Search results

1

W sporze o Długosza argument nowy: przejątki z Petrarki w Rocznikach Jana Długosza

100%

Koczarski Z.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2020

|

vol. 58

EN

This article shows how Polish chronicler Jan Długosz used the works of Petrarch. The examination is based on computer-assisted comparative analysis as well as on philological methods. The article describes the manuscripts containing Petrarch’s works which Długosz had at his disposal, and tries to respond a question when the chronicler (in what periods of his life) got with them in touch. It also analyses Długosz’ methods of drawing textual excerpts he inserted into his chronicle. Besides, the arguments supporting hypothesis about the existence of chronicler’s special catalogue, in which he might have collected the extracts from various sources, are considered. Finally, his method of the use of sources is characterised in more detail.

PL

Artykuł przedstawia kwestię lektury i wykorzystania dzieł Francesca Petrarki w Rocznikach Jana Długosza. Badanie zostało oparte na komputerowej analizie porównawczej i metodach filologicznych. Omówione zostały rękopisy czytane przez Długosza oraz sposób pozyskiwania przez niego przejątków tekstowych i wplatania ich do kroniki. Przedstawiono również argumenty na poparcie hipotezy o istnieniu kartoteki kronikarza i wyjaśniające metodę jego pracy ze źródłami.

2

Seksualność władców polskich w świetle Roczników Jana Długosza

100%

Obara-Pawłowska A.

Res Historica

|

2021

|

issue 51

EN

The article presents Jan Długosz’s views on sexual inclinations and practices of the Polish medieval monarchs, seen in terms of sinful behaviours. Juxtaposing the chronicler’s statements on the intimate sphere’s pathologies of the representatives of the Piast and Jagiellon dynasties is the starting point of conducted argumentations. Then, on the basis of the gathered material, the chronicler’s attitude towards these offences – i.e. debauchery, adultery, rapes, and sodomy/peccatum contra naturam – was examined. Thus understood sexuality of the rulers was studied in specific contexts, in which it was referred to in the Annals. This approach results from the nature of the work, which is not a fully credible source of knowledge on the topic of sexual activity in factual sense. As a historiographic work, the Annals – the author of which aimed at giving a moralising and didactic dimension – are, in turn, an excellent foundation for recognising the pattern of monarchical customs, postulated by the representative of the 15th-century Polish clergy. The conducted analysis also allowed to comment on the significance which the author assigned to information on the rulers’ certain inclinations in order to justify historiosophic vision presented in the work.

PL

W artykule przedstawiono zapatrywania Jana Długosza na skłonności i praktyki seksualne średniowiecznych władców polskich, postrzegane w kategoriach grzesznych zachowań. Punktem wyjścia prowadzonych rozważań jest zestawienie wypowiedzi dziejopisa na temat patologii sfery intymnej przedstawicieli dynastii piastowskiej i jagiellońskiej. Następnie, na podstawie zebranego materiału, przeanalizowano stosunek kronikarza do takich występków jak np. rozpusta, cudzołóstwo, gwałty, sodomia/peccatum contra naturam. Tak pojętą seksualność panujących badano w określonych kontekstach jej przywołania na kartach Roczników. Podejście takie wynika z charakteru dzieła, które nie stanowi w pełni wiarygodnego źródła wiedzy na temat aktywności seksualnej w sensie faktograficznym. Roczniki jako utwór historiograficzny, którego autor dążył do nadania wymiaru moralizatorsko-dydaktycznego, stanowią za to doskonałą podstawę dla poznania wzorca obyczajowości monarszej, postulowanej przez przedstawiciela XV-wiecznego duchowieństwa polskiego. Przeprowadzona analiza pozwoliła również wypowiedzieć się na temat znaczenia, jakie kronikarz przypisywał informacjom o określonych skłonnościach panujących dla uzasadnienia wizji historiozoficznej prezentowanej w dziele.

3

„Przełomy, odrodzenia i upadki” w Długoszowej wizji dziejów ojczystych

80%

Nikodem J.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2018

|

issue 10

PL

Autor stara się zrekonstruować „przełomy, odrodzenia i upadki” w Rocznikach Jana Długosza. Wprawdzie kronikarz nie określił, co dla niego było przełomowe w dziejach ojczystych, ale wydaje się, że można podjąć próbę zdefiniowania tego, śledząc narrację dzieła oraz posiłkując się wiedzą o Długoszowej metodzie pisarskiej i sposobie myślenia. Konieczna jest także refleksja dotycząca tego, że kronikarska siatka pojęciowa nie wychodziła poza schemat średniowieczny, dlatego trudno oczekiwać od niego ocen lub propozycji zgodnych ze współczesnym rozumieniem poszczególnych problemów. The author seeks to reconstruct “breakthroughs, revivals, and collapses” in The Annals of Jan Długosz. Although the chronicler did not specify turning points in the history of Poland, but it seems to be possible to find these breakthrough events by analysing the narrative and referring to the knowledge about Długosz’s writing method and way of thinking. It is also necessary to remember that the chronicle’s conceptual framework did not extend beyond a medieval mental frame, and for this reason it is difficult to expect him to formulate opinions and ideas corresponding to the contemporary understanding of individual problems.

Refine search results

1 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

1 Res Historica

1 Studia Źródłoznawcze. Commentationes

1 Koczarski Z.

1 Nikodem J.

1 Obara-Pawłowska A.

1 2021

1 2020

1 2018

W sporze o Długosza argument nowy: przejątki z Petrarki w Rocznikach Jana Długosza

Seksualność władców polskich w świetle Roczników Jana Długosza

„Przełomy, odrodzenia i upadki” w Długoszowej wizji dziejów ojczystych