Search results

1

Gimnazjum w Brzeżanach w latach 1806–1918. Zarys dziejów

100%

Ochenduszko T., Hoff J., Kamińska-Kwak J., Pudłocki T.

Prace Historyczno-Archiwalne

|

2022

|

vol. Tom XXXIV

7-34

EN

The erstwhile location of the school was Zbaraż. In 1789, Holy Roman Emperor Joseph II founded a five-year middle school in Zbaraż. It was one of six such schools in Galicia. In 1805 Emperor Franz Joseph I made a decision to move the institution to Brzeżany – a town which was the capital of the district. After school reforms of 1819, the number of classes was increased to six. The four lower classes were grammatical, with the two higher ones being poetics and rhetoric. A prefect was responsible for the teaching matters, and the strategic decisions were made by a director, who was at the same time a leader of the district (ger. Kreishauptmannem). After the Springtime of Nations in 1848, Kreishauptmann lost his authority over the middle school, and a prefect was raised to the rank of director and took the sole responsibility for running the school. As a result of another reform, the government was trying to reduce the curriculum time in middle school to four years. However, thanks to the efforts of the local community, this was avoided and the middle school curriculum was increased to eight classes. It happened in the years 1863–1864 and 1864–1865. The first matura exam for the Brzeżany eighth grade students was conducted in May and June 1865. After Galicia became autonomous, the school had more room for expansion. The number of students over the years increased from 300 to over 700, and so from 9 groups being taught in the year 1868–1869, it increased to 23 groups being taught in the years preceding World War I. Bilingual classes were being created from the school year 1906–1907, where some subjects were taught in Polish and the rest in Ukrainian. In the school year of 1914–1915, the middle school was closed due to Russian occupation of a large part of Galicia. In the years 1915–1916 and 1917–1918, the middle school was either considered to be at the front or under occupation, and due to these conditions it could not be reopened until February 1918.

PL

Pierwotną siedzibą szkoły był Zbaraż. W 1789 r. cesarz Józef II Habsburg założył w mieście tym pięcioletnie gimnazjum. Była to jedna z sześciu tego typu szkół średnich w Galicji. W 1805 r. cesarz Franciszek I podjął decyzję, aby zakład przenieść do Brzeżan – miasta będącego siedzibą cyrkułu. W 1819 r., w wyniku reformy oświaty, liczbę klas zwiększono do sześciu. Cztery niższe nazwano gramatykalnymi, a dwie wyższe – humanioralnymi. Sprawami pedagogicznymi kierował prefekt, a strategiczne decyzje podejmował dyrektor, który był jednocześnie starostą (Kreishauptmann) cyrkułu. Po Wiośnie Ludów w 1848 r. Kreishauptmann utracił zwierzchnictwo nad gimnazjum, a prefekt podniesiony został do rangi dyrektora i przejął odpowiedzialność za całokształt działalności szkoły. W wyniku kolejnej reformy władze planowały zdegradować gimnazjum do czteroletniego, jednak dzięki staraniom lokalnej społeczności udało się temu zapobiec i uzyskać zgodę na powiększenie szkoły do ośmiu klas. Nastąpiło to w latach 1863/64–1864/65. W maju i czerwcu 1865 r. dla absolwentów klasy ósmej odbyła się pierwsza w Brzeżanach matura, zwana egzaminem dojrzałości. Bardziej korzystne warunki dla rozwoju szkoły nastały po uzyskaniu przez Galicję autonomii. Liczba zespołów klasowych wzrosła z 9 w roku 1868/69 do 23 w latach poprzedzających I wojnę światową, a liczba uczniów z ponad 300 do ponad 700. Od roku szkolnego 1906/07 zaczęto tworzyć klasy utrakwistyczne (dwujęzyczne), w których dla części przedmiotów językiem wykładowym był polski, a dla pozostałych – ukraiński. W roku szkolnym 1914/15 gimnazjum nie funkcjonowało z powodu okupacji dużej części Galicji przez wojska rosyjskie. W latach 1915/16–1917/18 znajdowało się albo w strefie przyfrontowej, albo pod okupacją i do lutego 1918 r. nie było w nim warunków do wznowienia systematycznej pracy.

2

Inwentarze klasztoru i kościoła klasztornego bernardynów w Brzeżanach z lat 1781-1848

89%

Sitnik A. K.

Hereditas Monasteriorium

|

2014

|

vol. 5

383-414

EN

Founded in the 17th century, the Bernardine Monastery in Berezhany found itself under the Austrian Habsburg rule in 1772. The Austrian authorities required that inventories be taken frequently, even every few years. The Bernardine Fathers (Franciscan Observants) from Berezhany compiled an inventory in 1825 and did not copy it in the following years (1828, 1831, 1833–1838, 1840), only recording losses and acquisitions. The bishop of the local diocese and the provincial of the order made sure that the requirements of the Austrian authorities were fulfilled. The inventories were taken personally by the Bernardine Fathers from the Berezhany monastery. Next, a commission made up of representatives of state and church authorities verified the compliance of the inventory with the actual state affairs, with the commission members putting their signatures and seals to the document. The inventories were used not only by the Austrian authorities but also by Bernardine provincials to control the financial status of the various monasteries. In addition, the inventories were presented and approved during provincial chapters.

3

Mikołaja Dyakowskiego Relacya o reliqui świętego Jana Chrzciciela znayduiącey się w Brzeżanach w cerkwi mieyskiey murowaney sub titulo Sanctissima Trinitatis

71%

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 4: Historia Sztuki

074-088

PL

W artykule omówiono nieznan relacj historii rzekomej relikwii ręki w. Jana Chrzciciela, która znajdowała się w zamku w Brzeanach, skąd trafia do miejscowej cerkwi. Relikwia owa miała by darem hospodara modawskiego Stefana Petryczejki dla Mikoaja Hieronima Sieniawskiego (1645-1683), chorego wielkiego koronnego za uratowanie ony hospodara z rąk tatarskich. Autorem relacji pochodzcej z 1735 roku był Mikołaj Dyakowski, podstoli latyczkowski, znany dotychczas jako autor opisu batalii wiedeskiej z 1683 roku. Omawiany tekst Relacyi zestawiono z podobnym opisem jaki zamieści w Nowych Atenach Benedykt Chmielowski. Oprócz przedstawienia treści relacji i okoliczności jej powstania, przybliono posta jej autora, którego skromną biografię udało się uzupełnić o kilka istotnych faktów.

EN

In the article an unknown report of the history of the alleged relic of St. John the Baptist is discussed. The relic was supposed to be kept in the Brzeżan Castle, from where it was taken to the local orthodox church. The relic allegedly was a gift from the Moldovian Hospodar Stefan Petriceicu to Mikołaj Hieronim Sieniawski (1645-1683), Grand Standard Bearer of the Crown, for saving the Hospodar's wife from Tartars. The author of the report that was written in 1735 was Mikołaj Dyakowski, the Latyczów Master of the Pantry, earlier only known as the author of the story of the Vienna Battle of 1683. The discussed text of Relacyja is compared with a similar description published in the Nowe Ateny by Benedykt Chmielowski. Apart from presenting the contents of the report and the circumstances of writing it, the text also describes the figure of its author, whose brief biography is complement with a few significant facts.

Refine search results

1 Hereditas Monasteriorium

1 Prace Historyczno-Archiwalne

1 Roczniki Humanistyczne

1 Hoff J.

1 Kamińska-Kwak J.

1 Ochenduszko T.

1 Pudłocki T.

1 Sitnik A. K.

1 2022

2 2014

Gimnazjum w Brzeżanach w latach 1806–1918. Zarys dziejów

Inwentarze klasztoru i kościoła klasztornego bernardynów w Brzeżanach z lat 1781-1848

Mikołaja Dyakowskiego Relacya o reliqui świętego Jana Chrzciciela znayduiącey się w Brzeżanach w cerkwi mieyskiey murowaney sub titulo Sanctissima Trinitatis