Search results

1

Balaam – pierwowzór proroka w Izraelu?

100%

Lemański J.

Studia Paradyskie

|

2015

|

issue 25

53-81

PL

Najnowsze badania nad tekstem inskrypcji o Balaamie pochodzącej z Tell Deir ‘Alla w Jordanii (identyfikacja języka, rekonstrukcja tekstu, czas powstania, kontekst historyczny) w zestawieniu z analizą diachroniczną tej tradycji w Biblii Hebrajskiej pozwalają sądzić, że jej źródeł szukać należy w izraelskim środowisku z Transjordanii z przełomu IX/VIII w. przed Chr. Balaam wydaje się ucieleśniać początki tradycji prorockich w Izraelu związane z kontaktem z ludami pochodzącymi z Asyrii i praktykami wywodzącymi się tego kręgu kulturowego. Najstarsza biblijna wersja z Lb 22-24* stanowi wyraźną, monoteistyczną relekturę tradycji o Balaamie. Widzący prezentowany jest tu jako obcy wróżbita i „prorok” podległy woli Jhwh. Zaznacza się też jego przejście od działań indukcyjno-magicznych (szukanie Boga, próba przekleństwa Izraela) do intuicyjnych zdolności prorokowania (Duch Boży, błogosławieństwo Izraela). W końcu przedstawia się tu także (epizod z oślicą) jego karykaturę, wątpiąc zarówno w jego dobre intencje, jak i same zdolności „widzenia”. W kolejnych reinterpretacjach (kapłańska, deuteronomistyczna i późniejsze) ocena samego Balaama jest już (poza Mi 6,5) wyraźnie negatywna.

EN

The recent studies on the text of inscription about Balaam coming from Tell Deir ‘Alla in Jordan (identification of language, reconstruction of text, time of creation, historical context) compared to the diachronic analysis of this tradition in the Hebrew Bible suggest that its sources should be sought in the Israeli environment in TransJordan at the turn of the 9th-8th centuries B.C. Balaam seems to embody the beginnings of prophetic traditions in Israel associated with the contact with the people from Assyria and the practices being derived from this cultural area. The earliest Biblical version from the Book of Numbers 22-24* is a clear monotheistic rereading of the tradition about Balaam. The Seer is presented here as a foreign diviner and a „prophet” being subordinate to the will of Jhwh. His transition from inductive and magic activities (search for God, attempt to curse Israel) to intuitive prophesying abilities (Spirit of God, blessing of Israel) is also noted. Finally, his caricature is also presented here (sheass episode), doubting both in his good intentions and his very abilities to „see”. In next interpretations (Levitical, Deuteronomic and later), the evaluation of Balaam himself is clearly negative (except the Book of Micah 6:5).

2

"Oto lud, który mieszka osobno i nie zalicza się do narodów" (Lb 23,9b)

99%

Tronina A.

Verbum Vitae

|

2006

|

vol. 10

25-42

PL

"Ecco un popolo, che dimora solo e tra le nazioni non si annovera" (Nm 23,9b). Partendo dal primo oracolo di Balaam, l'autore si concentra sulla differenza tra "il popolo" di lsraele e "le nazioni" pagane. La rifflessione corre in tre tappe: A. Il contesto letterario e storico degli antichissimi oracoli "pagani" (Nm 22-24); B. Le riletture bibliche delia frasi "il popolo solitario" (Dt 33,28; Ger49,31; Mi 7,14). Infine (C.) si aggiungono alcune questioni teologiche riguardanti la relazione "lsraele - genti".

3

„Cóż ci uczyniłam, żeś mnie zbił już trzy razy?” (Lb 22,28). O tym jak oślica przemówiła do pogańskiego proroka

80%

Kuśmirek A.

Verbum Vitae

|

2017

|

vol. 32

95-125

EN

Among all the donkeys mentioned in various biblical texts, the she-ass of Balaam occupies a unique position. This essay attempts to show the role which that particular donkey plays in the Balaam story as a whole. The beast not only speaks with a human voice, but also can discern more than this renowned pagan diviner. The function of the she-donkey within the Balaam narrative is found within the context of such an animal's typical role in Scripture, as well as against the background of donkey as a literary motif in both biblical and extrabiblical literature. The comparative study and analysis of Num 22:21-35 attest that the situational irony related to the donkey's behavior represents a special way of projecting the biblical message, ultimately serving to strengthen the underlying idea. The famous heathen seer is mocked as one who, though positioned to perceive supernatural realities, yet remains blind to God revealing himself. While walking the path, it is the she-ass that is able to see the angel of God, and not the supposed soothsayer. It is the donkey that tries to obey to the will of God and to change the course of events. Yet for Balaam, the attitude of his beast is simply a token of the animal’s stupidity and recalcitrance. Balaam himself is able to see the angel only when YHWH finally opens his eyes. The author's deliberate irony achieves the intended goal, which is testified to by the Targumic renderings, among others. This ironic interpretation is echoed in 2 Pet where the author deftly recalls the role of Balaam’s she-ass, who “restrained the prophet’s madness” (2:16).

PL

Wśród osłów, które występują w tekstach biblijnych, wyjątkowe miejsce zajmuje oślica Balaama. Artykuł podejmuje próbę ukazania funkcji, jaką odgrywa ona w opowiadaniu o pogańskim proroku. Przemawia ona bowiem nie tylko ludzkim głosem, ale też widzi więcej niż sam Balaam, słynny pogański prorok. Znaczenie tego zwierzęcia w narracji o Balaamie zostało przedstawione w kontekście jego codziennej roli w Biblii, a także jako motywu literackiego zarówno w Biblii, jak i w literaturze pozabiblijnej. Zarówno z literatury porównawczej, jak i analizy fragmentu Lb 22,21-35 wynika, że ironia sytuacyjna związana z oślicą i jej zachowaniem ma charakter formy interpretacyjnej przekazu biblijnego. Jej rolą jest wzmocnienie tego przekazu. Słynny pogański widzący zostaje wyśmiany, ten, który ma widzieć, pozostaje ślepy na wolę Bożą. To zwierzę widzi anioła Pańskiego na ścieżce wróżbity, a nie on sam. To oślica trzykrotnie próbuje zatrzymać Balaama, ale ten ją bije, choć była mu zawsze posłuszna. Nie ma wątpliwości, że zachowanie swej oślicy Balaam odbiera jako przejaw jej głupoty i uporu w ścisłym tego słowa znaczeniu. Dopiero interwencja YHWH, który otwiera mu oczy, sprawia, że prorok widzi anioła (Lb 22,21-35). Zawarta w tym opowiadaniu ironia spełniła swoje zadanie. Świadczą o tym między innymi tłumaczenia targumów. Echo tej ironicznej interpretacji znajduje się w Drugim Liście św. Piotra. Autor tego pisma trafnie przypomina rolę oślicy, która „przemówiła ludzkim głosem i powstrzymała głupotę proroka” (2,16).

4

„Gwiazda Jakuba” (Lb 24,17) i jej interpretacje

80%

Kuśmirek A.

Verbum Vitae

|

2016

|

vol. 29

41-65

PL

Wśród różnych interpretacji „gwiazdy z Jakuba” z Lb 24,17 ogromną rolę odegrała interpretacja mesjańska, która jest występuje zarówno w tradycji żydowskiej, jak i chrześcijańskiej. Celem tego artykułu jest prześledzenie rozwoju interpretacji motywu tajemniczej „gwiazdy z Jakuba”, poczynając od tekstu masoreckiego Lb 24,17, przez starożytne tłumaczenia, aż po egzegezę wczesnych ojców Kościoła.

EN

Among the various interpretations of “The Star out of Jacob” (Numbers 24:17), the messianic reading, present in both the Jewish and the Christian traditions, has played an enormous role. The purpose of this study is to review the development of different interpretations of “The Star out of Jacob”, starting from the Masoretic Text of Numbers 24:17, proceeding through the ancient versions, and ending up with the exegesis of the early Church Fathers.

Refine search results

3 Verbum Vitae

1 Studia Paradyskie

2 Kuśmirek A.

1 Lemański J.

1 Tronina A.

1 2017

1 2016

1 2015

1 2006

Balaam – pierwowzór proroka w Izraelu?

"Oto lud, który mieszka osobno i nie zalicza się do narodów" (Lb 23,9b)

„Cóż ci uczyniłam, żeś mnie zbił już trzy razy?” (Lb 22,28). O tym jak oślica przemówiła do pogańskiego proroka

„Gwiazda Jakuba” (Lb 24,17) i jej interpretacje