taki obraz Boga nie jest zbieżny z wizją kary wiecznego piekła. Argumentacja odnosi się do filozoficznej i teologicznej natury człowieka jako bytu wolności, jak też do świadectwa mistyków chrześcijańskich i świętych. Idea jest umiejscowiona w koncepcji i rzeczywistości Bożego Miłosierdzia i zbiega się z nią.
4
Publication available in full text mode
Content available

Teologia czasu w protestantyzmie reformowanym (kalwinizmie)

100%
Bokwa I.
Studia Oecumenica
|
2018
|
vol. 18
203-223
EN
Protestant reformed theology cultivates unambiguous theology of time. However, it concerns the contemporary – the twentieth century reformed theology as such a reflection can not be found in the writings of the reformed Protestant classics (John Calvin, Huldrych Zwingli). Protestant theological thought approaches human wisdom, and thus philosophy, with reserve and skepticism, suspecting it of contamination by the effects of original sin. Reformed Protestants rely on God’s revelation in Jesus Christ and on the Word of God to find data on the concept of time. It must be admitted that Jürgen Moltman, the reformed German theologian, is the most sympathetic for the philosophical concepts. One can find many references to philosophy in his reflection on time. However, it is not taking over these threads uncritically, but the constant awareness of the presence of philosophy in culture, also contemporary culture. The reformed concept of time is thoroughly theology of time, as the authors mentioned in the article (especially Karl Barth, Emil Brunner and Jürgen Moltmann) make a lot of effort and prove that time exists by God’s will and intention and is His work related to him as Lord and Creator. Time is of historical importance and is a kind of God’s story with man. Reformed theology does not know the concept of secular time. Time is the work of God, eternity and God’s existence are inseparable from time, and the authority of God is absolute and manifests itself in the eschatological completion of time. It seems that such a condensed concept of time, proposed by Protestant reformed theology, difficult to extract and systematize, can be a valuable counterpoint to all the concepts of time dividing it into the secular and sacred spheres.
PL
Protestancka teologia reformowana uprawia jednoznaczną teologię czasu. Dotyczy to jednak dopiero współczesnej, bo dwudziestowiecznej teologii reformowanej, jako że w pismach klasyków protestantyzmu reformowanego (Jan Kalwin, Huldrych Zwingli) takiej refleksji znaleźć nie można. Teologiczna myśl protestancka podchodzi do ludzkiej mądrości, a tym samym do filozofii, z rezerwą i sceptycyzmem, podejrzewając ją o skażenie skutkami grzechu pierworodnego. Protestanci reformowani zdają się więc na Boże Objawienie w Jezusie Chrystusie i na Boże Słowo, by tam znaleźć dane na temat pojęcia czasu. Trzeba przyznać, że największą sympatię dla koncepcji filozoficznych przejawia niemiecki teolog reformowany, Jürgen Moltmann. W jego refleksji na temat czasu można odnaleźć sporo odniesień do filozofii. Nie jest to bynajmniej bezkrytyczne przejmowanie tych wątków, lecz stała świadomość obecności filozofii w kulturze, także współczesnej. Reformowana koncepcja czasu jest na wskroś teologią czasu jako że przywołani w artykule autorzy (zwłaszcza Karl Barth, Emil Brunner i Jürgen Moltmann) wkładają wiele trudu w udowodnienie tego, że czas istnieje z woli i zamysłu Boga, jest Jego dziełem i ma związek z Nim jako Panem i Stwórcą. Czas ma znaczenie historiozbawcze, jest rodzajem historii Boga z człowiekiem. Teologia reformowana nie zna pojęcia czasu świeckiego. Czas jest dziełem Bożym, wieczność i bycie Boga mają nierozerwalny związek z czasem, a władztwo Boga jest absolutne i przejawia się również w eschatologicznym dopełnieniu czasu. Wydaje się więc, że tak streszczona koncepcja czasu, zaproponowana przez protestancką teologię reformowaną, trudna do wydobycia i systematyzacji, może stanowić cenny kontrapunkt względem wszystkich koncepcji czasu, dzielących go na sferę świecką i sakralną.
5
Publication available in full text mode
Content available

MI SSION INMITTE N DER KU LTURE N UND RE LIGI ONEN IN DER NEUERE N PR OTE STANTI SCHEN THEOLOGIE

100%
Bokwa I.
Studia Theologica Varsaviensia
|
2018
|
vol. 56
|
issue 1
49-73
DE
Niniejsze opracowanie stawia sobie za cel przedstawienie najważniejszych procesówi tendencji w nowszej protestanckiej teologii misji. Punktem odniesienia jestteologia misji w ujęciu wybitnych teologów pierwszej połowy XX wieku: MartinaKählera, Ernsta Troeltscha i Karla Bartha. Była to teologia misji koncentrującasię prawie wyłącznie na przesłankach wypływających z Objawienia Bożego, przyjednoczesnym nieuwzględnianiu adresata tego przesłania. Koniec drugiej połowyXX i początek XXI wieku niosą ze sobą zupełną zmianę perspektywy: w centrumuwagi pojawia się odbiorca ewangelicznego przesłania ze swoją kulturą, zwyczajamioraz splotem uwarunkowań gospodarczych, politycznych i społecznych. Efektemtych przemian jest próba zastąpienia tradycyjnej teologii misji – teologią interkulturową,w której główną rolę odgrywają etnologia, kulturoznawstwo i politologia.Tematyka teologiczna pojawia się natomiast marginalnie i raczej w kontekściedialogu i konwiwencji z innymi religiami. Najnowsza protestancka teologia misjipróbuje odnaleźć złoty środek pomiędzy skoncentrowaniem się na przesłaniu ewangelicznymi misyjnym nakazie Jezusa Chrystusa z jednej strony – a problematykąreligioznawczą i kulturową z drugiej strony.
6
Publication available in full text mode
Content available

Die Stellung und Rolle der Offenbarung Gottes im interreligiösen Dialog

100%
Bokwa I.
Teologia i Moralność
|
2017
|
vol. 12
|
issue 2(22)
273-290
EN
The current migration crisis in Europe is a practical context of this study.  A lot of refugees, predominantly Muslims,  are constantly coming to our continent. This fact raises important questions and challenges not only to politics and economy, but also to the Church and its theology. It has already occured many times that one should focus not only on finding  practical solutions to the problem, but also a deeper, honest theoretical reflection that takes into account the foundations of Christian doctrine. In this case, it is mainly about the relationship of Christianity to other religions. Contemporary theology, especially fundamental theology practiced in the Polish and German linguistic areas, underlines the importance of the question about the truth In the context of God’s revelation, its meaning In the context of the relationship of Christianity to other religions and other religions among themsleves. God’s revelation is the source and principle of all theology, including the criterion of reference of Christianity to non- Christian religions. Practical principles of dialogue between Christianity and Islam can be developed on such a foundation. The new concept by the German theologian Henning Enogemann, demanding the transition from theology of religion to theology of interreligious relations turns out to be particularly interesting for theology of religion. His theory of interreligious relations is a practical application of theoretical findings.  Interreligious dialogue calls for new competences from all its participants.
DE
Abstrakt dostępny w papierowej wersji czasopisma.
7
Publication available in full text mode
Content available

Trinitology towards Challenges of Pluralistic Theology of Religion Systematical, Moral and Theological Reflection

100%
Bokwa I.
Teologia i Moralność
|
2014
|
vol. 9
|
issue 2(16)
167-181
PL
Pluralistyczna teologia religii jest dziś słusznie postrzegana jako jedno z największych zagrożeń chrześcijaństwa. W sposób szczególny dotyczy to chrystologii. O wiele rzadziej dostrzega się zagrożenie, jakim dla chrześcijańskiej wiary w Trójcę Świętą jest pluralistyczna teologia religii. Wielu uczonych uznaje pluralistyczną teologię religii za dalszy etap nowożytnej walki przeciwko chrześcijaństwu i Kościołowi. Niemałą rolę odgrywa tu narastające rozprzestrzenianie się w Europie religii dalekowschodnich. Pluralistyczna teologia religii nawiązuje do podstawowych idei buddyzmu, próbując stworzyć uniwersalną religię światową. Pluralistyczna teologia religii traktuje z sympatią wszystkie religie świata – za wyjątkiem chrześcijaństwa. To pod jego adresem są kierowane apele o tolerancję i dostosowanie się do innych religii kosztem rezygnacji z własnej tożsamości. Pluralistyczna teologia religii relatywizuje Osobę Jezusa Chrystusa, podważając jedyność wcielenia Boga. Jezus z Nazaretu był jedynie wybitnym człowiekiem, stojącym blisko Rzeczywistości samej w sobie (Bóg). Skoro Jezus Chrystus nie był ontycznym Synem Bożym, to zostaje tym samym podważona nauka o Trójcy Świętej. Przedstawiciele pluralistycznej teologii religii odrzucają ideę osobowego Boga, uderzając tym samym we wszystkie religie monoteistyczne. Bóg to, ich zdaniem, nieosiągalna dla ludzkiego umysłu rzeczywistość, której nie jest w stanie przybliżyć żadne objawienie. Poszczególne religie są jedynie etapami poszukiwania ostatecznej Rzeczywistości samej w sobie. Ojciec, Syn i Duch to nic więcej, jak tylko projekcja ludzkich tęsknot i religijnych poszukiwań. Wobec takich twierdzeń teologia chrześcijańska nie może milczeć. Należy przypomnieć rozwój wiary w Trójjedynego Boga w życiu Kościoła. Jest to teoretycznonaukowa dymensja problemu. Ma on także znaczenie praktyczno-egzystencjalne. O ile jeszcze Immanuel Kant twierdził, że dogmat o Trójcy Świętej nie ma żadnego praktycznego znaczenia, o tyle współczesna refleksja teologiczna ukazuje zupełnie inne oblicze tego problemu. Teologia komunionalna pojmuje misterium Trójcy Świętej jako wydarzenie nieustannej komunikacji, w której Ojciec całkowicie wydaje siebie Synowi, a razem tchną Ducha Świętego. U początku wszelkiej rzeczywistości stoi więc tajemnica pojednanej w jedności wielości. Misterium Trójcy Świętej ma znaczenie tak do wewnątrz (życie Kościoła), jak i na zewnątrz (życie świeckiej wspólnoty polityczno-gospodarczej). Zwłaszcza to drugie znaczenie ma szczególną wymowę w dzisiejszych czasach. Jest to teologiczno-moralna płaszczyzna refleksji, pokazująca, że nie należy obawiać się wielości i różności, a traktować je jako szansę. W dobie narastających nowych konfliktów i podziałów oraz odnawiania się dawnych uraz okazuje się, że apele przedstawicieli pluralistycznej teologii religii są fałszywe i mają na celu podważenie zasad chrześcijaństwa, natomiast teologia chrześcijańska ma do zaoferowania współczesnym społeczeństwom interesujące propozycje, możliwe do przyjęcia nie tylko przez ludzi wierzących.
EN
Nowadays pluralistic theology of religion is rightly regarded as one of the greatest threats to Christianity. It specifically concerns Christology. A threat to the Christian belief in the Trinity, which is created by pluralistic theology of religion, is seen more rarely. Many scholars consider pluralistic theology of religion as a further step of the modern fight against Christianity and the Church. The increasing spread of religions of the Far East plays a significant role. Pluralistic theology of religion refers to the basic ideas of Buddhism, trying to create a universal religion of the world. Pluralist theology of religion treats every religion of the world with affection- with the exception of Christianity. It is Christianity that is supposed to be tolerant and to adapt to other religions by means of losing its own identity. Pluralistic theology of religion relativizes the Person of Jesus Christ, undermining the uniqueness of the incarnation of God. Jesus of Nazareth was only a prominent man standing near Reality itself (God). Since Jesus Christ was not an ontological Son of God, the doctrine of the Trinity is being undermined. Representatives of pluralistic theology of religion reject the idea of a personal God, at the same time hitting in all monotheistic religions. From their point of view, God is for the human mind unattainable reality which no revelation is able to bring. Various religions are only stages of searching for the final Reality itself. Father, Son and Spirit are nothing more than a projection of human yearnings and religious pursuits. Faced with such claims, Christian theology cannot remain silent. One should be reminded of development of faith in the Triune God in the life of the Church. This is a theoretical- scientific dimension of the problem. It also has its practical and existential meaning. Although Immanuel Kant claimed that the doctrine of the Trinity has no practical importance, contemporary theological reflection presents a new aspect of this problem. Communio- theology comprehends the mystery of the Trinity as an event of constant communication in which Father gives Himself to the Son and so they create the Holy Spirit. The mystery of diversity reconciled in the unity stands at the beginning of every reality. The mystery of the Holy Trinity has its significance not only inside (life of the Church) but also outside (life of the secular, political and economic community). Nowadays the latter has a special meaning in particular. It is a theological and moral surface of the reflection, showing that one should not be afraid of multiplicity and diversity but treat them as an opportunity. In the era of new conflicts and divisions that are increasing and the renewal of the old traumas, it turns out that appeals of the representatives of pluralist theology of religion are fake and are supposed to challenge the principles of Christianity, whereas Christian theology offers modern societies interesting proposals acceptable not only for those who believe.
8
Publication available in full text mode
Content available

Zmagania o tożsamość i chrześcijańskiego ducha Europy.

100%
Bokwa I.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2017
|
issue 12
211-231
EN
German Cardinal Joseph Ratzinger, later Pope Benedict XVI, is one of the greatest Catholic theologians of the 20th and 21st century. The main field of his theological activity is fundamental theology, which is perceived by him as the area of a broadly understood dialogue on the credibility of Christianity in the modern world. This article attempts to analyze the views of Joseph Ratzinger/ Benedict XVI on the Christian identity of Europe. The various issues of this study are as follows: Europe as a phenomenon of cultural interaction; Right to the place of Christianity in the Europe of tomorrow; European crisis of values; European Homo oeconomicus and the Gospel; Dismissing former Eurocentrism; Courage in the struggles of the new face of Christian Europe. In the conclusion the author emphasizes validity of Joseph Ratzinger’s/ Benedict XVI’s thoughts on the future of Europe in the context of the ongoing changes in the European Union and the migration crisis.
DE
Der deutsche Kardinal Joseph Ratzinger, später Papst Benedikt XVI., gehört zu den herausragendsten katholischen Theologen des 20. und 21. Jahrhunderts. Der wichtigste Bereich seiner theologischen Aktivität ist die Fundamentaltheologie, die er als die Plattform eines breitgefächerten Dialogs über die Glaubwürdigkeit des Christentums in der heutigen Welt versteht. Der vorliegende Artikel stellt ein Versuch der Analyse des Gedankenguts von Joseph Ratzinger/Benedikt XVI. bezüglich der christlichen Identität Europas dar. Die einzelnen Fragen des Artikels sind folgende: Europa als ein Ereignis der kulturellen Interaktion; Daseinsrecht des Christentums im Europa von morgen; europäische Krise der Werte, europäischer homo oeconomicus und das Evangelium; Abschied vom alten Eurozentrismus; Mut im Tauziehen um ein neues Gesicht des christlichen Europas. Zum Schluss verweist der Autor auf die Aktualität des Gedankenguts von Joseph Ratzinger/Benedikt XVI, über die Zukunft von Europa im Kontext der gegenwärtigen Umwälzungen in der Europäischen Union und der Migrationskrise.  
PL
Niemiecki kardynał Joseph Ratzinger, później papież Benedykt XVI, należy do najwybitniejszych teologów katolickich XX i XXI wieku. Główną dziedziną jego teologicznej aktywności jest teologia fundamentalna, która pojmuje on jako płaszczyznę szeroko pojętego dialogu o wiarygodności chrześcijaństwa we współczesnym świecie. Niniejszy artykuł podejmuje próbę analizy poglądów Josepha Ratzingera/Benedykta XVI dotyczących chrześcijańskiej tożsamości Europy. Poszczególne zagadnienia tego opracowania są następujące: Europa jako zjawisko kulturowej interakcji; Prawo do miejsca chrześcijaństwa w Europie jutra; Europejski kryzys wartości; Europejski homo oeconomicus a Ewangelia; Pożegnać dawny eurocentryzm; Odwaga w zmaganiach nowe oblicze chrześcijańskiej Europy. W zakończeniu autor wskazuje na aktualność myśli Josepha Ratzingera/Benedykta XVI na temat przyszłości Europy w kontekście bieżących przemian w Unii Europejskiej i kryzysu migracyjnego.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.