Search results

1

Zabytkowe hafty norbertanek żukowskich. Stan badań po czterdziestu latach

100%

Stanilewicz K.

Folia Historica Cracoviensia

|

2018

|

vol. 24

|

issue 1

EN

It has been written so far very little about the antique embroideries of Norbertines from Żukowo in the professional literature. And they belong to the group of the most interesting examples of this kind of artistic craft in the area of the former Royal Prussia. There was only one major article about them written by Barbara Kaźmierska-Latzke. Unfortunately it was not so well known as it was published in the niche and issued for a short time bulletin of Łódź „Central Museum of Textiles.” Other studies which have mainly ethnographic and popular science character mention the works of art from church in Żukowo but only on the sidelines of deliberations on Kashubian embroidery. Their authors are trying to prove the influence of folk art on monastic embroidery thankfully less and less, but they still marginalize the role of nuns in the formation of the Kashubian ornament. In this situation a reliable publication of embroideries made by the Norbertines seems necessary, especially that their state of preservation is still getting worse and many of them we know today only from the archival photos. From ninety one embroidered objects in the parish church in Żukowo only twenty one vestments remained preserved until today (most of them were stolen in 1989). Edition of the catalogue of vestments originating from the Norbertines workshops including the photographic documentation before the year 1989 could be helpful in finding these stolen works. The material developed and analyzed in such a catalogue would provide an excellent reference point for researchers dealing with similar issues. At the same time it would allow for closer designation of the influence range of the Norbertines monastic workshops and associate with it perhaps a greater number of works.

PL

Haftom sióstr norbertanek z Żukowa, najciekawszym przykładom tego rodzaju rzemiosła artystycznego na obszarze dawnych Prus Królewskich, poświęcono jak dotąd bardzo niewiele miejsca w literaturze fachowej. Doczekały się jednego tylko poważnego artykułu autorstwa Barbary Kaźmierskiej-Latzke, niestety mało znanego, opublikowanego w 1976 roku w niszowym, krótko wydawanym łódzkim biuletynie „Centralne Muzeum Włókiennictwa”. Pozostałe opracowania, głównie o charakterze etnograficznym i popularnonaukowym, wspominają jedynie zabytki z żukowskiego kościoła na marginesie rozważań na temat haftu kaszubskiego. Ich autorzy na szczęście już coraz rzadziej próbują udowadniać wpływ sztuki ludowej na hafty klasztorne, mimo to jednak wciąż marginalizują rolę zakonnic w kształtowaniu się kaszubskiego ornamentu. W tej sytuacji niezbędna wydaje się rzetelna publikacja na temat haftów wykonanych przez norbertanki, tym bardziej że liczba zachowanych obiektów wciąż się zmniejsza i coraz więcej znamy już tylko ze zdjęć archiwalnych. Z dziewięćdziesięciu jeden zabytków haftowanych przetrwało w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Żukowie jedynie dwadzieścia jeden paramentów (większość skradziono w 1989 roku). Wydanie katalogu szat liturgicznych z pracowni norbertanek z uwzględnieniem dokumentacji fotograficznej sprzed 1989 roku mogłoby pomóc w odnalezieniu skradzionych dzieł, a opracowany i przeanalizowany materiał stanowiłby znakomity punkt odniesienia dla badaczy zajmujących się podobną problematyką. Jednocześnie pozwoliłoby to na bliższe określenie zakresu oddziaływania warsztatu hafciarskiego sióstr norbertanek i powiązanie z nim większej liczby zabytków.

2

Młyn zbożowy w Oksywiu. Geneza – funkcjonowanie – upadek (XIV–XVIII w.)

100%

Szerle J.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 36

249-260

PL

Jednym z nieopracowanych dotąd zagadnień dotyczących dziejów wsi Oksywie w średniowieczu i nowożytności jest założenie i funkcjonowanie młyna zbożowego, położonego przy ujściu potoku Chylonka do Bałtyku. Obiekt ten powstał najprawdopodobniej w okresie reformowania dóbr klasztoru Norbertanek w Żukowie, do którego należało Oksywie, w pierwszej połowie XIV wieku, a na pewno przed 1346 roku, kiedy po raz pierwszy pojawia się on w źródłach. Więcej informacji o młynie posiadamy z dokumentów i kontraktów z XVI i XVII wieku, które odnoszą się do jego funkcjonowania, pokazują zmiany własności oraz częste odbudowy. Upadek obiektu wiązać można z wojną o sukcesję polską w latach 1733-1735, podczas której wojska rosyjskie oblegające Gdańsk zniszczyły Gdynię i prawdopodobnie również inne nadmorskie miejscowości. Artykuł pokazuje jednak nie tylko dzieje młyna, ale również zarządzanie dobrami przez żukowski klasztor Premonstratensek oraz wpływ wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku na stan gospodarki Prus Królewskich.

EN

One of the – as of yet – unanalyzed issues connected with the Medieval and later history of the village of Oksywie is the foundation and activity of a water mill, located near the mouth of the Chylonka river. This object was most probably built in the period of the reformation of the lands belonging to the Norbertine Convent in Żukowo, since they were the owners of Oksywie in the first half of the 14th century and definitely before 1346, when the mill first appears in the source texts. Further information concerning the mill can be found in documents and contracts from the 16th and 17th century; they describe its functioning, changes in ownership and frequent renovations. The decline of the object can be connected with the Polish war of succession (1733-1735), when the Russian army besieging Gdańsk devastated Gdynia and, most probably, other coastal settlements as well. The article describes not only the history of the mill, but also the wealth management of the Żukowo convent of Premonstratensians, and the influence of the Polish-Swedish wars of the 17th century on the economy of Royal Prussia.

3

Wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój treści epitafiów Pomorza Środkowego – na przykładzie wybranych dzieł

36%

Gut-Czerwonka A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2018

|

issue 4

259-283

EN

The article is an extended version of the lecture delivered at the International Conference ‘The Reformation in West Pomerania’, which took place on 8–9 December in the Conference Centre of the Szczecin University in Kulice. The questions dealt with in the text include the impact of the Reformation and the Counter-Reformation on the form and contents of the modern-times epitaphs in Central Pomerania, which was exemplified with selected items: the epitaph of the married couple of the Adebars (1500) from the Cathedral in Kolberg (Kołobrzeg), the epitaph of Faustina Knigge (1587), which at first was also placed in the Kolberg Collegiate Church and now is to be found in St Mary’s Church in Belgard (Białogard); and exemplified with later artefacts of the 17th–18th centuries devoted to the Family of the Podewils in Krangen, Wusterwitz and Zuckau. The review of the artefacts is preceded by a list of Luther’s recommendations concerning sacred art, including the changing iconography, the subject matter of paintings and sculptures and some modest statements about the epitaphs themselves.

PL

Niniejszy artykuł jest rozszerzoną wersją referatu wygłoszonego na międzynarodowej konferencji naukowej „Reformacja na Pomorzu Zachodnim”, która odbyła się 8–9 grudnia w Ośrodku Konferencyjno-Edukacyjnym Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach. Zagadnienia poruszone w tekście obejmują wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój form oraz treści nowożytnych epitafiów Pomorza Środkowego, co zostało ukazane na przykładzie wybranych dzieł: epitafium małżonków Adebar (1500 r.) z katedry w Kołobrzegu, Faustyna Knigge (1587 r.) pierwotnie znajdujące się również w kołobrzeskiej kolegiacie, obecnie w kościele Mariackim w Białogardzie oraz na przykładzie późniejszych monumentów pochodzących już z XVII/XVIII wieku poświęconych rodowi von Podewils w Krągu, Ostrowcu i Żukowie. Przegląd zabytków poprzedza wykaz zaleceń Lutra odnośnie do sztuki kościelnej, w tym: zmieniająca się ikonografia, tematyka obrazów i rzeźb oraz skromne wypowiedzi na temat samych epitafiów.

Refine search results

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Przegląd Zachodniopomorski

1 Studia Gdańskie

1 Gut-Czerwonka A.

1 Stanilewicz K.

1 Szerle J.

2 2018

1 2015

Zabytkowe hafty norbertanek żukowskich. Stan badań po czterdziestu latach

Młyn zbożowy w Oksywiu. Geneza – funkcjonowanie – upadek (XIV–XVIII w.)

Wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój treści epitafiów Pomorza Środkowego – na przykładzie wybranych dzieł