Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Radość w nabożeństwie drogi krzyżowej w kontekście przemian językowych i kulturowych

100%
Sieradzka-Mruk A.
Język a Kultura
|
2016
|
vol. 26
277-288
EN
The article presents the specificity of the image of joy in the discourse of Catholic devotion of the so-called Way of the Cross (Stations of the Cross) and changes of conceptualization of this emotion that occurred in the twentieth century. The study uses elements of methodology of the lexical-semantic field. The analysis is based on about 100 Polish texts used in the Way of the Cross published during the first half of the twentieth century and 100 contemporary texts of devotional practice (after the II Vatican Council). The study is an attempt to explain why some words are replaced by others, for example what are the reasons for a frequent use of the word przyjemność (pleasure) instead of the word rozkosz (delight). It highlights the emergence of new lexemes in the discourse, such as optymizm (optimism), satysfakcja (satisfaction). It also shows changes in the frequency of occurrence of different subcategories of joy, for example disappearance of the model of sacrificial joy and appearance of the joy of the Resurrection.
2
Publication available in full text mode
Content available

Przemiany tytułów nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku

100%
Sieradzka-Mruk A.
Stylistyka
|
2020
|
vol. 29
93-109
EN
Titles are regarded as part of the delimitation frame and, therefore, as part of the structural aspect of the genre of Stations of the Cross. The purpose of the paper is to describe changes that took place during the 20th century, which was a period of particularly turbulent changes in the religious discourse. The study is based on material of about 200 texts dealing with this religious service, published between the beginning of the 20th century and the present day. Throughout the last century, the most common title was the simple genological term ‘Stations of the Cross’. At the beginning of the analyzed period, however, also longer titles, extensively informing about the content of the text, were fairly frequent. At the same time, they were also persuasive titles, because of the use of explicitly valuating lexis. Those titles gradually gave way to the use of laconic genological names as titles. After the Second Vatican Council, there were many variants of the service adapted to different audiences and various communication situations, which was reflected in the titles. Recently a new type of titles has appeared, whose purpose is to attract attention of the recipient. They are often based on puzzles, contrast, allusions, etc. Consequently, the receiver gets satisfaction from deciphering a puzzle or finding the source of the given quote or allusion. These phenomena are well-known in studies on language of the press, fiction and advertising, but – at the same time – this overlaps with current trends in the so-called new evangelization. In the entire period studied, the titles played an informative and impressive (or more precisely: persuasive) function. Persuasiveness intensified particularly at the beginning and towards the end of the analyzed period.
3
Publication available in full text mode
Content available

Zasada analogii w homiliach kierowanych do odbiorcy dziecięcego

100%
Sieradzka-Mruk A.
Stylistyka
|
2012
|
vol. 21
335-346
EN
The article presents the principle o f analogy in contemporary Polish Catholic homilies addressed to children. Searching for an analogy between a liturgical text and human life is a very important element o f a homily as a variant o f a sermon, especially a homily to children, because the main aim of this type o f sermon is discovering what a sacred text (the Bibie) says to contemporary man. The article is based on over sixty homilies for childrenrecorded in Cracow Catholic churches in the years 1994-2005. For comparison a similai number o f homilies for adults were used. In the paper different morę or less conventional ways o f reference to human life are discussed. It appears that preachers very often use cognitive schemata, for example so called scripts and scenes, to facilitate understanding. At the level of language these schemata may be a basis of multiword expressions that have aconstant function in a given text type and that occur repeatedly in the same situations. These collocations may be characteristic o f a given functional style (register o f language) and o f a given speech genre and a sub-genre, in this case for a homily for children as a speech sub-genre. Searching for analogy seems to fulfill two main functions in homilies: explanation and tic, especiall) in respect to ethical problems, presented on the example of linguistic images o f good and bad deeds, images that are fixed in repeated collocations. It is appropriate to ask why ethical problems in homilies for children are discussed in a schematic and stereotypical way. It may result ffom the genre features of the homily, in which a sacred text is input, or may result ffom an over simplified image o f the child’s world, which preachers have. To explain this problem it would be useful to analyze the language of other types o f sermons and the language o f religious oducation. actualization (reference to the contemporary listener’s situation). Regarding explanation there is a great creativity in the authors o f sermons, whereas actualization is very schematic, especiall) in respect to ethical problems, presented on the example o f linguistic images o f good and bad deeds, images that are fixed in repeated collocations. It is appropriate to ask why ethical problems in homilies for children are discussed in a schematic and stereotypical way. It may result ffom the genre features of the homily, in which a sacred text is input, or may result ffom an over simplified image o f the child’s world, which preachers have. To explain this problem it would be useful to analyze the language of other types o f sermons and the language o f religious oducation.  
4

Zmiany w funkcjonowaniu i częstości występowania wykrzykników (interiekcji) w rozważaniach drogi krzyżowej w ciągu ostatniego stulecia

100%
Sieradzka-Mruk A.
Język Polski
|
2014
|
vol. 94
37-50
PL
W artykule przeprowadzono porównanie dawnych i współczesnych rozważań drogi krzyżowej pod względem funkcji i częstości występowania w nich wykrzykników. Analizie poddano 100 polskich tekstów opublikowanych w pierwszej połowie XX wieku i 100 współczesnych tekstów (wydanych po soborze watykańskim II). Okazuje się, że liczba interiekcji we współczesnych tekstach radykalnie się zmniejszyła. Obecnie występują tylko w specjalnych kontekstach w utrwalonych formułach i w stylizacji, bardzo często w użyciu ironicznym. Artykuł porusza także problem rozróżnienia wykrzykników i innych części mowy, a także interiekcji emotywnych i imperatywnych.
EN
The article presents a comparison of older and contemporary texts in respect of the functions and frequency of interjections. The analysis is based on about 100 Polish texts used in Catholic ceremonies of the so called Way of the Cross published during the first half of the 20th century and 100 contemporary texts of devotional practice (after the Second Vatican Council). It appears that the number of interjections in contemporary texts has decreased radically. At present they occur almost exclusively in special contexts — in fixed formulas and stylization, they are frequently used in ironic utterances. The paper also deals with the distinction between interjections and other parts of speech and considers the problem of differences between emotive and imperative interjections.
5

Konstrukcje analityczne we współczesnym polskim stylu liturgicznym

100%
Sieradzka-Mruk A.
Język Polski
|
2012
|
vol. 92
|
issue 3
194–203
PL
Styl liturgiczny należy do głównych odmian stylu religijnego. Niniejsze opracowanie wykazuje, że ważną właściwością tego stylu jest bardzo czeste występowanie form analitycznych. W artykule omawia się podobieństwa i różnice między polską wersją „Mszału rzymskiego” a oryginałem łacińskim, nastepnie podaje się prawdopodobne przyczyny wspomnianych różnic i przeprowadza próbę oceny poprawności używanych w przekładzie konstrukcji analitycznych.
EN
The style of liturgy is one of the main variants of religious style. This paper depicts that very frequent occurrence of analytic forms is an important property of this style. The article describes similarities and differences between Polish and original Latin version of the Roman Missal, gives probable causes of the differences mentioned and makes an attempt at evaluating the correctness.
6

VI Interdyscyplinarna Międzynarodowa Konferencja Naukowa Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym)

100%
Sieradzka-Mruk A.
Język Polski
|
2013
|
issue 2
129-131
7
Publication available in full text mode
Content available

Eksklamacje (wykrzyknienia) o funkcji emotywnej w dawnych i współczesnych tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej

100%
Sieradzka-Mruk A.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2017
|
issue 34
141-152
EN
The article presents a comparison of older and more contemporary texts in respect of the functions and frequency of exclamations. The analysis is based on about 100 Polish texts used in Catholic ceremonies of the Stations of the Cross, published before the Second Vatican Council and 100 contemporary texts of the same devotional practice. It appears that the number of exclamations in contemporary texts has decreased radically. In the older material exclamations are numerous and have a variety of structures. In contemporary texts we find far fewer, usually in special contexts, especially in highly stylised and ironic ones. One can see the influence of other discourses and genres and the communicative situation as well. The paper also deals with indicators of exclamations in spoken and written texts.
PL
Artykuł przedstawia porównanie dawnych i współczesnych tekstów pod względem funkcji i częstości występowania eksklamacji. Analiza opiera się 100 tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II i 100 współczesnych tekstach. Okazuje się, że liczba wykrzyknień znacząco spada w ciągu ostatniego stulecia. W dawnym nabożeństwie eksklamacje są liczne i urozmaicone pod względem struktury. Obecnie pojawiają się pojedynczo i w specjalnych kontekstach, zwłaszcza w stylizacji i w użyciach ironicznych. Widoczny jest wpływ innych dyskursów i gatunków oraz sytuacji komunikacyjnej. Artykuł porusza także problem wyznaczników eksklamacji w tekstach pisanych i mówionych.  
8
Publication available in full text mode
Content available

Nazwy stacji drogi krzyżowej (przemiany struktury i funkcji w XX wieku)

100%
Sieradzka-Mruk A.
Onomastica
|
2020
|
vol. 64
179-192
EN
The names of stations in the Way of the Cross may be used as titles of pictures and sculptures, each corresponding to a particular event in the Passion of Christ, or as titles of meditations. The article focuses on the second meaning, but the trends of the development of both kinds of names are similar. The study is based on material consisting of about 200 texts of the service that have been published from the beginning of the 20 th century to the present (2020). The purpose of the article is to describe the changes that have taken place in the 20 th century, a period of particularly turbulent changes in religious discourse. The article deals with the function, syntactic structure and features of style, such as the use of archaic or colloquial vocabulary. These properties are considered in connection with social and cultural changes. At the beginning of the analyzed period, it was customary to use relatively long titles, which informed the participant or reader about a particular event using expressive and evaluative lexis. Those titles gradually gave way to short, schematic names. Since the Second Vatican Council, titles of a new type have appeared. Their purpose is to attract the attention of the recipient. They are based on a riddle, a contrast, allusions, etc. Therefore, the recipient derives satisfaction from deciphering the puzzle or finding the source of the quote or allusion. These phenomena are known from research on the language of press or fiction, but they can also be linked to current trends in the so-called new evangelization.
PL
Nazwy stacji mogą funkcjonować jako tytuły obrazów czy rzeźb, umieszczonych na trasie odprawiania drogi krzyżowej, albo jako śródtytuły w tekstach rozważań używanych w tym nabożeństwie. Artykuł koncentruje się na drugim wymienionym znaczeniu, jednakże tendencje rozwojowe obu rodzajów nazw są podobne. Opracowanie opiera się na materiale około 200 tekstów opublikowanych od początku XX wieku do chwili obecnej (2020 r.), Należy zauważyć, że XX wiek jest uważany za okres szczególnie burzliwych przemian w dyskursie religijnym.  W artykule opisano funkcje nazw, strukturę składniową oraz właściwości stylistyczne, takie jak używanie archaizmów i kolokwializmów. Zjawiska te są rozważane na tle przemian społecznych i kulturowych. Na początku badanego okresu  częste były stosunkowo długie tytuły precyzyjnie informujące o danym wydarzeniu z użyciem słownictwa ekspresywnego i wartościującego. Stopniowo ustąpiły one nazwom krótkim i schematycznym. Po soborze watykańskim II pojawił się nowy typ nazw, których celem jest przyciągnięcie uwagi odbiorcy i ukierunkowanie jego interpretacji. Posługują się one zagadką, aluzją czy kontrastem itp. Odbiorca zyskuje satysfakcję z rozszyfrowania zagadki czy znalezienia źródła cytatu lub aluzji. Zjawiska te znamy z badań nad językiem literatury pięknej i prasy, ale wiążą się one także z tendencjami obecnymi w nurcie tzw. nowej ewangelizacji.
9
Publication available in full text mode
Content available

Przemiany nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku w świetle teorii aktów mowy (wybrane aspekty)

100%
Sieradzka-Mruk A.
|
2020
|
vol. 68
|
issue 6
183-198
EN
The paper describes changes which occurred in service of Stations of the Cross during the last century. The analysis is based on Searle’s classification of illocutionary acts and Bühler-Jakobson’s theory of speech functions. Illocutionary force is considered as one of the specific features of a speech genre (so called pragmatic aspect). Material of the study includes 100 Polish texts of Stations of the Cross service published during the first half of the 20th century and 100 contemporary texts of the devotional practice (after the II Vatican Council). The frequency of appearance and significance of different speech acts have changed in the analyzed period. It may be noted, inter alia, reduction of the role of expressive acts, and at the same time increase of the role of directive acts. Clearly less attention is paid to declarational act of gaining of the indulgences. However, basic set of speech acts in the devotion hasn’t changed and in this sense we can speak of stability of devotion of Stations of the Cross.
PL
W artykule opisano zmiany, które zachodzą w nabożeństwie drogi krzyżowej w ciągu ostatniego stulecia. Analiza opiera się na klasyfikacji aktów mowy Searle’a oraz na teorii funkcji wypowiedzi Bühlera-Jakobsona. Siła illokucyjna jest traktowana jako jeden z elementów gatunku mowy, tzw. aspekt pragmatyczny. Materiał badawczy obejmuje 100 tekstów nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II, w pierwszej połowie XX wieku, i 100 tekstów współczesnych, posoborowych. Okazuje się, że w badanym okresie zmienia się udział poszczególnych aktów mowy w całości tekstu. Między innymi można zauważyć zmniejszenie roli aktów ekspresywnych, a jednocześnie wzrost roli aktów dyrektywnych. Ponadto o wiele mniejszą wagę we współczesnym nabożeństwie przywiązuje się do aktu deklaratywnego polegającego na uzyskaniu odpustu. Jednakże podstawowy zespół aktów mowy nie zmienia się i w tym sensie można mówić o stałości nabożeństwa drogi krzyżowej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Sprawozdanie z konferencji naukowej Język nowej ewangelizacji

63%
Sieradzka-Mruk A., Zagórska K.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2015
|
issue 30
EN
report
PL
tekst o charakterze sprawozdawczym
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.