Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Początki instytucjonalnej „Opieki” nad młodzieżą przemysłową i rękodzielniczą w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku

100%

Grzebień L.

Studia Paedagogica Ignatiana

2016

vol. 19

issue 3

163-180

W dużych miastach Galicji pod koniec XIX wieku zaczął się rozwijać drobny przemysł, który zatrudniał głównie młodzież. Po ogłoszeniu w 1891 roku przez papieża Leona XIII encykliki Rerum novarum jezuici przystąpili do organizowania na terenie Krakowa katolickich stowarzyszeń robotniczych, które przybrały nazwę „Przyjaźń”. Kolejnym krokiem jezuitów była opieka nad młodzieżą robotniczą, głównie terminatorami, z rodzin robotniczych, rzemieślniczych i chłopskich. Wzorem dla tej akcji stała się działalność Adolfa Kolpinga, który w 1849 roku rozpoczął w Kolonii pracę nad terminatorami i w 1851 roku założył w Niemczech pierwszy „Katolicki Związek Czeladników”. Odtąd w różnych krajach powstawały „Patronaty”, czyli „Opieki” nad młodzieżą przemysłową i rękodzielniczą. Na terenie Galicji opieką nad terminatorami zajął się jezuita Błażej Szydłowski, który zwołał na dzień 2 września 1897 roku pierwsze walne zebranie w sprawie terminatorów. Spotkali się wówczas przedstawiciele mieszczaństwa i duchowieństwa oraz chłopcy różnych zawodów, którzy powołali „Opiekę św. Stanisława Kostki nad Młodzieżą Terminatorską”. Jej celem było rozbudzanie życia religijnego młodych uczniów rzemieślniczych, wypełnienie ich czasu wolnego zajęciami kulturalnym i wypoczynkiem oraz niesienie im w razie konieczności pomocy materialnej. Po roku działalności „Opieki” miejsce ks. Szydłowskiego zajął w 1898 roku ks. Stefan Bratkowski, który przejął patronat nad „Opieką” i kierował nią do 1906 roku. Dnia 15 kwietnia 1906 roku kierownictwo „Opieki” przejął ks. Mieczysław Kuznowicz, który przekształcił ją w „Związek Młodzieży Rękodzielniczej”. Dnia 8 grudnia 1906 roku odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie Związku; prezesem honorowym i dożywotnim został wtedy ks. Bratkowski, a prezesem rzeczywistym ks. Kuznowicz, który kierował związkiem do 1939 roku. Podobne „Opieki” powstały także w Przemyślu, Tarnopolu i Tarnowie, ale nie działały dłużej.

At the end of the 19th century, in large cities in Galicia, small-scale industry, where mainly the young were employed, started to develop. After in 1891, Pope Leon XIII issued in his Encyclical Letter Rerum novarum, Jesuits in the Krakow region initiated establishing Catholic, working class associations, which assumed the name of “Friendship”. The further step Jesuits took was taking care of the working class youth, particularly apprentices from factory workers’, craftsmen’s and peasants’ families. Activities of Adolf Kolping, who in 1849 began his work with apprentices in Cologne and in 1851 established first in Germany “Catholic Journeymen’s Association”, served as a model for the Jesuits. Since then, in various countries, “Patronages” and “Care” facilities aimed at the industrial and handicraft youth were established. On the Galicia territory, Błażej Szydłowski, SJ, who was in charge of the care over apprentices, convened the first General Meeting concerning apprentices on September 2nd 1897. Representatives of bourgeoisie and clergy as well as boys of various professions gathered and founded “St Stanisław Kostka Care for the Apprentice Youth”. Its goal was inspiring religious life in young apprentices, occupying their leisure time with cultural activities and relaxation as well as offering them financial help if necessary. After a year of the “Care” activity, in 1898 Father Stefan Bartkowski, who took charge of the centre and managed it until 1906, replaced Father Szydłowski. On April 15th 1906, Father Mieczysław Kuznowicz, who transformed it into “Handicraft Youth Association”, took over the management of the “Care”. On December 8th, the first General Meeting of the Association was held; Father Bratkowski was appointed Lifelong Honorary President whereas Father Kuznowicz became the actual President, who managed the association in 1939. Similar centres were established in Przemyśl, Tarnopol and Tarnów, but their activities did not last long.

Jezuicki ośrodek badań historycznych w Krakowie

100%

Grzebień L.

Studia Paedagogica Ignatiana

2014

vol. 17

35-56

W latach 1564-1773 jezuici prowadzili we wschodniej części Europy kolegia i szkoły na terenie dzisiejszej Polski, Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy. Wszystkie archiwa zawierające dokumenty dotyczące tych placówek i ich historii zostały w chwili kasaty zakonu w 1773 roku zniszczone lub rozproszone. Dopiero w latach 30. XX wieku jezuita Stanisław Bednarski rozpoczął w Krakowie gromadzenie dokumentacji w postaci fotokopii z centralnego Archiwum w Rzymie, a następnie z innych bibliotek polskich. Po jego śmierci pracę tę kontynuowali po II wojnie światowej Jan Poplatek, Bronisław Natoński i Ludwik Grzebień. Do tej chwili zebrano w postaci fotokopii, mikrofilmów, kserokopii i dysków CD niemal całą znaną dokumentację dotyczącą dziejów zakonu w Europie Środkowo-Wschodniej ze wszystkich archiwów i bibliotek europejskich. Dzięki tej dokumentacji powstało dotąd kilkadziesiąt książek naukowych i kilkaset artykułów dotyczących dziejów religijnych i kulturalnych tego regionu. Z ośrodka krakowskiego korzysta wielu historyków polskich i z krajów wschodniej Europy. W artykule ukazujemy historię ośrodka oraz podajemy opis i miejsce przechowywania zachowanych, a najważniejszych rękopisów dotyczących zakonu jezuitów, które zgromadzono w postaci różnej reprodukcji w Krakowie. Stanisław Bednarski nie przewidywał zapewne, że jego inicjatywa, przemyślane plany pozostawione na piśmie, w końcu dobre fundamenty położone pod wymarzony ośrodek naukowy, dadzą tak znaczące rezultaty. Jego też pamięci należy poświęcić ten skromny szkic historyczny.

In the years 1564–1773, Jesuits ran colleges and schools in Eastern Europe, on the present territory of Poland, Lithuania, Latvia, Belarus and Ukraine. All the archives containing documents concerning these institutions and their history were, at the time of the dissolution of the Jesuit Order in 1773, destroyed or scattered. It was not until the 30s of the 20th century that a Jesuit, Stanisław Bednarski initiated collecting documentation in the form of photocopies from the central Archive in Rome and then from other Polish libraries. After his death and after the Second World War, Jan Poplatek, Bronisław Natoński and Ludwik Grzebień continued his work. Until the present time, almost the entire known documentation concerning the history of the Order in East-Central Europe has been collected in the form of photocopies, microfilms, copies and CDs from all European archives and libraries. Owing to this documentation, several dozen scientific books and a few hundred articles concerning cultural and religious history of that region have been published. Many Polish and East European historians make use of the centre in Krakow. The article presents the history of the centre as well as the description and the location of the preserved, most significant manuscripts concerning the Jesuit Order, which have been collected in various forms of reproduction in Krakow. Apparently, little did Stanisław Bednarski expect that his initiative, carefully considered plans preserved in writing and, finally, the good foundation for his dream research centre, would bring such considerable results. Therefore, this humble historical sketch should be devoted to honour his memory.

Refine search results

2 Studia Paedagogica Ignatiana

2 Grzebień L.

1 2016

1 2014

Search results

Początki instytucjonalnej „Opieki” nad młodzieżą przemysłową i rękodzielniczą w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku

Jezuicki ośrodek badań historycznych w Krakowie