Search results

1

O reformach studiów prawniczych i nauczania prawa w Polsce w latach 1918-2015

100%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 1(9)

31-73

EN

Starting from the Second Republic of Poland until recent times, the basic trend of all discussions regarding the framework of educating lawyers has been directed to answering the questions: (i) whether legal studies are to educate for the need of science, research and didactics or practice, or (ii) whether perhaps they should off er education, which would reconcile both of these qualities. A positive response to each of these questions corresponds to a balance among the adopted curriculum subjects: theoretical and historical as well as dogmatic. In the period under review, either of the two solutions was legally acceptable. The model in force in the Second Republic strongly promoted educating the university lawyer, that is one whose knowledge was built on reconciling the theoretical and historical subjects with law dogmatics. The period of Polish People’s Republic and later years decisively deviated from this pattern, and the proposed law teaching models were changing. The changes went from solutions which placed emphasis on preparing law students to practise the legal profession, then in the mid-sixties, briefl y, this trend was reversed in favour of legal studies preparing for professions, which required mastery of a specifi c area of scientifi c knowledge for scholarly work, research and didactics, fi nally in the following years to more strongly emphasise a return to the model of education of lawyers practitioners. It was only in the early nineteen eighties that a broader framework of law universities autonomy was created, and then preserved in the early years of the Third Polish Republic. The choice of educational model for lawyers took on a new meaning in the optics of adoption by Poland in 1999 of the principles of the Bologna Declaration. In 2007, through the implementation of educational standards, law studies were brought closer to the model of university studies. This approach was abandoned in 2011 by adopting profiles for legal studies education (general academic knowledge – practical), defined only in 2014, while not giving each school or college the freedom to choose the model (profile) of teaching law.

PL

Począwszy od czasów II Rzeczypospolitej aż po lata współczesne, podstawowy nurt dyskusji dotyczącej ram kształcenia prawników sprowadza się do odpowiedzi na pytania: czy studia prawnicze mają kształcić na potrzeby nauki i pracy naukowo-dydaktycznej czy praktyki, a może powinny oferować kształcenie pozwalające na pogodzenie obu tych wartości. Z pozytywną odpowiedzią na każde z tych pytań koresponduje wyważenie proporcji przyjmowanych programami nauczania przedmiotów: teoretycznych i historycznych oraz dogmatycznych. W okresie objętym analizą prawnie dopuszczalne było każde ze wskazanych rozwiązań. Model obowiązujący w II Rzeczypospolitej zdecydowanie promował wykształcenie prawnika uniwersyteckiego, to znaczy takiego, którego wiedzę budowano na pogodzeniu przedmiotów teoretycznych, historycznych z dogmatyką prawa. Okres Polski Ludowej i lat późniejszych zdecydowanie od tego wzorca odbiegał, a proponowane wtedy modele nauczania prawa zmieniały się. Zmiany szły od rozwiązań kładących nacisk na przygotowanie studentów prawa do praktycznych zawodów prawniczych, w połowie lat sześćdziesiątych, na krótko, tendencję tę odwrócono na korzyść studiów prawniczych przygotowujących do wykonywania zawodów wymagających naukowego opanowania określonej dziedziny wiedzy, do pracy naukowej i dydaktyczno-naukowej, by w latach następnych silniej akcentować powrót do modelu wykształcenia prawników praktyków. Dopiero pierwsze lata osiemdziesiąte tworzą szersze w tej mierze ramy autonomii uczelni prawniczych, w pierwszych latach III Rzeczypospolitej Polskiej zachowane. Wybór modelu kształcenia prawników nabrał nowego znaczenia w optyce przyjęcia przez Polskę w 1999 r. założeń Deklaracji Bolońskiej. W 2007 r. poprzez wdrożenie standardów kształcenia studia prawnicze zbliżono do modelu studiów uniwersyteckich. Od tego rozwiązania odstąpiono w 2011 r., przyjmując dla studiów prawniczych profile kształcenia (ogólnoakademickie – praktyczne), zdefiniowane dopiero w 2014 r., a jednocześnie nie każdej szkole wyższej pozostawiając swobodę wyboru modelu (profilu) nauczania prawa.

2

O stopniach naukowych i veniam legendi w II Rzeczypospolitej (Część II)

100%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 4(8)

11-31

EN

There were many important tasks that Poland had to address after it regained independence in 1918. One was the ordering of the matters of higher education. This included taking over control over establishments of higher educations which had earlier functioned in partitioned Poland under a foreign rule, as well as establishing study rules and academic regulations. The legislative actions had to be taken step by step, as further portions of Polish territories had been regained, to ensure students who had commenced studies in partitioned Poland their continuation under new, Polish conditions, and to enable validation of examinations already taken, and in the case of graduates, nostrification of their diplomas. Unlike as it was in the case of earning lower degrees (of a licencjat, physician, or magister) and higher degrees (of a doctor), a completion of habilitation did not result in earning an academic degree. The habilitation process consisted of three steps: (i) submission of a print-out of a habilitation thesis, (ii) discussion on the habilitation thesis, and (iii) presentation of a habilitation lecture to the faculty members or members of another statutory body of a state institution of higher education. Following positive opinions of the reviewers of the thesis, the Council of the Faculty (or another competent organ of the institution) would resolve to grant the habilitation candidate an exclusive right to lecture, so called veniam legendi, and a title of a docent. The acquisition of that right did not tie the candidate to the school conferring the right, or compel him to lecture, but resignation from the right to lecture resulted in the expiry of such right, which nevertheless was capable to be restored without the need to go through the habilitation process again. A high education institution could offer a docent employment as a paid docent, which required proper nomination and appointment by the School’s competent authority, or contract with the docent the veniam legendi as a private lecturer (docent). Habilitation was not recognised as an academic degree and consequently nostrification of the veniam legendi was not possible.

PL

Odzyskanie niepodległości w 1918 r. stawiało przed odrodzoną Rzeczpospolitą wiele ważnych zadań. Jednym z nich było uporządkowanie spraw szkolnictwa wyższego. W tym okresie wiązało się to zarówno z przejmowaniem uczelni akademickich, jak i z unormowaniem porządku studiów. Nie był to proces łatwych i szybko dokonujących się przemian. Od ówczesnych władz rządowych wymagał legislacyjnych działań podejmowanych stopniowo, wraz z odzyskiwaniem dawniejszych ziem polskich, zapewniających studentom uniwersytetów byłych państw zaborczych kontynuację studiów już w warunkach polskich i potwierdzenie ważności ich egzaminów, a absolwentom tych szkół – nostryfikację ich dyplomów. W odróżnieniu od stopni naukowych niższych (licencjat, lekarz, magister) i wyższych (doktor) habilitacja nie prowadziła do uzyskania stopnia naukowego. Ówczesny przewód habilitacyjny obejmował trzy akty: przedłożenie wydrukowanej rozprawy habilitacyjnej, dyskusję habilitacyjną oraz wygłoszenie wobec członków rady wydziałowej (lub innego statutowego organu państwowej szkoły akademickiej) wykładu habilitacyjnego. Jego przebieg (przy pozytywnych recenzjach referentów) zakończony pomyślną uchwałą rady wydziałowej (lub innego organu szkoły) przyznawał habilitantowi wyłącznie prawo wykładania (veniam legendi) i tytuł docenta. Nabycie tego prawa w żadnym razie nie było dla osoby o nie się ubiegającej wiążące wobec szkoły. Odstąpienie zaś od wykonywania tego prawa skutkowało jego wygaśnięciem. Możliwe było jednak przywrócenie prawa wykładania bez potrzeby powtórnej habilitacji. Szkoła akademicka mogła docentowi zaproponować zatrudnienie (na stanowisku docenta płatnego), co wiązało się z jego mianowaniem przez właściwą władzę rządową, bądź wykonywanie veniam legendi w charakterze docenta prywatnego. Habilitacja nie była stopniem naukowym, nie była tu zatem możliwa nostryfikacja prawa wykładania.

3

Wspomnienie o Profesorze zwyczajnym doktorze habilitowanym Michale Aleksandrze Waligórskim

100%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 4(8)

213-215

4

Bartosz Kołaczkowski, Małgorzata Ratajczak, Pomoc społeczna. Wybrane instytucje pomocy rodzinie i dziecku, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2013

100%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 4(8)

203-206

5

O stopniach naukowych i veniam legendi w II Rzeczypospolitej (Część I)

100%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 3(7)

31-65

EN

Between 1919 and 1939, in so called interwar Poland, conferring academic degrees was the exclusive right of state universities and only those named in two laws on universities: one of 1920 and one of 1933. Those acts, however, neither regulated nor ordered the studying order, leaving the regulation of those matters to the Minister of Religious Denominations and Public Enlightenment, or the universities themselves, in statutes, which had nevertheless had to be endorsed by the same Minister. Universities conferred two types of academic degrees: a lower one of a licencjat (Bachelor), physician, or magister (Master) and a higher one, of a doctor. Both were conferred upon students of a given institution entitled to confer academic degrees. Exceptionally, a lower, and only a lower, degree could be granted to a student of another institution of higher education. This exception was allowed to facilitate obtainment of a lower degree by those who commenced studying for a degree at a university in still partitioned Poland, but were completing studies in an already independent Polish state. The main courses offered by universities in the interwar Poland included: law, theology and medicine (medical studies, pharmacy, dentistry and veterinary studies), philosophy, agriculture, forestry and technical sciences. Not every licencjat degree though, would open the doors to continuous education leading to the completion of a university education with a doctor’s degree. The procedures of studying and preparing for a doctorate were strictly followed and specified by the above mentioned minister, usually upon a request of the scientific council of a faculty of the university in question. This paper presents the solutions adopted in interwar Poland regarding the procedure leading to obtaining an academic degree, which are subsequently analysed and evaluated. At the same time it constitutes a good foundation for determining, upon its basis, whether and if, then to what extent, the currently binding law on higher education has drawn upon the models developed in the Second Republic of Poland 1919–1939, regarding higher education and academic degrees.

PL

W II Rzeczypospolitej Polskiej prawo nadawania stopni naukowych należało wyłącznie do państwowych szkół akademickich wymienionych w obowiązujących w tym okresie ustawach o szkołach akademickich: z 1920 i 1933 r. Ustawy te nie normowały procesu studiów ani porządku studiowania. Szczegółowe uregulowanie tych zagadnień powierzały Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz szkołom akademickim w drodze statutu zatwierdzanego przez tegoż ministra. Szkoły akademickie nadawały dwa stopnie naukowe – niższy (licencjat, lekarz, magister) i wyższy (doktor) studentom danej szkoły akademickiej. Odejście od tego zastrzeżenia było możliwe w odniesieniu do niższego stopnia naukowego. Proces przejmowania szkół wyższych funkcjonujących na obszarach byłych państw zaborczych wymagał bowiem stworzenia warunków ukończenia studiów niższym stopniem naukowym już w warunkach niepodległej Rzeczypospolitej. W ówczesnej Polsce kształcono głównie w zakresie: prawa, teologii i nauk medycznych (lekarskich, dentystycznych, farmaceutycznych, weterynaryjnych), filozofii, nauk rolniczych i leśnych oraz nauk politechnicznych. W zakresie nie każdej z tych dziedzin wiedzy nabycie niższego stopnia naukowego prowadziło do ukończenia studiów, po spełnieniu warunków dodatkowych, ze stopniem naukowym doktora. Dziedziny nauki, w zakresie których możliwa była procedura doktoryzowania, określał Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, najczęściej na wniosek rady wydziałowej danej szkoły wyższej. Artykuł (części I) jest ilustracją ówcześnie przyjętych rozwiązań prowadzących do nabycia stopnia naukowego – zawiera ich analizę i ocenę. Jest także dobrą podstawą dla ustalenia, czy, a jeśli tak, to w jakim zakresie, aktualnie obowiązujące Prawo o szkolnictwie wyższym adaptowało wzorce z okresu Polski międzywojennej w zakresie kształcenia i nadawania stopni naukowych.

6

Słowo wstępne

88%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 3(7)

9

7

Słowo wstępne

88%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 4(8)

9

8

Słowo wstępne

50%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 3(11)

9-10

9

Słowo wstępne

50%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 4(12)

9-10

10

Słowo wstępne

50%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 1(9)

9-10

11

Słowo wstępne

50%

Wojtczak K.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 2(10)

9-10

Refine search results

11 Studia Prawa Publicznego

5 2015

6 2014

11 Wojtczak K.

O reformach studiów prawniczych i nauczania prawa w Polsce w latach 1918-2015

O stopniach naukowych i veniam legendi w II Rzeczypospolitej (Część II)

Wspomnienie o Profesorze zwyczajnym doktorze habilitowanym Michale Aleksandrze Waligórskim

Bartosz Kołaczkowski, Małgorzata Ratajczak, Pomoc społeczna. Wybrane instytucje pomocy rodzinie i dziecku, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2013

O stopniach naukowych i veniam legendi w II Rzeczypospolitej (Część I)

Słowo wstępne

Słowo wstępne

Słowo wstępne

Słowo wstępne

Słowo wstępne

Słowo wstępne