Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Biblical translation

Sort By:

Limit search:

Wykorzystanie Biblii w tekście apokryficznym i kaznodziejskim na przykładzie staropolskich tłumaczeń perykopy o uzdrowieniu syna dworzanina

100%

Masłej D.

Polonica

2020

vol. 40

The aim of the paper is to apply the catalog of the most characteristic forms in which the Biblical text circulated during this period, recognized by Margriet Hoogvliet, to the Old Polish sources and to answer the question about possible differences in using the Bible in texts from divergent groups recognized by Hoogvliet. The article analyses two Old Polish texts referring to the same biblical pericope in Latin, namely, the healing of the courtier’s son (John 4: 45–54). One of the texts comes from a Polish-Latin collection of preaching materials, known as “Kazania augustiańskie”, dated to the turn of the 15th and 16th centuries, while the second one is included in “Rozmyślanie przemyskie”, the most extensive Polish Apocrypha, dated to well before the beginning of the 16th century. In this paper I discuss the differences between the ways in which this pericope had been translated and interpreted in these two texts. The analysis lead to the conclusion that the ways of using the fragments of the Bible are different in texts from both groups. The reasons of such differences are mostly the functions of respective texts, and their intended use. Moreover, it can be assumed that in medieval Poland there were all the forms recognized by Western researchers, even though only traces – but very different from each other – of their presence have preserved.

Celem artykułu jest odniesienie zaproponowanego przez Margriet Hoogvliet katalogu najbardziej typowych form funkcjonowania i obiegu tekstu biblijnego w średniowieczu do zachowanego materiału staropolskiego oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy sposób traktowania fragmentów Pisma św. w tekstach z różnych grup jest odmienny. Aby to uczynić, porównano sposoby wykorzystania i komentowania perykopy biblijnej o uzdrowieniu syna dworzanina w dwóch polskich tekstach: „Kazaniach augustiańskich”, pochodzących z polsko-łacińskiej kolekcji materiałów kaznodziejskich, oraz w „Rozmyślaniu przemyskim”, najobszerniejszym staropolskim tekście apokryficznym. W artykule przedstawiono analizę różnic między tłumaczeniem i objaśnieniem tej perykopy w obu tekstach. Analiza ta prowadzi do wniosku, że sposób traktowania fragmentów z Pisma św. w obu tekstach jest różny, różnice zaś wynikają przede wszystkim z funkcji obu tekstów i celu przyświecającego pisarzowi. Ponadto można sądzić, że w Polsce istniały wszystkie rozpoznane przez badaczy zachodnich formy, mimo że zachowały się tylko ślady – ale bardzo zróżnicowane – ich obecności.

English Equivalents of dicere in Prose Translations of Jerome’s Psalters

89%

Charzyńska-Wójcik M.

Roczniki Humanistyczne

2013

vol. 61

issue 5: Neofilologia

7-27

An examination of English prose translations of Jerome’s Psalter from OE to EMnE reveals that there are four relevant equivalents of the Latin verb dicere: cweðan, secgan > seien > say, tell and speak. In each period in the history of English the verb dicere is translated by a prototypical verb of saying but the prototypes change over time. In OE both cweđan and secgan were amply attested but it was the former that had the status of the prototype. The two verbs are continued in ME but the use of qu8then undergoes morphological and syntactic restrictions as a result of which seien takes over the status of the prototype and is used in all examined ME texts in all contexts. Similarly, in the EMnE translation seien is selected in thirty-four out of thirty-eight contexts, with the remaining four occurrences of dicere are rendered by tell and speak, which were quite frequently attested in the examined texts in the ME period but they were selected as equivalents of loqui, annuntiare, enarrare and narrare. Consistent selection of equivalents seems to characterise the traditional approach to biblical translation, which focuses on the form in the first place. This attitude results from the conviction that sacred texts convey their message not only via direct linguistic expression and is at the same time an expression of the translators’ reverence and respect for the sacred nature of the text they translated.

Badanie ekwiwalentów łacinskiego dicere w angielskich tłumaczeniach Psałterzy św. Hieronima dokonanych pomiędzy okresem staroangielskim a wczesno-nowoangielskim wykazuje, że mamy do czynienia z czterema relewantnymi odpowiednikami: cweðan, secgan > seien > say, tell i speak. W każdym z badanych okresów czasownik dicere jest tłumaczony na angielskie prototypowe czasowniki, z tym, że prototypy z upływem czasu ulegają zmianom: w języku staroangielskim występują zarówno cweðan jak i seccgan, ale to cweðan ma status prototypu. W okresie średnioangielskim oba czasowniki są kontynuowane, ale użycie quēthen podlega ścisłym ograniczeniom zarówno morfologicznym jak i syntaktycznym, a status prototypu uzyskuje seien i to właśnie seien jest użyte we wszystkich badanych tekstach i we wszystkich kontekstach w okresie średnioangielskim oraz w przeważającej większości kontekstów w tłumaczeniu z okresu wczesno-nowoangielskiego. W ostatnim okresie jako odpowiedniki dicere pojawiają się w 4 z 38 badanych kontekstów również czasowniki tell i speak, które już od okresu średnioangielskiego cechuje duża częstotliwość użycia w języku, ale w badanych tekstach są one używane jako ekwiwalenty loqui, annuntiare, enarrare i narrare. Wskazuje to na dużą stabilność wyboru ekwiwalentów (największą w okresie średnioangielskim), co z kolei jest przejawem tradycyjnego podejścia do tłumaczeń biblijnych, w których tłumaczeniu podlega w pierwszej kolejności warstwa formalna. Jest to w równym stopniu skutek przekonania, że w tekście sakralnym znaczenie niesione jest nie tylko drogą bezpośredniego przekazu językowego, co przejaw postawy szacunku dla tłumaczonego tekstu.

Refine search results

1 Polonica

1 Roczniki Humanistyczne

1 Charzyńska-Wójcik M.

1 Masłej D.

1 2020

1 2013

Search results

Wykorzystanie Biblii w tekście apokryficznym i kaznodziejskim na przykładzie staropolskich tłumaczeń perykopy o uzdrowieniu syna dworzanina

English Equivalents of dicere in Prose Translations of Jerome’s Psalters