Search results

1

Die „littauischen Wegeberichte“. Kognitive Karten und die Kommunikation geografischen Wissens im Mittelalter

100%

Striegler S.

Studia Maritima

|

2012

|

vol. 25

205-217

PL

W nowoczesnym wyobrażeniu świata, w którym żyje człowiek, mieści się także ludzkie wyobrażenie przestrzeni i ogólna geograficzna orientacja na mapach, kształtowana za pomocą środków technicznych. W artykule pokazano średniowieczne pojmowanie przestrzeni i związane z tym jej wyobrażenia. Wyszedłszy od koncepcji map poznawczych (mental maps), autor przeszedł do map fizycznych, ich wpływu na kształcenie w szkołach i związanego z tym aspektu kulturalnego dotyczącego postrzegania przestrzeni. Dalszym ważnym aspektem stało się dostarczenie geograficznej wiedzy praktycznej do rozwoju komunikacji. Litewskie sprawozdania o drogach stanowią dowód praktycznego wykorzystania i rozszerzania wyobraźni o przestrzeni w okresie średniowiecza.

2

To jest ten dom, w którym Chrystus chce się zatrzymać. Absalona ze Sprinckirsbach kazanie XXXIX na poświęcenie kościoła – przekład i komentarz

63%

Wilk P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2023

|

vol. 32

|

issue 4

245-260

EN

The article contains the first translation into Polish of Absalon’s of Sprinckirsbach Sermon XXXIX. The theme of the sermon is the dedication of the church. The translation is preceded by a short introduction about the author and his work. There is also a summary of the sermon in the introduction. The translation is accompanied by explanatory comments and localizations of biblical passages.

3

Teksty łacińskich Ojców Kościoła w zbiorach polskich okresu średniowiecza i odrodzenia

63%

Mazur C.

Vox Patrum

|

1983

|

vol. 5

455-466

EN

Das referat wurde auf der Grundlage der Analyse erhaltengebliebener Bestandsverzeichnisse und Kataloge historischer Buchersammlungen ausgearbeitet.

4

J. Krajewska, A. Głusiuk, Epidemie Księgi I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii od starożytności do wczesnego średniowiecza, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2016

63%

Beill B.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2019

|

vol. 40

|

issue 3

240-241

5

The Linguistic Artistry of Hildegard of Bingen as Exemplified in Her Letters

63%

Kowalewska M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2014

|

vol. 5

|

issue 1

125-152

PL

Hildegardę z Bingen (1095-1179) uwzględniają współczesne badania naukowe prowadzone w wielu różnych dziedzinach. Ta dwunastowieczna benedyktynka jest jednym z najbardziej interesujących nas dziś autorów średniowiecza. Jej twórczość pozwala na poznanie ówczesnych poglądów odnoszących się do głównych obszarów wiedzy, takich jak teologia, filozofia, medycyna, przyrodoznawstwo. Najważniejsze jej pisma to tzw. trylogia wizyjna, na którą składają się: Scivias, Liber divinorum operum, Liber vitae meritorum. Uzupełnieniem, a zarazem echem tej twórczości są listy, których zbiór jest cennym świadectwem epoki. Poruszone w nich zostały najbardziej ważkie problemy teoretyczne ówczesnych czasów. Listy stanowią zbiór dokumentów cennych także z literaturoznawczego punktu widzenia, jako interesujące przykłady średniowiecznego listu chrześcijańskiego. Pozwalają one przy tym przedstawić nie tylko umysłowość autorki, ale także sytuację panującą w ówczesnym świecie zewnętrznym. Tę ostatnią w kilku aspektach – religij¬nym, filozoficznym, duchowym, politycznym, społecznym. Językiem, w którym zostały napisane jest łacina, której – jak wiadomo – wizjonerka nie uczyła się w sposób systematyczny, a mimo to lektura dowodzi, że można listy te potraktować jako przegląd najważniejszych środków stylistycznych, jakimi dysponuje literatura europejska. Hildegarda wykorzystuje je wszystkie, choć najchętniej korzysta z metafor i rozbudowanych porównań. Chętnie i celowo stosuje aliteracje, nie unika tautologii. W jej listach natrafiamy na ustępy o zdecydowanie rytmizowanym i rymizowanym charakterze. W artykule środki te zostały zaprezentowane, choć ze względu na obfitość materiału z konieczności jedynie w pewnym wyborze. Są to środki odnoszące się do warstwy brzmieniowej i znaczeniowej tekstów oraz środki składniowe. Niniejszy artykuł nie wyczerpuje tematu, jedynie wyznacza perspektywę badawczą.

EN

In the modern times, the life and activity of Hildegard of Bingen (1095–1179) have inspired academic research in many different fields. While Hildegard’s fundamental theological works are the three volumes of her so-called visionary trilogy: Scivias, Liber divinorum operum, and Liber vitae meritorum, it is above all her letters that offer a precious reflection of the epoch. Moreover, the collection of Hildegard’s letters is of outstanding value from the literary and linguistic points of view, since it comprises very interesting instances of the genre of medieval Christian epistle. The fact that Hildegard has been included among the Doctors of the Church provides special inspiration for the research of her letters, which offer a vivid reflection of her views and outlook. The research in question may focus on selected aspects: doctrinal, prescriptive or literary. The focal point of the present considerations is precisely the literary aspect of Hildegard’s letters. Although the literary value of her correspondence is usually considered as serving its main objective, namely prescription, it deserves separate attention. A particularly interesting theme of analysis is the stylistic means of expression Hildegard of Bingen employed in her letters. Hildegard’s letters were written in Latin. It is common knowledge that she did not learn that language systematically, so her command of it was not perfect. Her “textbooks” of rhetoric were above all the Bible, the Breviary and the writings of the Fathers of the Church, which determined her way of expression. The adoption of Biblical phraseology gives a characteristic tone to her style and determines the solemnity of the contents of her letters. Another characteristic of the language of Hildegard’s letters (and undoubtedly also of her Latin) is its figurativeness and emotional tone. A reading of Hildegard’s letters shows that they include the most important stylistic devices used in European literature. While Hildegard makes frequent use of all of them, metaphors and detailed similes are undoubtedly her favorite. She frequently and deliberately introduces alliteration and does not avoid tautology. Occasionally, passages of her letters are organized by means of rhythm or rhyme. In the current paper, only a very narrow selection of the stylistic devices that appear in the letters authored by Hildegard of Bingen has been presented. Without doubt, one might point out to others that have been disregarded here. In this context, however, it is worthwhile to mention that apart from various figures of speech, she introduces into the body of her letters passages which represent distinct literary genres which add to the prescriptive tone of her correspondence. The two genres in question are the sententia (sentence) and the parable. The attention of a reader of Hildegard’s letters is immediately drawn to her perspicuous sentences which have a positively sapiential nature and are remindful of Pascal’s Pensées (Thoughts), however anachronistic such a comparison might seem. Their form is that of a maxim (a sententia, or an aphorism) and they express general insights, in which they go beyond their prescriptive goals and assume the shape of philosophical statements. The parables used by Hildegard serve the purpose of parenesis. Since the parable is essentially a didactic and prescriptive genre, Hildegard resorted to it in order to formulate the moral prescription or exhortation which was the ultimate goal of her letters. Apart from the parable, Hildegard occasionally uses exempla. Interestingly though, the passages in Hildegard’s letters which are made up of parables might not give the impression of rhetorical richness: she refrains from alliteration, the text does not have a rhythm, and there are no rhymes or complex similes in it. However, the passages in question comprise numerous allegories which are the structural elements of the parables. Instead, they comprise simple sentences without any kind of stylistic ornamentation. The parables are composed of rhetorically ascetic, dry statements. The epithets used in them are simple, unsophisticated, one might even say colloquial. Hildegard’s modest recourse to rhetoric in the case of parables proves her good insight into genre theory and the literary means suitable for a particular genre. It also demonstrates both her good taste and her literary intuition.

6

Historia Bizancjum w programie VI Kongresu Mediewistów Polskich (Wrocław, 20-22 września 2018)

63%

Kochanek P.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 72

329-335

7

Ponowoczesność jako nowa szansa dla Oświecenia, czyli o konieczności przezwyciężenia nowoczesności

51%

Lipowicz M.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

97-114

EN

The aim of this paper is to demonstrate that the end of modernity does not necessary com- prise a cultural regress but can also be seen as new stage of the process of Enlightenment in Western history. After the presentation of popular and commonly recognized definitions of modernity and postmodernity, the author will attempt to demonstrate the main limitations of modernity on the basis of philosophies of Max Stirner and Frederic Nietzsche. The author’s main objection to modernity is its tendency to reproduce the centralistic structure of pre- modern traditional communities in which one metaphysical term designated the universally obligatory norms. By way of crashing this structure, postmodernity opens new possibilities to an individual for creating new, particular values, thus enabling the individual to discover new forms of self-realization. To make human life in such a decentralized society possible, the indi- vidual would have to attain a new mental level. Civil education, therefore, has to go beyond the borders of modernity and be open to new ways of learning and solving social conflict.

PL

Celem artykułu jest wykazanie, iż koniec nowoczesności niekoniecznie stanowi w dziejach Zachodu regres, lecz może być rozumiany jako postęp — jako nowy etap epoki Oświecenia. Po przedstawieniu popularnych definicji nowoczesności i ponowoczesności autor, odwołując się do filozofii Maksa Stirnera i Fryderyka Nietzschego, przedstawia główną ułomność nowoczesności. Chodzi o skłonność nowoczesności do zachowania centralistycznej struktury, typowej dla przednowoczesnych wspólnot tradycyjnych. W ramach tej struktury jedno pojęcie metafizyczne wyznacza uniwersalnie obowiązujące normy. Rozbijając ją, ponowoczesność umożliwia jednostce tworzenie nowych, partykularnych wartości i, dzięki temu, udostępnia nowe formy indywidualnej samorealizacji. Aby jednak żyć w takim zdecentralizowanym społeczeństwie, jednostka musi osiągnąć pewien poziom umysłowy. W związku z tym potrzebna jest edukacja obywatelska, która wyjdzie poza stare granice nowoczesności i otworzy perspektywę na ponowoczesne schematy rozwiązywania konfliktów społecznych.

8

„Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna jako źródło badań nad średniowieczną teologią i egzegezą biblijną

51%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2021

|

vol. 22

329-346

EN

The article presents the work of Johannes Marienwerder (Jan z Kwidzyna) Expositio Symboli Apostolorum as a source of research on medieval theology and biblical exegesis. The study contains four points: 1) Johannes Marienwerder als the autor of Expositio; 2) Expositio Symboli Apostolorum against the background of other literature of Johannes Marienwerder; 3) the edition of Expositio in Olsztyn; 4) Expositio Symboli Apostolorum as a source of scientific research. The purpose of the article is to draw attention to the publication of the entire medieval work and his tranlation in polish. The basis are the manuscript Johannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum N. 1977 (1401) from the Biblioteka Gdańska PAN in Gdańsk (Poland) and the manuscript 299 n. 163a 0 175b from the Jagiellonian UniversityLibrary in Cracow. This is the first modern edition of the entire work in print.

PL

Przedmiot artykułu stanowi prezentacja Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) jako źródła badań teologicznych i egzegetycznych. Opracowanie zawiera następujące zagadnienia: 1) Jan z Kwidzyna jako autor Expositio; 2) Expositio Symboli Apostolorum na tle piśmiennictwa Jana z Kwidzyna; 3) Edycja olsztyńska Expositio; 4) Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna jako źródło badań naukowych. Cel artykułu stanowi zwrócenie uwagi na finalizowaną publikację transkrypcji i tłumaczenia na język polski całości dzieła. Jest ona oparta na manuskrypcie średniowiecznym Joannes Marienwerder: Expositio Symboli Apostolorum – Rękopis 1977 datowanym na rok 1401 przechowywanym w Bibliotece Gdańskiej PAN. W przygotowaniu publikacji posiłkowano się także manuskryptem 299 n. 163a 0 175b z Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jest to pierwsze nowożytne wydanie całości dzieła drukiem.

9

Patron Saints in the times of Christianization. Some reflections about Great Moravian dedications

51%

Jokeš P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2017

|

vol. 23/1

77-89

EN

The study sums up previous research of Great Moravian dedications. The research of this issue is rather challenging – mainly because a lot of then churches existed only for a short period of time. Many of Great Moravian churches were built during the 9th century and perished around 900 AD which means that they were in existence only for several decades and only few of them “managed“ to leave some traces in historical sources during such short time. Nevertheless, the presented data proves that to a certain extent, reconstruction of Great Moravian dedications is possible. Obviously, this is a difficult task. Without a doubt, dedications of some sacral objects will never be found out. The text focuses mainly on 22 sacral objects, which have – surely or very likely – Great Moravian origin. Dedications of 12 objects are unknown (it concerns mainly the churches of destroyed hillforts in Mikulčice and Pohansko). Dedications of remaining 10 sacral objects are either known or we can reconstruct them with some degree of probability. Thus, in Great Moravia existed cults of most common Christian saints there – Mary, John (probably the Baptist), perhaps also Peter, George and Michael, but also cults connected with some specific missions – that from Diocese of Passau (Hippolytus, probably connected with missionaries from Austrian Benedictine abbey in Sankt Pölten ) and that of Cyril and Methodius (Clement). Dedications to Hippolytus and Clement are particularly interesting, also because in Moravia there are some later medieval churches dedicated to those saints. The possible connection between Great Moravian and post-Great-Moravian cults of those saints is one of the most interesting tasks for future research in this respect.

PL

Autor podsumowuje dotychczasowe badania nad wezwaniami kościołow wielkomorawskich. Badanie wezwań z tego okresu jest trudnym wyzwaniem, ponieważ wiele wielkomorawskich obiektow sakralnych istniało tylko przez krotki okres – obiekty te powstawały w ciągu IX wieku, a już na początku X wieku w wyniku najazdu węgierskiego wiele z nich przestało istnieć, nie pozostawiając śladow w źrodłach pisanych. Mimo to w części przypadkow można poznać patrocinia, z reguły wykorzystując ich ślady w źrodłach poźniejszych. Przedmiotem zainteresowania autora są 22 obiekty sakralne, ktore z pewnością lub dużą dozą prawdopodobieństwa powstały w czasach wielkomorawskich. Patrocinium 12 obiektow nie udało się określić (chodzi głownie o kościoły z grodow w Mikulčicach i Pohansku), natomiast w przypadku pozostałych 10 albo wezwanie jest znane, albo można go określić z pewnym prawdopodobieństwem. Z badań wynika, że w państwie wielkomorawskim nadawano patrocinia Najświętszej Marii Panny oraz św. Jana (najprawdopodobniej Chrzciciela), stosunkowo prawdopodobne są rownież wezwania św. Jerzego, św. Michała Archanioła oraz św. Piotra. Na Wielkich Morawach istniało rownież patrocinium św. Hipolita, związane najpewniej z działalnością misjonarską austriackich benedyktynów z klasztoru Sankt Polten, oraz dość prawdopodobnie św. Klemensa, związane z misją świętych Cyryla i Metodego, ktorzy relikwie tego świętego przynieśli na Morawy.

10

Analiza rozmieszczenia osadnictwa średniowiecznego względem cieków z wykorzystaniem darmowego oprogramowania GIS na przykładzie północnego Mazowsza

51%

Zawadzka-Pawlewska U., Warszawski U.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2014

|

issue 16

PL

Artykuł poświęcony jest analizie odległości stanowisk archeologicznych od cieków. Obszarem badań jest zlewnia rzeki Węgierki na północnym Mazowszu. Do badań wykorzystano dane z Archeologicznego Zdjęcia Polski. Analizy wykonano z użyciem darmowego oprogramowania GIS – Quantum GIS 1.7.3 oraz ILWIS 3.7. Dzięki badaniom udało się stwierdzić istnienie różnic w wyborze miejsc dogodnych do osadnictwa w przeszłości.

EN

Regional patterns of settlement are one of the most important subjects in archaeology. Analysis of such patterns were well spread in the research community before the GIS revolution. However, according to the usage of GIS tool in last two decades regional settlement analysis became more simple and less time-consuming. In following paper author presented one of such tools, which can be applied to the archaeological data. For the analysis, data from Polish National Record of Archaeological Sites (PNRAS) were used. The region was set on natural boundaries of river Węgierka catchment in Northern Mazovia region. Choice of the region was conditioned by relatively low human impact on riverbed. Data from PNRAS were digitized in QuantumGIS. Later sites were counted in equidistant zones from rivers in ILWIS 3.7. The result, after division by area of equidistant zone, were density maps of the region for three period: Early Medieval, Late Medieval and Post-medieval. Results shown changes in settlement pattern in three following periods of time. In direction from Early medieval to Post Medieval period the attractiveness of far-from-rivers regions grow. On the opposite the attractiveness of close-to-rivers part of studied area decreased in time. Probable causes of this changes were: technological development and changes in hydrology of these region.

11

Problematyka pisma w arengach dokumentowych władców Polski średniowecznej

51%

Zieliński P.

Folia Bibliologica

|

2004-2005

|

vol. 46-47

39-59

12

Pierre-André Burton, Aelred of Rievaulx, 1110-1167. An Existential and Spiritual Biography, tł. Ch. Coski, Cistercian Publications, Liturgical Press, Collegeville, Minnesota, 2020, ss. 598

51%

Groń R. S.

Vox Patrum

|

2021

|

vol. 80

436-443

EN

Review of the book: Pierre-André Burton, Aelred of Rievaulx, 1110-1167. An Existential and Spiritual Biography, tł. Ch. Coski, Cistercian Publications, Liturgical Press, Collegeville, Minnesota, 2020, pp. 598

PL

Recenzja książki: Pierre-André Burton, Aelred of Rievaulx, 1110-1167. An Existential and Spiritual Biography, tł. Ch. Coski, Cistercian Publications, Liturgical Press, Collegeville, Minnesota, 2020, ss. 598

13

Postulatio spiritalis Ecclesie. Interpretacja dialogu Matki Jezusa z Synem podczas wesela w Kanie Galilejskiej w "Tractatus Super Quatuor Evangelia" Joachima z Fiore

51%

Grzeszczak J.

Vox Patrum

|

2021

|

vol. 80

303-328

EN

The article addresses the interpretation of the dialogue between the mother of Jesus and the Son (John 2:3-4) in "Tractatus super quatuor evangelia" by Joachim of Fiore (1135-1202). The analysis starts from an overview of the source, its main lines of argumentation, the popularity of this work in the Middle Ages and the controversies it aroused. The paper employs an analytical and comparative method. The analysis of the patristic sources, the literature on the subject and the comparison of the content of the main source, namely the "Tractatus super quatuor evangelia", with the content of selected works of Joachim of Fiore, lead to the conclusion that as far as Joachim’s exegesis of Jn 2:3-4 is concerned, we can speak of the genuine innovativeness of this medieval author, rooted in his original vision of history. The article refers to the exegesis of this fragment of the Gospel according to St John, as seen in Gaudentius of Brescia and St Augustine. In Joachim’s interpretation, the mother of Jesus appears above all as the herald of the forthcoming spiritual Church (ecclesia spiritalis), and her request to the Son sets in motion the historical process of the spiritualisation of the Church and the world, which, according to Joachim, is to precede the Second Coming. Joachim’s view of Jn 2:3-4 is an interesting example of the creative reception of the exegesis of the Church Fathers and the interpretative approaches they developed which were adopted in the Middle Ages.

PL

W artykule podjęto problem interpretacji dialogu Matki Jezusa z Synem (J 2, 3-4) w "Tractatus super quatuor evangelia" Joachima z Fiore (1135-1202). Przeprowadzona analiza wychodzi od charakterystyki źródła, głównych linii prowadzonej w nim argumentacji, popularności tego dzieła w średniowieczu, a także kontrowersji, jakie wzbudzało. W artykule zastosowano metodę analityczną i porównawczą. Analiza źródeł patrystycznych, literatury przedmiotu oraz porównanie treści zawartych w głównym źródle, czyli "Tractatus super quatuor evangelia", z treścią wybranych dzieł Joachima z Fiore, pozwala na stwierdzenie, że w przypadku Joachimowej egzegezy J 2, 3-4 możemy mówić o autentycznym nowatorstwie widocznym u tego średniowiecznego autora i osadzonym w jego oryginalnej wizji dziejów. W artykule sięgnięto do egzegezy tego fragmentu ewangelii według św. Jana widocznej u Gaudencjusza z Brescii i św. Augustyna. Matka Jezusa w Joachimowej interpretacji jawi się przede wszystkim jako zapowiedź mającego dopiero nadejść duchowego Kościoła (ecclesia spiritalis), a jej prośba do Syna oznacza uruchomienie dziejowego procesu spirytualizacji Kościoła i świata, która ma – zdaniem Joachima – poprzedzić paruzję. Joachimowe spojrzenie na J 2, 3-4 jest interesującym przykładem twórczej recepcji egzegezy Ojców Kościoła oraz wypracowanych przez nich i przyjętych w średniowieczu rozwiązań interpretacyjnych.

14

„Niewiasta obleczona w słońce” (Ap 12, 1) w interpretacji dominikanów XIII wieku

45%

Kochaniewicz B.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2012

|

vol. 65

|

issue 2

EN

The analysis of the Dominican writings of 13th century allowed to formulate the following conclusions. The interpretation of the text Rev 12 : 1 in the Dominican preaching is richer than previously thought. Apart from the ecclesiological and Marian perspectives they reveal a new way of interpretation: the symbol of the apocalyptic woman clothed with the sun is referred to the saints. It is also necessary to point out a wide range of meanings attributed to the image, the object of our analysis. The symbols of sun and moon had been read in light of the antithesis of the passing of time and eternity or of the other antithetical parallel: Christ and the Church. Reflected in this perspective, Mary has been shown not only in the mystery of the Assumption, but also as a mediatrix interceding for the people of God at the side of his Son. The bright robe, with which was clothed the apocalyptic woman, revealed either glorious body of Mary, either her whole person (the soul and body), participating in God’s glory. While the crown of twelve stars refers not only to the legions of angels and saints that surround Mary, but also to the spiritual virtues and the gifts that characterize the figure of Our Lady. Finally, it is necessary to add an unusual interpretation of the image of woman clothed with the sun in the light of the mystery of the Incarnation. The analysis of the sermons allowed us to discover a wide spectrum of the interpretation of the text Rev 12 : 1 by the thirteenth century Dominicans. Their sermons are witnesses of excellent theological and practical preparation of the medieval preachers.

PL

Analiza pism dominikanów z XIII wieku pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków. Interpretacja Ap 12, 1 w kazaniach dominikańskich autorów XIII wieku jest bogatsza, niż do tej pory przypuszczano. Obok egzegezy w perspektywie eklezjalnej i maryjnej ukazuje się nowy sposób interpretacji: odniesienie postaci apokaliptycznej Niewiasty do świętych Pańskich. O takiej interpretacji figury apokaliptycznej Niewiasty milczą biblijne opracowania. Należy również podkreślić szeroki zakres znaczeniowy innych elementów wchodzących w skład analizowanego przez nas obrazu. Słońce i księżyc odczytane w świetle antytezy wieczność, czas i przemijalność, Chrystus i Kościół. Umiejscowiona w tej perspektywie Maryja została ukazana nie tylko w tajemnicy wniebowzięcia, lecz również jako pośredniczka wstawiająca się za ludem Bożym u boku swojego Syna. Szata, w którą została obleczona Niewiasta, objawia bądź to Jej chwalebne ciało, bądź to całą osobę Maryi (dusza i ciało) uczestniczącą w Bożej chwale. Natomiast korona z gwiazd dwunastu odnosi się nie tylko do zastępów aniołów i świętych otaczających Maryję, lecz także do duchowych cnót i darów charakteryzujących postać Matki Pana. Warto także zwrócić uwagę na wyjaśnienia obrazu Niewiasty obleczonej w słońce w świetle tajemnicy wcielenia. Dokonana analiza ujawnia szerokie spectrum interpretacji obrazu Ap 12, 1 zawarte w kazaniach dominikanów XIII wieku. Dobrze to świadczy o teologicznym przygotowaniu, jak i o warsztacie ówczesnych kaznodziejów.

15

Piersi w świętości…

45%

Regiewicz A.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

vol. 12

|

issue 7

426-437

EN

The analysis of medieval hagiographic stories bring an interesting reflection on the role and significance of female breasts in faith transmission. Their presence in cultural transmission, despite common conviction about absence of erotic motives in the culture of the Middle Ages is quite widespread. It is strongly connected with biblical tradition in which the breasts become a symbol of mother-hood and at the same time of youth and joy expressed by wine. Simultaneously in early Christian tradition female breasts become the mark of martyrdom. Mythical narration emerging in this way combines milk and blood as life-giving juices which may be sucked by a “child of God”.

16

Konserwacja w cieniu wojny. Okoliczności, konteksty oraz przebieg prac konserwatorskich i restauratorskich nad poliptykiem z Góry w latach 1938–1943

38%

Patała A.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2022

|

vol. 84

|

issue 3

593-625

EN

The conservation work on the retable from Góra, now the main altarpiece of the cathedral in Poznań, carried out between 1938 and 1943 in Wrocław under the supervision of Günter Grundmann reveals a complex process of very solid and professional conservation which concurrently was a process of creating a medieval work in the spirit of the doctrine of “creative conservation of monuments” (Schöpferische Denkmalpflege). It is not often that ideological motivations do not leave much impact on the integrity of the actions taken. The reconstruction of the events preceding the commencement of conservation works, as well as the analysis of their documentation, related press reports and the course of other ventures of this type undertaken in Silesia, make it possible to outline the history of the polyptych and the circumstances conducive to the growing scholarly interest in it. Locating this phenomenon in the Silesian context and highlighting the processes taking place in the Weimar Republic and the Third Reich makes it possible to address the issue of how a monument of decent quality was forced into the cogs of a museum-conservationist machine working to protect the region’s monuments while supporting the cultural policy of the Third Reich.

PL

Prace konserwatorskie przy nastawie z Góry (niem. Guhrau), prowadzone w latach 1938–1943 we Wrocławiu pod nadzorem Güntera Grundmanna, ukazują złożony proces bardzo solidnej i fachowej konserwacji, będącej zarazem kreacją średniowiecznego dzieła w duchu doktryny „twórczej ochrony zabytków” (Schöpferische Denkmalpflege). Nieczęsto jednak zdarza się, by motywacje ideologiczne nie pozostawiały większego uszczerbku na rzetelności podejmowanych działań. Rekonstrukcja wypadków poprzedzających rozpoczęcie prac, jak również analiza zapisów w prowadzonej dokumentacji, doniesień prasowych oraz przebiegu innych tego typu realizacji na terenie Śląska pozwalają nakreślić historię poliptyku oraz okoliczności sprzyjające wzrostowi zainteresowania nim badaczy. Ujęcie tego zjawiska w kontekście śląskim, z zasygnalizowaniem procesów zachodzących w Republice Weimarskiej i III Rzeszy, umożliwia naświetlenie problemu wtłoczenia zabytku przyzwoitej klasy w tryby muzealno-konserwatorskiej machiny pracującej na rzecz ochrony zabytków regionu, a zarazem wspierającej politykę kulturalną III Rzeszy.

17

Siódme: „Nie kradnij”. O średniowiecznym odkrywaniu rynku na marginesie książki Paola Prodiego

26%

Bukała M. W.

Rocznik Tomistyczny

|

2018

|

vol. 7

177-192

EN

In the article, the topic of the medieval „discovering” of the market is discussed, with the references to the Paolo Prodis’ book Settimo non rubare. Furto e mercato nella storia dell’Occidente. The author of the book, following Harold Berman, finds the changes in the 11th and 12th century Church, as the decisive mile stones in the development of the civilization of Western Christianity. The mentioned „papal revolution” led to the historical distinction between the spiritual and the political sphere, and later, to the autonomy of economic one. Accordingly, the Italian historian rejects the thesis that Enlightenment was the new beginning in the European history. In the P. Prodi’s analysis, the Latin term forum plays the crucial role. The word signified the place, square, especially the place where court proceedings occurred. Therefore, in the later abstract sense forum signified criteria or rules of judgement: both in the juridical meaning (forum civile, f. canonico, f. consciantiae), and the economic one, in which forum meant exactly „the market”. The “discovering” of the market rules was a consequence the development of the theoretical reasoning about mercantile activity. It was essentially related to the concepts of the just price (iustum pretium) and the common estimation (communis aestimatio). According to P. Prodi the common character of the estimation was of essential importance, as well as the new version of the Roman rule Res tantum valet, quantum vendi potest, with the medevial addendum: scilicet communiter. The author criticised the view, that the process of defining of the market was mainly the result of reception of Aristotelian Ethics and Politics. He underlined that in the penitential handbooks of the 12th and 13th century the focus was significantly shifted from the vice of avarice to the commandment „You shall not steal”; moreover the significant violation of the rules of fair market exchange begun to be considered as a sin against this commandment. In the article, the significance of the application of the notion forum commune by Thomas Aquinas (in the treatise on credit sale) was underlined. The interconnection between the concept of the market and the idea of common good was expressed in the juxtaposition of terms: forum commune – bonum commune. M. W. Bukała observes that the thesis about the limited influence of Aristotelian thought on the examined issue can be additionally confirmed by the analysis of the Article on mercantile profit in Summa Theologiae by St. Thomas (II-II, q. 77, a. 4), where Aquinas distances himself from the Philosopher’s view. The P. Prodi discourses were amended by the significant distinction: not every violation of ethics of economic life was considered as the theft by the medieval moralists – e.g.: the determinatio of the casus of buying grain with the deferred delivery for an undercut price, in canon „Naviganti” (X 5.5.19, 2do), and in the related comments of the 13th century canonist, Clarus Florentinus. Moreover, the Jacques Le Goff’s critique of the Prodi’s approach was undermined.

Refine search results

Die „littauischen Wegeberichte“. Kognitive Karten und die Kommunikation geografischen Wissens im Mittelalter

To jest ten dom, w którym Chrystus chce się zatrzymać. Absalona ze Sprinckirsbach kazanie XXXIX na poświęcenie kościoła – przekład i komentarz

Teksty łacińskich Ojców Kościoła w zbiorach polskich okresu średniowiecza i odrodzenia

J. Krajewska, A. Głusiuk, Epidemie Księgi I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii od starożytności do wczesnego średniowiecza, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2016

The Linguistic Artistry of Hildegard of Bingen as Exemplified in Her Letters

Historia Bizancjum w programie VI Kongresu Mediewistów Polskich (Wrocław, 20-22 września 2018)

Ponowoczesność jako nowa szansa dla Oświecenia, czyli o konieczności przezwyciężenia nowoczesności

„Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna jako źródło badań nad średniowieczną teologią i egzegezą biblijną

Patron Saints in the times of Christianization. Some reflections about Great Moravian dedications

Analiza rozmieszczenia osadnictwa średniowiecznego względem cieków z wykorzystaniem darmowego oprogramowania GIS na przykładzie północnego Mazowsza

Problematyka pisma w arengach dokumentowych władców Polski średniowecznej

Pierre-André Burton, Aelred of Rievaulx, 1110-1167. An Existential and Spiritual Biography, tł. Ch. Coski, Cistercian Publications, Liturgical Press, Collegeville, Minnesota, 2020, ss. 598

Postulatio spiritalis Ecclesie. Interpretacja dialogu Matki Jezusa z Synem podczas wesela w Kanie Galilejskiej w "Tractatus Super Quatuor Evangelia" Joachima z Fiore

„Niewiasta obleczona w słońce” (Ap 12, 1) w interpretacji dominikanów XIII wieku

Piersi w świętości…

Konserwacja w cieniu wojny. Okoliczności, konteksty oraz przebieg prac konserwatorskich i restauratorskich nad poliptykiem z Góry w latach 1938–1943

Siódme: „Nie kradnij”. O średniowiecznym odkrywaniu rynku na marginesie książki Paola Prodiego

„Niewiasta obleczona w słońce” (Ap 12, 1) w interpretacji dominikanów XIII wieku