Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: беларускія гаворкі

Sort By:

Limit search:

Północna grupa gwar białoruskich jako przykład związków z sąsiednimi grupami etnicznymi i językami

100%

Jankowiak M.

Acta Albaruthenica

2021

issue 21

207-217

W artykule omówiona została północna grupa gwar północno-wschod¬niego dialektu języka białoruskiego, która należy do najsłabiej zbadanych tak pod względem struktury, jak i samej genezy. Charakteryzuje się przede wszystkim szere¬giem cech leksykalnych i leksykalno-semantycznych, typowych nie tylko dla tego obszaru Białorusi, ale łączących ją z gwarami rosyjskimi a także dialektami języków bałtyckich. Cechy te formowały się w różnych okresach historycznych – do najstarszych (z czasów sprzed piśmiennictwa) należą m. in. tzw. cokan’e oraz zachowanie sufiksu -dl- tworzącego nazwy przyrządów gospodarczych, synkretyzm końcówek rzeczowników odnosi się zapewne do okresu ogólnoruskiego, a z kolei zaimki íchny, jéjny a także formy czasowników jadzióm i dadzióm są no-wotworami językowymi z okresu formowania się dialektów białoruskich.

У артыкуле аналізуюцца гаворкі паўночнай групы паўночна-ўсходняга дыялекту беларускай мовы, якія з’яўляюцца найменш даследаванымі як з пункту гледжання структуры, так і паходжання. Яны характарызуюцца, прынамсі, шэрагам лексічных і лексічна-семантычных рыс, тыповых не толькі для гэтага абшару Беларусі, але і для суседніх рускіх гаворак, а такса-ма для дыялектаў балцкіх моў. Гэтыя рысы фармаваліся ў розныя гістарычныя перыяды – да найстарэйшых (з дапісьмовага перыяду) можам залічыць г. зв. цоканне і захаванне суфікса -дл , пры дапамозе якога ствараюцца назвы гаспадарчых прылад, сынкрэтызм канчаткаў назоўнікаў адносіцца праўдападобна да агульнарускага перыяда, а займеннікі іхны, ейны з’яў-ляюцца пазнейшымі інавацыямі з часоў фармавання беларускіх дыялектаў.

The article discusses the Northern subdialect group of the Northeastern Belarusian dialect, which is one of the least studied in terms of its structure and genesis. It is characterized primarily by a number of lexical and lexical-semantic features, typical not only for this area of Belarus, but linking it with Russian dialects and dialects of the Baltic languages. These features were formed in various historical periods: the oldest (from before the writing system appeared) include, among others, the so-called cokan'e and the preservation of the suffix -dl- forming the names of farm tools; the syncretism of noun endings probably dates back to to the general Russian period, while the pronouns íchny, jéjny and the verb forms jadzióm and dadzióm are newer innovations from the period of the formation of Belarusian dialects.

Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z formantem -ač w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie

88%

Sajewicz M.

Studia Białorutenistyczne

2016

vol. 10

The goal of the article is to present a synchronic description of pejorative deverbal names of subjects with the formative -ač that are found in the Belarusian dialects of the Narewka area in the Białystok region. The paper contains a formal-semantic analysis of ca. 220 derivates recorded in 20 villages in the gmina (commune) of Narewka, located in the central-eastern part of the Podlaskie province, in the Hajnówka district.When describing the collected word-formation material, special emphasis was put on the following: the number of cases of the investigated derivational type; the activeness of the derivational type; the distribution of the formative (derivational morpheme); the semantic specialization of the formative; the expressive marking of the derivatives; the neutralization of the opposition between names of subjects and other semantic roles; the aspectual value of the derivatives; the temporal (current and potential) value of the derivatives; morphonological phenomena accompanying the process of derivation; word-formation tendencies in the studied category of derivatives.

Celem artykułu jest opis dewerbalnych pejoratywnych nazw subiektów z formantem -ač występujących w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie. W artykule dokonano analizy formalno-semantycznej około 220 derywatów zebranych w 20 wsiach należących do gminy Narewka, która jest położona w środkowo-wschodniej części województwa podlaskiego, w powiecie hajnowskim. Przy opisie zgromadzonego materiału słowotwórczego szczególną uwagę zwrócono na: liczebność typu słowotwórczego; aktywność typu słowotwórczego; dystrybucję formantu słowotwórczego; specjalizację semantyczną formantu słowotwórczego; nacechowanie ekspresywne derywatów; neutralizację opozycji między nazwami subiektów a innymi rolami semantycznymi; aspektową wartość derywatów; czasową wartość derywatów; zjawiska morfonologiczne towarzyszące procesowi derywacji; tendencje słowotwórcze w zakresie badanej kategorii derywatów.

Мэтай працы з’яўляецца апісанне аддзеяслоўных пеяратыўных назваў суб’ектаў з фармантам -ач у беларускіх гаворках ваколіц Нараўкі на Беласточчыне. У артыкуле аўтар праводзіць фармальна-семантычны аналіз каля 220 дэрыватаў, сабраных у 20 вёсках гміны Нараўка, якая знаходзіцца ў Гайнаўскім павеце Падляшскага ваяводства. Aналіз сабранага словаўтваральнага матэрыялу праводзіўся з улікам наступных з’яў: колькасная характарыстыка словаўтваральнага тыпу; актыўнасць словаўтваральнага тыпу; дыстрыбуцыя словаўтваральнага фарманта; семантычная спецыялізацыя словаўтваральнага фарманта; экспрэсіўна-ацэначная маркіраванасць дэвербатываў с суфіксам -ач; нейтралізацыя апазіцыі паміж назвамі суб’ектаў і іншымі ролямі; трывальныя суадносіны дэрыватаў і словаўтваральных асноў; часовыя суадносіны дерыватаў і словаўтваральных асноў; марфаналагічныя з’явы, звязаныя з працэсам дэрывацыі; галоўныя тэндэнцыі развіцця даследаванай катэгорыі дэрыватаў.

Refine search results

1 Acta Albaruthenica

1 Studia Białorutenistyczne

1 Jankowiak M.

1 Sajewicz M.

1 2021

1 2016

Search results

Północna grupa gwar białoruskich jako przykład związków z sąsiednimi grupami etnicznymi i językami

Odczasownikowe pejoratywne nazwy subiektów z formantem -ač w gwarach białoruskich okolic Narewki na Białostocczyźnie