Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  łączliwość
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Escape from Etymology? A Corpus Study of Polish Adjectival Intensifiers

100%
Dziwirek K.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
|
2020
|
issue 5
EN
Using the Polish National Corpus (NKJP), the author discusses 31 Polish reinforcing adverbs to determine the degree of their semantic specificity and freedom of connection with adjectives. Empowering adverbs express the person’s judgement, attitudes, and emotions. The author shows that most of the reinforcing adverbs have not deviated from their etymology, even though they are considered synonyms of the word “very”: their etymological meanings influence the choice of the adjective. The most frequently reinforced adjectives in NKJP are “difficult”, “important” and “essential”.
PL
Używając Narodowego Korpusu Języka Polskiego (NKJP), autorka omawia 31 polskich przysłówków wzmacniających, aby określić stopień ich specyficzności semantycznej oraz dowolności łączenia się z przymiotnikami. Przysłówki wzmacniające wyrażają sądy, postawy i emocje osoby mówiącej. Autorka pokazuje, że większość przysłówków wzmacniających nie oddaliło się od swojej etymologii, mimo że są uważane za synonimy słowa bardzo: ich etymologiczne znaczenia wpływają na wybór przymiotnika. Najczęściej wzmacniane przymiotniki w NKJP to trudny, ważny i istotny.
2
Publication available in full text mode
Content available

Jaki właściwie jest dziwny świat? O znaczeniu przymiotnika dziwny i jego bliskoznaczników

100%
Wołk M.
Linguistica Copernicana
|
2017
|
vol. 14
EN
The paper focuses on the Polish adjective dziwny [‘strange’] in its most typical position, that is adjacent to a noun. The aim of the analysis is to provide a description of its meaning which leads to proposing its semantic definition. Hence, the connectivity of this adjective is characterised, with a view to indicating possible selectional limitations imposed on nouns which could enter a collocation with it. In order to propose fundamental semantic hypotheses, the analysed lexical properties of the focal adjective are compared with other predicates with a similar meaning, that is expressions such as dziwaczny [‘bizzare’], nietypowy [‘untypical’], osobliwy [‘peculiar’] and specyficzny [‘specific’].
PL
Głównym przedmiotem badań w niniejszym artykule jest przymiotnik dziwny występujący w najczęstszej dla niego pozycji, tj. przy rzeczowniku. Celem analizy jest opis jego znaczenia prowadzący do sformułowania definicji semantycznej. Środkiem do niego jest charakterystyka łączliwości tego wyrażenia ukierunkowana na wskazanie ewentualnych ograniczeń selekcyjnych nałożonych na rzeczowniki mogące przy nim występować. Sformułowaniu zasadniczych hipotez semantycznych służy także porównanie rozpatrywanych właściwości leksykalnych centralnego przymiotnika dziwny z predykatami o podobnym znaczeniu, tj. wyrażeniami dziwaczny, nietypowy, osobliwy i specyficzny.
3
Publication available in full text mode
Content available

Kobiecy i męski świat. O asymetrii funkcjonalnej przymiotników określających przynależność do płci

100%
Wołk M.
Język Polski
|
2024
|
vol. 104
|
issue 1
5-16
PL
Przedmiotem badań w artykule jest łącznie pięć przymiotników reprezentujących pojęcia kobiecości i męskości w języku polskim. Pierwszemu z pojęć odpowiadają cztery przymiotniki: kobiecy, babski, damski i żeński, drugiemu – zasadniczo jeden: męski. Dlatego już w tytule tekstu postawiona jest teza o swoistej asymetrii funkcjonalnej porównywanych wyrażeń. Celem podjętych badań jest sprawdzenie, czy ma ona charakter tylko ilościowy, czy też także jakościowy, przekładający się na znaczenie i użycie opisywanych jednostek. Analityczne części tekstu zawierają przegląd jednostek językowych z udziałem opisywanych wyrażeń oraz charakterystykę ich właściwości składniowych i łączliwości leksykalnej. Przeprowadzone badania pokazują różnice leksykalne (semantyczne i pragmatyczne) pomiędzy czterema pokrewnymi semantycznie określeniami kobiecości, a także zależności, w jakie wchodzą one z przymiotnikiem męski. Analiza wpisuje się w nurt językoznawstwa strukturalnego i abstrahuje tym samym od wniosków natury pozajęzykowej dotyczących związku pomiędzy językiem a płcią.
EN
The study focuses on five adjectives representing the concepts of femininity and masculinity in Polish. The former is represented by four adjectives: kobiecy, babski, damski and żeński, the latter is described by only one: męski. That is why as early as in the title the article mentions a peculiar functional asymmetry of the compared expressions. The aim of the research is to determine whether this asymmetry is only quantitative or also qualitative, affecting the meaning and use of the presented units. The analytical sections of the text consist of overviews of the linguistic units which include the expressions and the descriptions of syntactic properties and lexical connectivity of the five adjectives undergoing scrutiny. The analyses reveal lexical differences (both semantic and pragmatic) between the four semantically related expressions of femininity, as well as the interactions they have with the adjective męski. The study is a part of structural linguistics and thus refrains from extra-linguistic conclusions concerning the relationship between language and gender.
4
Publication available in full text mode
Content available

Przymiotniki 'maksymalny', 'minimalny' w systemie współczesnej polszczyzny

100%
Piotrowska A.
Linguistica Copernicana
|
2023
|
vol. 20
157-178
EN
The article focuses on the pair of antonymous adjectives maksymalny (maximal) and minimalny (minimal) and examines their position within the contemporary Polish language system through an analysis of their syntactic-semantic compositionality. It utilizes excerpts from the classifications by Krystyna Kallas and Jadwiga Wajszczuk to determine the characteristics attributed to these adjectives and the classes they may belong to. These adjectives can be regarded as lexical expressions of superlatives, with their meaning revolving around the concept of possibility – maksymalny denoting the ‘greatest among the achievable possibilities’ and minimalny denoting the ‘smallest among the achievable possibilities’.
PL
Artykuł skupia się na parze antonimicznych przymiotników o postaci maksymalny, minimalny oraz wskazaniu ich miejsca w systemie współczesnej polszczyzny, poprzez analizę ich łączliwości składniowo-semantycznej. Wykorzystuje do tego fragmenty klasyfikacji Krystyny Kallas i Jadwigi Wajszczuk i sprawdza, jakie cechy przysługują badanym jednostkom i do jakich klas mogą należeć. Przymiotniki te można traktować jako leksykalne wykładniki superlatywu, a ich znaczenie skupione jest wokół pojęcia możliwości – maksymalny ‘największy z możliwych do osiągnięcia’, minimalny – ‘najmniejszy z możliwych do osiągnięcia’.
5
Publication available in full text mode
Content available

Українська історична лексикографія, питання сполучуваності і комбінаторний словник української мови

71%
Dydyk-Meusz Г.
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
|
2020
|
vol. 6
|
issue Numer Specjalny
223-236
PL
W artykule przedstawiono charakterystykę słownika kombinatorycznego według zasad praktycznej leksykografii kombinatorycznej oraz na tle leksykografii historycznej. Podano podstawowe zasady budowy powstającego Słownika kombinatorycznego języka ukraińskiego XVI–XVIII wieku na podstawie przymiotnikowo-rzeczownikowych związków syntaktycznych, a także cechy jego budowy, specyfikę bazy źródłowej oraz strukturę artykułu słownikowego. Wspomniano również o znaczeniu krótkiego Słownika rzeczowników niejasnych załączonego do Słownika kombinatorycznego języka ukraińskiego XVI–XVIII wieku.
EN
The initial and practical interest in the compatibility of words as an object of lexicographic description led to the emergence of combinatorial lexicography – an independent direction within the general theory of lexicography. Part of the problem of describing compatibility is related to general lexicographic principles, and partly on the theory of compatibility. That is why combinatorial lexicography can be classified as a sphere of lexicography, the purpose of which is theoretical and practical issues of creating compatibility dictionaries. Adjective-substantive phrases provide valuable material for lexicographical interpretation, as evidenced by the Combinatorial Dictionary of the Ukrainian Language of the 16th–18th centuries – the first attempt in Slavic lexicography in general and in Ukrainian lexicography in particular to codify lexical-syntactic compatibility on the material of written monuments. Combinatorial dictionary of the Ukrainian language of the 16th–18th centuries combines the features of two lexicons. First, the combinatorial dictionary is a historical dictionary and, secondly, a combinatorial dictionary, that is, a compatibility dictionary. On the one hand, it occupies its proper place in the combinatorial lexicography system, on the other hand, it is a distinctive dictionary, since all of the combinatorial dictionaries known today are created with a didactic purpose, moreover, based on modern literary lexical material and function as bilingual.
UK
У статті подано характеристику комбінаторного словника відповідно до засад практичної комбінаторної лексикографії, а також на тлі історичної лексикографії. Наведено основні принципи створюваного Комбінаторного словника української мови XVІ–XVIII століть на основі ад’єктивно-субстантивних словосполучень, особливості його будови, специфіку джерельної бази, будову словникової статті. Згадано важливість короткого Словника малозрозумілих іменників, доданого до Комбінаторного словника української мови XVІ–XVIII століть.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.