Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Etyka jako utopia społeczna. Analiza w perspektywie filozofii wartości

100%
Wojewoda M.
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
|
2018
|
issue 36
EN
Mariusz WojewodaInstitute of PhilosophyFaculty of Social SciencesUniversity of Silesia in KatowicePoland Ethics as Social UtopiaAn Analysis in the Perspective of the Philosophy of ValuesAbstract: The article is devoted to the issue of the presence of the utopian motif in ethics, particularly in ethics based on the philosophy of value. The general point of reference here is the work of the German philosopher Nicolai Hartmann. Normative ethics is intrinsically oriented towards the change of human moral behaviours to an important value (good), especially social good. We are never sure that ethical recommendations will be implemented, therefore, in a way, ethics displays utopian character. However, it does not inhibit formulating ethical programs promoting the change of attitude and behaviour. In the article I distinguish the ethical utopism from utopism. I associate the last one with the classical theories of ideologists of the social life and contemporary specialists in managing organizations. The ethical utopism manifests itself in a certain way of understanding ethical codes as something that institutionally forces attitudes and moral behaviour within a company. Keywords: philosophy, ethics, applied ethics
PL
For an abstract in English, scroll down. Mariusz WojewodaInstytut FilozofiiWydział Nauk SpołecznychUniwersytet Śląski w Katowicach Etyka jako utopia społecznaAnaliza w perspektywie filozofii wartości Abstrakt: Artykuł poświęcony jest zagadnieniu obecności wątku utopijnego w etyce, szczególnie w etyce opartej na filozofii wartości. Ogólnym punktem odniesienia jest tutaj koncepcja niemieckiego filozofa Nicolai Hartmanna. Etyka normatywna z istoty swojej nastawiona jest na zmianę ludzkich zachowań moralnych w kierunku jakiejś istotnej wartości (dobra), szczególnie dobra społecznego. Nigdy nie ma pewności, że zalecenia etyczne będą realizowane, dlatego w pewnym sensie mają charakter utopijny. To jednak nie przeszkadza w formułowaniu programów etycznych proponujących zmianę postaw i zachowań. Odróżniam utopizm etyczny od utopizmu. Ten ostatni wiążę z klasycznymi teoriami ideologów życia społecznego i współczesnych specjalistów od zarządzania organizacjami. Utopizm etyczny przejawia się w pewnym sposobie rozumienia kodeksów etycznych jako czegoś co zakłada instytucjonalnie wymuszanie postaw i zachowań moralnych w przedsiębiorstwie. Słowa kluczowe: utopia etyczna, utopizm etycznyEthics as Social UtopiaAn Analysis in the Perspective of the Philosophy of Values Abstract: The article is devoted to the issue of the presence of the utopian motif in ethics, particularly in ethics based on the philosophy of value. The general point of reference here is the work of the German philosopher Nicolai Hartmann. Normative ethics is intrinsically oriented towards the change of human moral behaviours to an important value (good), especially social good. We are never sure that ethical recommendations will be implemented, therefore, in a way, ethics displays utopian character. However, it does not inhibit formulating ethical programs promoting the change of attitude and behaviour. In the article I distinguish the ethical utopism from utopism. I associate the last one with the classical theories of ideologists of the social life and contemporary specialists in managing organizations. The ethical utopism manifests itself in a certain way of understanding ethical codes as something that institutionally forces attitudes and moral behaviour within a company. Keywords: philosophy, ethics, applied ethics
2
Publication available in full text mode
Content available

Sumienie i dyskurs. Analiza na marginesie Moralbewusstsein und Kommunikatives Handeln Jürgena Habermasa

100%
Wojewoda M.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2019
|
issue 14
103-120
EN
The article is devoted above all to the analysis of the concept of conscience in relation to the space of public life (institutional, professional). The author of the article devotes a special place to the concept of conscience in interpretation of Jürgen Habermas and his ethics of discourse. In the first part of the article, the author points to the change it has made in the modern and contemporary sense of conscience in comparison with classical interpretations. Earlier, the power of conscience was associated with the intellect, whereastoday’s conscience is associated with emotions, especially with the ability to empathize, especially the subject’s ability to empathize. Some emotions are cognitive and are related to contextual knowledge. In the second part, the author analyses the concept of the development of moral consciousness of Jürgen Habermas. This concept is based on a philosophical interpretation of the conclusions of the psychologist Lawrence Kohlberg’s experiment. In conclusion, the author writes about of the presence of the “voice” of conscience in the space of public life. Defending the value of discourse on the principles of social life, it can be based on the postulate of Habermas, or the dialogue of people with sensitive consciences.
DE
Der Artikel widmet sich vor allem der Analyse des Gewissenskonzepte im Zusammenhang mit dem öffentlichen (institutionellen, beruflichen) Leben. Ganz besonders bleibt das Konzept des Gewissens bei Jürgen Habermas Jürgen Habermas und seiner Diskursethik im Fokus. Im ersten Teil des Artikels verweist der Autor auf die Änderung, die im neuzeitlichen und gegenwärtigen Gewissensverständnis im Vergleich zu klassischen Entwürfen stattfand. Früher wurde die Gewissensfähigkeit als mit Intellekt verbunden verstanden, heute hängt sie dagegen eher mit Emotionen zusammen, vor allem mit der Fähigkeit zurEmpathie (Mitgefühl). Manche Emotionen haben Erkenntnischarakter und werden mit dem Kontextwissen verbunden. Im zweiten Teil des Artikels analysiert der Autor das Konzept der Entwicklung des oralbewusstseins bei Jürgen Habermas. Dieses Konzept gründet auf einer philosophischen Interpretation eines Experiments des Psychologen Lawrence Kohlberg. In der Schlussfolgerung spricht sich der Autor für die Präsenz der „Stimme“ des Gewissens im Bereich des öffentlichen Lebens aus. Indem man den Wert des Diskurses bezüglich der Grundsätze des gesellschaftlichen Lebens verteidigt, kann man ihn nach dem Postulat von Habermas auf dem Dialog der Menschen mit einem wachen Gewissen begründen.
PL
Artykuł poświęcony jest przede wszystkim analizie koncepcji sumienia w odniesieniu do przestrzeni życia publicznego (instytucjonalnego, zawodowego); szczególne miejsce poświęca koncepcji sumienia Jürgena Habermasa i jego etyce dyskursu. W pierwszej części artykułu autor wskazuje na zmianę, jaka dokonała w nowożytnym i we współczesnym rozumieniu sumienia w porównaniu z ujęciami klasycznymi. Wcześniej władzę sumienia wiązano z intelektem, natomiast współcześnie sumienie wiąże się raczej z emocjami, szczególnie ze zdolnością do empatii (współodczuwanie); niektóre emocje mają charakter poznawczy i powiązane są z wiedzą kontekstową. W drugiej części autor artykułu analizuje koncepcję rozwoju świadomości moralnej Jürgena Habermasa. Koncepcja ta jest oparta na filozoficznej interpretacji wniosków z eksperymentu psychologa Lawrenca Kohlberga. W konkluzji autor opowiada się za obecnością „głosu” sumienia w przestrzeni życia publicznego. Broniąc wartości dyskursu o zasadach życia społecznego, można go oprzeć na postulacie głoszonym przez Habermasa, czyli dialogu osób o wrażliwych sumieniach.
3
Publication available in full text mode
Content available

Prawda a wiarygodność fotografii – epistemologiczne i etyczne aspekty rozumienia obrazów

100%
Wojewoda M.
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
|
2020
|
issue 41
145-160
EN
The article is devoted to the analysis of the problem of truth and credibility in the context of communication with photographic images in the public space. The ubiquity of the new media allows for the claim that all aspects of internet communication should be treated as a public message. According to the author of the article, the issue of truth in the epistemological sense (when it comes to the rules of perception), and truth and credibility in the ethical sense (when it comes to the attitude and assessment of photography), constitute an important element of reflection on contemporary visual communication. The article is written from a philosophical perspective, the author prefers the hermeneutic method. In the analytical part, the author refers primarily to philosopher Hans-Georg Gadamer and the visual culture theorist William J. T. Michell.
PL
Artykuł poświęcony jest analizie problemu prawdy i wiarygodności w kontekście komunikacji obrazami fotograficznymi w przestrzeni publicznej. Użytkowanie nowych mediów sprawia, że wszystkie aspekty komunikacji internetowej powinny być traktowane jako przekaz publiczny. W przekonaniu autora artykułu, zagadnienie prawdy w rozumieniu epistemologicznym (gdy chodzi o reguły postrzegania), oraz prawdy i wiarygodności w rozumieniu etycznym (mając na myśli postawę i ocenę fotografii), stanowi ważny element refleksji nad współczesną komunikacją wizualną. Artykuł napisany jest z perspektywy filozoficznej, autor artykułu preferuje metodę hermeneutyczną. W części analitycznej autor odwołuje się przede wszystkim do filozofa Hansa-Georga Gadamera oraz teoretyka kultury wizualnej Williama J. T. Mitchella.
4
Publication available in full text mode
Content available

The Problem of Responsible Parenthood in the Axiological Perspective. Analysis Inspired by the Encyclical Paul VI Humane Vitae

100%
Wojewoda M.
Philosophy and Canon Law
|
2019
|
issue 5
83-96
EN
The article is devoted to the issue of responsible parenthood, which was formulated in the encyclical Humane Vitae by Paul VI in 1968. The content of the encyclical referred primarily to the issue of responsibility arising from fertilization. The author of the article relates the issue of parental responsibility to the care of a child with mild mental disability. Parental childcare is a consequence of calling the child to live. The author of the article analyses the issue of responsible parenting from the philosophical perspective and thus focuses on the recognition of the world of values by the parent-guardian of a person with intellectual disability. Close relationships with such a person require special spiritual, moral, and axiological sensitivity. The author of the article, in addition to the encyclical Humane Vitae, has been inspired by the reflections of Jean Vanier and Julia Kristeva on disability, resulting from two religious and secular perspectives.
5
Publication available in full text mode
Content available

Autointerpretacja i problem „mocnego wartościowania” w filozofii Charlesa Taylora

100%
Wojewoda M.
Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne
|
2022
|
vol. 57
71-90
EN
The article aims to analyse self-interpretation concerning the formula of “strong valuation” and the issue of the human person. The subject of the analysis is Charles Taylor's concept of values in the context of his philosophical inspirations and criticism of some of his solutions. Getting to know oneself takes place in the context of discovering and realizing such values as freedom, dignity, authenticity, agency, and responsibility, etc. It is possible to point to the relationship between the axiological structure and the person that allows for self-interpretation. On the one hand, thanks to values, the subject determines its own identity. On the other hand, values constitute an element of the “community of meanings” - enabling understanding of the “human situation” and dialogue between persons. We discover the world of values while articulating and interpreting our feelings and sense other people's feelings. Values enable us to talk about what unites or divides us, will allow us to communicate, and also allows us to articulate the causes of misunderstanding. The development of the person is mediated by cultural expressions and dialogue with other actors. Taylor's concept is an exciting and vital attempt to combine reflection in the field of human philosophy, the theory of values, and the philosophy of the culture of expression.
PL
Celem artykułu jest analiza problemu autointerpretacji w odniesieniu do formuły „mocnego wartościowania” oraz zagadnienia osoby ludzkiej. Przedmiotem analiz jest koncepcja wartości Charlesa Taylora ujęta w kontekście jego filozoficznych inspiracji oraz krytyki niektórych jego rozwiązań. Poznanie własnego „ja” dokonuje się w kontekście odkrywania i realizacji takich wartości jak wolność, godność, autentyczność, sprawczość i odpowiedzialność, itp. Można wskazać na relację, jaka zachodzi między strukturą aksjologiczną a osobą, która pozwala jej na autointerpretację. Z jednej strony dzięki wartościom podmiot określa własną tożsamość, z drugiej strony stanowią one element „wspólnoty znaczeń” – umożliwiający zrozumienie „sytuacji ludzkiej” i dialog między osobami. Świat wartości odkrywamy w trakcie artykulacji i interpretacji własnych uczuć oraz rozumienia uczuć innych ludzi. Wartości umożliwiają rozmowę na temat tego, co nas łączy lub dzieli, umożliwiają porozumienie, a także na artykułowanie przyczyn nieporozumienia. Rozwój osoby jest zapośredniczony w kulturowych formach ekspresji oraz w dialogu z innymi podmiotami. Koncepcja Taylora stanowi ciekawą i ważną próbę połączenia refleksji z zakresu filozofii człowieka, teorii wartości i filozofii kultury ekspresji.
6
Publication available in full text mode
Content available

Jakość życia jako problem filozoficzny

100%
Wojewoda M.
Folia Philosophica
|
2018
|
vol. 40
EN
The article deals with the problem of “quality of life” from the philosophical perspective. In contemporary scientific studies, the issue of quality of life is analyzed in sociological, political and medical aspects. The author of the article is looking for a philosophical model of theoretical reflection on the quality of life, he refers to this problem in the recognition philosophy of values. His research is based on the ideas of Max Scheler, and his later continuators. The author analyzes the problem of “quality of life” in the axiological, biological and cultural perspectives. The philosophical thought, and especially its axiological approach, is necessary to understand the phenomenon of quality of life in different contexts.
PL
Artykuł poświęcony jest problematyce jakości życia ujętej od strony filozoficznej. We współczesnych opracowaniach naukowych ta kwestia jest analizowana od strony socjologicznej, politologicznej, medycznej. Poszukując modelu teoretycznego refleksji nad jakością życia odwołuję do filozofii wartości, opieram się na koncepcji Maksa Schelera i Nicolai Hartmanna i ich późniejszych kontynuatorów. Wątek „jakości życia” opracowuję w perspektywie aksjologicznej, biologicznej i kulturowej. W moim przekonaniu wszystkie te trzy perspektywy składają się na to, co określamy mianem „jakości życia”. Namysł filozoficzny, a szczególnie ujęcie aksjologiczne jest niezbędne do zrozumienia tego fenomenu w szerokiej zróżnicowanej perspektywie
7
Publication available in full text mode
Content available

Narratives about Cyborgization in the Context of Technoevolution

100%
Wojewoda M.
Logos i Ethos
|
2020
|
vol. 52
EN
The article is devoted to cultural narratives about cyborgization, in which the relationship between man and cyber machine is described. In this new approach, the machine becomes part of the human body, allows man to improve the quality of life, but also can complement human natural abilities with new (“artificial”) competences. The author of the article analyses the problem of three cultural narratives regarding human cyborgization. These three narrative models are engineering-pragmatic, biological-evolutionary and cultural-humanistic. They constitute the contemporary social imaginarium on the subject of technoevolution and the relationship between man and cyber machine. The author of the article, on the example of Andy Clark’s concept of the natural cyborg, verifies the thesis whether agreement is possible between these narratives. The issue of social acceptance for cyborgization is particularly important in the context of technological progress and questions about the essence of man and technology in the light of new opportunities offered by modern biotechnology and robotics with the view of improving the quality of human life.
PL
Artykuł poświęcony jest narracjom kulturowym na temat cyborgizacji, w których zostaje opisana relacja między człowiekiem i cybermaszyną. W tym nowym ujęciu maszyna staje się częścią ludzkiego ciała, pozwala człowiekowi na poprawę jakości życia, ale może także uzupełnić ludzkie naturalne zdolności, wyposażając go w nowe („sztuczne”) kompetencje. Autor artykułu poddaje analizie problem trzech kulturowych narracji kulturowych dotyczących cyborgizacji człowieka. Te trzy modele narracji to narracja inżyniersko-pragmatyczna, biologiczno-ewolucyjna i kulturowo-humanistyczna. Stanowią one współczesne imaginaria społeczne na temat technoewolucji i związku człowieka z cybermaszyną. Autor artykułu na przykładzie koncepcji naturalnego cyborga Andy’ego Clarka sprawdza tezę, czy jest możliwe porozumienie między tymi narracjami. Kwestia społecznej akceptacji dla cyborgizacji jest szczególnie ważna z punktu widzenia postępu technologicznego oraz pytania o istotę człowieka i techniki w odniesieniu do nowych możliwości, jakie daje współczesna biotechnologia i robotyka w kontekście poprawy ­jakości naszego życia.
8
Publication available in full text mode
Content available

Karol Wojtyla’s Conception of Personhood from the Perspective of Cognitive Sciences

100%
Wojewoda M.
Philosophy and Canon Law
|
2021
|
vol. 7
|
issue 1
1-17
EN
We use the term “person” when we want to point out that human existence is unrepeatable and unique. The assumption that man is a person constitutes a basis for the belief in the dignity, efficacy, and responsibility of the human individual. Karol Wojtyla built his conception of the person in the context of theological and philosophical discussions. Even though Wojtyła’s conception has been given a great deal of scholarly attention, it is worthwhile to juxtapose it with contemporary anthropological theories that derive from cognitive sciences. Cognitivists usually base their theories on biological and sociological premises. Some conclusions arrived at in the area of the cognitive sciences lead to mind-brain reductionism, a theory in which the human being is regarded as a body endowed with the function of the brain and as an entity whose individual traits are shaped by its social and cultural environment. This position undermines the ideas of free will and the substantial singularity of the human person. However, debates with this position have worked out a non-reductionist alternative, a theory known as emergentism. This theory treats the human mind as a distinct faculty, one which emerges as a phase in the brain’s development. Emergentists base their reasoning on the assumptions that the body is a unity and that the mind is not identical with it. It is my belief that emergentism can be fruitfully applied to the dynamic understanding of the person put forward by Wojtyła in the middle of the 20th century.
9
Publication available in full text mode
Content available

Narracje o technoewolucji – nowe technologie i nowy człowiek?

51%
Polak P., Wojewoda M.
Logos i Ethos
|
2020
|
vol. 52
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.