Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: паремии

Sort By:

Limit search:

Концепт Хитрость в національних лінгвокультурах (на материале паремий украинского, русского, английского и итальянского языков)

100%

Pys’Menna Y.

Roczniki Humanistyczne

2015

vol. 63

issue 7: Słowianoznawstwo

227-236

В статье рассматриваются этноязыковые реализации концепта ХИТРОСТЬ сквозь призму оппозитивных понятий, эмоционально-оценочных метафор, национально маркированных ассоциаций с использованием энциклопедических знаний. Общим для всех исследуемых языков является пейоративное осмысление ХИТРОСТИ, сформированное, в частности, под воздействием христианских этических принципов, и убеждённость в недолговечности и ограниченности успеха, достигнутого нечестным путём. В украинской и русской лингвокультурах ХИТРОСТЬ в её негативно маркированных ипостасях репрезентирована лестью, лицемерием, ложью, коварством. Вместе с тем можно констатировать амбивалентную аксиологическую маркированность ХИТРОСТИ в национально-языковых картинах мира, поскольку в ряде паремий хитрость рассматривается как своего рода «разновидность» прагматически ориентированного ума, соотносимого с мудростью, ловкостью, жизненным опытом, и получает достаточно позитивную оценку в коллективном этническом сознании.

W artykule rozpatrywane są etnolingwistyczne realizacje konceptu „Przebiegłość” w kontekście pojęć opozycyjnych, metafor wartościujących czy narodowo nacechowanych skojarzeń. W lingwokulturze ukraińskiej i rosyjskiej „Przebiegłość” w swoich pejoratywnie nacechowanych hipostazach jest utożsamiana z pochlebstwem, sprytem, fałszem i kłamstwem. Jednocześnie zauważa się ambiwalentne nacechowanie aksjologiczne Przebiegłości w językowo-ludowych obrazach świata, gdyż w wielu paremiach koncept ten jest związany z rozsądkiem, swego rodzaju mądrością życiową czy doświadczeniem, a zatem zyskuje względnie pozytywną ocenę w kolektywnej świadomości etnicznej.

The article deals with the contrastive research of concept “cunning” on the material of Ukrainian, Russian, English and Italian proverbs. In question universal and ethnic semantic components of the concept are described; the attempt is made to cast light on its cognitive connections, the status in the conceptual spheres of the national cultures. Based on the language facts the conclusions are made about ethnic peculiarities of world outlook, cultural and value orientations of the nations.

Паремии, связанные с обозначением объектов материальной культуры и ремесел в славянских языках

88%

Tishchenko O.

Roczniki Humanistyczne

2015

vol. 63

issue 7: Słowianoznawstwo

193-224

Объектом исследования являются паремии, обозначающие древние ремесла и символические артефакты в польской, украинской, русской и белорусской языковых картинах мира. Автор исходит из того, что предметный культурный код тесно связан со вторичной символикой вещей, технологией, магией профессии и их оценкой, проводимой разными общественными группами. В первую очередь представляются механизмы лексической концептуализации предметов, функции посуды и их фразеологические связи. На основании анализа фольклорных и этнолингвистических текстов были исследованы функции артефактов материальной культуры славян в народных поверьях, магических действиях, отражающих символические и ритуальные стереотипы в оппозициях полное-пустое, часть-целое, целое-нецелое, старое-новое, а также реконструировался культурно-языковой образ ремесел в разных локальных традициях.

Przedmiotem niniejszego artykułu są paremia oznaczające dawne rzemiosła oraz symboliczne artefakty w polskim, ukraińskim, rosyjskim i białoruskim językowym obrazie świata. Autor wychodzi z założenia, iż przedmiotowy kod kultury jest ściśle powiązany z wtórną symboliką rzeczy, technologią i magią zawodu, ich oceną poprzez różne grupy społeczne. Główny nacisk położono na mechanizmy konceptualizacji leksykalnej narzędzi oraz funkcji naczyń, ich związki frazeologiczne (stałe porównania, obrazy, idiomy, frazeologia dialektalna, przysłowia i porzekadła). Na podstawie opracowania tekstów folklorystycznych i etnolingwistycznych uwzględniono funkcje artefaktów kultury materialnej Słowian w wierzeniach ludowych, praktykach magicznych, utrwalających stereotypy symboliczne i obyczajowe w opozycjach swoi–obcy, pusty–pełny, bogaty–biedny, stary–nowy, cały–niecały oraz zrekonstruowano językowo-kulturowy obraz rzemieśników w różnych tradycjach lokalnych.

The article focuses on the proverbs and sayings connected with ancient skills and symbolic artifacts naming in the Russian, Polish, Ukrainian and Belorussian languages. The ways of conceptualization of technological processes, tools, housekeeping and trade equipment in the language of folk culture (folk and dialectal phraseology, similes, idioms, proverbs, sayings, folk and everyday superstitious beliefs and legends) are considered. The processes of metaphoric reframing of some household items, plates and dishes in particular are covered; their semiotic function in ritual, moral and ethical presentations is established. The stereotypes of everyday and mythological actions of the ancient skills representatives, their mutual relations and evaluation, as a rule, pejorative one, on the side of the society are revealed. The process of object and agent cultural codes symbolization is connected with certain social ideas (own – alien, exchange, justice, ability-inability, good (profitable) – bad (unprofitable) trade, rules, restrictions, recommendations etc.). One and the same characteristic feature of the object in different linguocultures may generate several different symbols and image and evaluative contexts. Household items, apart from their substantive content and practical function, may have semiotic, ritual, anthropomorphic functions, that is to denote personality traits, appearance, emotions, intelligence, family relations etc., code oppositions full-empty, whole-part, old-new, function as a way of measurement of artifacts-containers (spoon-bucket, spoon-barrel, crockery-sack, big-small etc.).

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Pys’Menna Y.

1 Tishchenko O.

2 2015

Search results

Концепт Хитрость в національних лінгвокультурах (на материале паремий украинского, русского, английского и итальянского языков)

Паремии, связанные с обозначением объектов материальной культуры и ремесел в славянских языках