Search results

1

Rola i działalność Centralnego Towarzystwa Rolniczego w procesach modernizacyjnych wsi Królestwa Polskiego w latach 1907–1914

100%

Biały H.

Zeszyty Wiejskie

|

2020

|

vol. 26

65-85

EN

The article presents a historical outline and various aspects of the activity of the Centralne Towarzystwo Rolnicze in the Kingdom of Poland. The Society officially inaugurated its activity 11 III 1907 and, following the earlier farmers' associations, took action aimed at modernizing the agriculture and the rural areas in the existing political, social and economic realities of the Russian occupied territories, i.e. the territories that after the partitions of Poland were under Russian rule. After the authorities had granted it permission to go ahead with its activity the CAS pursued an economic policy that affected the commodities and labor markets. This policy was realized by the following sections of the Society: the Farmers' Cooperatives Section, the Social and Economic Section, the Agricultural Section, the Breeding Culture Section and the Experimental and Didactic Section, all of which performed their tasks with a view to modernizing the Polish agriculture and making it more effective. Their activity consisted, inter alia, in holding fairs, at which e.g. livestock and agricultural machines were exhibited. The Society organized lectures, courses, excursions for farmers and made efforts aimed at spreading high standard agricultural education. It popularized periodicals and books dealing with agricultural issues as well. Moreover, the Society ran some experimental stations and had some pieces of land for experiments. After WWI the CTR focused on undoing the damage that had been done by the war. The Society made a creditable mark on the history of the Polish agriculture with regard to its modernization and the integration of the rural population.

PL

Artykuł przedstawia rys historyczny i różne aspekty działalności Centralnego Towarzystwa Rolniczego (CTR) w Królestwie Polskim. Oficjalnie zainaugurowało działalność 11 III 1907 r. wzorem wcześniejszych zrzeszeń rolniczych, podejmując działania mające na celu modernizację rolnictwa i wsi w istniejących politycznych, społecznych oraz gospodarczych realiach zaboru rosyjskiego. Uzyskawszy rządowe pozwolenie na rozpoczęcie działalności, CTR prowadziło politykę gospodarczą oddziałującą na rynek towarowy i rynek pracy. W jej ramach funkcjonowały wydziały: Kółek Rolniczych, Społeczno-Ekonomiczny, Rolniczy, Hodowlany i Naukowo-Dydaktyczny, które realizowały zadania, mając na uwadze unowocześnienie i usprawnienie polskiego rolnictwa. Działalność przejawiała się m.in. w organizacji jarmarków, na których prezentowano np. inwentarz żywy czy maszyny rolnicze, ponadto organizowano odczyty, kursy, wycieczki rolnicze, podejmowano starania o szkolnictwo rolnicze na dobrym poziomie oraz propagowano prasę i książki na temat rolnictwa. Prowadzono też stacje i pola doświadczalne. Po zakończeniu I wojny światowej CTR skoncentrowało się na naprawie szkód wyrządzonych przez działania wojenne. Towarzystwo chwalebnie zapisało się w dziejach polskiego rolnictwa w aspekcie jego modernizacji i integracji środowiska związanego z polską wsią.

2

Rola Centralnego Towarzystwa Rolniczego w rozwoju spółdzielczości na ziemiach polskich

47%

Kwiecień M.

Pieniądze i Więź

|

2016

|

vol. 19

|

issue 4(73)

29-34

PL

Na początku XX wieku w polskich kręgach gospodarczych i politycznych formułowano programy przebudowy i jakościowych zmian w strukturze rolnictwa i stosunków własnościowych. Powstałe w 1906 roku Centralne Towarzystwo Rolnicze (CTR) stawiało sobie te właśnie kwestie jako zasadniczy cel swojej działalności. W latach 1906 – 1907 kształtowały się różne koncepcje reform gospodarczych w sektorze rolniczym. W założeniach programowych Centralnego Towarzystwa Rolniczego było określone, iż ma ono być organizacją o charakterze ekonomicznym, ale także i społecznym. Podnoszenie poziomu rolnictwa polskiego miało iść w parze z naprawą stosunków społecznych, polegającą m.in. na zwiększeniu prestiżu i roli warstwy chłopskiej poprzez jej angażowanie w życie gospodarcze na równi z ziemiaństwem. Ludność chłopska powinna czuć się bardziej dowartościowana jako poważna siła społeczna, ekonomiczna i polityczna. CTR chciało być wspólnym przedstawicielstwem rolnictwa i całej wsi. Zadanie tak postawione nie było łatwe do realizacji. Po wielowiekowej tradycji wsi pańszczyźnianej, najtrudniejsze było przezwyciężenie wzajemnych niechęci i uprzedzeń chaty wobec dworu i dworu wobec chaty. Wpływy CTR wśród chłopów nie były zbyt silne, a niekiedy wręcz żadne. Stosunkowo największe wpływy miało natomiast wśród ziemiaństwa. Dlatego CTR dążyło na różne sposoby do zmiany tej sytuacji. Pojawiały się śmiałe projekty przemian i kierunków dalszego rozwoju. W pierwszym ćwierćwieczu XX stulecia było ono także płaszczyzną, na której starano się tworzyć i rozwijać spółdzielcze formy gospodarowania i jednocześnie organizowania społeczeństwa polskiego. Działania nakierowane na podnoszenie poziomu ekonomicznego i modernizowanie gospodarki wiązano ściśle z procesami integracji społeczeństwa, organizowania i budowania poczucia odpowiedzialności za dobro wspólne. Szansą na to miały być przede wszystkim zrzeszenia o charakterze spółdzielczym. Centralne Towarzystwo Rolnicze można zatem określić jako ważne zaplecze ruchu spółdzielczego u progu niepodległości oraz w całym okresie międzywojennym.

EN

At the beginning of the 20th century in Polish economic and political circles programs of restructuring, as well as qualitative changes in the structure of farming and property were being formulated. Established in 1906 Central Agricultural Society put these very issues as crucial objectives of its activity. The program principles of the Central Agricultural Society determined, that it was supposed to be an organization of economic but also social character. Raising the level of Polish farming was supposed to go hand in hand with repair of social relations, consisting – among others – the increase of prestige and role of peasants by involving them in the economic life equally with the landowners. The Central Agricultural Society was very important in development of cooperatives at the beginning of independent Poland.

3

Kółko rolnicze w Szadku w latach 1907–1926

47%

Stefańska D.

Biuletyn Szadkowski

|

2016

|

vol. 16

215-242

EN

The first farmers’ association in Szadek was the Stanisław Staszic association, set up in 1906 by the owner of Wola Krokocka, Jerzy Karol Kurnatowski. However, due to lack of financial support it soon ended its activity. Farmers’ associations started to be formed in the Kingdom of Poland after tsar’s order of 4 March 1906, which permitted such activity. In 1907, at the initiative of Kazimierz Czarnowski, owner of a landed estate in Prusinowice, another farmers’ association was formed, which functioned as part of the Central Farmers’ Association. In the years 1907–1026 the association’s chairmen were, successively: Kazimierz Czarnowski (1907–1908), Father Stanisław Mirecki (1908–1911), Franciszek Paczkowski (1911–1914), Hoppe (1914–1920), Jan Wróblewski (1920–1922), Adam Nencki (1923–1925), Stanisław Leopold (1925) and Michał Zabłocki (from 1926).

PL

Pierwszym kółkiem rolniczym w Szadku było powstałe w 1906 r. Kółko Rolnicze im. Stanisława Staszica założone z inicjatywy właściciela dóbr Wola Krokocka, Jerzego Karola Kurnatowskiego, które jednak ze względu na brak wsparcia finansowego wkrótce upadło. W 1907 r. z inicjatywy właściciela majątku ziemskiego w Prusinowicach, Kazimierza Czarnowskiego, w Szadku powstało większe i dysponujące środkami finansowymi kółko rolnicze, które działało w strukturach Centralnego Towarzystwa Rolniczego i podlegało najpierw terenowemu gubernialnemu oddziałowi tego towarzystwa w Kaliszu, a następnie powiatowemu oddziałowi w Sieradzu. W latach 1907–1926 kolejnymi prezesami kółka rolniczego byli: Kazimierz Czarnowski (1907–1908), ks. Stanisław Mirecki (1908–1911), Franciszek Paczkowski (1911–1914), Hoppe (1914–1920), Jan Wróblewski (1920–1922), Adam Nencki (1923–1925), Stanisław Leopold (1925) i Michał Zabłocki (od 1926). Działalność kółka koncentrowała się na modernizacji i odbudowie rolnictwa przy wsparciu ziemiaństwa i duchowieństwa.

4

Ostatnie pożegnanie Stanisława Chełchowskiego. Ciechanów – Przasnysz – Czernice Borowe

36%

Kaszubowski P.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 1

93-107

EN

Stanisław Chełchowski (1866–1907), a landowner from Chojnów near Przasnysz, was one of the most outstanding minds in the Kingdom of Poland at the turn of the century. He spread agricultural knowledge among the nobility and peasants, he held significant academic achievements in the fi eld of ethnography, botany, and mycology. He was the organizer and the fi rst president of the Central Agricultural Society, a member of the First Duma. His unexpected death at the age of forty-one was a great shock to everyone who knew him. Chełchowski’s funeral ceremonies lasted two days and had an exceptionally rich, patriotic setting. They were attended by representatives of all states, different regions of the country and many social and political organizations. They were also widely described in the press at that time.

PL

Stanisław Chełchowski (1866–1907), ziemianin z Chojnowa koło Przasnysza, należał na przełomie XIX i XX w. do najwybitniejszych umysłów w Królestwie Polskim. Krzewił wiedzę rolniczą wśród szlachty i włościan, miał znaczące osiągnięcia naukowe w zakresie etnografi i, botaniki i mykologii. Był organizatorem i pierwszym prezesem Centralnego Towarzystwa Rolniczego, posłem do I Dumy. Jego niespodziewana śmierć w wieku zaledwie 41 lat stanowiła wielki wstrząs dla wszystkich, którzy go znali. Uroczystości pogrzebowe Chełchowskiego trwały dwa dni i miały wyjątkowo bogatą, patriotyczną oprawę. Udział w nich wzięli przedstawiciele wszystkich stanów, różnych regionów kraju oraz wielu organizacji społecznych i politycznych. Były też szeroko opisywane w ówczesnej prasie.

Refine search results

1 Biuletyn Szadkowski

1 Pieniądze i Więź

1 Studia Mazowieckie

1 Zeszyty Wiejskie

1 Biały H.

1 Kaszubowski P.

1 Kwiecień M.

1 Stefańska D.

1 2022

1 2020

1 2017

1 2016

Rola i działalność Centralnego Towarzystwa Rolniczego w procesach modernizacyjnych wsi Królestwa Polskiego w latach 1907–1914

Rola Centralnego Towarzystwa Rolniczego w rozwoju spółdzielczości na ziemiach polskich

Kółko rolnicze w Szadku w latach 1907–1926

Ostatnie pożegnanie Stanisława Chełchowskiego. Ciechanów – Przasnysz – Czernice Borowe