Search results

1

Skarb ze Srebrnej Góry. Depozyt kamedułów z krakowskich Bielan w Bibliotece Jagiellońskiej

100%

Partyka J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2013

|

vol. 63

131-141

EN

This article is a reworked and extended version of the author’s paper presented at the conference “The book collection of the Camaldolese monastery of Bielany, now in the Jagiellonian Library”, held in Kraków in February 2013. The article provides an overview of the characteristics of the Bielany library, with a brief glimpse into the history of that collection, some references to the previous owners of the books, and basic information about the contents of the library. It also shows how the book collection was catalogued and is now available via the web interface of the library catalogue.

2

Bielany pod Krakowem, obrazy z kaplicy św. Romualda

99%

Dayczak-Domanasiewiczowa M.

Ochrona Zabytków

|

1963

|

issue 3

67-68

3

Kameduli a uroczystości patriotyczno-religijne na warszawskich Bielanach w XVIII i XIX wieku

51%

Jankowski B.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2013

|

issue 20

59-72

PL

Kim byli kameduli – tak ściśle związani z Kościołem i narodem polskim. Jaka jest ich rola w kształtowaniu patriotyzmu i religijności. Czemu zaborcy Polski tak intensywnie walczyli z zakonem eremitów, który na pozór przez swoje zamknięcie wydawał się niegroźny. W końcu czemu przy tak ścisłej obserwacji i oderwania od świata to właśnie przy ermitorium na warszawskich Bielanach odbywały się huczne zabawy i imprezy gromadzące całą niemal Warszawę. Na te pytania stara się odpowiedzieć niniejsza praca. Choć z konieczności krótka, przedstawia najpierw rys zakonu Ojców Kamedułów. To bracia założeni przez św. Romualda w X wieku. Mimo bardzo ścisłej Reguły, wymagającej stałej rezydencji w klasztorze, milczenia, ubogich posiłków, ilościowo zakon bardzo szybko się rozrastał. Jednym z licznie powstających klasztorów było założenie na Górze Polkowej na warszawskich Bielanach. Tu zakonnicy zaproszeni i uposażeni przez króla Władysława IV osiedli w XVII wieku. Praca nad budową i wykończeniem eremów i kościoła trwały przez cały wiek XVII i XVIII. Mieli jednak zakonnicy licznych darczyńców i możnych protektorów. Należeli do nich m.in. polscy królowie – wspomniany Władysław IV, Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki czy Jan III Sobieski. W XIX wieku w ermitorium warszawskim rezyduje wikariusz generalny zakonu, któremu jurysdykcyjnie podlegają wszystkie domy kamedulskie w Polsce. Niestety sytuacja wspólnoty ściśle jest powiązana z trudną, a właściwie tragiczną historią całej Polski, która to od świetności i wiktorii wiedeńskiej bardzo szyb-ko popada w coraz większe uzależnienie od sąsiadów, by w końcu zostać po-dzielona między Rosję, Prusy i Austrię. Czas zmagań o niepodległość, insurekcja kościuszkowska i powstania nie omijają warszawskich Bielan. Mimo, że oddalone od miasta, przez walczących o niepodległość są traktowane jako miejsce pewnego odpoczynku, a także gdy potrzeba, ukrycia się przed ścigającymi. Z tego powodu zaborcy, szczególnie po III rozbiorze Polski, jako priorytet postawili sobie zniszczenie tego miejsca o którym wiedzieli, że pomagało powstańcom. Zakazano, by funkcjonował nowicjat, a część ojców wywieziono na Syberię. Dzieje klasztoru Ojców Kamedułów w założeniu na Górze Polkowej skończyły się w 1904 roku kiedy to ostatni trzej ojcowie zostali przewiezieni do Nowego Miasta. Może więc dziwić, że Ojcowie Kameduli tak ochoczo przyjmowali w okolice swego ermitorium huczne zabawy związane najpierw z odpustem, a w późniejszych latach częste piknikowanie i świętowanie różnych patriotycznych rocznic. Tradycja religijno-kulturalnych uroczystości narodziła się już w XVII wieku. Król Władysław IV wystarał się u papieża o odpust na Zesłanie Ducha Świętego. W 1673 r – 19 czerwca z udziałem króla i szlachty z kolegiaty św. Jana Chrzciciela przeniesiono obraz św. Brunona Bonifacego. Od tego czasu odpusty na Bielanach nabierają charakteru religijno-patriotycznego. Szczególnie podczas zaborów warszawiacy niemal za obowiązek poczytywali sobie przybyć i brać udział w kamedulskich uroczystościach mimo, że były niemile widziane przez władze zaborcze. Stara tradycja świętowania w dzień Zielonych Świątek trwa po dziś dzień. Również teraz corocznie odbywa się procesja z obrazem św. Brunona Bonifacego i w dzień Zesłania Ducha Świętego las rozbrzmiewa zabawami i śpiewem, a wielu warszawiaków z ochotą przyjeżdża na to szczególne bielańskie święto.

EN

Who were the Camaldolese monks – so closely associated with the Church and the Polish nation? What is their role in the development of patriotism and religion? Why have the Polish invaders so vigorously fought against the order of hermits who by their apparent closure seemed harmless. Finally, why at such close observation and detachment from the outside world, did the ermitorium in Bielany held boisterous dances and festivities bringing together many people of Warsaw. These questions are to be answered by this paper. Although short by necessity, it will at first present the characteristics of the Camaldolese order. They are brothers founded by St. Romuald in the tenth century. Despite of the very strict Rule, requiring permanent residence in the monastery, strict silence and poor food the quantity of the brothers in the order very quickly grew. At the time of rapid establishment of many new monasteries, the Polkowa Gora monastery in Bielany was also founded. Here in the seventeenth century the monks settled being previously invited and equipped by King Wladyslaw IV. The process of building and finishing of the hermitages and the church continued throughout the seventeenth and eighteenth century. However, they had numerous religious donors and powerful protectors. These include, among others, Polish kings – already mentioned Wladyslaw IV, John Casimir, Michael Korybut Wisniowiecki and John III Sobieski. In the nineteenth century in the Warsaw ermitorium the Vicar General of the Order resides being in charge of all the order houses in Poland. Unfortunately, the situation of the community is closely linked to the difficult and in fact tragic history of Poland, which was the glory and the victory of Vienna resulting in falling into a growing dependence of the neighbor countries and finally being divided between Russia, Prussia and Austria. The time of struggle for independence, Kosciuszko Insurrection and uprisings do not avoid Bielany. Although located far from the city, for the struggling for independence Bielany were regarded as a place of rest, and a hideout from pursuers. For this reason, the invaders, especially after the third partition of Poland, as a priority decided to destroy the place that they knew helped the uprisers. The existence of novitiate was forbidden and some of the fathers were deported to Siberia. The history of Camaldolese monastery on Polkowa Gora has come to an end in 1904 when the last three fathers were transported to the New Town. It can, therefore, surprise that the fathers of Camaldolese monks so readily accepted by their ermitorium boisterous fun events, firstly associated with indulgence, and in later years with frequent picnics and celebration of various patriotic anniversaries. The tradition of religious and cultural celebrations originated as early as the seventeenth century. King Wladysław IV managed to obtain from the Pope the Pentecost indulgence. In June 19, 1673 with the involvement of the king and the nobility of the St. John the Baptist Collegiate Church the image of St. Bruno Boniface was relocated. Since that time indulgences in Bielany contain religious and patriotic character. Especially during the partitions period in the history, people of Warsaw thought as their obligation to come and take part in the Camaldolese celebrations, even though they were not welcomed by the partitioning powers. The old tradition of celebrating the Pentecost continues to this day. That is why every year there is a procession with the image of St. Bruno Boniface. During the celebration of Pentecost the surrounding forest is always filled with sounds of joyful games and songs bringing together people of Warsaw.

4

Kształtowanie nazewnictwa ulic toruńskiego osiedla Bielany w dwudziestoleciu międzywojennym

51%

Deczyński W. I.

Rocznik Toruński

|

2018

|

issue 45

PL

W artykule poruszona została problematyka nazewnictwa ulic w dwudziestoleciu międzywojennym toruńskiej dzielnicy Bielany. Autor artykułu przedstawił proces nadawania nazw ulic Torunia, poczynając od 1920 roku, kiedy to po raz pierwszy w historii miasta ulice otrzymały wyłącznie polskie nazwy. Szczegółowo omówiony został proces nazewnictwa, wymienione zostały najważniejsze instytucje, organy i osoby biorące udział w postępowaniu, przesłanki, którymi kierowano się w procesie nazewnictwa, akty prawne i dokumenty. Autor zarysował polityczne, gospodarcze i społeczne tło tego procesu, przedstawił czynniki powodujące rozwój miasta w okresie 1920-1939, zaprezentował powstanie nowych dzielnic mieszkaniowych, a także proces tworzenia nowych ulic. Praca ukazuje także problemy mieszkańców nowo utworzonych dzielnic, związane z nieuporządkowaną przestrzenią miasta, brakiem nazw ulic i numeracji domów. Artykuł oparty został na materiałach źródłowych zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Toruniu. Wykorzystane zostały także opracowania autorów zajmujących się toponomastyką przestrzeni miejskiej, w tym prace Kwiryny Handtke, Krzysztofa Mikulskiego. Artykuł zawiera też wiele wniosków, które narodziły się w trakcie prowadzonych badań. Większość polskich miast może wykazać się opracowaniami naukowymi dotyczącymi tematyki nazewnictwa przestrzeni miejskiej. Jak dotychczas nie ukazało się opracowanie tej problematyki dla miasta Torunia. Prezentowany artykuł stanowić może zatem przyczynek do podjęcia dalszych badań nad historią ulic miasta Torunia, nie tylko dwudziestolecia międzywojennego, ale także końca XVIII i XIX wieku, okresu okupacji, lat 1945-1989, oraz czasów współczesnych.

EN

The article addresses the problem of the names of the streets in Toruń’s district of Bielany in the interwar period. The author of the article presented the process of naming Toruń’s streets starting from 1920, when for the first time in the history of the town the streets received Polish names. The process of conferring names was discussed thoroughly. The article mentions the most important institutions, bodies and people taking part in the process along with the prerequisites determining the process of naming the streets, legal acts and documents. The author outlines the political, economic and social background of the process. The author also presents factors determining the development of the town in the years 1920-1939, the creation of new residential districts, the process of establishing new streets. The work reveals the problems of inhabitants of newly created districts, which were connected with the chaotic city space, a lack of names of streets and numbers of houses. The article includes many conclusions which were the fruit of the research. Most Polish towns have scientific studies concerning the process of naming streets in the municipal space. However, this is the first study of this kind referring to Toruń. The presented article may constitute a contribution to further research on the history of the streets of the town not only in the interwar period, but also at the end of the 18th and 19th centuries, the times of the German occupation, the years 1945-1989 and nowadays.

DE

Der Artikel behandelt das Thema der Benennung von Straßen im Thorner Stadtteil Bielany (Weißhof) in der Zwischenkriegszeit. Der Autor zeigt, wie den Straßen von Thorn ab 1920 Namen gegeben wurden, als zum ersten Mal in der Geschichte der Stadt die Straßen ausschließlich polnische Namen erhielten. Vor allem geht es um den Prozess der Namensgebung, wobei die wichtigsten Institutionen, Organe und Personen genannt werden, die an diesem Vorgang teilnahmen, ebenso die Grundsätze, von denen man sich beim Prozess der Namensgebung leiten ließ, die Rechtsakte und die Dokumente. Der Autor zeichnet den politischen, wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Hintergrund dieses Prozesses, er stellt die Faktoren vor, die die Entwicklung der Stadt zwischen 1920 und 1939 beeinflussten, er zeigt die Entstehung neuer Wohnviertel und auch den Vorgang der Schaffung neuer Straßen. Die Arbeit geht auch auf die Probleme der Bewohner in den neugeschaffenen Vierteln ein, wo der städtische Raum noch nicht geordnet war und Namen von Straßen und Hausnummern fehlten. Der Artikel enthält auch viele Schlussfolgerungen, die sich im Verlauf der Forschungen ergeben haben. Für die meisten polnischen Städte gibt es bereits wissenschaftliche Arbeiten zum Thema der Benennung des städtischen Raums, bisher ist aber keine Arbeit zu dieser Frage für die Stadt Thorn erschienen. Der vorliegende Artikel kann also ein Anstoß zur Aufnahme weiterer Forschungen zur Geschichte der Straßen in Thorn sein, nicht nur in der Zwischenkriegszeit, sondern auch am Ende des 18. und im 19. Jahrhundert, in der Zeit der deutschen Besatzung, in den Jahren 1945-1989 und in der Gegenwart.

Refine search results

1 Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

1 Ochrona Zabytków

1 Rocznik Toruński

1 Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

1 Dayczak-Domanasiewiczowa M.

1 Deczyński W. I.

1 Jankowski B.

1 Partyka J.

1 2018

2 2013

1 1963

Skarb ze Srebrnej Góry. Depozyt kamedułów z krakowskich Bielan w Bibliotece Jagiellońskiej

Bielany pod Krakowem, obrazy z kaplicy św. Romualda

Kameduli a uroczystości patriotyczno-religijne na warszawskich Bielanach w XVIII i XIX wieku

Kształtowanie nazewnictwa ulic toruńskiego osiedla Bielany w dwudziestoleciu międzywojennym