Search results

1

Православие на территории Калининградской области в период запрета (1945–1985 гг.)

100%

Бирюков Г.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2017

|

vol. Cerkiew a asymilacja- swój i obcy

|

issue 8

57-73

EN

In the period from 1945 to 1951 on the territory of Kaliningrad region there was a complete change of population. German citizens were deported. The region was settled by immigrants from Russia, Belarus, Ukraine and Lithuania. 94 percent of migrants belonged to the peoples, traditionally confessed the Orthodox. For the described period of the initiative group of Orthodox believers tried to get an official registration of the parishes of the Russian Orthodox Church. Local party and Soviet authorities were able to prevent the creation in the Kaliningrad region is not a single Orthodox parish. Believers were forced to conduct services apartments, to visit the temples in Lithuania, to invite Orthodox priests from Lithuania to convert req. This situation persisted until 1985, when in Kaliningrad, finally opened the first Orthodox Church.

2

Aleksandr Koval’kov: between orthodoxy and masonry

59%

Drozdek A.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 3: Rzeczpospolita i Wschód, pod red. Artura Góraka

71-82

EN

Aleksandr Koval’kov was a 19th century civil servant who was keenly interested in theological issues and he expressed his views in the four books he published. His beliefs are summarized in the statement that true Christianity lies in inner conversion, pure love, true faith, and repentance. He described arduous and lengthy path to spiritual rebirth. Although he strongly emphasized the inner life of faith, he also found place in spiritual life for the church, its tradition, and its rites. Human reason in his view has a negative impact on man since it only leads to the fall by inciting pride. In trying to find theological foundations for his spirituality, Koval’kov turned to masonry by trying to make Christianity in the masonic image.

PL

Alexander Kowalkow - urzędnik w XIX-wiecznej Rosji - był bardzo zainteresowany zagadnieniami teologicznymi i wyraził swoje poglądy w czterech wydanych przez niego książkach. Jego przekonania zostały podsumowane w twierdzeniu, że prawdziwe Chrześcijaństwo polega na wewnętrznym nawróceniu, czystej miłości, prawdziwej wierze i pokucie. Opisał trudną i długą drogę do duchowego odrodzenia. Chociaż mocno podkreślał wewnętrzne życie wiary, znalazł także miejsce w życiu duchowym dla Kościoła, jego tradycji i obrzędów. Jego zdaniem ludzki umysł negatywnie wpływa na osobę, ponieważ doprowadził ją tylko do upadku. Próbując znaleźć podstawy teologiczne dla swojej duchowości, Kowalkow zwrócił się ku masonerii, próbując nadać Chrześcijaństwu obraz masoński.

RU

Александр Ковальков был государственным чиновником в XIX в. в России, который очень интересовался богословскими вопросами, и выразил свои взгляды в четырех опубликованных им книгах. Его убеждения обобщены в утверждении, что истинное христианство заключается во внутреннем обращении, чистой любви, истинной вере и покаянии. Он описал трудный и продолжительный путь к духовному возрождению. Хотя он сильно подчеркивал внутреннюю жизнь веры, он также нашел место в духовной жизни для церкви, ее традиции и ее обрядов. Человеческий разум, по его мнению, отрицательно влияет на человека, поскольку он только привел к падению. Пытаясь найти богословские основы для своей духовности, Ковальков обратился к масонству, пытаясь сделать христианство в масонском образе.

3

Князь-инок Аникита (Ширинский-Шихматов) и его путешествие по святым местам Ближнего Востока

59%

Шумило С.

Orientalia Christiana Cracoviensia

|

2019

|

vol. 11

91-112

EN

Prince-monk Anikita (Shirinsky-Shikhmatov) and his journey through the holy places of the Middle East. The article is devoted to Hieromonk Anikita’s (Prince Shirinsky-Shikhmatov, 1783–1837) pilgrimage to the Holy Land and to notes coming from the journey. In the notes the trip through the Middle East is described in detail. This ascetic occupies a special place in the history of Slavic monasticism on Mount Athos in the 19th century. He caming from a noble prince family, he was also an officer, a spiritual writer, a monk and an old man who played an important role in the revival of the Russian St. Panteleimon Monastery and St. Elias Monastery on the Holy Mountain, and it is considered to be the renewal of Russian monasticism on Mount Athos at the beginning of the 19th century. It is noteworthy that it was precisely the life and ministry of Father Anikita that served F.M. Dostoevsky, as one of the prototypes, to create a collective image of the “elder Zosima” in his famous novel The Brothers Karamazov. Father Anikita’s descriptions of the journey to the Middle East provide a unique testimony of how the monks pilgrimaged to the Holy Land in the first half of the 19th century, it also shows what their ways of lives, traditions, and worldview were.

UK

Князь-инок Аникита (Ширинский-Шихматов) и его путешествие по святым местам Ближнего Востока. Статья посвящена паломничеству на Святую Землю иеромонаха Аникиты (князя Ширинского-Шихматова; 1783–1837) и тем путевым заметкам, в которых он подробно описал свое путешествие по Ближнему Востоку. Этот подвижник занимает особое место в истории славянского монашества на Афоне в XIX веке. Выходец из знатного княжеского рода, офицер, духовный писатель, монах и старец, он сыграл важную роль в возрождении Русского Свято-Пантелеимонова монастыря и Свято-Ильинского скита на Святой Горе и по праву считается возобновителем русского монашества на Афоне в начале XIX века. Примечательно, что именно жизнь и служение отца Аникиты послужили одним из прототипов для создания Ф. М. Достоевским собирательного образа „старца Зосимы” в его знаменитом романе Братья Карамазовы. Описания отцом Аникитой путешествия по Ближнему Востоку представляют собой уникальное свидетельство о том, как совершали монахи паломничества на Святую землю в первой половине XIX века, каковы были их быт, традиции, мировоззрение.

4

Sytuacja prawna Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i jej uwarunkowania społeczno-polityczne w latach 1944–1956. Problemy wybrane

51%

Waniek D.

Nowa Polityka Wschodnia

|

2023

|

issue 1(36)

189-219

RU

Основная цель данной статьи – вспомнить и проанализировать с политико-правовой точки зрения не только малоизвестную историю Польской Православной Церкви военного времени, но и попытки навести порядок в хаосе, царившем в Польской Православной Церкви после окончание Второй мировой войны. Этот вопрос чаще всего поднимается в интеллектуальных кругах, связанных с Православной Церковью, или – реже – среди специалистов по религиозной политике. Представленное здесь исследование является попыткой дополнить данный массив работ собственным взглядом на политику властей. Польской Народной Республики по отношению к Православной Церкви, проведенная в 1944-1958 годах, на которую серьезное влияние оказали не только идейно-правовые решения, характерные для периода построения революционных политических перемен, но и долго нерешенные национальные вопросы.

EN

The main purpose of this article is to recall and analyze from a political-legal point of view not only the little-known wartime history of the Polish Orthodox Church, but also attempts to bring order to the chaos that reigned in the Polish Orthodox Church after the end of World War II. This issue is most often taken up in intellectual circles associated with the Orthodox Church, or - less often - by experts in religious policy. The study presented here is an attempt to supplement this body of work with an own view of the policy of the authorities of the People’s Republic of Poland towards the Orthodox Church, carried out in 1944-1958, which was seriously influenced not only by ideological and legal decisions, characteristic of the period of building revolutionary political changes, but also by long unresolved nationality issues.

5

Феномен святости в системе религиозно-философских воззрений

51%

Kuca Z.

ELPIS

|

2014

|

vol. 16

61-73

XX

Świętość (άγιότης, sanctitas) jako przejaw życia religijnego stanowi fundamentalny koncept chrześcijaństwa. Jednakże jej istotowe rozpoznanie i uzmysłowienie możliwe jest na drodze zsyntetyzowania ujęć różnych nurtów i dyscyplin religioznawczych, fenomenologicznych, filozoficznych, socjologicznych i językowych. Teologia mistyczna Kościoła prawosławnego zgłębia sens świętości na podstawie Pisma Świętego, dzieł Ojców Kościoła i mistyków, pojmując go jako współudział człowieka w naturze boskiej, osiągnięcie przez człowieka stanu przebóstwienia (theosisu), czyli przemiany całego jego jestestwa przez łaskę Boga w sakramencie eucharystii. Święty Antoni wyznaczył ostateczny cel chrześcijanina jako „życie w Bogu” i określił to „szczytem doskonałości”. W tym traktowaniu świętości szczególną rolę odgrywa teologia apofatyczna i jej warsztat terminologiczny. Fenomenologiczne pojmowanie świętości odstępuje od tradycyjnego, teologicznego traktowania i skupia uwagę przede wszystkim na opisie wewnętrznych przeżyć psychologicznych podczas kontaktu z bóstwem. Za twórcę tego podejścia uważa się Rudolfa Otto, używającego pojęcia numinosum zamiast terminu „świętość”. Niemiecki fenomenolog wyodrębnia kluczowe formy przeżywania sacrum w doświadczeniu religijnym. W jego ujęciu doznania psychiki ludzkiej w kontakcie z numinosum są następujące: a) uczucie zależności stworzenia; b) mysterium tremendum – uczucie mistycznego przerażenia, składające się z czterech elementów (zgrozy, majestatu, mocy i tajemnicy); c) mysterium fascinans – uczucie zachwytu i fascynacji. Poglądem charakterystycznym dla filozofa jest przekonanie o racjonalnej i irracjonalnej obecności świętości, której najwyższym przejawem jest Chrystus. Otto definiuje nie tylko procesy zachodzące w psychice homo religiosus, ale również mechanizmy „przyciągania” jej do świętości. Mircea Eliade kontynuuje rozważania Otto, skupiając się nie tyle na świecie wewnętrznym osoby religijnej, ile na zewnętrznych przejawach sacrum w postaci zmysłowo dostępnych objawień – hierofanii. Źródłem hierofanii w filozofii religii Eliadego jest bezosobowa postać Absolutu, podczas gdy sacrum staje się absolutną, ontologicznie pierwotną rzeczywistością, pełnią bytu, przyczyną wszelkiego istnienia. Amerykański religioznawca William James określa stan świętości człowieka jako boskie opanowanie i odrodzenie duszy, przejawiające się w określonym stanie psychicznym. Wyodrębnia on cztery główne właściwości stanu duszy osoby świętej: ascetyzm, siłę wewnętrzną, czystość i miłosierdzie. Rosyjski filozof religii, Mikołaj Bierdiajew, traktuje świętość w kategoriach daru Bożego i powołania – gdy człowiek je realizuje, zbliża się ku wolności i pełni swojej osobowości. Uczony wprowadza nowe pojęcie w tym kontekście – świętości pojmowanej jako ofiara na drodze twórczości, na drodze ku genialności. Współczesna filozofia religii, której wybitnym przedstawicielem badającym fenomen świętości jest Lui Dupré, rozpatruje sacrum jako kategorię subiektywną, opisując ją w opozycji do kategorii profanum. Takie podejście, mimo znacznego uproszczenia i zawężenia, również uwzględnia obecność ontologicznej rzeczywistości, która – wedle Duprégo – dąży do wchłonięcia względnej rzeczywistości profanicznej. Dzięki temu sacrum odgrywa konstruktywną i konsolidacyjną rolę w społeczeństwie. Podejście socjologiczno-etyczne skupia uwagę na moralnym i duchowym doskonaleniu się człowieka oraz na tych namacalnych efektach jego świętości, które w sposób istotny wpłynęły na otoczenie. Podejście to charakterystyczne jest dla Starego Testamentu oraz większości słowników encyklopedycznych, traktujących o świętości jako właściwości konkretnej osobowości. Właśnie starobiblijne pojmowanie świętości utożsamiane jest z doskonałością moralną. Święty człowiek zawsze był obdarzony wysokim poziomem moralności, czystości duszy i ciała. Natomiast semantyka rdzenia свят sięga korzeni prasłowiańskich i posiada głęboki przedchrześcijański sens sakralny. W ten sposób fenomen świętości jako zjawisko można rozpatrywać na czterech płaszczyznach semantycznych: 1) świętość jako świętość, tzn. właściwość cechująca Boga i Jego wybrańców, której osiągnięcie jest dla nich możliwe w procesie theosisu (ubóstwienia); 2) świętość jako numinosum, czyli szczególny wymiar transcendencji, wywołujący w psychice ludzkiej określone przeżycia; 3) świętość jako sacrum, czyli wyższa sfera bytu, ontologiczna rzeczywistość, pierwotne realia objawiające się w hierofaniach; 4) świętość jako doskonałość, cnota moralna osiągana przez człowieka w trakcie osobistego rozwoju.

EN

The analysis of the phenomenon of sanctity from the religious, philosophical, theological and Orthodox perspective is conducted by means of a semantic, etymological and structural examination of this concept. One of the work’s objectives is to highlight the different conceptual meanings of sanctity called for by the use of a comparative method. The point of departure was the biblical understanding of sanctity which substantially approaches the idea as the quality of deity, later developed in the Patristic teachings and supplemented by religion experts and philosophers. Based on that, the concept of sanctity is viewed in four semantic levels: 1) sanctity as sanctity, i.e. a quality typical of God and His chosen ones; its achievement is possible through the process of theosis [deification]; 2) sanctity as numinosum, or a particular dimension of transcendence leading to a unique experience in the human psyche; 3) sanctity as sacrum, or a higher level of being, ontological reality, the original reality manifested in hierophanies; and finally 4) sanctity as perfection, moral virtue achieved by a person through personal development.

Refine search results

1 ELPIS

1 Latopisy Akademii Supraskiej

1 Nowa Polityka Wschodnia

1 Orientalia Christiana Cracoviensia

1 Wschodni Rocznik Humanistyczny

1 Drozdek A.

1 Kuca Z.

1 Waniek D.

1 Бирюков Г.

1 Шумило С.

1 2023

2 2019

1 2017

1 2014

Православие на территории Калининградской области в период запрета (1945–1985 гг.)

Aleksandr Koval’kov: between orthodoxy and masonry

Князь-инок Аникита (Ширинский-Шихматов) и его путешествие по святым местам Ближнего Востока

Sytuacja prawna Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i jej uwarunkowania społeczno-polityczne w latach 1944–1956. Problemy wybrane

Феномен святости в системе религиозно-философских воззрений