Search results

1

Ideologia liberalnego kapitalizmu, credo socjalizmu i personalistyczna koncepcja życia społecznego Stefana Wyszyńskiego

100%

Ficek R.

Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

|

2021

|

vol. 54

|

issue 2

160-177

EN

This article aims to expose the personalistic concept of social life as defined by Stefan Wyszyński in the context of the doctrine of liberal capitalism, as well as ideological concepts implementing socialist ideas. The central thesis of the analysis undertaken by the author is to present the issues as mentioned above not so much in terms of defining and authenticating their specificity, but above all as the so-called “incomplete systems,” i.e., concepts that are not compatible with the humanistic-personalistic vision of man and society represented by Wyszyński’s personalism. However, the liberal ideology and the related capitalism, rooted in the realities of the mid-nineteenth century, were constantly evolving, often changing their development dynamics, main parameters, and specificity. In turn, socialist ideology was mainly shaped as a kind of the antithesis of the capitalist reality of the 19th century. However, it has never existed in a uniform and integrated form. The above concept, referred to as the doctrine of socialist orientation, was in fact a hybrid of liberal-capitalist ideas referring – somewhat – to specific forms of neo-feudal bureaucracy, as in the case of “real socialism” typical for the Peoples Republic of Poland. A more detailed analysis of the above concepts and their critical reinterpretation in the context of Wyszyński’s personalistic thought allows us to realize the dangers related to the ideologically motivated propagation of extreme – often distorted – concepts of man and society and the possibility of using them in a specific socio-political reality of the contemporary world.

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest ukazanie personalistycznej koncepcji życia społecznego w ujęciu Stefana Wyszyńskiego, w kontekście doktryny liberalnego kapitalizmu, jak również zideologizowanych koncepcji realizujących tzw. idee socjalistyczne. Zasadniczą tezą podjętych przez autora analiz jest zatem przedstawienie powyższych zagadnień nie tyle w kategoriach definiujących i uwiarygadniających ich funkcjonalność, ale przede wszystkim ukazanie ich jako tzw. systemy niepełne, a więc koncepcje mało kompatybilne z humanistyczno-personalistyczną wizją człowieka i społeczeństwa reprezentowaną przez personalizm Wyszyńskiego. Ideologia liberalna i związany z nią kapitalizm, zakorzeniony w realiach połowy XIX w., podlegała nieustannej ewolucji, często zmieniając swoją dynamikę rozwoju, główne parametry i specyfikę oddziaływania. Z kolei ideologia socjalistyczna kształtowała się w dużej mierze jako swego rodzaju antyteza kapitalistycznej rzeczywistości XIX w. Co więcej, nigdy nie istniała ona w jednolitej i zintegrowanej formie. Powyższa koncepcja, określana jako doktryna komunitarna o orientacji socjalistycznej, była w rzeczywistości hybrydą idei liberalno-kapitalistycznych, nawiązujących poniekąd do specyficznych form „neofeudalnej biurokracji”, tak jak w przypadku „realnego socjalizmu” w wersji PRL-u. Bardziej szczegółowa analiza powyższych koncepcji i ich krytyczna reinterpretacja w kontekście myśli personalistycznej Wyszyńskiego pozwala uświadomić niebezpieczeństwa związane z ideologicznie motywowanym propagowaniem skrajnych – często zafałszowanych, a nawet destruktywnych – koncepcji człowieka i społeczeństwa oraz możliwością ich wykorzystania w konkretnej rzeczywistości społeczno-politycznej współczesnego świata.

2

Collectivism, Individualism, and Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalistic Concept of Man

100%

Ficek R.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2020

|

vol. 48

|

issue 1

5-32

PL

Kolektywizm, indywidualizm i Kardynała Stefana Wyszyńskiego personalistyczna wizja człowieka Artykuł omawia kwestię kolektywizmu i indywidualizmu w kontekście personalistycznej wizji człowieka w ujęciu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prakseologiczne ujęcie personalizmu Wyszyńskiego wpisuje chrześcijańską naukę społeczną w konkretne realia społeczno-polityczne powojennej rzeczywistości Polski. W tym kontekście krytyczna analiza koncepcji osoby ludzkiej funkcjonującej w wymiarze powyższych ideologii ma istotne znaczenie. Niniejszy artykuł wyjaśnia zatem specyfikę skrajnych koncepcji człowieka wpisanych w ideologię kolektywizmu i indywidualizmu. Pozwala to lepiej pojąć, na czym polega niebezpieczeństwo wypaczenia wizji życia społecznego w odniesieniu współczesnej cywilizacji świata zachodniego. W tym sensie personalistyczna wizja życia ludzkiego ukazuje, że współczesne modele życia społecznego, jeżeli mają być kształtowane na „miarę człowieka”, muszą opierać się na systemach promujących wartości proludzkie, wpisane w autentycznie humanistyczną wizję człowieka i obywatela.

EN

The article debates the issues of collectivism and individualism in the context of Cardinal Stefan Wyszyński’s personalistic vision of man. The praxeological approach to Wyszyński’s personalism inscribes the Christian social teaching in post-war Poland’s specific socio-political realities. In this context, a critical analysis of the concept of the human person functioning in the dimension of various ideologies is essential. For that reason, the above article will explain the specificity of the collectivist and individualistic ideology. It allows us to understand better the danger of distorting social life’s vision concerning the Western world’s modern civilization. In this sense, a personalistic idea of human life shows that contemporary social life models, if they are to be shaped “a human measure,” must be based on systems promoting “pro-human” values, inscribed in an authentically humanistic vision of man and citizen.

3

Ideologia liberalinego kapitalizmu, „credo” socjalizmu i personalistyczna koncepcja życia społecznego kard. Stefana Wyszyńskiego

100%

Ficek R.

Analecta Cracoviensia

|

2022

|

vol. 54

113-133

EN

The presented article exhibits the personalist concept of Stefan Wyszyński’s social life in the context of the ideology of liberal capitalism and socialist conceptions. The leading thesis of these analyzes is to reveal the above systems not so much in antinomic or analogous terms. Liberal ideology and related to it capitalism arose in the mid-19th century and have constantly evolved since then, often changing their main features. Socialist ideology, on the other hand, was formed as a concept opposed to the capitalist reality of the 19th century. However, it never really existed in a particular form. The occurring system described as “socialism” was, in fact, a hybrid of liberal-capitalist ideas and a neo-feudal bureaucracy. A more detailed analysis of the above doctrines and their critical reinterpretation in the context of Wyszyński’s personalist thought affords to become aware of the dangers related to the ideologically motivated promotion of extreme, often distorted concepts of the human person and their application in the specific realities of the contemporary world.

PL

Prezentowany artykuł ukazuje personalistyczną koncepcję życia społecznego w ujęciu Stefana Wyszyńskiego w kontekście ideologii liberalnego kapitalizmu, jak również ideologicznych koncepcji nawiązujących do idei socjalistycznych. Wiodącą tezą niniejszych analiz jest ukazanie powyższych systemów nie tyle w kategoriach antynomicznych czy analogicznych, ile – przede wszystkim – z punktu widzenia prakseologii personalistycznej demonstrowanej w nauczaniu społecznym Stefana Wyszyńskiego. Ideologia liberalna i związany z nią kapitalizm zrodziły się w połowie XIX wieku i od tego czasu nieustannie ewoluowały, często zmieniając swoje główne wyznaczniki i specyfikę. Z drugiej strony, ideologia socjalistyczna ukształtowała się jako koncepcja przeciwna kapitalistycznej rzeczywistości XIX wieku. Jednak nigdy tak naprawdę nie istniała ona w jednolitej formie. Analizowana ideologia, określana jako doktryna socjalistyczna, była w istocie hybrydą idei liberalno-kapitalistycznych i – poniekąd – neofeudalnej biurokracji. Bardziej szczegółowa analiza powyższych koncepcji i ich krytyczna reinterpretacja w kontekście myśli personalistycznej Wyszyńskiego pozwala uświadomić niebezpieczeństwa związane z motywowanym ideologicznie propagowaniem skrajnych, często zafałszowanych koncepcji osoby ludzkiej i ich zastosowaniem w konkretnych realiach współczesnego świata.

Refine search results

1 Analecta Cracoviensia

1 Roczniki Nauk Społecznych

1 Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

3 Ficek R.

1 2023

1 2022

1 2021

Ideologia liberalnego kapitalizmu, credo socjalizmu i personalistyczna koncepcja życia społecznego Stefana Wyszyńskiego

Collectivism, Individualism, and Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalistic Concept of Man

Ideologia liberalinego kapitalizmu, „credo” socjalizmu i personalistyczna koncepcja życia społecznego kard. Stefana Wyszyńskiego