Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 24

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Kręgi obcości w Extensie Jacka Dukaja

100%
Mazurkiewicz A.
International Journal of Slavic Studies Transgressive, Pragmatic and Speculative Horizons of Popular Literature and Culture
|
2019
|
vol. 1
|
issue 1
22-43
EN
When reading Extensa (2002) by Jacek Dukaj and acquainting with its communicational and artistic implications, the reader becomes aware of relativization of otherness, as a result of the very essence of what the Other is. Thus Extensa is not exactly a story of otherness, but from the perspective of literary communication it is a story which exists outside of agreed taxonomy and is foreign to the clear, contemporary division into fantasy and mainstream. This means that Dukaj’s Extensa both presents the otherness of the novel (towards the reader’s expectations), as well as it is a story about otherness itself. Entangled in the strangeness of the novel, in the light of its line of communication and previous interpretational schema – created on the basis of previously read science-fiction novels – the reader is bound to feel alienated due to the difference between what is anticipated and what is presented. Paradoxically, the otherness both of the novel (in the context of the genre’s tradition and of the line of communication in which it functions) and its fictional world allows redefinition of the cognising subject who must manage his own, unpredictable “otherness.” This is because the Other remains a symbol of all that undergoes change. Thus, the attitude towards the Other becomes a challenge that requires a confrontation with our own self and, at the same time, it is an “empathy exercise” which rejects mutual dependencies of empathy and stereotypisation, typical for modern literature.
2
Publication available in full text mode
Content available

Teoś Olkiewicz i inni. Obraz funkcjonariuszy MO w cyklu powieści neomilicyjnych Ryszarda Ćwirleja

100%
Mazurkiewicz A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2023
|
vol. 66
|
issue 1
345-379
EN
One of the most recognizable cultural phenomena for the culture of the People’s Republic of Poland is undoubtedly the militia novel, which dominated the native crime novel of 1955–1989. After the political transformation, the militia story was forgotten for many years. Currently, this work is experiencing a “second youth” as a literary and sociological phenomenon, devoid of an ideological dimension. An artistic manifestation of the return of interest to the crime novel are novels by Ryszard Ćwirlej. Reconstructing the old realities, this writer creates an image of the epoch in the “culture of nostalgia”. The “neo-militia” novel is one of the manifestations of this longing for the People’s Republic of Poland, in which the sentimental dimension of the novel is expressed in the tendency to regain for the contemporary reader the ethos of efficient power. However, its representatives, who are MO officers, use methods that are far from lawful. The emerging image of law enforcement officers in Ćwirlej’s works is quite often marked by the stigma of corruption. The revealing potential of this formula results from showing the deeds and motivations of the characters as a derivative of their – not always exemplary – mentality, far from the idealized image of MO officers, which can be found in a militia novel. At the same time, however, it is precisely this interpretation by the protagonists of works from the circle of “neo-militia” stories on the border of the law, the blunting of ethical sensitivity, the choice of the “lesser evil” in the name of the fight against the “greater evil” that completes the image of the militiaman with aspects of artistic creation, which are most often missing in the ideologized works of 1955–1989.
PL
Celem artykułu jest namysł nad sposobami reinterpretacji w powieściach Ryszarda Ćwirleja znamiennej dla kultury PRL formuły powieści milicyjnej która zdominowała rodzimą literaturę kryminalną lat 1955–1989, a która obecnie przeżywa „drugą młodość” jako zjawisko literackie i socjologiczne, pozbawione wymiaru ideologicznego. Rekonstruując dawne realia, pisarz ten tworzy obraz epoki zanurzony w „kulturze nostalgii”. Powieść neomilicyjna jest jednym z przejawów tęsknoty za PRL, w której sentymentalny wymiar powieści wyraża się w dążeniu do odzyskania dla współczesnego czytelnika etosu sprawczej władzy. Jednak jego przedstawiciele, którzy są oficerami MO, stosują dalekie od legalności sposoby postępowania. Wyłaniający się – dzięki wykorzystaniu metody filologicznej i badań kulturowych, umożliwiających lekturę kontekstową – z twórczości Ćwirleja wizerunek stróżów prawa dość często naznaczony jest piętnem korupcji. Można zatem traktować go jako „uzupełnienie” zideologizowanego wzorca, do którego pisarz się odwołuje.
3
Publication available in full text mode
Content available

Literackie kreacje przeszłości w nurcie kryminału retro na przełomie XX i XXI wieku

100%
Mazurkiewicz A.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2019
|
vol. 5
59-71
EN
In the case of vintage crime fiction, the blurred affiliation to different cultural circulations derives from the problematisation of the image of the past employed in the construction of the narration. It cannot be considered within one of the two domineering artistic strategies typical for the description of the “past events”: apologetic or revisionist, both sharing the conviction that the cultural memory of a reader must be somehow altered. Thus, it is not without importance what readers of vintage crime fiction – as the consumers of cultural goods – really remember, how they do it, and most importantly – what is the purpose of the remembering. The above mentioned issues belong to three types of memory that are employed at the moment of reading: the prop room of the narration world; relation between the literary image and its correspondence, or lack of correspondence, with reader’s knowledge; and the functionalisation/instrumentalisation of memory. These three have been isolated in order to define, in a more transparent manner, various aspects of the core subject – that is, the presence of the past in texts of popular culture on the basis of vintage crime fiction.
PL
Rozmyta przynależność do różnych obiegów kulturowych wynika w przypadku kryminału retro z problematyzacji wizji przeszłości, wykorzystywanej do konstrukcji świata przedstawionego. Nie można przy tym sprowadzić jej do jednego z dwu dominujących strategii artystycznych, charakterystycznych dla opisu „dziejów minionych”: apologetycznego i rewizjonistycznego, dla których wspólne pozostaje przeświadczenie o konieczności przepracowania kulturowej pamięci odbiorców. Nieobojętne pozostaje bowiem, co – jako konsumenci dóbr kultury – czytelnicy kryminału retro pamiętają, ale też i jak – a przede wszystkim – w jakim celu to czynią. Wyszczególnione tu kwestie należą do trzech porządków pamięci, współobecnych w akcie lektury dzieła literackiego: rekwizytorni świata przedstawionego; relacji między literackim obrazem a jego zgodnością/niezgodnością z wiedzą odbiorcy oraz funkcjonalizacją/instrumentalizacją pamięci. Wyodrębniono je w celu jaśniejszego dookreślenia różnych aspektów nadrzędnego zagadnienia: uobecnienia przeszłości w tekstach kultury popularnej na przykładzie kryminału retro.
4
Content available remote

O (możliwym) spojrzeniu na supersystem rozrywkowy z perspektywy wykorzystania wybranych osiągnięć językoznawstwa. Propozycja metodologiczna

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2018
|
vol. 24
329 - 356
EN
Currently linguistics treats the subject of its study not so much as a tool for social communication, but as an integral element of culture. At the same time, culture is perceived as a system of symbolic meanings. However, the same position is occupied by “entertainment supersystems” whose role is transmedia storytelling. From the perspective of semiotics they are — just as the language system — a sign. Thus, perhaps employing the descriptive instrumentarium of language mechanisms, due to its peculiar character, will allow for a more adequate consideration of cultural phenomena (in this case the entertainment supersystem) than applying this methodology outside humanities. What is more, a transfer of focus from an ontological perspective (seeking to answer the question of what an entertainment supersystem is or is not) to an epistemological one (an attempt to understand how it functions in society, that is, “how it is used”) seems to be compliant with the transition from linguistic structuralism to the post-structuralistic paradigm. At the same time, considering methodological implications which derive from the analysis of mechanisms regulating the functioning of entertainment supersystems by means typical for the linguistics instrumentarium, one can easily reach the conviction that text as an object of study has been reinstated in its central position.
5
Publication available in full text mode
Content available

Cyfryzacja szkoły w społeczeństwie informacyjnym (na przykładzie polskich rządowych dokumentów i projektów)

100%
Mazurkiewicz A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2020
|
vol. 56
|
issue 1
101-126
EN
The development of the information technology was not solely focused on innovating the economic area; the changes it caused in the social and educational spheres were equally important. Nowadays, as the development of IT is still in progress, these tendencies are deepening as well. However, schooling is usually hopeless when confronted with the latest technology, which results in the growing distance between the educational institution and the environment in which it functions. A remedy for this problem are to be the actions presented in the government’s projects whose aim is to prepare schooling for the process of digitalisation. The main goal is to integrate the information technologies with schooling curriculums. It is also important to train the teachers so that they know how to transfer the knowledge to their students of different ages. The aim is not to restrict or prevent the students from using computers and being exposed to the informational and communicational technologies as an educational tool, but to make them more functional.
PL
Rozwój technologii informacyjnych nie ograniczał się jedynie do wprowadzenia innowacji w sferze gospodarczej; równie istotne były spowodowane nim zmiany zachodzące w życiu społecznym i edukacji. Współcześnie, wraz z postępującym rozwojem technologii cyfrowych, tendencje te pogłębiają się. Tymczasem szkoła pozostaje wobec nowych technologii najczęściej bezradna, co sprawia, że dystans między instytucją edukacyjną a środowiskiem, w którym ona funkcjonuje, zaczyna rosnąć. Remedium na tę sytuację mają być działania wdrażane w ramach rządowych projektów, przygotowujących szkołę do procesu cyfryzacji. Wynika z nich konieczność integracji technologii cyfrowych z programami nauczania. Istotne też jest kształcenie kompetencji zawodowych nauczycieli, aby potrafili oni dostosować przekazywane treści do mentalnych możliwości swych podopiecznych. Nie chodzi bowiem, aby ograniczyć bądź uniemożliwić uczniowi kontakt z komputerem i technologiami informacyjno-komunikacyjnymi jako narzędziem edukacyjnym, lecz aby go sfunkcjonalizować.
6
Publication available in full text mode
Content available

O wyimku z prasowej dyskusji i autokomentarzu do „Astronautów" Stanisława Lema (z historii kształtowania się w Polsce teorii literatury fantastycznonaukowej po drugiej wojnie światowej)

100%
Mazurkiewicz A.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2021
|
vol. 9
19-37
EN
The article focuses on the discussion between Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski and Stanislaw Lem concerning his "The Astronauts" (1951), which was published in the Nowa Kultura [the New Culture] periodical. The author of the novel was both the commentator of his own work, as well as the polemist towards the critics. This discussion in one of the earliest attempts after the war (and definitely the most elaborate one) to explain the expectations of the science fiction – both aesthetic and non-artistic ones. These verbalized expectations of the “story of Tomorrow” allow the reconstruction of the contemporary genological awareness – which was quite faint – and the ways of “taming” the new literary phenomenon in the post-war culture. Critical approaches discussed in the article concerning Lem’s novel can be treated as the proof that the awareness of genological theory begun to develop. This relates both to the literary criticism and the author himself.
PL
Artykuł poświęcony jest dwugłosowi o powieści Stanisława Lema „Astronauci" (1951), który został zamieszczony na łamach periodyku „Nowa Kultura”. Uczestnikami dyskusji byli: Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski i Stanisław Lem, będący zarazem polemistą krytyków, jak i komentatorem własnej powieści. Dyskusja ta jest jedną z najwcześniejszych po wojnie (a z pewnością najbardziej rozbudowaną) prób eksplikacji postulowanych wobec fantastyki naukowej zobowiązań – zarówno estetycznych, jak i pozaartystycznych. Werbalizacja oczekiwań w stosunku do opowieści o „świecie Jutra” pozwala na rekonstrukcję ówczesnej – dość nikłej – świadomości genologicznej i sposobów „oswojenia” nowego w kulturze powojennej zjawiska literackiego. Omówione w szkicu głosy krytyczne dotyczące powieści Lema można traktować jako świadectwa kształtowania się teoretycznej świadomości genologicznej: zarówno krytyki literackiej, jak i samego pisarza.
7
Publication available in full text mode
Content available

Obecność form dokumentalnych w polskiej literaturze pięknej realizmu socjalistycznego

100%
Mazurkiewicz A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2012
|
vol. 18
|
issue 4
131-142
EN
The article is dedicated to ways in which authors of the socialist realism novel used the poetics of the non-fiction literature (mainly reportage). Perceiving a work of art as a cultural fact of political character had serious consequences. The literary creation was to be replaced by a reportage storyline. The outer reality was depicted in accordance with top-down guidelines of propaganda. Two strategies were used: linking poetics of documentary with belles lettres and incorporating elements typical of non-fiction literature to fiction. At the same time genological “light-heartedness” of authors of socialist realism makes it now difficult to decide about typological affiliation of those works.
8
Publication available in full text mode
Content available

Historia, kreacja i opowieść, która je łączy. Sposoby funkcjonowania wątków słowiańskich we współczesnej rodzimej fantasy

100%
Mazurkiewicz A.
Polonistyka. Innowacje
|
2022
|
issue 16
35-54
EN
The article is a case study devoted to the way Slavic themes are present in contemporary Polish fantasy work. The texts quoted here are also representatives of the two artistic strategies dominant in the native Slavic fantasy: focus on exposing the historical dimension of the plot; emphasizing the creative aspect of the described adventures. The confrontation of Christa’s comics and Terakowska’s novel make us aware of the extent to which the image of Slavicness functioning in the imaginarium communis is situated between what is reconstructed thanks to the findings of historians and archaeologists, and what is created for the needs of the story by the power of artistic imagination. The dividing line runs not so much between individual cultural texts as across them. Both artistic visions of the Slavic region are united by the search for spiritual community (this applies especially to the Loneliness of the Gods) in the reality of rejecting its hitherto, established by tradition, institutionalized formula
PL
Artykuł jest studium przypadku poświęconym sposobowi uobecniania wątków słowiańskich we współczesnej polskiej twórczości fantasy. Przywołane tu teksty są zarazem reprezentatywne dla dwu dominujących w rodzimej fantastyce słowiańskiej strategii artystycznych:• nastawienia na eksponowanie historycznego wymiaru fabuły;• uwypuklenia kreacyjnego aspektu opisywanych przygód.Konfrontacja komiksów Christy i powieści Terakowskiej uświadamia, do jakiego stopnia funkcjonujące w imaginarium communis wyobrażenie słowiańskości sytuuje się między tym, co rekonstruowane dzięki ustaleniom historyków i archeologów, a tym, co zostaje kreowane na potrzeby opowieści mocą artystycznej wyobraźni. Linia podziału przebiega przy tym nie tyle między poszczególnymi tekstami kultury, co w poprzek nich. Obie artystyczne wizje Słowiańszczyzny łączy poszukiwanie wspólnoty duchowej (dotyczy to zwłaszcza Samotności Bogów) w realiach odrzucenia jej dotychczasowej, utrwalonej tradycją, zinstytucjonalizowanej formuły.
9
Content available remote

Patchwork genologiczny. O grach współczesnej literatury kryminalnej z fantastyką grozy

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2015
|
vol. 21
65-79
EN
The tendency to merge genres and conventions visible in contemporary popculture has exerted asignificant influence on the appearance of “genological hybrids”. The commercial success of the “paranormal crime” is agood example of the process. The introduction of irrational elements breaches the generic structure, but it allows for agame with thereader aim of which is the recognition of generic patterns applied and rules modifying them; that is the contamination of crime novel with different forms of fantastic literature; creating hybrid forms and literary games targeted at intentional frustrating of the reader’s expectations.
10
Publication available in full text mode
Content available

Stefan Lichański jako badacz literatury wsi

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura Ludowa
|
2017
|
issue 3
EN
Among Stefan Lichański’s (1914-1983) essayistic and critical works of particularimportance are those focusing on literature created by writers who identify themselveswith rural communities. While characterising the rural movement in post-war literatureand constraints affecting his description, Lichański emphasised its sociological nature.His remarks remain so prominent – both quantitatively and qualitatively – that we cantreat various forms of those reflections on “rural writing” as a separate thematicmovement.Considering the idea of rural literature as an artistic and socio-cultural phenomenon,Lichański focused on the following issues:-relation between literature created by rural communities and national literature/culture;-socio-cultural implications of this kind of literature, especially in the era of profoundchanges which the scholar has experienced and in which he participated;-methodological tools enabling isolating and describing immanent features of ruralliterature which determine its (potential) individuality.
PL
W eseistycznym i krytycznym dorobku Stefana Lichańskiego (1914-1983) szczególne miejsce zajmują uwagi poświęcone literaturze tworzonej przez pisarzy identyfikujących się ze środowiskiem wiejskim. Charakteryzując nurt wiejski w powojennej literaturze i wskazując na ograniczenia wpływające na jego opis, krytyk podkreślał zwłaszcza ich charakter socjologiczny. Jego wypowiedzi pozostają one zresztą na tyle znaczące - tak ilościowo, jak i jakościowo - że można potraktować rozmaite formy uwag na temat "pisarstwa wsi" jako osobny nurt problemowo-tematyczny w wypowiedziach krytyka.Rozważając istotę literatury wsi jako zjawiska artystycznego i kulturowo-społecznego Lichański koncentrował się na następujących kwestiach:relacji literatury (resp. kultury) tworzonej przez wieś do literatury/kultury narodowej;jej uwikłaniach społeczno-kulturowych, zwłaszcza w epoce dogłębnych przemian, których krytyk był świadkiem i współuczestnikiem;metodologicznym instrumentarium, pozwalającym wyodrębnić i opisać immanentne właściwości literatury wsi, decydujące o jej (potencjalnej) odrębności.
11
Content available remote

Role Playing Games wobec tradycji. Na przykładzie aktualizacji figur gotyckiej wyobraźni w serii komputerowych gier "Diablo"

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2011
|
vol. 17
25-44
EN
The article portrays they reach to the Gothic tradition in what way of the creator of computer games. Procedure reinterpretations characteristic imaginarium were showed on the example of the series of games Diablo for the Gothic novel so that it is also attractive for the today’s recipient the texts of the popular culture. Their annulling accompanies calling the elements of the convention of Gothic novel (labyrinth as the space of action, secret, supernatural existences, satanic accents and perverse erotica). The Sacrum of the offence, stressed by creators the Gothic literature, it happened only the play in killing in the series of computer games.
12
Content available remote

Strategie rekonstrukcji przeszłości we współczesnej polskiej literaturze popularnej (rekonesans)

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2013
|
vol. 19
13 - 28
EN
The ambivalence which is typical of pop-culture (simplifying and assimilating to its own needs the undertaken coverage and at the same time being the object of interest of avant-garde authors who notice its artistic potential) makes all unequivocal settlements condemned to failure. Still, researchers should work with “axiological suspicion” and assess pop-cultural phenomena carefully, especially when the pop-culture authors discuss social and civilization problems. A special place is taken by the historical memory which affects the way of perceiving the past by a single person and by the whole nation. The contemporary pop-culture has elaborated a limited number of strategies which authors summoning the past in their stories use. The strategies are similar because of idealisation of the past and dissimilar because of different aspects of perceiving history through the imaginarium communis prism. The most often used strategies of showing the past are: • the past as a pretext for a mental experiment which enables construction of an alternative course of time; • apology of the past; • demythologization of the image of the past. The choice of a strategy is not indifferent for both the author and the reader. That applies especially to the choice between the apology and the demythologization of the past. The choice does not limit oneself to the way of presenting the past but it becomes an ideological interpretation of the author’s historiographical vision which depends on the author’s philosophy of life. It especially applies to the authors of gentium minorum who unintentionally copy stereotypes they could not escape from. In their stories the history very often becomes a pretext to criticize the modern times and then journalism dominates over an artistic creation.
13
Publication available in full text mode
Content available

Blaski i nędze empirycznego literaturoznawstwa (i jego odczytań). Uwagi na marginesie lektury rozważań Andrzeja Wasilewskiego Teoria literatury Stanisława Lema

100%
Mazurkiewicz A.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2021
|
vol. 9
290-305
EN
This review focuses on the essay by Andrzej Wasilewski Teoria literatury Stanisława Lema [Stanisław Lem’s Theory of Literature]. This work differs from other previously mentioned studies for several reasons. The author focuses on a specific aspect of Lem’s intellectual work, namely, on the theory of literature. This was a new issue that had not previously been given much thought when considering Lem’s works. However, despite how it was advertised, the essay is of a philosophical nature rather than about the theory of literature. Nevertheless, despite the misunderstandings and the hermetic style of the dissertation, this monograph was the first to offer a wider view on the issues of literature. In this sense, Wasilewski’s essay may play an important role in this field and make it easier for future researchers to comprehend the issue of understanding Lem’s essays.
PL
W recenzji omówiona została rozprawa Andrzeja Wasilewskiego Teoria literatury Stanisława Lema. Jest to praca wyróżniająca się na tle pozostałych, przywołanych uprzednio opracowań z kilku względów. Autor, zgodnie z tytułem, koncentruje się na wybranym aspekcie intelektualnej działalności Lema, tj. teorii literatury. To z pewnością zagadnienie w refleksji nad myślowym dorobkiem Lema nowe, któremu nie poświęcano dotychczas większej uwagi. Jednakże, wbrew zapowiedziom, rozprawa sytuuje się raczej w kręgu filozofii niż teorii literatury. Niezależnie jednakże od nieporozumień oraz hermetycznego stylu wywodu omawiana monografia jest pierwszą rozprawą oferującą tak szerokie spojrzenie na zagadnienia związane z literaturą. W tym sensie rozprawa Wasilewskiego może pełnić istotną funkcję rekonesansu, ułatwiającego przyszłym badaczom rozpoznanie problematyki rozumienia literatury w eseistyce Lema.
14
Content available remote

Dziwność istnienia. O nurcie „bizarro fiction” w polskiej literaturze

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2016
|
vol. 22
61-74
EN
In modern culture bizarro fiction is an individual current of horror fantasy. It is distinguished by intentionally iconoclastic character of its artistic visions. To the axiological glittering of bizarro fiction undoubtedly contributes placing of this phenomenon somewhere between the pop culture (it is inspired by typical for the kind usage of props and the fiction schema), independent culture (overcoming the cultural and social taboo) and avant-garde (from whom it takes the idea of artistic experiment). Because creators of this phenomenon often use the technique of artistic excess the viewer cannot be sure if — searching for latent sense — they are not the victim of provocation; on the other hand, scandal and buffoonery may constitute amask which enables touching culturally important problems.
15
Content available remote

Metafizyczność w popkulturze. (Rekonesans)

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2012
|
vol. 18
7-25
EN
Considering the ways metaphysics functions in popular culture, one can observe two fundamental manners of its manifestation: examination of diverse phenomena present in the popular circulation from the angle of metaphysics; using topics of metaphysical reflection in the construction of storylines so as to connect spirituality of sometimes exotic cults to phenomena known by audience from beyond-text experience. However, if one accepts the fact that pop culture texts are the reflection of mass imagination which creates basis for them, it is easier to understand not only sensitivity of modern consumer of popular circulation products. It becomes clear why metaphysical issues, even in demoted form, appear in the modern pop culture.
16
Publication available in full text mode
Content available

(Pop)kulturowe trwanie wieku XIX Casus: literatura kryminalna

100%
Mazurkiewicz A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2018
|
vol. 50
|
issue 4
129-147
EN
The article considers writing strategies that reconstruct the past and are present in latest Polish crime novels. Among functions catered by crime novels whose storylines are set in 19th century play various functions such as: – Actions oriented to the readjustment of the romantic paradigm, which datesback to the 19th century and is an important reference point for contemporary times; – treating the 19th century as a pretext for pondering over contemporary times; – considering the limits of the (re)construction of the vision of the past. In those texts, authors’ attitude towards the past, positive or critical, affecting the valuation of the past’s image presented. Sometimes, especially while reading “axiologically dubious” texts, we must not forget that the difference between the world seen by the author and the reader creates a tension which becomes the basis for a particular literary game.
PL
Artykuł poświęcony jest strategiom pisarskim, dzięki którym rekonstruowana zostaje przeszłość, obecnym w najnowszej polskiej literaturze kryminalnej. Pośród różnych funkcji spełnianych przez opowieści kryminalne, których akcja rozgrywa się w XIX wieku, można wymienić następujące: – zabiegi zmierzające do rewaloryzacji paradygmatu romantycznego, mającego zakorzenienie w wieku XIX, a stanowiącego istotny punkt odniesienia dla współczesności; – traktowanie XIX wieku jako pretekstu do namysłu nad współczesnością; – namysł nad ograniczeniami (re)konstruowania wizji przeszłości. W utworach tych nieobojętne dla wartościowania ukazanej wizji przeszłości jest rozłożenie akcentów fabularnych, dookreślające postawę autora wobec przeszłości: afirmującą, bądź krytyczną. Niekiedy zresztą, o czym należy pamiętać zwłaszcza podczas lektury utworów „podejrzanych aksjologicznie”, napięcie pomiędzy widzeniem świata przez nadawcę i odbiorcę staje się podstawą szczególnej gry literackiej.
17
Content available remote

Kryminał(ki) dla najmłodszych. O nurcie polskiej literatury kryminalnej adresowanej do dziecięco-młodzieżowego czytelnika po roku 1989. Rekonesans

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2017
|
vol. 23
121-134
EN
Literature intended for children and teenagers has got a specific character because of the specificity of the reader. What attracts our attention is first of all the didactic level of texts addressed to young (concerning both age and literary knowledge) readers and the instrumentalism, understood as a flow of particular information which aim is exerting a pedagogical influence. Therefore, the criminal intrigue is not in the centre of reader’s attention. It does, however, play an important role as the fiction mode, which enables genealogical instantiation of a particular text. This property draws the crime story for children and teenagers near to the novel of manner which is addressed to the juvenile reader; in this novel, the central theme point remains the closest setting of a protagonist, who is modelled on the assumed reader and his or her relationship with surroundings. The criminal thread is then fulfilling a function of a background which allows boosting the plot of the novel. However, reading texts for children and teenagers can be treated as an introduction to adult-oriented novels, especially when the reader has an opportunity to solve the mystery together with protagonists and outrun them in uncloaking the killer.
18
Content available remote

Co pozostało z XIX-wiecznego gotycyzmu? Tekstowa warstwa utworów z nurtu rocka gotyckiego wobec tradycji literackiej i kulturowej

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2010
|
vol. 16
91-111
EN
The article is dedicated to ways of introducing plots characteristic for the Gothic style in 19th century in the present culture. The phenomenen of calling one of kinds of rock music “gothic rock” was presented. Authors appeal to imaginarium characteristic for the gothic imagination in the textual layer of works belonging to gothic rock quite often. They do it however in the way testifying only superficial inspiration. Gothicism expressed mainly tragically dimension of the human existence which informs about the „night” side of his existence in 19th century. Nowadays the works of Polish gothic bands seem tobe an adaptation of those figures of imagination by the popular culture.
19
Publication available in full text mode
Content available

The origins of creation of Jerzy Paramonow’s figure in the cultural texts devoted to his actions

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura Ludowa
|
2020
|
issue 2
PL
Jerzy Paramonow to przestępca który w szczególny sposób zaistniał w wyobraźni społecznej jako bohater anonimowej ballady podwórkowej. Funkcjonując przez lata w wąskim obiegu, w ostatnim czasie przypomniany został przez twórców muzyki rozrywkowej. Poszczególne wersje losów Paramonowa - niezależnie od różnic wynikających zimmanentnej estetyki zespołów oraz medium - ukazują „wspólnotę wyobraźni”, z której czerpali zarówno twórcy anonimowej ballady ulicznej, jak i jej zestetyzowanych wersji. Do najważniejszych z nich należą:- zakorzenienie schematu fabularnego w pieśni ulicznej;- bliska pieśni jarmarcznej estetyka opisów przemocy;- kreacja postaci głównego bohatera na wzór opowieści o zbójnikach.Jednocześnie zakorzenienie owych tekstów kultury w tradycji anonimowej twórczości minionych wieków uzmysławia trwałość pewnych wyobrażeń. Są one potencjalnie aktualizowane i dostosowywane do zmieniającego się kontekstu społecznego, w jakim funkcjonują odbiorcy, jednak ich istota oraz funkcja w komunikacji literackiej pozostaje niezmienna.
EN
Jerzy Paramonow is a criminal who remains a hero of an anonymous barnyard ballad inthe social imagination. For years he has been existing in a very narrow cultural circulation,however, recently the creators of popular music have reminded the society of this persona.Numerous versions of Paramonow’s history - regardless of the differences resulting fromthe immanent aesthetics of the music groups and media – present the “unity of imagination”which was the main source both for the anonymous ballad and its aestheticized version.The most important include:- anchoring the fictional pattern in songs of city news;- aesthetics of violence typical for the fair music;- creation of the main character in a similar manner as in the stories about brigands.At the same time, embedding these cultural texts in the tradition of anonymous creationsof the past centuries impresses the durability of some specific ideas. Theoretically, they areupdated and adjusted to the changing social context of the audience, however, their essenceand function in literary communication remains unchanged.
20
Content available remote

Warstwa tekstowa piosenek zespołu „Budka Suflera” wobec ikonografii gotycyzmu

100%
Mazurkiewicz A.
Literatura i Kultura Popularna
|
2014
|
vol. 20
83 - 102
EN
Budka Suflera is not considered a Gothic rock band. However, many of the bands’ songs feature discernibly Gothic themes. Moreover, the early works of Budka Suflera, their melodic line inspired by symphonic rock, are also reminiscent of the Gothic rock genre. For amodern consumer it is interesting how anon-Gothic band creatively includes Gothic characteristics and imagery in their music. Despite changing trends in popular music, Budka Suflera’s songs keep on winning new audiences.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.