Search results

1

„Między pomnikami zwycięzców a grobami na wiejskich cmentarzach”. Polska – Białoruś. Rozważania o historiozofii

100%

Bugajska-Więcławska J.

Studia Białorutenistyczne

|

2020

|

vol. 14

EN

The purpose of the study was to portray the ideological, political, and methodological interpretation determinants in the historiography of Poland and Belarus. As the research example, the author chose interpretations pertaining to the events from September 1939 at the borderland of the Second Polish Republic and the Soviet Union and subjected them to a comparative analysis. Belarusians contest the veracity of data from the national censuses of the Second Polish Republic (the national composition of these lands in September 1939) and interpret the acts of the Jewish and especially the Belarusian community as an element of social justice. Poles adopt the criterion of historical borders whilst claiming the continuity of statehood in a given area in line with international law. They draw attention to the absence of precise determination, in the Belarusian historiography, of the territorial area known as ‘Western Belarus’. A claim is also raised about the generalisation of the area of provinces: Vilnius, Białystok and Navahrudak. Polish common understanding of the entire ‘Eastern Borderlands’ is, in turn, a generalisation of the areas of ethnic Belarus, Lithuania, Ukraine and south-eastern Latvia. As a result of recapitulation, determinants of historiosophic dispute were pinpointed. Interpretations of Polish historiosophy rely on pro-state arguments: Polish and simultaneously anti-Soviet, whereas the Belarusian narrative results from the national and ethnic context supported by the Soviet/post-Soviet ideology. The methodological evolution (use of oral history in studies) in the Republic of Belarus is described. Eventually, further extension of the methodological field in historical studies is proposed regarding borderland theories. It was also decided that such a disciplinary opening could allow for bilateral mitigation of the dispute, leading to more compatibility in the Polish and Belarusian studies.

PL

Celem badań jest ukazanie ideowo-politycznych i metodologicznych uwarunkowań interpretacyjnych w historiografiach Polski i Białorusi. Za przykład badawczy obrano interpretacje dotyczące wydarzeń z września 1939 r. na pograniczu II Rzeczypospolitej Polskiej oraz Związku Radzieckiego i poddano je analizie porównawczej. Białorusini podważają prawdziwość danych ze spisów powszechnych ludności II RP (składu narodowościowego tych ziem we wrześniu 1939 r.), interpretują wystąpienia ludności żydowskiej a zwłaszcza białoruskiej jako element sprawiedliwości społecznej. Polacy przyjmują kryterium granic historycznych dowodząc ciągłości państwowości na danym obszarze zgodnie z prawem międzynarodowym. Zwracają uwagę na brak ostrego określenia w historiografii białoruskiej obszaru terytorialnego nazywanego „Białorusią Zachodnią”. Pada też zarzut o generalizowanie obszaru województw: wileńskiego, białostockiego i nowogródzkiego. Polskie powszechne rozumienie całych „Kresów Wschodnich” to z kolei generalizacja obszarów etnicznej Białorusi, Litwy, Ukrainy i południowo-wschodniej Łotwy. W wyniku podsumowań określono wyznaczniki sporu historiozoficznego. Interpretacje historiografii polskiej opierają się na argumentacji propaństwowej: polskiej i jednocześnie anty-radzieckiej, podczas gdy narracja strony białoruskiej wynika z kontekstu narodowo-etnicznego wspartego ideologią sowiecką/postsowiecką. Opisano ewolucję metodologiczną (wykorzystywanie w badaniach historii mówionej) w Republice Białoruś. Na koniec zaproponowano dalsze poszerzanie pola metodologicznego w badaniach historycznych o teorie z dziedziny pogranicza. Uznano, że takie otwarcie dyscyplinarne pozwoli dwustronnie złagodzić spór a badania polsko-białoruskie zyskają kompatybilność.

RU

Мэтай даследавання з’яўляюцца ідэйна-палітычныя і метадалагічныя інтэрпрэтацыйныя абумоўленасці ў гістарыяграфіях Польшчы і Беларусі. Інтэрпрэтацыя вераснёўскіх падзей 1939 г. на мяжы Другой Рэчы Паспалітай і Савецкага Саюза была абрана ў якасці прадмета даследавання, зроблены параўнальны аналіз іх асвятлення ў абедзвюх краінах. Беларусы ставяць пад сумненне праўдзівасць дадзеных перапісу насельніцтва Другой Рэчы Паспалітай (нацыянальны склад гэтых зямель у верасні 1939 г.), трактуюць наяўнасць яўрэйскага, а асабліва беларускага насельніцтва, як элемент сацыяльнай справядлівасці. Палякі прытрымліваюцца крытэрыя гістарычных межаў, даказваючы пераемнасць дзяржаўнасці на дадзенай тэрыторыі ў адпаведнасці з міжнародным правам. Звяртаюць увагу на адсутнасць у беларускай гістарыяграфіі дакладнага азначэння тэрыторыі, якая называецца ‘Заходняя Беларусь’. Папракаюць беларусаў за абагульненні тэрыторыяў віленскага, беластоцкага і навагрудскага ваяводстваў. Агульнапрынятае польскае разуменне „Усходніх крэсаў’, у сваю чаргу, зʼяўляецца, абагульненнем этнічных тэрыторый Беларусі, Літвы, Украіны і паўднёва-ўсходняй Латвіі. Пры падвядзенні вынікаў былі вызначаны дэтэрмінанты гістарыясофскай спрэчкі. Інтэрпрэтацыя польскай гістарыяграфіі грунтуецца на прадзяржаўных аргументах: польскіх і, адначасова, антысавецкіх, у той час як наратыў беларускага боку вынікае з нацыянальна-этнічнага кантэксту, які склаўся на базе савецкай / постсавецкай ідэалогіі. Падкрэслена метадалагічная эвалюцыя ў Рэспубліцы Беларусь (у даследаваннях выкарыстоўваецца вусная гісторыя). У заключэнні прапануецца пашырыць метадалагічнае поле гістарычных даследаванняў, уключыўшы тэорыі ў галіне памежжа. Трэба меркаваць, што такая дысцыплінарная адкрытасць абодвух бакоў дазволіць злагодзіць спрэчку, а польска-беларускія даследаванні стануць кампатыбільнымі.

2

Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego

100%

Barszczewska N.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

vol. 10

EN

The Podlasie study is essential due to the multiculturalism in the area, which, on the one hand, determines the richness of the region, and on the other, leads to difficulties in identifying the population’s nationality. The CULTURAL-LINGUISTIC HERITAGE OF PODLASIE project has been carried out at the Department of Belarusian Studies at Warsaw University since January 2013. The main objective of the project is to investigate the Polish – East Slavic linguistic interference and the cultural-historical differences. Another dimension of the project is the analysis of behaviours in bilingual communities of the multicultural borderland, such as the necessity to select the appropriate language in various social situations. The comparison of research material from the 1980s and recordings obtained in 2013 enables tracing changes that have occurred in the local dialects, rituals and traditions of Podlasie over the last 30 years.

PL

Badanie Podlasia jest ważne ze względu na wielokulturowość, która z jednej strony stanowi o bogactwie danego regionu, a z drugiej – często utrudnia identyfikację narodową mieszkańców. Projekt Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia realizowany jest w Katedrze Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego od stycznia 2013 roku. Głównym celem projektu jest zbadanie polsko-wschodniosłowiańskiej interferencji językowej i różnic historyczno-kulturowych. Dodatkowym wymiarem jest analiza zachowania się społeczności bilingwalnej w warunkach wielokulturowości pogranicza, na przykład konieczności wyboru odpowiedniego języka w różnych sytuacjach społecznych. Porównanie materiałów z lat 80. XX wieku oraz nagrań uzyskanych w 2013 roku pozwala na prześledzenie zmian, które zaszły w gwarach oraz obrzędach i tradycjach podlaskich na przestrzeni ostatniego 30-lecia.

RU

Даследаванне Падляшша важнае з увагі на шматкультурнасць, якая, з аднаго боку, сведчыць пра багацце дадзенага рэгіёна, а з другога – часта ўскладняе нацыянальную ідэнтычнасць жыхароў. Праект Культурна-моўная спадчына падляшша рэалізуецца Кафедрай беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта cа студзеня 2013 года. Галоўнай яго мэтай з’яўляецца даследаванне польска-ўсходнеславянскай моўнай інтэрферэнцыі і гістарычна-культурнай дыферэнцыяцыі. Дадатковым вымярэннем з’яўляецца аналіз паводзін білінгвальнага грамадства ва ўмовах шматкультурнага памежжа, напрыклад, неабходнасці выбару мовы i розных сацыяльных сітуацыях. Параўнанне матэрыялаў з 80-х гадоў ХХ стагоддзя ды запісаў з 2013 года дазваляе назіраць змены, якія адбыліся ў падляшскіх гаворках, абрадах і традыцыях за апошнія 30 гадоў.

3

Białoruś jako pogranicze a pogranicza Białorusi: zarys problematyki badań językoznawczych z przełomu XX i XXI w.

88%

Kozłowska-Doda J.

Studia Białorutenistyczne

|

2016

|

vol. 10

EN

The article discusses some issues relating to the field of research analysis of linguistic material recorded in the contact zone of the Belarusian dialects with other languages (dialects). The author traces the publications of researchers, especially those which were written at the turn of the twentieth and twenty-first century, and on their basis some issues are discussed concerning the ambiguity of the terms; she compares them with traditional and innovative ways of interpreting linguistic facts and also shows that some stereotypes were contemporary in linguistic studies.

PL

W artykule poruszono kwestie dotyczące badań terenowych oraz analizy językoznawczej materiału pochodzącego ze stref kontaktów gwar białoruskich z innymi językami (gwarami). Autorka dokonuje przeglądu publikacji z przełomu XX i XXI wieku, aby na ich podstawie rozważyć dyskusyjne kwestie odnoszące się do określeń o charakterze terminologicznym. Zestawia uzupełniające się tradycyjne i nowatorskie sposoby interpretacji faktów językowych oraz pokazuje, że niektóre stereotypowe poglądy pojawiają się także we współczesnych opracowaniach językoznawczych.

RU

У артыкуле абмяркоўваюцца асобныя праблемы палявых даследаванняў на паграніччы, а таксама лінгвістычнага аналізу матэрыялу, які ілюструе моўныя кантакты беларускіх гаворак з іншымі мовамі (гаворкамі). Робіцца агляд публікацыяў даследчыкаў, асабліва надрукаваных на мяжы ХХ і ХХІ стст., абапіраючыся на якія разглядаюцца дыскусійныя пытанні адносна неадназначных тэрмінаў, супастаўляюцца традыцыйныя і інавацыйныя спосабы інтэрпрэтацыі моўных фактаў, а таксама паказваецца, што некаторыя стэрэатыпныя ўяўленні датычаць і сучасных мовазнаўчых даследаванняў.

Refine search results

3 Studia Białorutenistyczne

1 Barszczewska N.

1 Bugajska-Więcławska J.

1 Kozłowska-Doda J.

1 2020

2 2016

„Między pomnikami zwycięzców a grobami na wiejskich cmentarzach”. Polska – Białoruś. Rozważania o historiozofii

Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia - projekt badawczy Katedry Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego

Białoruś jako pogranicze a pogranicza Białorusi: zarys problematyki badań językoznawczych z przełomu XX i XXI w.