Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

W stronę niepolitycznej emancypacji – pytanie o podmiotowość w warunkach neoliberalnej dominacji

100%
Starego K.
Podstawy Edukacji
|
2010
|
vol. 3
91-111
EN
In this paper the author examines some of the theories of subjectivity that are influential in contemporary pedagogy. They are analyzed in connection with theories of emancipation that are grounded in different concepts of subjectivity. In author’s opinion, contemporary pedagogy needs to formulate a theory of emancipation through education that aims to satisfy the need for a just society and equal opportunity. Concept of emancipation prevalent in Polish pedagogy is grounded in the humanistic psychology and, as author argues, is unable to account for the transformative character of the category of emancipation. In consequence it is used in legitimizing social exclusion rather than in promoting inclusion. The concept of subjectivity formulated within the humanistic psychology is not able to assert itself against the dominant economic rationality, within which the rational and self-actualizing subject is conceptualized as “human capital”. The theories of emancipation that originate from this concept can not explain human oppression as an effect of structural determinations, shifting the “guilt” (responsibility for being oppressed) to the individuals themselves. A typical instance of such “privatization of responsibility“ can be seen in the figure of homo sovieticus, which is used to explain social marginalization, common in the transforming economy as an effect of the personal deficiencies of marginalized individuals.
PL
W artykule podejmuję refleksję nad wybranymi teoriami podmiotowości, wykorzystywanymi we współczesnym namyśle pedagogicznym. Zagadnienie jest o tyle istotne, o ile uznamy, że u podstaw podstawowej dla edukacji kategorii, jaką jest emancypacja, zawsze stoi określona forma podmiotu. Problemem współczesnej pedagogiki jest z kolei taka teoria emancypacji przez edukację, która w rzeczywisty sposób będzie realizowała potrzeby społeczeństwa sprawiedliwości i równych szans. Natomiast obecne w polskiej pedagogice teorie emancypacji ze względu na swoje ugruntowanie w koncepcjach podmiotowości, opartych na psychologii humanistycznej, tracą z założenia transformatywny charakter, legitymizując tym samym system społeczny oparty na wykluczeniu, a nie inkluzji. Podmiotowość wypracowana na gruncie humanistycznych pedagogii jest bezsilna w stosunku do dominującej współcześnie w wielu dziedzinach życia społecznego racjonalności ekonomicznej, w ramach której krytyczny, samosterowny, samokatualizujący podmiot zostaje określony mianem kapitału ludzkiego. W tej perspektywie podmiot humanistyczny wydaje się koniecznym rewersem podmiotu rynkowego. Natomiast teorie emancypacji ugruntowane w takiej wizji podmiotowości, zapoznają istotność warunków strukturalnych sytuacji zniewolenia, dokonując tym samym charakterystycznego przemieszczenia odpowiedzialności za zniewolenie na samą jednostkę. Przykładem mechanizmu prywatyzacji odpowiedzialności za zniewolenie jest wykorzystywana często w naukach społecznych figura homo sovieticus, mająca za zadanie eksplikację przyczyn niedostosowania wykluczanych tym samym grup społecznych do systemu neoliberalnego
2
Publication available in full text mode
Content available

Troska o świat i zadanie jego wspólnej przebudowy, czyli o Korczakowskiej uwspólniającej utopii w działaniu

100%
Starego K.
Problemy Wczesnej Edukacji
|
2019
|
vol. 46
|
issue 3
80-90
EN
The aim of this paper is to reconstruct Korczak’s notion of “utopia in action”. The notion is based on the philosophy of education concerned with creating of what is common. In this analysis I leave aside Korczak’s “paidocentrism” and focus on the communal elements in his thought – such as the care for the world that is also a call for its shared reconstruction, and the ontological force of love for the world and the people that populate it. Such an interpretation of Korczak’s thought allows it to become a topical alternative for the essentialist, antagonistic and exclusive ideas concerning community education.
3
Publication available in full text mode
Content available

Kontrola interpretacji i interpelacja podmiotów. Możliwości zastosowania Krytycznej Analizy Dyskursu w badaniu podręczników szkolnych

100%
Starego K.
Ars Educandi
|
2012
|
issue 9
215-237
EN
The first aim of this paper is to present opportunities arising from the use of the critical paradigm (particularly Critical Discourse Analysis, CDA) in textbook research. The second aim is to present an example of research that uses the method and theory of Norman Fairclough’s CDA to analyse lower-secondary school social science textbooks. The main notions used in the research are interpretation control and Fairclough’s interpellation of subjects in discourse. The results show that the discursive and linguistic mechanisms applied in the material examined are used to legitimise and justify the representations of the social reality constructed in the textbooks and to reduce the potential for ambivalent interpretations of the knowledge presented. The CDA perspective allows for the discovery of the means by which the aforementioned effects are produced. English translation: Anna Moroz-Darska Modernisation of the journal's operations and translation into the English language of articles published in Ars Educandi in 2012-2017 were financed with funds from the Ministry of Science and Higher Education as a part of the task Science Promotion Activity (pl. DUN). The task ‘The implementation of the editorial module on the platform of Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe – a system facilitating the editing and management of the academic journal Ars Educandi‘ was financed as a part of contract 661/P-DUN/2018 of 12.06.2018 from funds of the Ministry of Science and Higher Education designated for the promotion of science. The task ‘The creation of a modern online version of the academic journal Ars Educandi through the implementation of the publication module on the platform of Uniwersyteckie Czasopisma Naukowe and the handling of international indexing databases’ was financed as a part of contract 661/P-DUN/2018 of 12.06.2018 from funds of the Ministry of Science and Higher Education designated for the promotion of science. The task ‘Preparation of the English language version of the last 6 annual issues (2012-2017) of the academic journal Ars Educandi and their publication online’ was financed as a part of contract 661/P-DUN/2018 of 12.06.2018 from funds of the Ministry of Science and Higher Education designated for the promotion of science.
PL
Pierwszym celem tego artykułu jest przedstawienie możliwości wynikających z zastosowania krytycznego paradygmatu (w szczególności Krytyczna analiza dyskursu, CDA) w badaniach podręcznika. Drugim celem jest przedstawienie przykładu badań wykorzystujących metodę i teorię CDA Normana Fairclougha do analizy podręczników do wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum. Główne pojęcia stosowane w badaniu to kontrola interpretacji i interpelacja Fairclougha w dyskursie. Wyniki pokazują, że dyskurs i mechanizmy językowe wykorzystywane w badanym materiale są wykorzystywane do legitymizacji i uzasadniania przedstawionych w podręcznikach reprezentacji rzeczywistości społecznej oraz do zmniejszenia możliwości ambiwalentnej interpretacji przedstawionej wiedzy. Perspektywa CDA pozwala na odkrycie środków, za pomocą których wytwarzane są wyżej wymienione efekty. Tłumaczenie na język angielski: Anna Moroz-Darska Modernizacja działania Czasopisma oraz tłumaczenia na język angielski artykułów Ars Educandi na lata 2012-2017 zostały sfinansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z zadania Działalności Upowszechniającej Naukę (DUN). Zadanie: Wdrożenie modułu redakcyjnego na platformie Uniwersyteckich Czasopism Naukowych - systemu wspomagającego redagowanie i zarządzanie czasopismem naukowym Ars Educandi sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę. Zadanie: Stworzenie nowoczesnej wersji on-line czasopisma Ars Educandi przez wdrożenie modułu publikacyjnego na platformie Uniwersyteckich Czasopism Naukowych oraz obsługę międzynarodowych baz indeksacyjnych sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę. Zadanie: Przygotowanie anglojęzycznej wersji ostatnich 6 roczników (2012-2017) czasopisma naukowego Ars Educandi i ich wydanie w wersji online sfinansowano w ramach umowy 661/P-DUN/2018 z dnia 12.06.2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
4
Content available remote

Dyskurs edukacyjny oraz problem dyskursywnego konstruowania tożsamości i wiedzy z perspektywy krytycznej i krytycznie zorientowanej analizy dyskursu

100%
Starego K.
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja
|
2017
|
vol. 12
|
issue 2
285-311
PL
The main purpose of this paper is to present the specific character of educational discourse in terms of the critical (CDA) and critically-oriented discourse analysis (E. Laclau and Ch. Mouffe) and to identify issues and problems that affect research concerning the discursive construction of identity. My main subjects of interest, and the key notions for the discourse-oriented pedagogy, are identity and knowledge. I will try to show how in spite of the relevance of those two notions, the use of discourse analysis in pedagogical research forces us to transcend the narrowly defined disciplinary boundaries. When it is analyzed in a critical manner the thing we call “educational discourse” expands considerably, affecting the scope of both theoretical and research-oriented interests of pedagogy itself. With regard to identity and knowledge, I try to show the inadequacies of the often employed theories of E. Laclau, Ch. Mouffe and M. Foucaul, for analysis of identification processes. I argue that those processes may be successfully analyzed using the CDA framework. The issue of structural constraints that is addressed in CDA, in combination with Laclau’s theory of affective investment allow for a more comprehensive study of the conditions of possibility of the processes of identification.
5
Publication available in full text mode
Content available

Odmowa teraźniejszości, czyli o odobywatelnianiu dzieci i udziecinnianiu obywateli

100%
Starego K.
Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
|
2016
|
vol. 19
|
issue 3(75)
41-65
EN
The main purpose of this paper is to analyze and criticize the competence-based model of civil socjety and citizenship education. The critique also deals with the developmental paradigm on which the competence model is based. Thinking about civil society and citizenship using the logic of the developmental paradigm is common in the scientific and popular discourses. In the paper I will describe this logic and explain the consequences of a presupposition, that people in democratic countries must possess certain skills and attitudes to be considered “true” citizens. One of the consequences is a phenomenon which I call “the denial of the present”. It is a denial to recognize social actors’ political subjectivity and, in effect, a refusal to treat them, here and now, as citizens able to participate in the political life. I would like to show, using the ideas of G. Biesta and J. Rancière, how the “denial of the present” is a part of the pedagogical fiction of the developmental paradigm, in which citizenship is seen as a future identity, and an outcome of an education. I will describe how this logic has an impact on obligatory citizenship education of children but also how it is reflected in a wider process of educationalization of society. A socjety that is educationalized is described using the language of school, with its hierarchical division between teachers and pupils. The use of the discourse of the developmental paradigm enables treating the children as non-citizens and adult citizens as children. I argue that the mode of thinking about civil society and democracy characteristic for the developmental paradigm has at its core a rationality that is both elitist and antidemocratic, legitimizing the hierarchical social stratification of society.
PL
Celem artykułu jest analiza i krytyka kompetencyjnego modelu edukacji obywatelskiej i społeczeństwa obywatelskiego, w świetle szerszej dekonstrukcji i krytyki paradygmatu rozwojowego, w której model kompetencyjny jest ulokowany. Pokazuję, w jaki sposób i z jakimi konsekwencjami wiąże się przyjmowane w naukowym i potocznym dyskursie założenie, że do życia w społeczeństwie demokratycznym wymagane jest specjalne przygotowanie obywateli. Jednym z jego efektów jest zjawisko, które w oparciu o literaturę przedmiotu nazywam „odmową teraźniejszości”. Oznacza ono odmowę uznania podmiotowości politycznej aktorom społecznym, a więc uznania ich zdolności do aktualnej politycznej partycypacji. Za G. Biestą i J. Rancière’em, pokazuję, że zjawisko to wiąże się z rodzajem pedagogicznej fikcji myślenia rozwojowego, w ramach którego obywatelskość rozumiana jest jako stan lokowany w przyszłości, a więc jako rezultat odpowiedniej i odpowiednio sterowanej ścieżki edukacyjnej. Przy czym zjawisko to odnoszone jest nie tylko do jednostek, które poddane są, z racji wieku, formalnej i obligatoryjnej edukacji obywatelskiej, ale również do szerszego społeczeństwa, które zgodnie z charakterystyczną dla paradygmatu rozwojowego logiką pedagogizacji, podlega znaczeniowemu przemieszczeniu, a tym samym zamieniane jest w rodzaj szkoły, z właściwym jej hierarchicznym podziałem: na uczniów i nauczycieli. W tak ustrukturowanej, symbolicznej konstrukcji paradygmatu rozwojowego dzieci podlegają mechanizmowi odobywatelniania, dorośli natomiast udziecinnianiu i infantylizacji. Charakterystyczne dla perspektywy rozwojowej myślenie o demokracji i społeczeństwie obywatelskim staje się tym samym odmianą elitarystycznej i genetycznie antydemokratycznej racjonalności oraz kolejną formą wytwarzania hierarchicznej społecznej stratyfikacji.
6
Publication available in full text mode
Content available

O potrzebie wartości radykalnych w edukacji obywatelskiej

100%
Starego K.
Rocznik Pedagogiczny
|
2016
|
vol. 39
69-82
EN
My aim in this paper is to problematize assumptions that underlie civic education as it is practiced in polish schools. The main object of my criticism is the absence of axiological dimension in the social studies curriculum. This absence is construed in the context of present social and political realities, such as: the growth of right wing populist parties, the popularity of nationalist ideas and practices among the younger generation, the presence of hate speech in the public sphere and the growing wave of chauvinism and xenophobia. In this context, the main thesis of this paper is that pupils and students need to be provided with a symbolic universe founded on radical values such as justice, equality and solidarity. Those values could be a base for political identities alternative to the essentialist, and exclusionary identity offered by the modern right wing populism.
7

„Ludzie – truskawki” i „niepomagalni” – wizerunek biednych w dyskursie prasowym tygodnika Polityka

100%
Starego K.
Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
|
2012
|
issue 2(58)
37-62
EN
The purpose of this paper is to present findings on the construction of the image of the poor in the influential Polish news magazine “Polityka”. The data were analyzed using the Critical Discourse Analysis (CDA) methodology. According to the CDA’s perspective the mass-media are important agents in the processes of constructing the dominant vision of social reality. The creation of a particular account of social reality is influenced by the social position, interests and aims of the discourse’s ‘producers’. The research revealed four strategies playing an important role in constructing the image of the poor. The first strategy is situated in a wider perspective of a critique of the public welfare regime. It presumes that providing direct help to the poor has negative consequences such as forming “welfare mentality” in the recipients, making them dependent on the help they receive and thus reducing their chances to become productive citizens. The second strategy is that of defining “social exclusion” as an unchanging state, in which the frontier separating the excluded from the rest of the society is a social constant, separating “health” from “sickness”. As a result, the marginalization of the poor is seen as a natural process. The third strategy is that of dehumanization using objectifying descriptions. The fourth is the “politics of visibility” that aims to present the lives of the poor using “popular ethnography” that invariably presents a dehumanized vision of the Polish poor. The main effect of the four presented strategies is the division of the poor into those who ‘deserve’ and ‘do not deserve’ the help they are given. This, in contrast with the stated progressive aims of the analyzed articles, helps to legitimize rather than question the inequalities and social stratification of the Polish society.
8
Publication available in full text mode
Content available

Poza dyskurs kompetencji w edukacji krytycznej. „Trzeci termin” oraz Paula Freirego i Jacquesa Rancière’a idea dialogu „zapośredniczonego”

100%
Starego K.
Forum Oświatowe
|
2016
|
vol. 28
|
issue 1(55)
33-53
EN
The main purpose of this paper is to call into question the use of the language of competence in critical pedagogy. I intend to show that the language of competence lies within the individualistic paradigm of education and is, in effect, useless to the critical project that aims to support social change toward a society based on community, solidarity, justice and equality. I also intend to outline a new theoretical perspective for critical pedagogy. Instead of being based on individual dispositions, this perspective focuses on process of subjectification, rooted in the “social ‘we’.” The individualistic framework is transcended through dialogue that is based not solely on the interpersonal relation, but also on the notion of mediation. I call this concept of pedagogy, based on theories of such authors as Jacques Rancière and Paulo Freire, “the pedagogy of the third term” or “the pedagogy of mediation.”
PL
Głównym celem artykułu jest podważenie zasadności użycia języka kompetencyjnego w pedagogice krytycznej. W oparciu o literaturę przedmiotu staram się pokazać, w jaki sposób język kompetencyjny wpisuje się w indywidualistyczny paradygmat edukacyjny, a tym samym – staje się bezwartościowy dla projektu krytycznego, zainteresowanego emancypacją oraz zmianą społeczną w kierunku bardziej równego i sprawiedliwego społeczeństwa, opartego na wartościach wspólnotowych oraz solidarności. Moim zamiarem jest również zarysowanie relatywnie nowej perspektywy teoretycznej dla pedagogiki krytycznej, która, w miejsce koncentracji na dyspozycjach indywidualnych, stawia w centrum zainteresowania proces upodmiotowienia, którego istotę stanowi społeczne „my”. Warunkiem tak rozumianej edukacji jest dialog, wychodzący jednak poza tradycyjne ujęcie, rozumiane w kategoriach relacji międzypodmiotowej, w stronę idei zapośredniczenia. Opartą na tym koncepcję nazywam pedagogiką „trzeciego terminu” lub mediacji, którą wyprowadzam z teorii takich autorów, jak Jacques Rancière oraz Paulo Freire.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.