Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 23

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Artykuł jest wynikiem badań warsztatu dramaturgicznego Stewarta Parkera, współczesnego dramatopisarza północnoirlandzkiego, na przykładzie jego tryptyku pt. Three Plays fo r Ireland, który został przedstawiony w świetle twórczości Briana Friela. Autorka, porównując zawartość tematyczną utworów oraz ich innowacyjną formę, ukazuje poglądy obu dramaturgów na rolę języka i eksperymentów lingwistycznych w teatrze, prezentuje wnikliwość analiz osobowości ich bohaterów, ujawnia nowatorskie techniki dramaturgiczne stosowane w celu odzwierciedlenia wielorakości ludzkich doznań i przeżyć, zestawia opinie pisarzy o istocie historii i jej cyklicznej naturze.
PL
Język kórnicki należy do języków celtyckich i jest spokrewniony z walijskim i bretońskim. Jego historię dzieli się na trzy okresy: starokomicki (od czasów inwazji anglosaksońskich aż po koniec XII w.), średniokornicki (1200-1600) i późnokornicki (1600-1800). Do najstarszych zabytków języka kornickiego należy 19 glos z końca IX w. oraz pochodzący z początku XII w. słownik łacińsko-kornicki (Vocabularium Cornicum) zawierający 961 słów. Najważniejsze dzieła literackie powstały w okresie średniokornickim. Były to misteria (Ordinalia, Żywot iw . Meriaska) i wiersze, głównie o chrakterze religijnym (Męka Pańska). Z okresu późnokomickiego pozostał, najprawdopodobniej jedynie we fragmencie, jeden dramat (Stworzenie świata), krótka powiastka osnuta na motywach ludowych, piosenki, przysłowia i tłumaczenia, zwłaszcza tekstów o charakterze religijnym. Na przełomie XVIII i XIX w. język kórnicki przestał istnieć. W XX w. są podejmowane próby wskrzeszenia języka. Mimo metodologicznych zastrzeżeń wysuwanych przez niektórych językoznawców istnieje obecnie kilka wariantów rekonstruowanego kornickiego (Unified Cornish, Common Cornish, Modern Comish). W każdym rozwija się literatura, głównie poezja, ale także opowiadania, powieści, tłumaczenia, literatura dla dzieci, a nawet słuchowiska radiowe. Warunkiem dalszego rozwoju literatury jest ujednolicenie i upowszechnienie rekonstruowanego języka.
PL
Nie jest sprawą przypadkową, iż Tom Stoppard zainteresował się malarstwem René Magritte’a i że nadał jednemu ze swoich dramatów tytuł After Magritte. Belgijski artysta zajmował się zagadnieniami dotyczącymi możliwości artystycznego przedstawienia konkretnej rzeczywistości przy pomocy słów i obrazów. Problemy te są również jednym z przewodnich motywów twórczości Stopparda. After Magritte rozpoczyna się z pozoru surrealistycznym obrazem scenicznym, który ewokuje skojarzenia z obrazem Magritte’a L'assassin menacé, jak również z początkiem Tanga Sławomira Mrożka, sztuki, którą Stoppard tłumaczył na język angielski. W miarę rozwoju akcji i informacji płynących z dialogu postaci scenicznych początkowy surrealistyczny obraz przekształca się w zrozumiałą scenkę z życia rodziny Harrisów. Sytuacja sceniczna zamykająca dramat osobie niewtajemniczonej mogłaby się wydawać rówme nierealna. Tym razem jednak widzowie byli naocznymi świadkami jej tworzenia i dokładnie znają przyczyny powstania niecodziennego, surrealistycznego obrazu. Sztuka zajmuje się również innym obrazem, który ukazał się oczom kilku świadków wcześniej, tego samego dnia. W tym przypadku ważny jest nie tylko sam obraz (surrealistyczny jak towarzysząca mu sytuacja), ale również jego przekształcenie poprzez interpretacje indywidualnych odbiorców i użycie języka jako niedoskonałego, jak się okazuje, narzędzia służącego opisowi postrzeganej rzeczywistości.
PL
W swojej twórczości dramatycznej Tom Stoppard zajmuje się bardzo często zagadnieniami dotyczącymi relatywizmu poznawczego. Ta sama osoba czy też zjawisko mogą być inaczej opisywane przez różnych obserwatorów ze względu na zmienione warunki samego procesu poznawczego i różnice występujące w interpretacji. W dramacie Hapgood artysta wykorzystał najnowsze osiągnięcia z zakresu mechaniki kwantowej. Sztuka ta odwołuje się w sposób bezpośredni do wyników badań Richardsa Phillipsa Feynmana, noblisty z 1965 r., twórcy relatywistycznej elektrodynamiki kwantowej, i do zasady nieoznaczoności sformułowanej przez Wernera Karla Heisenberga. W przeprowadzonym przez siebie doświadczeniu Feynman obserwował strumień elektronów, starając się ustalić, czy zachowują się one jak fale, czy też jak cząsteczki. W zależności od warunków doświadczenia konkluzje były odmienne. Badania te zostały opisane przez słynnego fizyka w wykładzie, którego tytuł zawierał symptomatyczne słowa: „prawdopodobieństwo” i „niepewność” . Ponadto Stoppard posługuje się również matematyką: kwadrat dowolnej liczby może mieć podstawę ujemną lub też dodatnią, przeciwstawne wartości mogą więc dać ten sam wynik. Badania Feynmana, teoria nieoznaczoności Heisenberga i specyficzny charakter kwadratów liczb posłużyły Stoppardowi do stworzenia metaforycznego obrazu świata siatki szpiegowskiej i działających w jej ramach konkretnych ludzi. Występujące w dramacie postaci charakteryzuje specyficzna dwoistość. Na płaszczyźnie zawodowej wielu z nich działa jako podwójni agenci, pracując jednocześnie dla Anglików i Rosjan. Ponadto niektórzy z nich działają wspólnie z bliźniakami. Jeżeli rozpatrywać te postaci jako konkretne osoby, niejednokrotnie cechuje je również brak jednorodności charakterologicznej - jawią się inaczej na płaszczyźnie zawodowej, a inaczej na prywatnej. Wielorodność osobowości postaci podkreślona została przez użycie różnych imion w stosunku do tej samej osoby. Relatywistyczne pojmowanie postaci, będące podstawą tematyczną dramatu, zostało podkreślone przez teatralne elementy przedstawienia. Widz niejednokrotnie zmuszony jest do zdania sobie sprawy z tego, że daje się zwieść grze pozorów, że istnieje zasadnicza różnica między konkretną rzeczywistością a jej iluzją. Podobnie jak w świecie współczesnej fizyki, również w otaczającej nas rzeczywistości brak jest całkowitej jednoznaczności.
PL
Zrozumienie anachronizmów w angielskim religijnym dramacie średniowiecznym rozpatrywane jest w zależności od aktualnego religijnego pojęcia natury czasu. Uważam, iż obok figuralnych interpretacji (tzw. figur), Auerbach przyczynił się do wprowadzenia konceptów humilitas i sublimitas do dramatycznej formy artystycznej, której nie moża oceniać poprzez porównanie, a zwłaszcza poprzez porównanie do późniejszej estetyki. Anachronizmy biorą swój początek nie z niewiedzy, lecz służą wysoce wyszukanej formie artystycznej, skoncentrowanej na efektywnej społecznej prezentacji prawd duchowych.
PL
Ford Madox Ford był zagadkowym człowiekiem i pisarzem. Podobnie jak o Grahamie Greene można o nim powiedzieć, że był dość ekscentryczny w swoim katolicyzmie. Ford był przede wszystkim pisarzem, a dopiero później katolikiem, który unikał w swojej twórczości propagandy i dydaktyzmu. W jego powieściach można jednak odnaleźć głębokie zainteresowanie sprawami moralnymi i metafizycznymi. Przez wielu uznawany za pioniera modernizmu, Ford nie czuł się pewnie w XX w. i był jego ostrym krytykiem. Można go nazwać Eurypidesem jego czasów: on również dostrzegał niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą odejście od wiary i powierzchowność świeckiego podejścia do życia. W połowie lat trzydziestych Ford osiągnął pewnego rodzaju kompromis z nowym typem społeczeństwa, które narodziło się z początkiem 1 wojny światowej. W powieściach z okresu 1915-1933 obserwujemy rosnącą akceptację egzystencjalnego stosunku do życia, ciągle jednak wyczuwalna jest świadomość istnienia boskości ukryta w tekście w ten sam sposób, w jaki Ford starał się stłumić idealizm w swoim własnym życiu. Twórczość Forda, poprzez minimalizację transcendentalnych aspektów życia i nacisk na kompromis z otaczającym go światem, do którego miał stosunek co najmniej ambiwalentny stanowi więc odzwierciedlenie ówczesnej teologii i filozofii.
PL
Opowiadania Johna Fowlesa ze zbioru Hebanowa wieża stanowią ciekawy głos w dyskusji nad znaczeniem sztuki i jej relacji z życiem. Utwór tytułowy jest zapisem spotkania dwóch artystów malarzy, diametralne różniących się od siebie stylem twórczości i postawą życiową. Starszy z nich - żyjący pełnią życia, bulwersujący niejednokrotnie opinię publiczną swoim zachowaniem - opowiada się za konwcncjonalnością w sztuce, odrzuca abstrakcję, która, jego zdaniem, obca jest człowiekowi, gdyż go ogranicza. Młodego malarza natomiast cechuje konformizm, ciągła ucieczka przed ryzykiem i korzystaniem z radości życia. Wieża hebanowa jest symbolem artystycznego odosobnienia, odrzucenia tego, co ludzkie w imię dobrego smaku i wyrafinowania technik malarskich. Jest ona współczesną wersją wieży z kości słoniowej, w której romantycy upajali się swoją samotnością. Spotkanie to uzmysławia młodemu człowiekowi, że lęk przed życiem prowadzi do przeciętności w sztuce, że zamknięcie się na wszelkie przejawy człowieczeństwa musi skończyć się zubożeniem malarskiego wyrazu. Dokonując wyboru między bezpieczeństwem stałego związku a uleganiem prawdziwym emocjom i pragnieniom, młody malarz skazuje się na przeciętność, zarówno w życiu, jak i w swej twórczości. Kieruje się nakazami moralnymi, a nie własnymi uczuciami. Sztuka i życie pozostają bowiem w ścisłej zależności, co dzięki pobytowi w tajemniczej posiadłości uświadamia sobie bohater opowiadania.
PL
Opowiadania Johna Fowlesa ze zbioru Hebanowa wieża stanowią ciekawy głos w dyskusji nad znaczeniem sztuki i jej relacji z życiem. Utwór tytułowy jest zapisem spotkania dwóch artystów malarzy, diametralne różniących się od siebie stylem twórczości i postawą życiową. Starszy z nich - żyjący pełnią życia, bulwersujący niejednokrotnie opinię publiczną swoim zachowaniem - opowiada się za konwcncjonalnością w sztuce, odrzuca abstrakcję, która, jego zdaniem, obca jest człowiekowi, gdyż go ogranicza. Młodego malarza natomiast cechuje konformizm, ciągła ucieczka przed ryzykiem i korzystaniem z radości życia. Wieża hebanowa jest symbolem artystycznego odosobnienia, odrzucenia tego, co ludzkie w imię dobrego smaku i wyrafinowania technik malarskich. Jest ona współczesną wersją wieży z kości słoniowej, w której romantycy upajali się swoją samotnością. Spotkanie to uzmysławia młodemu człowiekowi, że lęk przed życiem prowadzi do przeciętności w sztuce, że zamknięcie się na wszelkie przejawy człowieczeństwa musi skończyć się zubożeniem malarskiego wyrazu. Dokonując wyboru między bezpieczeństwem stałego związku a uleganiem prawdziwym emocjom i pragnieniom, młody malarz skazuje się na przeciętność, zarówno w życiu, jak i w swej twórczości. Kieruje się nakazami moralnymi, a nie własnymi uczuciami. Sztuka i życie pozostają bowiem w ścisłej zależności, co dzięki pobytowi w tajemniczej posiadłości uświadamia sobie bohater opowiadania.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.