Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: średniowieczne rękopisy

Sort By:

Limit search:

Najstarszy zapis dwóch pieśni maryjnych: „Cesarzewno, królewno Niebieska” i „O przenasławniejsza Panno” w późnośredniowiecznym rękopisie dominikańskim PL-Wn 8091 III

100%

Grabiec D.

Muzyka

2023

vol. 68

issue 2

142-150

Despite long tradition of research on Polish medieval songs, sources that were either unknown or went unmentioned in the literature of the subject are still being unearthed. One such a source is the Dominican sequentiary from the National Library of Poland (shelf mark 8091 III, formerly BN akc. 6477), dated to the late 15th/early 16th centuries, most likely of Silesian provenance. The last page of this manuscript (fol. 172v) contains texts of two Polish Marian songs: Cesarzewno, królewno niebieska (Emperor’s Daughter, Heavenly Princess) and O przenasławniejsza panno czysta (O Most Famous and Pure Virgin). Previously these two songs were only known from a 19th-century copy by Bolesław Erzepki, while a longer version of the latter, copied by Wacław Aleksander Maciejowski, was also published in 19th-century Petersburg. Musical settings of these songs have been found in 16th-, 17th-, and early 18thcentury sources such as the Tablature of Joannes of Lublin, Benedictine Nuns’ Cantionals from Staniątki, and one of the musical volumes of Warsaw’s Literary Confraternity, which testifies to the considerable popularity of these compositions. Though these songs have frequently been mentioned in writings dedicated to Polish medieval poetry and the Marian song repertoire, none of the authors to date has noted what seems to be the oldest handwritten record of these songs’ texts, contained in the sequentiary from the National Library. The versions recorded in that source bear striking resemblance to Erzepki’s transliteration and transcription, which suggests that he copied them from this particular manuscript.

Choć badania nad średniowiecznymi pieśniami polskimi trwają od lat, wciąż odnajdywane są kolejne nieznane, bądź nieuwzględniane dotąd w literaturze przedmiotu źródła. Jednym z nich jest dominikański sekwencjarz sygn. 8091 III z Biblioteki Narodowej (sygnatura dawna: BN akc. 6477), datowany na przełom XV i XVI w., prawdopodobnie proweniencji śląskiej. Na ostatniej stronie tego rękopisu zanotowane zostały teksty dwóch polskich pieśni maryjnych (fol. 172v): Cesarzewno, królewno niebieska oraz O przenasławniejsza panno czysta. Oba utwory znane były do tej pory z XIX-wiecznego odpisu Bolesława Erzepkiego, a dłuższa wersja drugiego z nich także z odpisu Wacława Aleksandra Maciejowskiego, opublikowanego jeszcze w XIX w. w Petersburgu. Opracowania muzyczne pieśni odnaleziono z kolei w źródłach muzycznych z XVI, XVII i początku XVIII w., m.in. w Tabulaturze Jana z Lublina, w kancjonałach Panien Benedyktynek w Staniątkach, a także w jednej z ksiąg muzycznych warszawskiej Archikonfraternii Literackiej, co świadczy o ich dużej popularności. Obie pieśni przywoływano wielokrotnie w literaturze poświęconej polskiej średniowiecznej poezji i pieśni maryjnej, jednak do tej pory żaden z autorów nie wspomniał o istnieniu najstarszego prawdopodobnie zachowanego przekazu rękopiśmiennego tych tekstów w sekwencjarzu z Biblioteki Narodowej. Zapisane w nim wersje utworów są zaskakująco zbieżne z transliteracją i transkrypcją B. Erzepkiego, można więc przypuszczać, że badacz wykonał odpis na podstawie tego właśnie rękopisu, choć oczywiście nie jest wykluczone, że istniała jeszcze inna, nieodnaleziona do tej pory średniowieczna kopia obu utworów.

Średniowieczne rękopisy ze zbiorów toruńskich bibliotek i archiwów

100%

Tandecki J.

Folia Toruniensia

2012

vol. 12

7-14

Największa liczba typowych bibliotecznych rękopisów średniowiecznych przechowywana jest w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Wszystkie one trafiły tu po zakończeniu II wojny światowej, przede wszystkim w latach 1945-1947, gdzie w bibliotece umieszczono je wśród tzw. „zbiorów zabezpieczonych”. Obecnie w skład tego zbioru wchodzi 770 jednostek inwentarzowych oraz 6 metrów bieżących materiałów nie zinwentaryzowanych. Dzisiejszą kolekcję 71 średniowiecznych rękopisów Biblioteki UMK tworzą przede wszystkim dawne zbiory Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki w Królewcu. Obejmują one dzieła religijne, prawnicze, teksty historyczne, medyczne i astronomiczne. Kolejną biblioteką toruńską, w której przechowywane są rękopisy średniowieczne jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna-Książnica Kopernikańska w Toruniu. W jej zbiorach zachowało się w sumie 19 rękopisów (m.in. kalendarze, modlitewniki, żywoty świętych) z tego okresu (do 1500 r.), zapisanych po łacinie, niemiecku i w języku greckim. Spora liczba średniowiecznych ksiąg urzędowych wytworzonych w kancelarii Starego i Nowego Miasta Torunia przechowywana jest również w zasobie Archiwum Państwowego w Toruniu. Wśród nich są także rękopisy o charakterze zbliżonym do bibliotecznych.

The highest number of typical library medieval manuscripts may be found in the collections of the University Library in Toruń. All the manuscripts were brought there after the end of WW II, mostly in the years 1945-1947, and were placed among the so-called “protected collections”. Currently the collection consists of 770 inventory units and 6 linear metres of uncatalogued material. Today’s collection of 71 medieval manuscripts of NCU library constitute mainly old collections of the State and University Library in Königsberg. They comprise religious works, legal works, and historical, medical and astronomical texts. Another library which stores medieval manuscripts is Copernicus Voivodeship Public Library in Toruń. Its collections consists of 19 manuscripts (e.g. calendars, prayer books, the lives of the saints) from the period until 1500, written in Latin, German and Greek. A considerable number of medieval official books generated in the office files of the Old and the New Towns of Toruń are kept in the State Archive in Toruń. The collection includes also manuscripts similar to those found in the library.

Die größte Anzahl typischer mittelalterlicher Bibliothekshandschriften wird in den Beständen der Universitätsbibliothek in Toruń (Thorn) aufbewahrt. Sie alle kamen nach Ende des Zweiten Weltkriegs dorthin, vor allem in den Jahren 1945-1947, als sie in der Bibliothek den sog. "sichergestellten Beständen" zugeordnet wurden. Heute gehören 770 Inventareinheiten sowie 6 laufende Meter nicht inventarisierter Materialien zu diesen Beständen. Die heutige Sammlung von 71 mittelalterlichen Handschriften der Bibliothek der Nikolaus-Kopernikus-Universität besteht vor allem aus den früheren Beständen der Staats- und Universitätsbibliothek zu Königsberg. Sie umfassen religiöse und juristische Werke sowie geschichtliche, medizinische und astronomische Texte. Eine weitere Thorner Bibliothek, in der mittelalterliche Handschriften aufbewahrt werden, ist die Öffentliche Woiwodschaftsbibliothek – Kopernikus-Bücherei in Toruń. In ihren Beständen sind insgesamt 19 Handschriften (u.a. Kalender, Gebetbücher, Hagiographien) aus dieser Zeit (bis 1500) erhalten geblieben, die in lateinischer, deutscher und griechischer Sprache geschrieben sind. Eine beträchtliche Anzahl mittelalterlicher Amtsbücher, die in der Thorner Alt- und Neustadt erstellt worden waren, wird ebenfalls in den Beständen des Staatsarchivs in Toruń aufbewahrt. Darunter sind auch Handschriften von bibliotheksähnlichem Charakter.

Refine search results

1 Folia Toruniensia

1 Muzyka

1 Grabiec D.

1 Tandecki J.

1 2023

1 2012

Search results

Najstarszy zapis dwóch pieśni maryjnych: „Cesarzewno, królewno Niebieska” i „O przenasławniejsza Panno” w późnośredniowiecznym rękopisie dominikańskim PL-Wn 8091 III

Średniowieczne rękopisy ze zbiorów toruńskich bibliotek i archiwów