Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Belarusian derivates, deverbal nouns, derivational formant, nomina subiecti, personal

Sort By:

Limit search:

Dewerbalne osobowe nomina subiecti z formantem słowotwórczym -нік (-льнік) w języku białoruskim

100%

Goral A.

Studia Białorutenistyczne

2018

vol. 12

This article is devoted to the semantic and derivational analysis of masculine deverbal nouns belonging to the category of nomina subiecti with the suffix -nik (-lnik) in the Belarusian language. The notion nomina subiecti comprises the designations of people who perform some work or occupation, whether permanent or temporary, with or without material gain. The names analyzed, whose derivational meaning can be defined as “he or she who performs the activity associated with the verb that serves as the derivational basis”, are a collection of 228 Belarusian personal derivatives, taken from Belarusian and Polish dictionaries, lexicographic works in the field of synchronic word-formation of personal names, and the author’s own materials. From the point of view of semantics, this category of derivatives represents vocabulary belonging to the sphere of everyday life, including both designations of professions and performers of temporary or occasional activities, and these names are rooted in the Belarusian language’s derivational system, as they designate the performers of agricultural, industrial and craft activities. The analysis proved that, in Belarusian, the group of personal deverbal nomina subiecti with the suffix -nik (-lnik) is large, yet, at the present stage of development of the language, the formant nik (-lnik) is practically no longer used to create designations of professions. The relatively small amount of neologisms proves that this formant is less popular than other suffixes, especially foreign ones (cf. -аnt, -ist), and this applies above all to the sphere of politics, mass culture, and sport; when it comes to its structure, the suffix shows connectivity with the native word-formation bases, and the process of derivation is characterized by a considerable degree of regularity.

Artykuł został poświęcony analizie semantycznej i słowotwórczej dewerbalnych rzeczowników rodzaju męskiego należących do kategorii nomina subiecti z formantem słowotwórczym -нік (-льнік) w języku białoruskim w ujęciu synchronicznym. Pod pojęciem nomina subiecti rozumiane są nazwy osób, wykonujących jakąś pracę lub podejmujących jakieś zajęcie, przy tym praca ta może mieć charakter stały bądź tymczasowy, zarobkowy lub nie związany z korzyściami materialnymi. Analizowane nazwy, których znaczenie słowotwórcze można ująć w peryfrazie ‘ten, kto wykonuje czynność związaną z czasownikiem będącym podstawą słowotwórczą’, stanowią zbiór 228 białoruskich derywatów osobowych, zaczerpniętych z białoruskich i polskich słowników, prac leksykograficznych z zakresu słowotwórstwa synchronicznego nazw osobowych oraz materiałów własnych autora. Z punktu widzenia semantyki badana kategoria derywatów reprezentuje słownictwo należące do sfery życia codziennego, obejmujące zarówno nazwy zawodowe, jak i nazwy subiektów czynności tymczasowych i okazjonalnych, przy tym są to nazwy zakorzenione w systemie słowotwórczym języka białoruskiego, oznaczające nazwy wykonawców czynności rolniczych, przemysłowych, rzemieślniczych. Przeprowadzona analiza dowiodła, że w języku białoruskim grupa osobowych dewerbalnych nomina subiecti z sufiksem -нік (-льнік) stanowi zbiór liczny, jednak na obecnym etapie rozwoju języka formant -нік (-льнік) praktycznie nie tworzy nazw zawodowych. Stosunkowo niewielki zbiór neologizmów dowodzi, że w przegrywa on w rywalizacji z innymi sufiksami, zwłaszcza obcymi (por. -ант, -іст), a dotyczy to przede wszystkim sfery polityki, kultury masowej, sportu. Z kolei ze względu na budowę badany sufiks wykazuje łączliwość z rodzimymi podstawami słowotwórczymi, a proces derywacji cechuje znaczny stopień regularności.

Артыкул прысвечаны семантычнаму і словаўтваральнаму аналізу аддзеяслоўных назоўнікаў мужчынскага роду з суфіксам -нік (-льнік), якія ў беларускай мове належаць да катэгорыі nomina subiecti. Пад тэрмінам nomina subiecti аўтар разумее назвы асоб, якія выконваюць cталую або часовую працу, звязаную з матэрыяльнымі або нематэрыяльнымі выгадамi. Назоўнікі са значэннем ‘той, хто выконвае дзеянне паводле словаўтваральнага дзеяслова’ cкладаюць групу 228 намінацый, выбраных з беларускіх слоўнікаў, лексікаграфічных публікацый у галіне мовазнаўства, а таксама матэрыялаў аўтара. З семантычнага пункту гледжання даследаваныя назвы адносяцца да розных сфер дзейнасці з галiны прамысловасцi, сельскай гаспадаркі, эканомiкi, адукацыі, культуры, рэлiгii, сферы паўсядзённага жыцця. Аналіз паказаў, што ў лексічным корпусе беларускай мовы аддзеяслоўныя назоўнікі з суфіксам -нік (-льнік) утвараюць значную групу, аднак на сучасным этапе развіцця мовы суфікс -нік (-льнік) практычна не ўтварае новых намiнацый паводле прафесіi. Адносна невялікая колькасць неалагізмаў сведчыць пра тое, што фармант прайграе ў канкурэнцыі з іншымі суфіксамі, асабліва iншамоўнага паходжання (напр.: -aнт, -іст), і гэта тычыцца ў першую чаргу сферы палітыкі, масавай культуры, спорту. Як вынікае з аналiзу, у беларускай мове суфікс -нік (-льнік) cпалучаецца з асновамi славянскага паходжання, а працэс дэрывацыi характарызуе значная ступень рэгулярнасці.

Refine search results

1 Studia Białorutenistyczne

1 Goral A.

1 2018

Search results

Dewerbalne osobowe nomina subiecti z formantem słowotwórczym -нік (-льнік) w języku białoruskim