Bolesław the Chaste, the prince of Cracow did not have children, perhaps as a result of the weddings of chastity he made with his wife. In 1265, prince Bolesław, probably during the illness, adopted his relative – Leszek the Black – and made him the successor to the throne in Cracow. The second title of Leszek to the throne was the election of the mighty. During the Piast period, in the Cracow-Sandomierz Duchy, the ruling prince was elected. The first such elected ruler of Cracow, called princeps, was Kazimierz the Just and then his minor son Leszek the White. Successive monarchs were also elected by electionbut, the elections were maintained in the Piast dynasty and were usually only a confirmation of the election, as in the case of Leszek the Black. Bolesław selected Leszek among others because they had starded to cooperate with him during the war between Bohemia and Hungary. Leszek the Black as the heir of the Chaste married Gryfina, the niece of Kinga. It seems that the mighty have accepted the decision of Bolesław on the succession of the throne.
PL
Bolesław Wstydliwy, książę krakowski był bezdzietny, być może w wyniku ślubów czystości, jakie złożył z żoną. W 1265 roku książę Bolesław w czasie swojej choroby adoptował swojego krewnego – Leszka Czarnego – i uczynił go następcą tronu w Krakowie. Drugim tytułem Leszka do tronu była elekcja możnych. W okresie piastowskim w księstwie krakowsko-sandomierskim wybierano księcia zwierzchniego. Pierwszym tak wybranym władcą krakowskim, zwanym princepsem, był Kazimierz Sprawiedliwy, a następnie jego nieletni syn Leszek Biały. Kolejni monarchowie byli również wybierani w drodze elekcji, lecz wybory utrzymywano w dynastii Piastów i były one z reguły jedynie potwierdzeniem elekcji, tak jak w przypadku Leszka Czarnego. Bolesław wybrał Leszka między innymi dlatego, że ten zdecydował się współpracować z nim w czasie wojny między Czechami a Węgrami. Leszek Czarny jako spadkobierca Wstydliwego poślubił Gryfinę, siostrzenicę Kingi. Wydaje się, że możni akceptowali decyzję Bolesława w sprawie następstwa tronu.
Niniejszy artykuł jest próbą ukazania przemian, jakie zaszły w Małopolsce w drugiej połowie XIII wieku. Był to okres bardzo dynamicznych przemian zarówno gospodarczych, jak też społecznych. Książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy zdawał sobie sprawę zarówno z konieczności zmian, jak też z możliwości, jakie ze sobą niosły. Znamienny był tu przykład płynący z krajów ościennych – szczególnie z księstw śląskich, Czech i Węgier, gdzie motorem owych przemian była kolonizacja na prawie niemieckim. Władca Krakowa, zdając sobie sprawę z potęgi gospodarczej biskupa i kapituły krakowskiej, starał się wciągnąć obie te instytucje w rytm przemian. Dzięki wsparciu Kościoła krakowskiego udało mu się zmodernizować i przyspieszyć przemiany zachodzące w księstwie krakowsko-sandomierskim. Współpraca pozwoliła wzmocnić się zarówno biskupowi i kapitule – poprzez uzyskanie rozległych przywilejów i rozwój gospodarczy swoich majątków, jak też wdrożyć nowe wzorce zagospodarowywania dóbr. Dzięki wzorowej współpracy na linii Kościół krakowski–monarcha udało się także uniknąć długich i często bardzo kosztownych sporów, jakie można było zaobserwować w księstwach ościennych. Niewątpliwie rządy wewnętrzne księcia Bolesława Wstydliwego i jego polityka oparta na porozumieniu z Kościołem krakowskim oraz wciągnięciu go w mechanizmy przemian gospodarczych pozwoliły na szybki rozwój jego władztwa – zarówno na płaszczyźnie handlowej, gospodarczej, jak i urbanizacyjnej oraz społecznej.
XX
This article is an attempt to demonstrate the transformations which took place in Lesser Poland in the late 13th century. The Krakow–Sandomierz Prince Boleslaw the Chaste knew very well that changes were both necessary and instrumental in creating new opportunities. The Prince tried to get the Krakow bishopric and the Krakow capitule involved in the rhythm of these transformations. Thanks to the support of the Krakow Church, he managed to modernise and accelerate changes in all of the Krakow-Sandomierz Principality. Mutual collaboration allowed the strengthening of both the bishopric and the capitule through via the acquisition of extensive privileges and the economic development of their estates. It also enabled the application of new models of goods distribution. Thanks to the model collaboration between the Krakow Church and the monarch, long-term and oftentimes costly conflicts, similar to ones observed in neighboring principalities, could be avoided.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.