Search results

1

Luka Bourdiańska. Próba odczytania pojęcia habitusu w świetle teorii kultury

100%

Winiarski P.

Zoon Politikon

|

2015

|

issue 6

127-145

PL

Artykuł ukazuje możliwości wykorzystania dorobku teoretycznego Pierre’a Bourdieu na gruncie mocnego programu Jeffrey’a C. Alexandra. Rozwiązanie problemu redukcjonizmu możliwe jest dzięki reinterpretacji kluczowych pojęć Bourdieu w duchu semiotyki kultury Jurija Łotmana. Łotmanowskie rozumienie kultury, uwzględniające reprodukcję i kreację, pozwala wyjaśnić nie tylko, w jaki sposób struktury wpływają na jednostki, ale również w jaki sposób jednostki posługują się nimi.

EN

The article shows the possibilities of using Pierre Bourdieu’s theoretical achievements on the basis of Jeffrey C. Alexander’s strong program. It is possible to solve the problem of reductionism by reinterpreting Bourdieu’s key concepts in through the lenses of Yuri Lotman’s semiotic theory of culture. Lotman’s understanding of culture, including the reproduction and creation, allows to explain not only how structures affect individuals, but also how individuals use structures.

2

Cybernetyczny model systemu autonomicznego w zastosowaniu do badań nad kulturą

80%

Abassy M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 4

17-36

PL

W artykule został podjęty problem możliwości zastosowania rozwiązań teoretyczno-metodologicznych z dziedziny cybernetyki do badań nad zjawiskami kultury. Według postawionej hipotezy badawczej uzupełnienie teorii badań systemowych i metodologii rosyjskiej szkoły tartusko- moskiewskiej o koncepcję cybernetycznego modelu systemów autonomicznych Mariana Mazura pozwoli, po pierwsze, precyzyjnie ustalić granice kultury, po drugie – określić przynależność poszczególnych jej elementów do ściśle określonych modułów na podstawie pełnionych przez nie funkcji i, po trzecie, ustalić charakter interakcji systemu kulturowego z innymi systemami w tym politycznym, społecznym, ekonomicznym. W dalszej perspektywie badawczej należałoby sprawdzić praktyczną przydatność modelu do badania zjawisk kultury poprzez studia przypadków.

EN

In the paper the problem of possibilities to apply some of the theoretico-methodological conclusions from the field of cybernetics to investigating the problems of culture has been studied. According to the proposed hypothesis, the theory of system approach and the methodology that was worked out by the Moscow-Tartu school of semiotics combined with the concepts and methodology of the cybernetic model of autonomous systems by Marian Mazur will allow the researchers first of all, to determine where exactly the borders of a culture are; secondly, to group the elements of a culture into modules according to their functions and, finally, to recognize the type of interactions between the cultural system and the other systems such as: political, social, economical etc. In the further research perspective, thorough studies over the specific cases of cultural phenomena is necessary to verify the possibilities of application the new methodological tool on practice.

3

Jak była zrobiona tartusko-moskiewska szkoła semiotyczna?

80%

Rojek P.

Stan Rzeczy

|

2012

|

issue 1(2)

112-141

PL

Szkoła tartusko-moskiewska semiotyki kultury była jednym z najciekawszych zjawisk w światowej semiotyce i w nauce radzieckiej. W niniejszym artykule próbuję opisać i wyjaśnić fenomen tej szkoły za pomocą kategorii teoretycznych, które sama sformułowała. Jest to uprawnione podejście, ponieważ − jak wskazywali członkowie szkoły − teksty naukowe opisujące kulturę są same tekstami kultury. W pierwszej części przedstawiam dwie koncepcje semiotyczne pochodzące od Jurija Łotmana: koncepcję twórczości jako twórczego przekładu oraz teorię systemów binarnych i ternarnych. W drugiej części próbuję zastosować tę pierwszą koncepcję do wyjaśnienia fenomenu innowacyjności szkoły. Argumentuję, że brała się ona z ogromnej różnorodności perspektyw i poglądów uczestników szkoły oraz z jedności, którą nadawało użycie jednolitego języka teoretycznego i sposób zorganizowania prac szkoły. W trzeciej części wskazuję, że szkoła tartusko-moskiewska miała charakter ternarny, czym wyraźnie różniła się od binarnej kultury komunistycznej. Dyskurs szkoły był subwersją, a nie inwersją dominującego dyskursu ideologicznego. Tylko dzięki temu szkoła ta mogła mieć twórczy charakter. W zakończeniu przedstawiam niezwykłe paralele strukturalne między szkołą, XIX-wiecznymi rosyjskimi salonami i ruchem Solidarności.

EN

Tartu-Moscow Group was one of the most amazing phenomena in the world of semiotic and Russian humanities in general. In the paper I try to describe and explain the phenomenon of that scientific school using theoretical categories which it introduced. It is a legitimate procedure since, as was pointed out by the Group’s members, scientific texts describing the culture are themselves texts of culture. In the first part I present two semiotic ideas of Yurii Lotman: the idea of creativeness as a creative translation and the theory of binary and ternary systems. In the second part I attempt to apply the first idea to the explanation of innovative activity of the Group. I argue that the source of its creativity was great diversity of theoretical frameworks and attitudes of the Group’s members combined with unity provided by a common theoretical language and a way in which the Group was organized. In the third part of the paper I indicate that the discourse of the Tartu-Moscow Group was ternary and distinguished it from the prevailing binary communist culture. The discourse of the Group was a subversion, rather than inversion of the dominant ideological discourse. Only for that reason the Group could be creative. In conclusion I draw some structural similarities between the Group, literary salons of 19th Russia and the Polish social movement of Solidarity.

Refine search results

1 Roczniki Kulturoznawcze

1 Stan Rzeczy

1 Zoon Politikon

1 Abassy M.

1 Rojek P.

1 Winiarski P.

2 2015

1 2012

Luka Bourdiańska. Próba odczytania pojęcia habitusu w świetle teorii kultury

Cybernetyczny model systemu autonomicznego w zastosowaniu do badań nad kulturą

Jak była zrobiona tartusko-moskiewska szkoła semiotyczna?