Search results

1

Średniowieczne chrzcielnice kamienne w kościołach na terenie Żuław Wiślanych: inwentaryzacja, funkcje, symbolika

100%

Piasek D.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2023

|

issue 26

136-162

EN

Stone baptismal fonts, today often serving as stoups, are the best preserved elements of the medieval appointments of many historic churches in Żuławy Wiślane. Originally, they were probably placed near the entrance to the church, which symbolized the beginning of the Christian’s path to salvation, a transition from the profanum to the sacrum, and inclusion within the community of the faithful. For security reasons, baptismal fonts were surrounded by decorative grilles and closed with special covers, of which metal pins in the edge of the bowl have often survived to this day. Despite the simple, functional design and material (granite) that is difficult to work, many of them have simple decorative elements, the symbolism of which refers in particular to the meaning of the numbers 6, 8, and 12, and, less often, to apocalyptic motifs in the form of the 12 gates of the heavenly Jerusalem.

2

Przemiany morfologiczne małego miasta na przykładzie Nowego Stawu

87%

Musiaka Ł.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2017

|

vol. 6

71-105

EN

The article attempts to define spatial transformations of the small town of Nowy Staw in the Żuławy Wiślane. The morphological and functional development periods were distinguished, and the most important determinants of its physiognomy and morphology were presented. Nowy Staw has a medieval origin and has played an important economic role in the Vistula delta for centuries. The role was above all commercial, serving the local agricultural base. These functions were reflected in the infrastructure, physiognomy and spatial planning. The specific character of the town may be seen in such elements as the preserved spatial layout, Gothic parish church and evangelical congregation, 19th- and 20th-century residential buildings, historical industrial buildings and farmhouses. This mosaic of historical layers, visible in the form of a contemporary cultural landscape, has not been fully destroyed during the Second World War, nor the postwar period of municipal investments. It is a valuable heritage of the past, as well as the cultural potential and distinguishing factor of the town. The transformation of the functions, physiognomy and space observed in Nowy Staw over the last dozen or so years largely reflect the characteristic functional features of small towns in transformation-period Poland. All this, combined with interesting political history, makes Nowy Staw an outstanding study subject for settlement and historical geography.

PL

W artykule dokonano próby określenia przemian przestrzennych małego miasta, jakim jest Nowy Staw na Żuławach Wiślanych. Wydzielono okresy w rozwoju morfologicznym i funkcjonalnym oraz zaprezentowano najważniejsze determinanty, które miały wpływ na jego fizjonomię i morfologię. Nowy Staw ma genezę średniowieczną i od wieków odgrywał istotną rolę gospodarczą w delcie Wisły. Przede wszystkim była to rola handlowa i obsługi lokalnego zaplecza rolniczego. Pełnione funkcje znalazły swoje odzwierciedlenie w infrastrukturze, fizjonomii i rozplanowaniu przestrzennym. O specyfice miasta świadczą m.in.: zachowany lokacyjny układ przestrzenny, gotycka fara i ewangelicki zbór, zabudowa mieszkalna z XIX i XX w., zabytkowe obiekty przemysłowe oraz wiejskie zagrody. Ta mozaika nawarstwień historycznych, widoczna w postaci współczesnego krajobrazu kulturowego, nie została całkowicie zniszczona w wyniku drugiej wojny światowej ani powojennego okresu inwestycji komunalnych. Stanowi cenne dziedzictwo przeszłości, ale również potencjał i wyróżnik kulturowy miasta. Przemiany funkcjonalne, fizjonomii i przestrzeni, obserwowane w Nowym Stawie w ostatnich kilkunastu latach, w znacznym stopniu odzwierciedlają charakterystyczne cechy funkcjonowania małych miast w Polsce okresu transformacji. Wszystko to, w połączeniu z ciekawymi dziejami politycznymi, powoduje, że Nowy Staw stanowi niezwykle interesujący przedmiot badawczy dla geografii osadnictwa i geografii historycznej.

3

Franciszek Komasara „A […] jak przyszły żniwa, to już byłem panem sytuacji”. Powojenne rolnictwo we wspomnieniach mieszkańca wsi Stogi na Żuławach

51%

Paprot-Wielopolska A.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2018

|

vol. 8

181-218

EN

Franciszek Komasara’s account was recorded in May 2018 as part of the project titled: “The Cultural Landcape of Żuławy Wiślane and the Work of the Farmer in the Postwar Narratives of Settlers in Rural Areas” realized as part of the eighth edition of the Oral History grant financed by the “Remembrance and Future” Centre. This text presents the figure of Franciszek Komasara as a member of the Peasant Battalions in the Kielce region, an active farmer, and an activist of farmers’ organizations in the period immediately following World War II as well as in the Polish People’s Republic in Żuławy Wiślane. The fundament of the presented account is a casual biographical narrative of a witness to history about life in the village of Komorów in the Kielce region, the war, and resettlement to Żuławy Wiślane in 1947 as well as Komasara’s establishment of his own farm specializing in the production of grains and sugar beets as well as dairy cattle breeding. In footnotes and in the final section, the biographical part is supplemented by the witness's responses to questions from the second and third parts of the section of the account that is a questionnaire. In them, Franciszek Komasara discusses the situation of rural Kielce in the interwar period, postwar agriculture, and cooperatives in Żuławy Wiślane as well as the foundation and activity of the Agricultural Circle and the organization of the life of the inhabitants of the village of Stogi.

PL

Relacja Franciszka Komasary została nagrana w maju 2018 r. w ramach projektu „Krajobraz kulturowy Żuław a praca rolnika w narracjach powojennych osadników zamieszkałych na obszarach wiejskich” realizowanego podczas ósmej edycji grantu Oral History finansowanego przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość. W opracowaniu przedstawiono postać Franciszka Komasary jako członka Batalionów Chłopskich na Kielecczyźnie, aktywnego rolnika i działacza organizacji rolniczych w okresie tużpowojennym oraz PRL-u na Żuławach. Podstawą zaprezentowanej relacji jest swobodna narracja biograficzna świadka historii dotycząca życia we wsi Komorów na Kielecczyźnie, działań wojennych oraz przesiedlenia się w 1947 r. na Żuławy i założenia własnego gospodarstwa rolnego specjalizującego się w uprawie zbóż i buraka cukrowego oraz hodowli bydła mlecznego. Część biograficzną uzupełniono w przypisach i części końcowej o odpowiedzi świadka na pytania z drugiej i trzeciej – kwestionariuszowej części relacji, w których F. Komasara omawia sytuację w okresie międzywojennym na wsi kieleckiej, powojenne rolnictwo i spółdzielczość na Żuławach, a także powstanie i działalność Kółka Rolniczego oraz organizację życia mieszkańców wsi Stogi.

Refine search results

1 Studia z Dziejów Średniowiecza

1 Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

1 Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

1 Musiaka Ł.

1 Paprot-Wielopolska A.

1 Piasek D.

1 2023

1 2018

1 2017

Średniowieczne chrzcielnice kamienne w kościołach na terenie Żuław Wiślanych: inwentaryzacja, funkcje, symbolika

Przemiany morfologiczne małego miasta na przykładzie Nowego Stawu

Franciszek Komasara „A […] jak przyszły żniwa, to już byłem panem sytuacji”. Powojenne rolnictwo we wspomnieniach mieszkańca wsi Stogi na Żuławach