Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

O filmach, które chciały widzieć inaczej. W kręgu Bauhausu

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2021
|
issue 113 Film i technologia
6-26
PL
Autor podejmuje próbę określenia zjawiska techniki filmowej w „punkcie zero kina” w odniesieniu do filmów powstałych w kręgu „nowego widzenia” Bauhausu na przełomie lat 20 i 30. XX w. (Amateurfilm Dessau Ivany Tomljenović z 1930 r. oraz filmów László Moholya-Nagya, zwłaszcza Architects’ Congress. Film Diary z 1933 r.). Zjawisko to polega na ignorowaniu standardów technicznych medium bądź (i) ich kwestionowaniu do tego stopnia, że mamy do czynienia z manifestacyjnym obnażaniem idei rozwoju jako negatywnego wzorca odniesienia, niekiedy wręcz z jej całkowitym odrzuceniem. Omawiane filmy przeciwstawiają wizualności – jako sposobowi zarządzania autorytetem władzy – prawo do patrzenia (oparte na „kontrwizualności”), co wyraża się zwłaszcza w inscenizowaniu widzenia jako tego, co i jak jest widziane. Chodzi o stan medium, w którym praktyki postrzegania nie zostają zawłaszczone przez konstrukcje wizualne, bo maszyna społeczna nie uzgodniła jeszcze funkcjonowania maszyny fotograficzno-filmowej, w rezultacie zatem powstaje wrażenie inscenizacyjnego i reżyserskiego ubóstwa.
EN
The author attempts to define the phenomenon of film technique in the “zero point of cinema”, with reference to selected films made within the circle of Bauhaus’s “new vision” at the turn of the 1920s and 30s (Amateurfilm Dessau by Ivana Tomljenović from 1930 and several films by László Moholy-Nagy, particularly Architects’ Congress. Film Diary, 1933). The text concerns the phenomenon based on ignoring technical standards of the medium and/or questioning them to the point of explicit denouncement of the idea of development as a negative reference point, and at times even total rejection of the idea. In the discussed films, visuality perceived as a means to manage the authority of power is contrasted with the right to look (based on “countervisuality”), which is expressed particularly in the staging of seeing the act of looking. It is about a state in which perception practices are not appropriated by visual constructs, since the social machine has not yet arranged the functioning of the photography-film machine; this creates an impression of staging and directorial poverty.
2

Wielokulturowość w filmach NRD? Próba opisania zjawiska, którego mogło nie być

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2022
|
issue 117 Kino nieznane/ukryte
26-48
PL
Z filmów wytwórni DEFA autor wywodzi hipotezę reglamentowanego multikulturalizmu kina NRD. Wskazuje na dyskursy multikulturowe w filmach na temat dalszej i bliższej historii: wielokulturowego pogranicza Prus Zachodnich w końcu XIX w. (Młyn Lewina, reż. Horst Seemann, 1980) czy konfrontacji kultury pruskiej i urugwajskiej na przełomie XVIII i XIX w. (Zdobywanie Chimborazo, reż. Rainer Simon, 1989). Podejmuje kwestię konfrontacji kultury NRD-owskiej i polskiej (Klucze, reż. Egon Günther, 1972/1974; Przez siedem mostów musisz przejść, reż. Hans Werner, 1978). Proponuje namysł nad propagandowym lokowaniem wizerunków Angeli Davis i Deana Reada w dwóch filmach związanych z X Światowym Festiwalem Młodzieży i Studentów w Berlinie w sierpniu 1973 r. Główny akcent zostaje zaś położony na filmy tematyzujące emigrację polityczną z Ameryki Południowej (Kwiecień ma 30 dni, reż. Gunther Scholz, 1979; Izabela na schodach, reż. Hannelore Unterberg, 1984; Blond Tango, reż. Lothar Warneke, 1986).
EN
Based on films produced in the East German company Defa, the author presents a hypothesis of regulated multiculturalism of the GDR cinema. He indicates multicultural discourses in historical films about distant and more recent history: the multicultural borderland of West Prussia in the late 19th century (Levins Mühle, dir. Horst Seemann, 1980) and the confrontation of Prussian and Uruguayan culture at the turn of the 18th and 19th centuries (Die Besteigung des Chimborazo, dir. Rainer Simon, 1989). Then he deals with issues concerning the meeting of East German and Polish cultures (Die Schlüssel, dir. Egon Günther, 1972/1974; Über sieben Brücken mußt du gehn, dir. Hans Werner, 1978). The author also discusses the propagandist use of the images of Angela Davis and Dean Read in two films related to the 10th World Festival of Youth and Students in Berlin in August 1973. However, the main emphasis is put on films thematizing political emigration from South America (Ein April hat 30 Tage, dir. Gunther Scholz, 1979; Isabel auf der Treppe, dir. Hannelore Unterberg, 1984; Blonder Tango, Lothar Warneke, 1986).
3

Wspomnienie Alicji Helman, cokolwiek osobiste, z czasów jej śląskiej przystani

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2021
|
issue 113 Film i technologia
225-231
PL
Wspomnienie o Profesor Alicji Helman (1935-2021).
EN
A Memory of Professor Alicja Helman (1935-2021)
4

Jak ekrany stawały się książkami

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2020
|
issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie
206-210
PL
Książka Piotra Mareckiego Między kartką a ekranem. Cyfrowe eksperymenty z medium książki w Polsce (2018) ma charakter przeglądowy, typologizujący i systematyzujący. Jej autor wskazuje różnorodność uwikłań medialno-kulturowych, jakie towarzyszyły ewolucji interfejsów piśmienności, poczynając od lat 70. ubiegłego stulecia, a na aktualnych wydarzeniach kończąc. Skupia się na polskiej drodze przygód z cyfrowością książki, która w niczym nie ustępuje jej zagranicznym wariantom, stając się elementem światowego dziedzictwa klasyki literatury elektronicznej. Autor śledzi ewolucję form medialnych poszczególnych manifestacji autorskich na styku kultury „kartki” i kultury „ekranu” (m.in. Józef Żuk Piwkowski, Robert Szczerbowski, Małgorzata Dawidek czy Wojciech Bruszewski), a książka jako taka urasta w jego wywodzie do rangi reprezentantki całego procesu cywilizacyjnego, który odmienił współczesne kultury mediów. Marecki jawi się jako mądry i twórczy spadkobierca oraz kontynuator myśli klasyków zagadnienia: Jaya Davida Boltera, N. Katherine Hayles. Jego książka jest inteligentna, potrzebna i niedługa, a przy tym może zarówno usatysfakcjonować specjalistów, jak i pełnić funkcję lektury inicjalnej w omawianym zakresie.
EN
The book Między kartką a ekranem. Cyfrowe eksperymenty z medium książki w Polsce [Between Page and Screen: Digital Experiments with the Medium of the Book in Poland] (2018) by Piotr Marecki is of an overviewing, typologizing and systemizing nature. Its author points to the diversity of media and cultural entanglements which have accompanied the evolution of literacy interfaces since the 1970s. Marecki focuses on the Polish adventures with book digitality, which is certainly not inferior to its foreign variants, becoming part of the world heritage of electronic literature classics. The author follows the evolution of media forms in particular authors’ manifestations at the junction of the culture of “page” and the culture of “screen” (i.a. Józef Żuk Piwkowski, Robert Szczerbowski, Małgorzata Dawidek or Wojciech Bruszewski). In his argument, the book as such becomes a representative of the whole civilization process which has changed modern media cultures so profoundly. Marecki emerges as a wise and creative successor and continuator of the reflection by the classics of the subject, such as Jay David Bolter and N. Katherine Hayles. His book is intelligent, much-needed and short, and it is also able to both satisfy experts and serve as introductory reading for laymen in the field.
5

Ku Polsce, czyli obrazy powstań śląskich i plebiscytu w polskim filmie

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2020
|
issue 112 Polski dokument, polska animacja
195-215
PL
Autor śledzi wędrówki motywów powstańczo-plebiscytowych w powojennym kinie polskim i proponuje przegląd przedwojennych przejawów ich ekranowego życia. Oprócz Rodziny Milcarków Józefa Wyszomirskiego (1962) i Soli ziemi czarnej Kazimierza Kutza (1969), jedynie kilka odcinków serialu Blisko, coraz bliżej Zbigniewa Chmielewskiego (1982) zostało poświęconych tej tematyce. Swoje fabularne życie powstania zyskują też w innych filmach w formie retrospekcji czy aluzji. Ów skromny korpus dopełnia fabuła Bracia (2006) Józefa Kłyka. Powstania stanowią też temat dokumentów – instrumentalizujących je w duchu wykładni PRL, edukacyjnych bądź tematyzujących kino jako maszynerię pamięci. Ciągle jednak repertuar „krajobrazów pamięci” powstań i plebiscytu pozostaje do wypełnienia.
EN
The author follows the traces of the Silesian uprisings and the plebiscite in post-war Polish cinema. The main thread of the article is preceded by an exploration of the pre-war manifestations of the screen life of these motifs. Apart from the two films from the 1960s: Rodzina Milcarków (The Milcarek Family, 1962) by Józef Wyszomirski and the myth-making folk-ballad Sól ziemi czarnej (Salt of the Black Earth, 1969) by Kazimierz Kutz, only a few episodes of Zbigniew Chmielewski’s television series Blisko, coraz bliżej (Close, Getting Closer, 1982; broadcast on television in 1983-1986) were devoted to this topic. This modest corpus is complemented by Bracia (Brothers, 2006) by Józef Kłyk, an amateur filmmaker. The uprisings were often represented on screen in documentaries, instrumentalized in the ideological spirit of the People’s Republic of Poland, shown in educational contexts or those presenting cinema as a machinery of memory. However, the repertoire of “landscapes of memory” about the uprisings and the plebiscite from a hundred years ago is yet to be completed.
6

Narodziny kina z ducha triku

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2017
|
issue 99 Triki, numery specjalne, atrakcje
6-18
PL
Autor wskazuje na ideologię atrakcji jako nieodrodny kinu element konstytuujący jego naturę, począwszy od narodzin w XIX w. po dzień dzisiejszy. Podkreśla ciągłość wynikającą z ontologicznego pokrewieństwa wczesnych atrakcji i współczesnych, cyfrowych efektów specjalnych (np. trik substytucji z przenikaniem i wielokrotną ekspozycją a współczesna estetyka kompozytowania powierzchni obrazowych za pomocą blue screenów; Mélièsowski aktor-figurant a współczesna technika motion capture). Gwóźdź dowodzi ponadto, że Méliès twórczo i perfekcyjnie rozgrywał interfejs: teatr – kino. Wzbogacając teatr ruchomymi obrazami i nie rugując sceny z kina (zachowując np. status performera aranżującego środowisko akcji), prowadził zaawansowane gry intermedialne. W tym sensie Gwóźdź uznaje Mélièsa za prekursora współczesnych metod designowania obrazu filmowego, które z pracy „na obrazie” (a nie z mise-en-scène) czynią właściwe środowisko triku i prowadzą do eskalacji tego, co niemożliwe: wrażenie rzeczywistości oparte na mimesis zostaje zastąpione wrażeniem rzeczywistości jako triku.
EN
The author points to the ideology of attraction as a cinematic element that constitutes its nature, from its birth in the nineteenth century to the present. He highlights the continuity of the ontological affinity of early attractions and contemporary digital special effects (e.g. trick of substitution with penetration and multiple exposure and contemporary aesthetics of blue screen surface compositing, Méliès’ actor-figurante and modern motion capture technique). Gwóźdź also argues that Méliès creatively and perfectly played the interface: theatre – cinema. By enriching the theatre with moving images and by maintaining the stage at the cinema (preserving, for example, the status of the performer arranging the action environment), he has been running advanced media games. In this sense, Gwóźdź recognizes Méliès as the precursor of modern film design methods that work from the “image” (rather than from the mise-en-scène), thus making the right environment for the trick and leading to the escalation of the impossible: the impression of reality based on mimesis being replaced by impression of reality as a trick
7

Film jako zdarzenie

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2018
|
issue 103 Młode kino polskie - konfrontacja pokoleń
242245
PL
Monografia „Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk” (2017) Ilony Copik oferuje czytelnikowi całościowe ujęcie kwestii „filmowego Śląska” w perspektywie geografii kulturowej regionu. Za przedmiot rozważań autorka obiera filmy „topograficzne”, czyli takie, w których przedstawione na ekranie miejsce jest wypadkową świadomych działań twórczych i ewokuje określoną strategię dotyczącą przestrzeni w rozmaitych kontekstach. Książa Copik przedstawia satysfakcjonujący, bo całościowy, oryginalny i inspirujący, a niejednokrotnie poznawczo wyrafinowany obraz filmowego Śląska. Ukazując żywotność praktyk filmowych związanych z górnośląskimi reprezentacjami ekranowymi, z całą mocą uświadamia, że zajmowanie się kinem śląskim oznacza dotykanie newralgicznych dla wiedzy o kulturze kwestii, podobnie jak zastosowany w pracy splot metod i narzędzi badawczych fortunnie służy rozpoznaniom filmowych topografii i krajobrazów.
EN
Ilona Copik’s monograph „Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk” [“Topographies and Landscapes. Silesia in Film”] (2017) offers the reader a comprehensive approach to the issue of “Silesia on film” in the perspective of the region’s cultural geography. For the object of consideration, the author chooses “topographic” films, i.e. films in which the place depicted on the screen is the resultant of conscious creative activities and evokes a specific strategy regarding space in various contexts. Copik’s book presents a satisfying, comprehensive, original and inspiring, and often cognitively sophisticated, film image of Silesia. By showing the liveliness of film practices related to Upper Silesian film representations, she demonstrates with all her power that dealing with Silesian cinema means touching sensitive cultural issues, just as the combination of methods and research tools used in the work fortunately serves the recognition of film topography and landscapes.
8

„Sąsiedzi” i filmowa Bydgoszcz

100%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2020
|
issue 110 Poza człowiekiem
230-234
PL
Dzieje jednego filmu stanowią wprawdzie nienowy, ale nieczęsto stosowany koncept uprawiania historii filmu. Monografia Piotra Zwierzchowskiego i Mariusza Guzka „Sąsiedzi”. Film o bydgoskim wrześniu 1939 (2019) to historia tytułowego filmu Aleksandra Ścibora-Rylskiego z 1969 r. oraz dzieje filmowej Bydgoszczy w jednym, usytuowane w polu napięć między historią kina w mieście, które niejednokrotnie bywało także przestrzenią filmowych lokacji, a kinematografią narodową. Monografia została utrzymana w konwencji śledztwa zaintrygowanych losami swojego miasta, wnikliwych i dociekliwych filmoznawców oraz historyków, dysponujących arsenałem narzędzi i środków badawczych, które temu zwiadowi zapewniają skuteczny efekt poznawczy. Zwierzchowski i Guzek nie zamierzają rewidować historii, ich ambicją nie jest też pisanie na nowo historii kina. O niewątpliwej urodzie książki stanowi to, że oferuje ona czytelnikowi owocny poznawczo, a zarazem atrakcyjny styl lektury, w którym perspektywa świadka historii (w tym historii kina) zostaje fortunnie dopełniona perspektywą konsumenta oferty filmowej minionych dekad. Perypetie „bydgoskiego” filmu Ścibora-Rylskiego okazały się w ujęciu Piotra Zwierzchowskiego i Mariusza Guzka fascynującą przygodą kina w mieście, które historia uczyniła filmowym.
EN
Although researching film history through the history of one film is not a new concept, it is rather rarely used. Piotr Zwierzchowski and Mariusz Guzek’s monograph “Sąsiedzi”. Film o bydgoskim wrześniu 1939 [“The Neighbours”. A Film about September 1939 in Bydgoszcz] (2019) is devoted to the eponymous 1969 film by Aleksander Ścibor-Rylski and, simultaneously, to the city of Bydgoszcz in film. Both narratives are situated in the space of tension between national cinema and the history of cinema in the city which itself was often a place of film locations. The monograph follows the convention of an investigation conducted by the insightful and inquisitive film scholars and historians intrigued by their city’s past, who are equipped with an arsenal of tools and research measures providing an effective cognitive result. Zwierzchowski and Guzek do not intend to  revise history, nor do they write the history of cinema anew. The undoubted beauty of the book is its cognitively fruitful and at the same time attractive style, in which the perspective of a witness to history (including the history of cinema) is fortuitously complemented by the perspective of a film consumer of from the past decades. In Piotr Zwierzchowski and Mariusz Guzek’s approach, the perplexities of Ścibor-Rylski’s ‘Bydgoszcz film’ turned out to be a fascinating adventure of cinema in the city which was made a film-city by historical circumstances.
9

Historia nie toczy się kołem. Wspomnienie o Alinie Madej

50%
Gwóźdź A.
Kwartalnik Filmowy
|
2019
|
issue 107 Podróż, (E)migracja, pielgrzymka
233-236
PL
Wspomnienie o Alinie Madej
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.