Search results

1

Norwid’s way to Hafiz

100%

Gadamska-Serafin R.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36 English Version

5-58

EN

In Norwid’s works one can find distant echoes of the Sufi concepts. One of the threads linking this Polish poet to the current of Muslim mysticism is his fascination with Hafiz’s Divan (and secondly – the person of Abd el-Kader) manifesting itself in Pisma wszystkie. The Persian poet and mystic is mentioned in the works of the Polish author five times (twice in letters and three times in poems: Assunta, Emil na Gozdawiu and A Dorio ad Phrygium). It is quite doubtful that Norwid became acquainted with philarete’s translations of Hafiz’s ghazals (Sękowski, Wiernikowski, Chodźko) in his pre-emigration (Warsaw) period. It was rather the full German translations of Divan (Purgstall and others) and numerous thematic references in the works of German Romantics (Goethe, Heine) that opened to him the gates to Hafiz’s world. Norwid could have been exposed to these during his stay in Berlin in 1846 while attending a query at the University Library there. It cannot be ruled out that also the reading of Emerson’s works during his American period (and later) could be his source of inspiration. The world of Hafiz’s lyric poetry could also spread open before Norwid owing to French translations, although their role was rather secondary, since in the 19th century they were relatively few (only 32 works were translated before Norwid’s death). The years of Parisian emigration provided many new opportunities to advance the know-ledge of Persian literature and culture. This was favoured not only by Norwid’s stay in Paris, but also by the presence, among Polish emigrants, of eminent iranologists with whom Norwid was in touch: Aleksander Chodźko and Wojciech Biberstein-Kazimirski (he worked together with Norwid’s cousin Michał Kleczkowski at the French Ministry of Foreign Affairs). The height of Norwid fascination with Hafiz was in the 1870s, although many facts indicate that Promethidion might already have been inspired by Hafiz. The Sufi “alchemy of love” permeating the stanzas of Hafiz’s Divan found its reflection primarily in Assunta. Norwid took the motto for this poem probably from the French translation of A Grammar of the Persian Language by William Jones (translated by Garcin de Tassy in 1845), in which the couplet was among the examples of Persian syntax (the ghazal in which this couplet originated, was still not fully translated into French). In turn, the epigraph for Emil na Gozdawiu is probably a paraphrase of the ghazal translated into French by the same Jones and included in his Treatise on Oriental Poetry as Ode V. The choice of the epigraph to Emil... testifies to Norwid’s affiliation with an elite group of 19th-century erudite people who were able to get access to the religious dimension of the poetry by Hafiz, which generally remained hidden for the European readers of Divan at that time. A particularly original idea of the Polish poet was the evocation of a text from the area of cultural Islam (and not Christianity!) for polemics with the Rousseauean secular model of upbringing, and the juxtaposition of the secularised European mentality with the deep, unshakable religious sense of the Orient.

2

Norwida droga do Hafiza

94%

Gadamska-Serafin R.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36

5-53

PL

W twórczości Norwida odnaleźć można dalekie echa koncepcji sufickich. Jedną z nici wiążących tego polskiego poetę z nurtem muzułmańskiego mistycyzmu jest manifestująca się w Pismach wszystkich fascynacja Dywanem Hafiza (drugą – osoba Abd el-Kadera). Perski poeta-mistyk jest wspominany w dziełach polskiego autora pięć razy (dwa razy w listach oraz trzy razy w poematach: Assunta, Emil na Gozdawiu oraz A Dorio ad Phrygium). Jest dość wątpliwe, by w okresie przedemigracyjnym (warszawskim) Norwid zapoznał się z filareckimi przekładami gazelów Hafiza (Sękowski, Wiernikowski, Chodźko). Bramy do świata Hafizowskiego otworzyły przed nim raczej dopiero pełne niemieckie tłumaczenia Dywanu (Purgstall i inni) oraz liczne nawiązania tematyczne w utworach niemieckich romantyków (Goethe, Heine). Okazją do zetknięcia z nimi był pobyt Norwida w Berlinie w roku 1846 i kwerendy w tamtejszej Bibliotece Uniwersyteckiej. Niewykluczone, że rolę bodźca odegrała też amerykańska (i późniejsza) lektura dzieł Emersona. Świat liryki Hafizowskiej otwierały przed autorem Assunty także przekłady francuskie, choć tym przypaść musiała raczej rola drugorzędna, gdyż w wieku XIX były one stosunkowo nieliczne (przełożono zaledwie 32 utwory do śmierci Norwida). Lata emigracji paryskiej dostarczyły wielu nowych okazji, by pogłębić wiedzę o literaturze i kulturze Persji. Sprzyjał temu nie tylko sam pobyt w Paryżu, ale i obecność w gronie polskich emigrantów, wybitych iranologów, z którymi Norwid się stykał: Aleksandra Chodźki i Wojciecha Biberstein-Kazimirskiego (ten pracował z kuzynem Norwida – Michałem Kleczkowskim we francuskim MSZ). Apogeum fascynacji Norwida Hafizem przypadło na lata 70., choć wiele poszlak zdaje się wskazywać na Hafizowski patronat już nad Promethidionem. Suficka „alchemia miłości”, przenikająca strofy Dywanu Hafiza, znalazła odblask przede wszystkim w Assuncie. Motto do tego poematu zaczerpnął Norwid zapewne z francuskiego przekładu A Grammar of the Persian Language Williama Jonesa (tłum. Garciana de Tassy z 1845 r.), w której dwuwiersz ów znalazł się pośród przykładów perskiej składni (gazel, z którego pochodzi ów dystych, nie był jeszcze wówczas w całości przetłumaczony na francuski). Z kolei motto do Emila na Gozdawiu jest prawdopodobnie parafrazą gazelu przełożonego na język francuski przez tegoż Jonesa i zamieszczonego w jego Traktacie o poezji orientalnej jako Oda V. Wybór motta do Emila… świadczy o przynależności Norwida do elitarnej grupy XIX-wiecznych erudytów, którzy umieli dotrzeć do religijnego wymiaru poezji Hafiza, umykającego na ogół ówczesnym europejskim czytelnikom Dywanu. Szczególnie oryginalnym pomysłem polskiego poety było przywołanie tekstu z obszaru kulturowego islamu (a nie chrześcijaństwa!) dla potrzeb polemiki z russowskim laickim modelem wychowania oraz przeciwstawienie zsekularyzowanej mentalności europejskiej głębokiego, niewzruszonego zmysłu religijnego Orientu.

EN

In Norwid’s works one can find distant echoes of the Sufi concepts. One of the threads linking this Polish poet to the current of Muslim mysticism is his fascination with Hafiz’s Divan (and secondly – the person of Abd el-Kader) manifesting it self in Pisma wszystkie. The Persian poet and mystic is mentioned in the works of the Polish author five times (twice in letters and three times in poems: Assunta, Emil na Gozdawiu and A Dorio ad Phrygium). It is quite doubtful that Norwid became acquainted with philarete’s translations of Hafiz’sghazals (Sękowski, Wiernikowski, Chodźko) in his pre-emigration (Warsaw) period. It was rather the full German translations of Divan (Purgstall and others) and numerous thematic references in the works of German Romantics (Goethe, Heine) that opened to him the gates to Hafiz’s world. Norwid could have been exposed to these during his stay in Berlin in 1846 while attending a query at the University Library there. It cannot be ruled out that also the reading of Emerson’s works during his American period (and later) was a kind of stimulus. The world of Hafiz’s lyric poetry could also spread open before Norwid owing to French translations, although their role was rather secondary, since in the 19th century they were relatively few (only 32 works were translated before Norwid’s death). The years of Parisian emigration provided many new opportunities to advance the know-ledge of Persian literature and culture. This was favoured not only by the stay in Paris, but also by the presence among Polish emigrants of eminent iranologists with whom Norwid was in touch: Aleksander Chodźko and Wojciech Biberstein-Kazimirski (he worked together with Norwid’s cousin Michał Kleczkowski at the French Ministry of Foreign Affairs). The height of Norwid fascination with Hafiz was in the 1870s, although many facts indicate that Promethidion could already be inspired by Hafiz. The Sufi “alchemy of love” permeating the stanzas of Hafiz’s Divan found its reflection primarily in Assunta. Norwid took the motto for this poem probably from the French translation of A Grammar of the Persian Language by William Jones (translated by Garcin de Tassyin 1845), in which the couplet was among the examples of Persian syntax (the ghazelin which this couplet originated, was still not fully translated into French). In turn, the motto for Emil na Gozdawie is probably a paraphrase of the ghazel translated into French by the same Jones and included in his Treaty on Oriental Poetry as Ode V. The choice of the motto to Emil... testifies to Norwid’s affiliation with an elite group of 19th-century erudites who were able to get access to the religious dimension of the poetry by Hafiz, which generally remained hidden for the European readers of Divan at that time. A particularly original idea of the Polish poet was the evocation of a text from the area of cultural Islam (and not Christianity!) for the needs of polemics with the Rousseau eansecular model of upbringing, and the juxtaposition of the secularised European mentality with the deep, unshakable religious sense of the Orient.

3

„Czucie i uczucie człowieka”. Uwagi o Assuncie Norwida w świetle młodopolskiej recepcji

94%

Ratuszna H.

Studia Norwidiana

|

2022

|

vol. 40

73-97

EN

Assunta is a digressive poem showing Norwid’s views on art, philosophy and religion. According to the aesthetic assumptions of Romanticism, art has its source in internal experience, religious experience, and is of a metaphysical nature. Modernist interpretations of Norwid’s works, to which the article was devoted, reveal its metaphysical aspects. Determining the direction and significance of influences becomes an extremely important task. The author of Assunta was perceived at the end of the nineteenth century as a patron of modernism, his name was mentioned together with that of Baudelaire, comments about him appeared in the context of discussions on modern literature, theater and the art of acting. Norwid’s work was in line with the „paradigm of sight-centricism”, the poet did not avoid optical metaphors, he used the poetics of chiaroscuro and space framing, which in Assunt’s poem gained a vertical character. The motives of improvement and growth played an important role in the piece. Reflecting on their meaning allowed to establish the rank of the metapoetic remarks contained in Assunta. The works of Norwid, recalled in the era of modernism, have received many interpretations, including critical ones, based on „troublesome” concealments. Zenon Przesmycki believed that this work was not fully understood, although attempts were made to include it in the aesthetics of modernism. However, it was recognized that it was the missing link in the development of Polish symbolist poetry (it is also worth emphasizing its links with „colorists” – as the Impressionists were called). In Assunta, referring to the Divine Comedy by Dante and Shakespeare’s Hamlet, the contemplative path of knowledge is shown. „Looking to heaven” is therefore a cognitive act in which reason coexists with faith.

PL

Assunta jest poematem dygresyjnym, ujawniającym poglądy Norwida na sztukę, filozofię i religię. Zgodnie z założeniami estetycznymi romantyzmu sztuka ma swoje źródła w doświadczeniu wewnętrznym, przeżyciu religijnym, ma charakter metafizyczny. Modernistyczne interpretacje twórczości Norwida, którym został poświęcony artykuł, odsłaniająjejmetafizyczne aspekty. Ustalenie kierunku i znaczenia wpływów staje się niezwykle ważnym zadaniem. Autor Assunty był postrzegany u schyłku wieku dziewiętnastego jako patron modernizmu, jego imię wymieniano wraz z imieniem Baudelaire’a, uwagi o nim pojawiały się w kontekście dyskusji na temat nowoczesnej literatury, teatru, sztuki aktorskiej. Twórczość Norwida wpisywała się w „paradygmat wzrokocentryzmu”, poeta nie stronił od optycznych metafor, stosował poetykę światłocienia, kadrowania przestrzeni, która w poemacie Assunta zyskała wertykalny charakter. Motywy doskonalenia, wzrastania pełniły w utworze istotną rolę. Refleksja nad ich znaczeniem pozwoliła ustalić rangę metapoetyckich uwag zawartych wAssuncie. Przypomniana w epoce modernizmu twórczość Norwida doczekała się wielu interpretacji, także krytycznych, opierających się na „kłopotliwych” przemilczeniach. Zenon Przesmycki sądził, że twórczość ta nie została w pełni zrozumiana, choć podjęto próby wpisania jej w estetykę modernizmu. Uznano jednak, że stanowi ona brakujące ogniwo w rozwoju polskiej poezji symbolistycznej (warto także podkreślić jej związki z „kolorystami” – jak nazywano impresjonistów). W Assuncie nawiązującej do Boskiej Komedii Dantego i Hamleta Szekspira zostaje ukazana kontemplacyjna ścieżka poznania. „Spojrzenie w niebo” jest więc aktem poznawczym, w którym rozum współistnieje z wiarą.

4

Norwid’s way to Hafiz

94%

Gadamska-Serafin R.

Studia Norwidiana

|

2018

|

vol. 36 English Version

5-58

PL

W twórczości Norwida odnaleźć można dalekie echa koncepcji sufickich. Jedną z nici wiążących tego polskiego poetę z nurtem muzułmańskiego mistycyzmu jest manifestująca się w Pismach wszystkich fascynacja Dywanem Hafiza (drugą – osoba Abd el-Kadera). Perski poeta-mistyk jest wspominany w dziełach polskiego autora pięć razy (dwa razy w listach oraz trzy razy w poematach: Assunta, Emil na Gozdawiu oraz A Dorio ad Phrygium). Jest dość wątpliwe, by w okresie przedemigracyjnym (warszawskim) Norwid zapoznał się z filareckimi przekładami gazelów Hafiza (Sękowski, Wiernikowski, Chodźko). Bramy do świata Hafizowskiego otworzyły przed nim raczej dopiero pełne niemieckie tłumaczenia Dywanu (Purgstall i inni) oraz liczne nawiązania tematyczne w utworach niemieckich romantyków (Goethe, Heine). Okazją do zetknięcia z nimi był pobyt Norwida w Berlinie w roku 1846 i kwerendy w tamtejszej Bibliotece Uniwersyteckiej. Niewykluczone, że rolę bodźca odegrała też amerykańska (i późniejsza) lektura dzieł Emersona. Świat liryki Hafizowskiej otwierały przed autorem Assunty także przekłady francuskie, choć tym przypaść musiała raczej rola drugorzędna, gdyż w wieku XIX były one stosunkowo nieliczne (przełożono zaledwie 32 utwory do śmierci Norwida). Lata emigracji paryskiej dostarczyły wielu nowych okazji, by pogłębić wiedzę o literaturze i kulturze Persji. Sprzyjał temu nie tylko sam pobyt w Paryżu, ale i obecność w gronie polskich emigrantów, wybitych iranologów, z którymi Norwid się stykał: Aleksandra Chodźki i Wojciecha Biberstein-Kazimirskiego (ten pracował z kuzynem Norwida – Michałem Kleczkowskim we francuskim MSZ). Apogeum fascynacji Norwida Hafizem przypadło na lata 70., choć wiele poszlak zdaje się wskazywać na Hafizowski patronat już nad Promethidionem. Suficka „alchemia miłości”, przenikająca strofy Dywanu Hafiza, znalazła odblask przede wszystkim w Assuncie. Motto do tego poematu zaczerpnął Norwid zapewne z francuskiego przekładu A Grammar of the Persian Language Williama Jonesa (tłum. Garciana de Tassy z 1845 r.), w której dwuwiersz ów znalazł się pośród przykładów perskiej składni (gazel, z którego pochodzi ów dystych, nie był jeszcze wówczas w całości przetłumaczony na francuski). Z kolei motto do Emila na Gozdawiu jest prawdopodobnie parafrazą gazelu przełożonego na język francuski przez tegoż Jonesa i zamieszczonego w jego Traktacie o poezji orientalnej jako Oda V. Wybór motta do Emila… świadczy o przynależności Norwida do elitarnej grupy XIX-wiecznych erudytów, którzy umieli dotrzeć do religijnego wymiaru poezji Hafiza, umykającego na ogół ówczesnym europejskim czytelnikom Dywanu. Szczególnie oryginalnym pomysłem polskiego poety było przywołanie tekstu z obszaru kulturowego islamu (a nie chrześcijaństwa!) dla potrzeb polemiki z russowskim laickim modelem wychowania oraz przeciwstawienie zsekularyzowanej mentalności europejskiej głębokiego, niewzruszonego zmysłu religijnego Orientu.

EN

In Norwid’s works one can find distant echoes of the Sufi concepts. One of the threads linking this Polish poet to the current of Muslim mysticism is his fascination with Hafiz’s Divan (and secondly – the person of Abd el-Kader) manifesting itself in Pisma wszystkie. The Persian poet and mystic is mentioned in the works of the Polish author five times (twice in letters and three times in poems: Assunta, Emil na Gozdawiu and A Dorio ad Phrygium). It is quite doubtful that Norwid became acquainted with philarete’s translations of Hafiz’s ghazals (Sękowski, Wiernikowski, Chodźko) in his pre-emigration (Warsaw) period. It was rather the full German translations of Divan (Purgstall and others) and numerous thematic references in the works of German Romantics (Goethe, Heine) that opened to him the gates to Hafiz’s world. Norwid could have been exposed to these during his stay in Berlin in 1846 while attending a query at the University Library there. It cannot be ruled out that also the reading of Emerson’s works during his American period (and later) could be his source of inspiration. The world of Hafiz’s lyric poetry could also spread open before Norwid owing to French translations, although their role was rather secondary, since in the 19th century they were relatively few (only 32 works were translated before Norwid’s death). The years of Parisian emigration provided many new opportunities to advance the know-ledge of Persian literature and culture. This was favoured not only by Norwid’s stay in Paris, but also by the presence, among Polish emigrants, of eminent iranologists with whom Norwid was in touch: Aleksander Chodźko and Wojciech Biberstein-Kazimirski (he worked together with Norwid’s cousin Michał Kleczkowski at the French Ministry of Foreign Affairs). The height of Norwid fascination with Hafiz was in the 1870s, although many facts indicate that Promethidion might already have been inspired by Hafiz. The Sufi “alchemy of love” permeating the stanzas of Hafiz’s Divan found its reflection primarily in Assunta. Norwid took the motto for this poem probably from the French translation of A Grammar of the Persian Language by William Jones (translated by Garcin de Tassy in 1845), in which the couplet was among the examples of Persian syntax (the ghazal in which this couplet originated, was still not fully translated into French). In turn, the epigraph for Emil na Gozdawiu is probably a paraphrase of the ghazal translated into French by the same Jones and included in his Treatise on Oriental Poetry as Ode V. The choice of the epigraph to Emil... testifies to Norwid’s affiliation with an elite group of 19th-century erudite people who were able to get access to the religious dimension of the poetry by Hafiz, which generally remained hidden for the European readers of Divan at that time. A particularly original idea of the Polish poet was the evocation of a text from the area of cultural Islam (and not Christianity!) for polemics with the Rousseauean secular model of upbringing, and the juxtaposition of the secularised European mentality with the deep, unshakable religious sense of the Orient.

5

Przestrzenie Assunty Norwida. Uwagi interpretacyjne

94%

Abriszewska P.

Studia Norwidiana

|

2021

|

vol. 39

193-211

EN

This article offers an aspectual analysis of the long poem Assunta by Cyprian Norwid. Its first goal is to examine ways of creating space and contrasts (garden-salon; mine-monastery) as well as to tie the changes and varieties of space with the protagonist’s course of thoughts. The second aim is to study these spaces in metaphorical sense, i.e. as an intertextual context, primarily in order to compare Norwid’s work with W Szwajcarii [In Switzerland] by Juliusz Słowacki. In a broader perspective it becomes vital, however, to demonstrate how Norwid ingenuously interprets the poem by Słowacki. Incidentally, the article also revisits one question that recurs in many studies, namely that of similarities between Assunta and the Platonic tradition. In this area, the article revises certain claims, demonstrating that the role of Socrates is played not only by the protagonist (in relation to readers) but also by Assunta (in relation to the protagonist).

PL

Artykuł jest aspektową analizą poematu Assunta Cypriana Norwida. Pierwszym z celów analizy jest przyjrzenie się sposobom kreowania przestrzeni, mechanizmom ich kontrastowania (ogród / salon; kopalnia / klasztor) i powiązania zmian, różnorodności przestrzeni z ruchem myśli bohatera. Drugi cel to zbadanie przestrzeni rozumianej metaforycznie – jako kontekstu intertekstualnego – w tym głównie zestawienie z poematem Juliusza Słowackiego W Szwajcarii. W ogólniejszej perspektywie istotne jest przedstawienie, w jak oryginalny sposób Norwid jako interpretator czyta Słowackiego. Na marginesie powracam również do kwestii pojawiającej się w literaturze przedmiotu – zestawiania Assunty z tradycją platońską – rewiduję niektóre sądy, pokazuję, iż rolę Sokratesa pełni zarówno bohater (wobec odbiorcy), jak i Assunta (wobec bohatera).

6

O Norwidowych poszukiwaniach formy poematu

83%

Kudyba W.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

303-311

EN

Magdalena Woźniewska-Działak’s treatise (Poematy narracyjne Cypriana Norwida. Konteksty literackokulturalne, estetyka, myśl [Narrative poems by Cyprian Norwid. Literary-cultural contexts, esthetics, thought] (Kraków 2014) is devoted to Norwid’s narrative poems. The author justly demands that we pay our attention especially to those poems that are rather signals than fulfillments of the author’s dreams about a full form of the poem. The work refers to the good traditions of the Catholic University of Lublin “school of interpretation of Norwid”, and also is open to new research tools taken from cultural studies. Owing to the efforts made by the Warsaw researcher, the small poems by the author of Assunta get a new splendor and encourage one to read them. Under her pen nearly all of them reveal existential, moral and metaphysical senses anew. The book returns them to our awareness. Well written, the book is likely to find its way to a broad mass of readers of Norwid’s works.

7

O Norwidowych poszukiwaniach formy poematu

83%

Kudyba W.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

303-311

EN

Magdalena Woźniewska-Działak’s treatise (Poematy narracyjne Cypriana Norwida. Konteksty literackokulturalne, estetyka, myśl [Narrative poems by Cyprian Norwid. Literary-cultural contexts, esthetics, thought] (Kraków 2014) is devoted to Norwid’s narrative poems. The author justly demands that we pay our attention especially to those poems that are rather signals than fulfillments of the author’s dreams about a full form of the poem. The work refers to the good traditions of the Catholic University of Lublin “school of interpretation of Norwid”, and also is open to new research tools taken from cultural studies. Owing to the efforts made by the Warsaw researcher, the small poems by the author of Assunta get a new splendor and encourage one to read them. Under her pen nearly all of them reveal existential, moral and metaphysical senses anew. The book returns them to our awareness. Well written, the book is likely to find its way to a broad mass of readers of Norwid’s works.

Refine search results

7 Studia Norwidiana

3 Gadamska-Serafin R.

2 Kudyba W.

1 Abriszewska P.

1 Ratuszna H.

1 2022

1 2021

2 2020

2 2018

1 2015

Norwid’s way to Hafiz

Norwida droga do Hafiza

„Czucie i uczucie człowieka”. Uwagi o Assuncie Norwida w świetle młodopolskiej recepcji

Norwid’s way to Hafiz

Przestrzenie Assunty Norwida. Uwagi interpretacyjne

O Norwidowych poszukiwaniach formy poematu

O Norwidowych poszukiwaniach formy poematu