Search results

1

III Dywizjon Lotniczy w walce z 1 Armią Konną na przedpolach Lwowa (9–19 sierpnia 1920 roku)

100%

Niestrawski M.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2020

|

vol. XXI (LXXII)

|

issue 3 (273)

80-119

EN

In August 1920 the turning-point operations of the Polish-Soviet war took place. A battle was fought at the Wkra, Vistula and Wieprz rivers, which led to pushing back the Western Front troops of komandarm Mikhail Tukhachevsky from Warsaw and breaking up of part of his forces. The same month, in the southern section of the front, the Polish Army defended Lviv against the attempts of komandarms Alexander Yegorov and Semyon Budyonny. In the fights for Lviv, the Polish troops confronted the forces of the South-Western Front, including the legendary 1st Cavalry Army, which was the main force of the Bolsheviks intending to conquer the capital of Galicia. The Polish command, having no reserves at its disposal, directed the 3rd Air Squadron of Major Pilot Cedric Faunt le Roy to fight against the „Horsearmy”. Despite the strength of even four escadrilles at its peak (5th and 6th Reconnaissance Escadrilles, 7th Fighter Escadrille and, with time, 15th Fighter Escadrille), between 9–19 August it had in fact only a few operational planes. In spite of this, the Polish crews were tirelessly performing their tasks: reconnoitering enemy forces – their intentions and composition – and, most importantly, delaying their march. In this article the author describes the composition and tasks of the 3rd Air Squadron, and the course of its fights against the 1st Cavalry Army in August 9–19, 1920. He also drew attention to the combat tactics of Polish aviators, which he analyzed accordingly.

RU

В августе 1920 года состоялись переломные операции польско-большевистской войны. На Вкре, Висле и Вепше произошел бой, приведший к отбрасыванию войск Западного фронта под командованием Михаила Тухачевского из окрестностей Варшавы и разгрому части его войск. В том же месяце на южном участке фронта Войско Польское защищало Львов от попыток атаки командиров армии Александра Егорова и Семена Буденного. В боях за Львов польские войска столкнулись с силами Юго-Западного фронта, в том числе с легендарной 1-й Конной армией, которая была главной силой большевиков, стремившихся овладеть столицей Галиции. Польское командование, не имея резервных средств, на битву с Конармией отправило 3-ю авиационную эскадрилью майора Седрика Фаунта ле Ройя, который, имея в своем распоряжении четыре эскадрильи (5-ю и 6-ю разведывательные эскадрильи, 7-ю истребительную эскадрилью, а со временем и 15-ю истребительную эскадрилью), в действительности 9–19 августа располагал всего десятком исправных самолетов. Несмотря на это, польские экипажи в то время неустанно действовали: распознавали силы противника, их намерения и состав, а главное–тормозили его продвижение. В данной статье автор описывает состав, задачи и ход боев 3-й авиаэскадрильи против 1-й Конной армии 9–19 августа 1920 г. Также он обратил внимание на боевую тактику польских летчиков, которую подверг соответствующему анализу.

PL

W sierpniu 1920 r. doszło do przełomowych operacji wojny polsko-bolszewickiej. Nad Wkrą, Wisłą i Wieprzem rozegrała się bitwa, która doprowadziła do odrzucenia wojsk Frontu Zachodniego komandarma Michaiła Tuchaczewskiego spod Warszawy i rozbicia części jego sił. W tym samym miesiącu na południowym odcinku frontu Wojsko Polskie obroniło Lwów przed zakusami komandarmów Aleksandra Jegorowa i Siemiona Budionnego. W walkach o Lwów doszło do starcia wojsk polskich z siłami Frontu Południowo-Zachodniego, w tym z owianą legendą 1 Armią Konną, która była główną siłą bolszewików chcących opanować stolicę Galicji. Polskie dowództwo, nie dysponując odwodami, do walki z „Konarmią” skierowało III Dywizjon Lotniczy mjr. pil. Cedrica Faunt le Roy, który mimo siły wynoszącej w apogeum nawet cztery eskadry (5 i 6 Eskadra Wywiadowcza, 7 Eskadra Myśliwska, a z czasem także 15 Eskadra Myśliwska), w praktyce w dn. 9–19 sierpnia dysponował ledwie kilkunastoma sprawnymi samolotami. Mimo tego załogi polskich maszyn wykonywały w tym czasie niestrudzenie zadania: rozpoznania sił przeciwnika – ich intencji i składu – oraz, co najistotniejsze, opóźniania jego marszu. W artykule niniejszym autor opisał skład, zadania, przebieg walk III Dywizjonu Lotniczego w starciu z 1 Armią Konną w dn. 9–19 sierpnia 1920 r. Zwrócił również uwagę na taktykę walki polskich lotników, którą poddał stosownej analizie.

2

When Typhus Rode a Red Horse: Weaponizing Disease During the Polish-Bolshevik War

100%

Blackburn C.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2021

|

vol. XXII (LXXIII)

|

issue 2 (276)

87-112

EN

This paper explores the role that the Red Army played in the spreading of typhus during the Polish-Bolshevik War of 1919–1920. The disease was not new to Poland as it had flared up on several occasions during the First World War, having probably been brought to the country by the Imperial Russian army in 1915. However, these flare ups were nowhere near the scale in which the disease appeared during the Polish-Bolshevik War. The newly formed Polish government was involved with attempts to control the disease from its outset. With the support of humanitarian groups from the United States, these efforts, which included the delousing of thousands of refugees entering the country, had made great strides with regards to eradicating typhus from the Polish countryside; however, much of this work was undone by the Bolshevik offensive of 1920. Having witnessed the debilitating effects that typhus had on their own country and military, the Bolsheviks made sporadic and often uncoordinated attempts to use the disease to weaken and potentially destroy the fledging Second Polish Republic. Through both active and passive means the Bolshevik advance drove typhus victims and refugees across the Polish border, while at the same time their military destroyed (or removed) sanitation equipment and medical supplies in the captured areas. The Bolshevik tactic ultimately failed as their advance was repelled by the Polish military in August 1920 and anti-typhus measures were restored throughout the country. However, after witnessing the military potential of typhus during the Polish-Bolshevik War, Soviet leaders were convinced that properly harnessed biological agents could produce positive military results. Thus, what began as a chaotic effort by the Bolsheviks to weaponize typhus during their drive to the Vistula in 1920 resulted in the birth of a Soviet biological weapons program, which by the 1930s was to produce various versions of typhus that could be deployed on the battlefield.

RU

В статье показана роль Красной Армии в распространении тифа во время польско-большевистской войны 1919–1920 гг. Это заболевание не было новым для Польши: эпидемии тифа в стране вспыхивали несколько раз во время Первой мировой войны, но не в таком масштабе, как во время польско-большевистской войны. Первоначально, вероятно, эта болезнь появилась в Польше в 1915 г. вместе с русской армией. Недавно созданное польское правительство с самого начала своего существования боролось с распространением болезни. Польские усилия, поддер-живаемые американскими гуманитарными группами, позволили добиться больших успехов в борьбе с тифом в сельских районах, а также в процессе выведения блох у тысяч беженцев, прибывающих в страну; однако большая часть этих усилий пропала даром с наступлением большевиков в 1920 г. Наблюдая разрушительные последствия тифа на своей территории и в своих вооруженных силах, большевики предпринимали неравные и часто нескоординированные попытки использовать эту болезнь для ослабления и потенциального уничтожения юной Второй Речи Посполитой. Марш большевиков вытеснил жертв сыпного тифа и беженцев за пределы Польши, намеренно или посредством своего пассивного влияния, в то время как большевистские силы разрушали или грабили элементы санитарной инфраструктуры и запасы предметов медицинского назначения. Тактика большевиков окончательно провалилась, когда польские войска отразили советское нападение в августе 1920 г., что позволило возобновить усилия по борьбе с тифом по всей стране. Однако большевистский опыт с тифом во время польско-большевистской войны убедил советских лидеров в том, что при правильном использовании биологические факторы могут принести положительные военные результаты. То, что началось как хаотичное усилие большевиков по использованию тифа в качестве оружия в своем движении к Висле в 1920 г., привело к рождению советской программы биологического оружия, которая создала различные версии тифа для использования на полях битв в 1930-х гг.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia rolę Armii Czerwonej w rozprzestrzenianiu się tyfusu podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920. Choroba ta nie była w Polsce nowa, epidemie tyfusu wybuchały kilkakrotnie w czasie I wojny światowej, ale nie w takiej skali, jak podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pierwotnie prawdopodobnie pojawiła się na ziemiach polskich w 1915 r. wraz z wojskami rosyjskimi. Nowo powstały polski rząd walczył z rozprzestrzenianiem się choroby od początku swojego istnienia. Polskie wysiłki, wspierane przez amerykańskie grupy humanitarne, poczyniły wielkie postępy w zwalczaniu tyfusu na terenach wiejskich, a także w procesie odwszenia tysięcy uchodźców przybywających do kraju; jednak wiele z tego zostało zniweczone wraz z ofensywą bolszewicką w 1920 r. Będąc świadkami wyniszczających skutków tyfusu na opanowanych przez siebie terytoriach i we własnym wojsku, Bolszewicy podejmowali nierówne i często nieskoordynowane próby wykorzystania tej choroby do osłabienia i potencjalnego zniszczenia raczkującej II RP. Marsz bolszewików wypchnął ofiary tyfusu i uchodźców za polskie linie, celowo lub przez swoje bierne oddziaływanie, podczas gdy w tym samym czasie siły bolszewickie niszczyły lub rabowały elementy infrastruktury sanitarnej i zapasy medyczne. Taktyka bolszewicka ostatecznie zawiodła, gdy w sierpniu 1920 r. wojska polskie odparły sowieckie natarcie, co umożliwiło powtórne podjęcie wysiłków na rzecz walki z tyfusem w całym kraju. Bolszewickie doświadczenia z tyfusem podczas wojny polsko-bolszewickiej przekonały jednak przywódców sowieckich, że odpowiednio wykorzystane czynniki biologiczne mogą przynieść pozytywne rezultaty militarne. To, co zaczęło się jako chaotyczny wysiłek bolszewików, mający na celu wykorzystanie tyfusu jako broni w ich dążeniu do Wisły w 1920 r., zaowocowało narodzinami sowieckiego programu broni biologicznej, który stworzył różne wersje tyfusu w celu wykorzystania na polach bitewnych w latach trzydziestych XX w.

3

Lubelskie Orlątko spod skrzydeł ojca wileńskiej pediatrii. Wspomnienie o doktorze Wacławie Jasińskim i jego synu Zbyszku

75%

Surmacz M., Sztal G.

Bibliotekarz Lubelski

|

2022

|

issue 65

59-71

EN

The stories of Poland's struggles for independence are strongly rooted in the space of collective memory. They concern not only political events but also individual, dramatic stories. One of them, set in the realities of Lublin, forms the content of this article. Its protagonists are doctor Wacław Jasiński and his son Zbyszek, a little scout. Doctor Jasiński was the head of the Children's Hospital in Lublin, a scouting sympathiser, and an independence activist. There is an anecdote of a conversation between the bright Zbyszek and Józef Piłsudski, commander of the Polish Legions, who was visiting the town on the Bystrzyca River. Soon, in the shadow of great historical events, a family tragedy unfolded. During the Polish-Bolshevik War, the boy was on courier duty. Wounded in the leg, he died of a blood infection in the summer of 1920, aged just 11. He was buried in the military cemetery. The epitaph on the Lublin Eaglet's grave, illegible with time, has become a symbol of the fading memory of the young hero and his father, one of the pioneers of Polish paediatrics. This article is an attempt to recall both figures.

RU

История борьбы за независимость Польши глубоко укоренена в массовой народной памяти. Это касается не только политических событий, но и отдельных драматических историй. Одной из них, разворачивавшейся в люблинских реалиях, и посвящена данная статья. Её героями являются врач Вацлав Ясинский и его сын Збышек – маленький мальчик-скаут. Доктор Ясинский был ординатором детской больницы в Люблине, поклонником скаутинга и борцом за независимость. Анекдотами оброс разговор ловкого Збышка с комендантом польских легионов Юзефом Пилсудским, посещавшим город на Быстрице. Вскоре в тени великих исторических событий разыгралась семейная трагедия. Во время польско-большевистской войны юноша служил курьером. Раненный в ногу он умер от заражения крови летом 1920 года в возрасте 11 лет. Похоронен на военном кладбище. Эпитафия на могиле Люблинского орлёнка, неразборчивая со временем, стала символом угасающей памяти о малолетнем герое и его отце – одном из предтеч польской педиатрии. Статья – попытка вспомнить обоих героев.

PL

Dzieje walk o niepodległość Polski są silnie zakorzenione w przestrzeni pamięci zbiorowej. Dotyczą one nie tylko zdarzeń politycznych, ale też jednostkowych, dramatycznych historii. Jedna z nich, osadzona w realiach lubelskich, stanowi treść powyższego artykułu. Jej bohaterami są lekarz Wacław Jasiński oraz jego syn Zbyszek, mały harcerz. Doktor Jasiński był ordynatorem Szpitala Dziecięcego w Lublinie, sympatykiem skautingu oraz działaczem niepodległościowym. Anegdotą obrosła rozmowa rezolutnego Zbyszka z odwiedzającym miasto nad Bystrzycą Józefem Piłsudskim, komendantem Legionów Polskich. Wkrótce, w cieniu wielkich wydarzeń historycznych, rozegrała się rodzinna tragedia. Podczas wojny polsko-bolszewickiej chłopiec pełnił służbę kurierską. Ranny w nogę, zmarł w skutek zakażenia krwi latem 1920 roku, mając zaledwie 11 lat. Pochowano go na cmentarzu wojskowym. Nieczytelne z czasem epitafium na grobie Lubelskiego Orlątka stało się symbolem zacierającej się pamięci o małoletnim bohaterze i jego ojcu, jednym z prekursorów polskiej pediatrii. Artykuł jest próbą przypomnienia obu postaci.

4

Ewakuacja podczas odwrotu wojsk polskich w okresie czerwiec-sierpień 1920 roku – wybrane zagadnienia

63%

Odziemkowski J.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2020

|

vol. XXI (LXXII)

|

issue 3 (273)

12-46

EN

Already in the spring of 1919, due to the threat of a German invasion, the Polish command had to prepare a plan of evacuation from the occupied territories of Lithuania and Belarus. Subsequent plans, prepared during the period of success of the Polish troops and the march to the east, assumed evacuation of small areas on endangered sections of the front. Tukhachevsky’s first offensive in May 1920 revealed the deficiencies of Polish evacuation plans, such as lack of rolling stock, poor communication, insufficient cooperation with civil authorities, a spontaneous and barely controllable evacuation of civil population and state administration. The experience gathered allowed to prepare more precise evacuation instructions. No one, however, predicted the scale of the evacuation that had to be carried out in summer 1920. It was managed by the military authorities. It was supervised by military authorities and covered the entire front line from Latvia to the border with Romania. It involved the transportation of cargo and people 400–600 km into the country and took place under constant enemy pressure, especially in the northern section of the front. It was based mainly on railroads, the only fast and capacious means of transport at that time. Despite extremely difficult conditions and inevitable chaos, a lot of valuable equipment and supplies were saved, tens of thousands of injured people and refugees were evacuated, as well as valuable rolling stock necessary for the successful regrouping of troops for the Wieprz counteroffensive.

RU

Еще весной 1919 г. из-за угрозы немецкого вторжения у Верховного командования польской армии возникла необходимость подготовить план эвакуации с оккупированных территорий Литвы и Белоруссии. Последующие планы, разработанные в период успеха польской армии и продвижения на восток, предусматривали эвакуацию небольших участков фронта, находящихся в опасном положении. Первое наступление Тухачевского в мае 1920 г. выявило недостатки польских планов эвакуации, в том числе недостаточное оснащение железных дорог, неисправности связи, недостаточное взаимодействие с гражданскими властями, стихийную, трудно контролируемую эвакуацию населения и государственной администрации. Полученный опыт позволил составить более точную инструкцию по эвакуации. Однако никто не предвидел масштабы эвакуации, которую необходимо было провести летом 1920 года. Руководили ею военные власти. Эвакуация проходила по территориям, связанным практическим со всем фронтом от Латвии до границы с Румынией. Это было продиктовано необходимостью перевозки грузов и людей на 400–600 км вглубь страны. Эвакуация проходила под постоянным натиском противника, особенно на северном участке фронта, и, в основном, с помощью поездов – единственного в то время быстрого и вместительного транспортного средства. Несмотря на чрезвычайно тяжелые условия и неизбежные ситуации хаоса, было спасено много ценного оборудования и припасов, эвакуированы десятки тысяч раненых и беженцев, а также ценные в той ситуации поездные составы, необходимые для успешного проведения перегруппировки войск для контрнаступления со стороны реки Вепш.

PL

Dowództwo polskie już wiosną 1919 r., w związku z groźbą inwazji niemieckiej, stanęło przed koniecznością przygotowania planu ewakuacji z zajętych terenów Litwy i Białorusi. Kolejne plany powstające w okresie sukcesów wojsk polskich i marszu na wschód przewidywały ewakuację niewielkich obszarów na zagrożonych odcinkach frontu. Pierwsza ofensywa Michaiła Tuchaczewskiego w maju 1920 r. obnażyła niedostatki polskich planów ewakuacyjnych, m.in. braki taboru kolejowego, szwankującą łączność, niedostateczną współpracę z władzami cywilnymi, samorzutną, trudną do opanowania ewakuację ludności i administracji państwowej. Zebrane doświadczenia pozwoliły przygotować bardziej precyzyjną instrukcję ewakuacyjną. Nikt jednak nie przewidział rozmiarów ewakuacji, jaką trzeba było przeprowadzić latem 1920 r. Kierownictwo nad nią sprawowały władze wojskowe. Objęła zaplecze całego frontu od Łotwy po granicę z Rumunią. Wiązała się z koniecznością przewozu ładunków i ludzi na odległość 400–600 km w głąb kraju. Przebiegała w warunkach stałego nacisku nieprzyjaciela, zwłaszcza na północnym odcinku frontu. Oparta była głównie na kolei, jedynym wówczas szybkim i pojemnym środku transportu. Mimo ekstremalnie trudnych warunków i nieuniknionych przypadków chaosu ocalono masę cennego sprzętu, zapasów, ewakuowano dziesiątki tysięcy rannych oraz uchodźców i cenny tabor kolejowy niezbędny dla pomyślnego przeprowadzenia przegrupowania wojsk do kontrofensywy znad Wieprza.

Refine search results

3 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Bibliotekarz Lubelski

1 Blackburn C.

1 Niestrawski M.

1 Odziemkowski J.

1 Surmacz M.

1 Sztal G.

1 2022

1 2021

2 2020

III Dywizjon Lotniczy w walce z 1 Armią Konną na przedpolach Lwowa (9–19 sierpnia 1920 roku)

When Typhus Rode a Red Horse: Weaponizing Disease During the Polish-Bolshevik War

Lubelskie Orlątko spod skrzydeł ojca wileńskiej pediatrii. Wspomnienie o doktorze Wacławie Jasińskim i jego synu Zbyszku

Ewakuacja podczas odwrotu wojsk polskich w okresie czerwiec-sierpień 1920 roku – wybrane zagadnienia